Aanstaande zondag is het Wereldkankerdag, dat is een internationale dag die in het leven is geroepen om bewustwording te creëren over kanker en om onderwijs te bevorderen met betrekking tot de preventie, detectie, en behandeling van deze ziekte. Het is ook een dag waarop mensen over de hele wereld samenkomen om steun te betuigen aan degenen die door kanker zijn getroffen en om de voortgang in de strijd tegen deze ziekte te vieren.
Iedereen kent wel iemand in zijn omgeving die aan kanker is overleden. Zo is een van mijn beste vrienden op jonge leeftijd gestorven nadat hij meerdere hersentumoren had. Hij liet zijn vrouw met 2 kleine kinderen achter…
Meer mensen met kanker
In het afgelopen jaar is in Nederland bij meer mensen kanker vastgesteld dan het jaar ervoor, namelijk 128.000 nieuwe gevallen. Dit is een lichte toename die past bij de verwachtingen, gezien de groei van de bevolking en het feit dat er steeds meer ouderen zijn.
In Nederland leven momenteel ongeveer 900.000 mensen die kanker hebben of hebben gehad. Wat opvalt, is dat niet elke soort kanker even snel wordt ontdekt. Bij sommige soorten, zoals schildklierkanker, baarmoederkanker en huidkanker (melanoom), is de kans groot dat de ziekte vroeg wordt gevonden. Dit gebeurt in zo’n 70% van de gevallen. Maar bij andere soorten, zoals kanker van de slokdarm, maag, galwegen en alvleesklier, wordt de ziekte vaak pas laat ontdekt, in slechts ongeveer 10% van de gevallen.
Hoe vroeg of laat kanker wordt ontdekt, kan veel betekenen voor de behandeling en de kans op herstel. Kankers die laat worden ontdekt, zoals die in de longen, maag, slokdarm of alvleesklier, geven vaak pas symptomen als ze al verder gevorderd zijn. Dit maakt het moeilijker om ze vroeg te behandelen.
De invoering van bevolkingsonderzoeken heeft wel geholpen om sommige soorten kanker eerder te vinden. Dankzij deze onderzoeken worden borst- en darmkanker nu vaker in een vroeg stadium ontdekt. Bij borstkanker ging het percentage vroege diagnoses omhoog van 28% in de late jaren 80 naar 45% in 2022. Bij darmkanker steeg dit van 19% naar 25%. Ook bij huidkanker en prostaatkanker worden meer gevallen vroeg ontdekt. Longkanker daarentegen wordt tegenwoordig vaker in een laat stadium gevonden, omdat moderne technieken het makkelijker maken om uitzaaiingen te vinden.
Interessant is dat de kans op het vroegtijdig vinden van kanker dus afhangt van zowel de soort kanker als van de beschikbaarheid en het gebruik van screening. Vroege ontdekking kan leiden tot betere behandelingsmogelijkheden en een grotere kans op herstel.
Veel leverkanker in Thailand
Kanker is ook een groot gezondheidsprobleem in Thailand. Wel maakt het land vooruitgang op het gebied van kankeronderzoek en -behandeling door belangrijke projecten zoals het Genomics Thailand-project, dat tot doel heeft de diagnose en behandeling te verbeteren met behulp van whole-genome sequencing* voor 10.000 kankerpatiënten.
Er is speciale aandacht voor leverkanker**, de meest voorkomende kanker in Thailand, met specifiek onderzoek naar de moleculaire pathogenese ervan. Daarnaast neemt Thailand actief deel aan jaarlijks meer dan 40 gesponsorde klinische proeven, gericht op verschillende soorten kanker, en is het bezig met het opzetten van samenwerkingsnetwerken om kankerstudies en klinische proeven te verbeteren.
*Whole-genome sequencing is een manier om alle informatie van iemands DNA te bekijken. Het kijkt naar elk stukje van het DNA om te zien wat iemand uniek maakt. Dit helpt dokters om ziektes beter te begrijpen en te behandelen, omdat ze precies kunnen zien welke genetische verschillen er zijn. Zo kunnen ze behandelingen kiezen die het beste passen bij de persoonlijke DNA van iemand, wat vooral handig is bij het behandelen van kanker.
**In Thailand komt leverkanker veel voor omdat veel mensen daar een bepaalde parasiet binnenkrijgen door het eten van rauwe of onvoldoende gekookte vis. Deze parasiet kan schade aan de lever veroorzaken, wat de kans op leverkanker verhoogt. Vooral in het noordoosten van Thailand is dit een probleem.