Wat Phra That Lampang Luang: Eenzame klasse….

Lampang is niet alleen een van de grootste steden in Noord-Thailand maar heeft bijna evenveel cultuurhistorische bezienswaardigheden te bieden dan Chiang Mai. Het belangrijkste stuk erfgoed is zonder enige twijfel Wat Phra That Lampang Luang. Dit tempelcomplex gaat in oorsprong bijna zo ver terug in de tijd als de stad Lampang.

Lampang, dat toen nog Kelang Nakorn of Kukkudnakorn ‘Stad van Witte Hanen’ heette, werd in de zevende eeuw gesticht als een onderdeel van het Haripunchai-Rijk dat vanuit het naburige Lamphun werd geregeerd. Nog geen eeuw na de stichting van Lampang werd op bevel van de Haripunchai-vorstin Chamtewi op een hoogte op een kleine 15 km van de stad een indrukwekkend fort opgetrokken dat werd verdedigd door niet minder dan drie evenwijdig lopende wallen met ringgrachten. Het was op de site van dit fort dat in het begin van de 13^e eeuw een tempel in een mix van Lanna- en Thai Lu-stijlen werd gebouwd op de plaats waar zich een vermeende voetafdruk van de Boeddha bevond. De naam van de tempel is dan ook vrij vertaald ‘De Tempel van Lampangs Grote Boeddha-relikwie’. Een andere legende vermeldt dat er ook plukjes haar van de Boeddha worden vereerd. Dit tempelcomplex werd tegen het einde van de vijftiende en het begin van de zestiende eeuw grondig gerenoveerd en verder uitgebouwd en veel van de gebouwen die we vandaag zien, inclusief de imponerende omheiningsmuur uit baksteen en lateriet, dateren uit deze periode.

Het is niet alleen een van de oudste, best bewaarde en mooiste voorbeelden van de Lanna-bouwstijl maar ook één van de meest aantrekkelijke tempels in Thailand. Ik heb dit complex intussen al vier keer kunnen bezoeken en nog steeds raak ik onder de indruk. Niet alleen door de sfeer maar ook door de esthetiek en de architecturale graad van perfectie die op deze site werd bereikt.  Het begint nog voor de eigenlijke tempel met een indrukwekkende door twee vijfkoppige naga’s bewaakte trap die naar de erg decoratieve massieve inkompoort leidt.  De naga’s worden overigens op hun beurt bewaakt door twee vervaarlijke en meer dan levensgrote stenen leeuwen.

Bij het binnenkomen van dit tempelcomplex valt meteen de authenticiteit van deze site op. Hier werden geen modernistische toegevingen gedaan. Het immense tempelplein is niet geplaveid maar een zandvlakte en de Wihan Luang, de grote gebedshal is aan alle zijden nog open, zoals dat ooit in alle tempels in heel Noord-Thailand het geval was…. Deze erg groot uitgevallen Wihan werd gebouwd in 1496 en heeft een erg sierlijk ogend dak uit drie lagen. Binnen vindt u vijf zittende Boeddha’s en achteraan is de massieve, vergulde Ku te bewonderen, een in Laotiaanse stijl opgetrokken schrijn van vergulde baksteen waarin de Boeddha Phra Chao Lang Thong troont. Dit sterk vereerde beeld werd in 1563 gegoten en domineert deze Wihan. De zwart gelakte en met stencils van bladgoud ingelegde zuilen zijn kenmerkend voor de hoge graad van artistieke verfijning die in Wat Phra That Lampang Luang werd bereikt.

Naast de Wihan Luang ligt de Wihan Phra Phut. Deze wihan met zijn erg fraai bewerkte gevel en gelaagd dak wordt algemeen als een meesterwerk van Lanna-architectuur beschouwd.   Dit gebouw werd in 1802 opgetrokken op de plaats van een veel ouder schrijn. Centraal achteraan in het oudste gedeelte van dit tempelgebouw dat wellicht 13^e eeuws is, zit een meer dan 5 meter hoge Boeddha in de Bhumisparsha Mudra-houding

De met bronzen en koperen platen beklede Chedi is wellicht het oudste gebouw op deze site. Volgens sommige bronnen zou hij in de 12^e eeuw gebouwd zijn maar het is mogelijk dat hij zelfs nog ouder is. Het staat vast dat hij ingrijpend werd gerestaureerd en vergroot in 1449. Een kleine halve eeuw later werd hij vergroot tot zijn huidige hoogte van 45 meter. De geoxideerde bekleding geeft dit schrijn een groen-blauwe tint. Volgens de legende bevat deze Chedi een haar van Boeddha en is hij dan ook het centrum van verering in dit complex.

De kleine ubosot met de erg decoratieve façade werd tegen het einde van de vijftiende eeuw gebouwd. In 1924 werd dit gebouw compleet gerestaureerd. De Ho Phra Phuttabath of het schrijn van de voetafdruk is een klein gebouwtje dat op een hoge hardstenen basis werd opgetrokken. Dit schrijn, dat verboden is voor vrouwen, bevat een voetafdruk van de Boeddha.

Rechts van de Wihan Luang en de Chedi zijn er nog drie kleinere kapellen te vinden waarvan de Wihan Nam Tam de meest interessante is. Dit gebouw met een uit drie lagen bestaande dakconstructie stamt uit het begin van de zestiende eeuw en is wellicht het oudste authentiek bewaard gebleven teakhouten bouwwerk van het hele land. In het museum dat bij dit tempelcomplex hoort is het Phra Kaew Don Tao-beeld te bewonderen dat uit dezelfde blok jade zou zijn gesneden als de Smaragden Boeddha in Wat Phra Kaew in Bangkok.

Om te eindigen nog dit: Het is niet altijd even vredig geweest op deze site. Precies omwille van het feit dat dit per slot van rekening een oud fort was geweest werd het complex in 1636 bezet door de Birmezen die er een militair steunpunt van maakten. Driehonderd dapperen uit de regio wisten het fort onder leiding van de lokale held Nan Thipchang op de snode Birmezen te veroveren en men zal u desgevallend graag wijzen op een kogelgat in een balustrade dat zou zijn ontstaan toen Nan Thipchang op deze plek de Birmese aanvoerder met een raak schot buiten strijd stelde.