Seks en het gebrek aan wederzijdse instemming

Ook in Thailand schuwt men onderwerpen als aanranding en verkrachting niet. Helaas is blijft het vaak bij het benoemen van het slachtoffer met naam, toenaam en al dan niet met een foto.

Daarnaast is verkrachting een terugkerende plot in Lakorns, dramaseries waar in een man een jongedame verkracht, het slachtoffer vervolgens bijdraait en in het huwelijksbootje stapt met haar verkrachter. In tegenstelling tot wettelijke strafbare verkrachting -khòm khǔun (ข่มขืน)- staat dit gedrag beter bekent als ‘plâm’ ( ปล้ำ), een ‘worsteling’. Er is spraken van een ‘worsteling’als de man zonder toestemming seks heeft met een vrouw maar daarna, met terugwerkende kracht, haar hart of instemming wint. Het is het perspectief van mannen die vrouwen zien als seksspeeltjes: het geeft het signaal af dat het okay is om hen de verkrachten, dat vrouwen het eigenlijk stiekem wensen, dat ze zich na een tijdje zich er wel beter over voelen.

Maar de verhalen van echte slachtoffers blijven veelal buiten beeld. Zo ging de Me-too de wereld rond maar in Thailand was er geen enkele beroemdheid die zijn of haar verhaal deelde, en het aantal publieke aanklachten jegens beroemdheden  bleef ook zeer beperkt. De verhalen van aanranding en verkrachting bleven veelal binnen de eigen groep.

Waarom zwijgt men? Nog te vaak worden slachtoffers (mede) verantwoordelijk gehouden voor wat hen overkomen is. De bekende argumenten dat ze de mannen verleid hebben, niet zedig genoeg gekleed waren, dat ze zich niet afdoende hebben verzet of om hulp hebben geroepen of te laat met hun verhaal naar buiten kwamen. Dit ontmoedig vrouwen om hun verhaal te doen.

Volgens professor en activiste Chanettee Tinnam is het begrip ‘wederzijdse instemming’ (consent) onbekend bij de meeste Thais. ‘Mannen denken dat er spraken is van instemming als een vrouw niets zegt, en vrouwen zijn nog steeds beknot om direct te zijn als het om seks gaat’. De kwaliteit van seksuele voorlichting op Thaise scholen is onder de maat door sociale taboes. Het concept van instemming wordt nog minder besproken, vooral jegens de helft van de bevolking die normaliter ontmoedigd wordt op openlijk over seks te praten. Vrouwen wordt geleerd om stil te blijven en zich niet te uiten over seks, en mannen wordt niet geleerd om vragen te stellen.

Online podium Thaiconsent

Maar één activiste heeft online een podium gevonden om het belang van instemming aan te kaarten. Sinds de Facebookpagina Thaiconsent online kwam op 15 juni 2017 heeft het al ruim 42 duizend volgers verkregen. ‘Ik heb deze pagina opgezet omdat ik boos was’, zegt de 26 jarige kunstenares en activiste Wipaphan Wongsawang. ‘Ik wil de oorzaak van dit probleem vernietigen. We leggen onze focus op uitleggen wat instemming is, zo dat ze andere niet misbruiken. En mensen die misbruikt zijn laten we weten dat het niet hun schuld is’.

Ze vertelt over haar eigen ervaring, hoe ze dronken was en een mede student haar terug naar haar kamer bracht maar aldaar haar kleren uittrok en probeerde seks met haar te hebben. ‘Toen we ’s ochtends wakker werden deed hij alsof er niets aan de hand was. Het was verwarrend. Ik was niet boos, maar ik wou weten of hij er over kon praten met mij, maar dat was niet het geval’. Tijdens haar studententijd hielp ze ook een klasgenoot wiens beste vriend haar had geprobeerd te verkrachten en haar heimelijk onder de douche gefilmd had. De klasgenote kreeg geen steun van haar familie of van de universiteit, ook de politie kon niets voor hen betekenen. Zonder fysiek bewijs was er geen sprake van aanranding of poging tot verkrachting en de beelden op zijn telefoon waren inmiddels verwijderd.

Het was een shock voor Wipaphan om te vernemen hoeveel vrouwen vergelijkbare dingen hadden meegemaakt. Verhalen waar weinig ruchtbaarheid aan werd gegeven. Maar met behulp van de Facebookpagina kwamen er vele verhalen binnen, 200 a 300 per maand. Het is een plek waar slachtoffers anoniem hun verhaal  doen en waar men inzichten met elkaar kan delen. Iets waar zelden over gediscussieerd wordt in Thailand.

Het tij keren met hartverscheurende verhalen

Een zo’n posting is deze: ‘Hij vroeg me te ontmoeten in een hotel. Ik begrijp dat sommige mensen mij op dit punt al veroordelen, dat geen fatsoenlijke vrouw iemand bezoekt op een kamer. Dat ik in een kamer ben samen met hem betekent niet dat ik “lusten” heb of “okay” ben met alles. Mijn antwoord op zijn vraag om seks met hem te hebben bleef een “nee”, en ik vertrouwde hem. Ik geloofde de beloofde die hij mij gaf, maar ik kwam er achter dat ik verkeerd zat, verkeerd was hem te vertrouwen’. Ze gaat verder: ‘Je kunt zeggen dat ik dom was, maar zo makkelijk was het niet, dat ik toen het eenmaal gebeurde, ik me er gewoon tegen had kunnen verzetten. Maar mijn hersenen gingen op slot, ik kon nergens aan denken. Toen ik besefte wat er gebeurde was het al veel te laat. Het heeft een gat geslagen in mijn hart. Een zwart gat dat langzaam groeide en mij van binnen op at, en mij achter liet als een hol persoon vergeleken met mijn oude ik’.

Deze hartverscheurende verhalen bevatten de boodschap die Wipapan over wil brengen: dat hoe mensen denken tijdens de seks nooit terzijde mag worden gewezen. Ze gelooft dat als genoeg mensen hier over leren, het tij gekeerd kan worden. ‘Thaise mensen praten veel over seks, maar dat gaat het altijd over de prestaties, ze praten nooit over wat het voor hen betekent, wat voor gevoelens het geeft of welke herinneringen het bij hen achter laat’.

Wipapan benadrukt dat instemming op iedereen van toepassing is, ongeacht geslacht of geaardheid. Op de vraag hoelang ze verwacht te blijven vechten zegt ze: ‘Ik heb al besloten dat dit een levenslange missie is. Kijk naar het westen waar de strijd al honderd jaar gaande is en ze nog niet klaar zijn. Ik heb deze pagina niet gemaakt om te winnen of iedereen te helpen, want ik weet dat ik niet iedereen kan helpen zolang de kern van het probleem blijft bestaan. Ik wil ook niemand naar de gevangenis zien gaan, het doet mij geen deugd om mensen gestraft te zien worden. Dit omdat ik weet dat zovele dit lot nog moeten ondergaan en daarom wil ik dit probleem bij de wortel vernietigd zien worden’.

Bronnen en meer:

• www.khaosodenglish.com/featured/2018/12/03/thaiconsent-breaks-the-silence-with-untold-stories
• www.khaosodenglish.com/featured/2017/10/18/fewer-thai-women-saying-metoo/
• www.khaosodenglish.com/news/crimecourtscalamity/2017/09/08/history-sexual-predators-goes-back-years/
• www.khaosodenglish.com/news/crimecourtscalamity/2017/09/08/sexual-violence-stalks-thailands-activist-community/