Akha Hilltribes in Thailand

88studio / Shutterstock.com

Wie kent ze niet de kleurrijke bergstammen die in het algemeen als ‘hilltribes’ worden aangeduid? De meesten van hen wonen in het uiterste noorden van het land, maar tegenwoordig kom je ze ook in heel wat toeristenplaatsen tegen waar ze hun negotie aan de man trachten te brengen.

Aanleiding om eens iets meer te vertellen over de verschillende groepen die elke bezoeker aan Thailand wel ergens zal tegenkomen.

De Thaise visie

De gemiddelde Thai heeft niet zoveel op met de bergvolken. In hun beleving zijn het onderontwikkelde lieden, die uitsluitend voor problemen zorgen. De hilltribes verbouwen -of verbouwden- papavers en zijn naar hun mening de veroorzakers van een Thais drugsprobleem.

In de toeristenplaatsen zijn ze volgens de Thaise neringdoenden tot overlast. Discriminatie? Ja, dat mag je wel stellen. Zelfs koning Bhumibol kan, met al zijn wijsheid en geliefdheid bij het volk, dit vooringenomen standpunt nauwelijks beïnvloeden.

Groepen

Van oorsprong zijn de meeste hilltribes uit China, Tibet, Siberië en Mongolië afkomstig. Zoals de naam ‘hilltribes’ al zegt wonen de meeste stammen in bergachtige en bosrijke gebieden, met name in de grensstreek tussen Noord-Thailand, Laos en Birma. De meest bekende, in Thailand wonende groepen, zijn Akha, Karen, Hmong, Lahu, Lisu en Mien.

In totaal leven naar schatting ongeveer 700.000 hilltribes in Thailand. De Karen nemen met rond 350.000 ongeveer de helft van dit totaal voor hun rekening. In geheel zuidoost Azië vormen zij met een populatie van ongeveer drie miljoen de grootste groep.

Eerder schreef Gringo onder de titel “De Karen het onzichtbare bergvolk” een uitgebreid verhaal over deze grootste groep.

footageclips / Shutterstock.com

Vormen van bestaan

Hoewel binnen de verschillende bergstammen veelal subgroepen voorkomen heeft elke groep weer haar eigen gebruiken, betreffende ondermeer kleding, taal, geloof en mythen.

Het is nog niet zo heel lang geleden dat de papaver het voornaamste landbouwproduct was en de opiumhandel weelderig tierde. De papaver gedijt het best in koele gebieden. En die koelere, hoog in de bergen tussen de bossen gelegen gebieden, zijn immers het woongebied van de hilltribes.

Het is allemaal verleden tijd want de Koninklijke Familie, de regering en hulpinstanties hebben wegen gevonden om de bergbewoners aan andere vormen van bestaan te helpen. Met name het verbouwen van rijst, groente en fruit heeft de papaver verdrongen. Ook hieraan kleven echter de nodige bezwaren. Bossen worden gekapt en bodembedekkers in brand gestoken om daarna de grond te kunnen bewerken. Aangezien de bodem na enkele oogsten uitgeput raakt zal dit ritueel op heel veel andere plaatsen regelmatig worden herhaald. Ontbossing en luchtvervuiling zijn het gevolg. En niet voor niets is de lucht in plaatsen als Chiangmai en Chiangrai, zacht uitgedrukt, niet van de allerbeste kwaliteit.

Akha

Omdat de Akha’s de gemakkelijkste herkenbare hilltribes zijn gaan we in dit bestek iets meer over hen uit de doeken doen. In Thailand leven ongeveer 80.000 Akha hilltribes. Van origine komen ze uit de in het zuidoosten van China gelegen provincie Yunnan. Ze leefden daar in de bergen langs de Red- en de Black River. Door de eeuwen heen verhuisden ze naar Vietnam, Laos en Birma. Begin 1900 vestigden de eerste Akha’s, komend uit Birma, zich langs de Kok rivier in de provincie Chiangrai.

amnat30 / Shutterstock.com

Kledij

Met name de vrouwen zijn makkelijk herkenbaar aan de helmachtige hoofdtooi versierd met zilveren bolletjes, kralenkettinkjes, geverfde veertjes en bont. Hun onderbenen zijn omwikkeld en rond de heupen dragen de dames een korte rok die bijna tot op de knieën reikt. Rond de taille zie je een sjerp waarvan de uiteinden aan de voorkant over de korte rok vallen. Een doek loopt via een van de schouders over de borst naar het middel. Daarover dragen de dames veelal een zwart jack met lange mouwen. Het jack, de beenwikkels en sjerp zijn in heldere kleuren geborduurd en versierd met kralen zaden, schelpen en zilver.

Een jong meisje draagt enkel de rok, het jack en een simpele cap. Als ze opgroeit verandert haar kledij in etappes en bij de Akha’s gaat dat gepaard met een hele ceremonie. Het begint bij het dragen van de schouderdoek en vervolgens worden meer versieringen aan haar cap toegevoegd. In de volgende fase draagt het meisje de sjerp om uiteindelijk uitgegroeid tot volwassen vrouw het rijkelijk versierde hoofddeksel te gaan dragen.

Mannen zijn met hun ruimzittende broek heel wat minder in het oogspringend. Het meest herkenbaar zijn de heren met hun rond het hoofd gevouwen soort tulband met brede rand. De Akha’s vervaardigen zelf hun katoenen kledij en spinnen, weven en verven het indigo.

De schommel

Ieder jaar in augustus of begin september, als de rijst begint te rijpen, houden de Akha’s op uitbundige wijze hun schommelfeest. Ze beginnen met het slopen van de in het voorafgaande jaar geplaatste hoge schommel, waarna de mannen een nieuw exemplaar opstellen. Vier bomen worden gekapt en in piramidevorm geplaatst. Vanaf de top loopt een houten schommelplank omlaag. Om beurten schommelt iedereen, met dien verstande dat de meiden, die nu de status van vrouw gaan aannemen, als eersten van start gaan. Het is hun feest en daarom hebben zij hun allerbeste kleren aangetrokken. De ontluikende vrolijke jonge meiden hebben hun meisjeskledij afgelegd en gaan vanaf nu als volwassen vrouwen door het leven. Vier dagen lang wordt gefeest en plezier gemaakt. Na die dagen blijft de schommel gewoon in takt en zal dezelfde ceremonie zich het komend jaar opnieuw herhalen.

Het hof maken

Na de schommelceremonie doen de jongemannen hun uiterste best om een van de zojuist tot volwassen vrouwen bestempelde dames het hof te maken. In de avonduren komen ze op een bepaalde plek bijeen om te zingen, te dansen en gezamenlijk plezier te maken. In de beleving van de Akha’s maakt seksueel contact jongens sterker en meisjes meer volwassen. Toch bestaan er ook bepaalde regels, want als een meisje zwanger is moet ze ook een man hebben.

Trouwen

Als een meisje en jongen besluiten te trouwen benadert de jongeman de vader van zijn toekomstige vrouw. Als de middelen en het geld voor een feest geregeld zijn wordt de bruid naar het huis van de bruidegom gebracht. De laatste is gekleed in een wit hemd en draagt daarbij een hoed van palmblad. Een van de ouders geeft het paar een gekookt ei en kip. En klaar is de jas; het paar is na het eten daarvan gehuwd. Uiteraard volgt er een feest waarbij het nieuwbakken paar door hun vrienden met roet, modder en mest wordt besmeurd.

Dit ritueel zijn volgens hen de voortekenen van de consequenties van het huwelijk. Na het feest slaapt het nu getrouwde stel in een klein huisje vlakbij het huis van de ouders van de bruidegom. Hun beider leven speelt zich daarna af in het ouderlijk huis van de bruidegom.

Voor het stel is het nu maar te hopen dat er geen tweeling ter wereld komt en zeker geen ongelukkig kind. Akha’s beschouwen dergelijke kinderen als duivels en die moeten onmiddellijk worden opgeruimd. De ouders? Die deugen evenmin en worden als paria’s behandeld. Vreemde wereld waarin we leven.