Een nieuw Isaanleven (6)

arisara chaorakam / Shutterstock.com

Het zomert langzaam verder in Isaan, dat wil zeggen dat het regenseizoen zich blijft laten gelden. Meestal bewolkte lucht, heel af en toe een buitje. Nauwelijks zon te zien doch dat kan weinigen deren. Integendeel, het zijn uiterst aangename temperaturen. Voor huize Inquisiteur is er een tijdelijke attractie bij gekomen: de verbindingsweg die voor de shop loopt wordt vernieuwd.

Het was aangekondigd, in eerste instantie had De Inquisiteur iets van ‘het zal wel weer een kwakkel zijn” want dat was al een paar maal gemeld doch nooit doorgegaan. Neen, nu was het zeker, er was geld voorzien, De Inquisiteur weet nog steeds niet goed welke instantie voor deze rijweg verantwoordelijk is. In zeker geval niet het dorp, maar hij denkt begrepen te hebben dat het de provincie is. Vervolgens gaat De Inquisiteur de cynische toer op: hij zag in zijn verbeelding al een man of vijftig met hakken en andere manueel gereedschap voor zich, een maandenlang aanslepende job waarschijnlijk, met de nodige overlast.
Het lief zet hem snel op zijn nummer: neen hoor, grote machines komen, voor een af andere reden noemen ze die allemaal <makro’s>. En tee rak, wees blij dat ze het nu in het regenseizoen doen, stel je voor dat ze de werken in de droge periode uitvoeren, wat een stof zou dat wel niet geven?!

En ja hoor, een paar dagen voor het weekend begonnen ze eraan. Grote wagens in formatie: de eerste is een watersproeier, vlak daarachter een soort kap- of schaafmachine die de oude wegbedekking los maakt en meteen met een borstelsysteem het puin wegruimt. Vervolgens weer een soort schraper die het onderliggende zand losmaakt, dan een wagen die er een cementlaag op strooit, gevolgd door een wagen die er grint bij kapt. Vlak daarachter weer een watersproeier, veel water nu. Dan de bulldozers die steeds maar heen en weer rijden, alle ondergrond vast aanstampend, de muren daveren ervan. Nadien blijven de bulldozers er regelmatig over heen rijden zonder te stampen.
Het gaat allemaal vrij snel, ze doen zo ongeveer een kilometer per dag. Zo weten we meteen dat er slechts een goede zeven kilometer vervangen wordt … . Volgens de roddels zou het ongeveer vijftienhonderd baht per meter kosten, dat kan wel, bij eerdere werken elders hoorde De Inquisiteur die prijzen ook al hanteren.

Voor de shop van het lief een zegen: al die werklui komen dranken en snelle etenswaren kopen, sigaretten, ijs, en grote flessen water van twintig liter. De sala is een uitgelezen plek voor deze mensen om af en toe te verpozen maar het moet gezegd: ze werken een ganse dag door zonder al te veel lanterfanten, enkel bij valavond gaan ze langdurig luieren op het terras van de winkel. Grappig is dat ze wegens de Boeddhistische vastentijd geen lao kao drinken, maar overschakelen naar wine-cooler, net zo goed alcoholhoudend … . Vreemd genoeg zijn het twee verschillende bedrijven, eentje ergens uit Khon Kaen, de andere uit Sakon Nakhon. De arbeiders blijven slapen in een resortje in de buurt tot de werken klaar zijn. Al die ijver trekt ook de dorpelingen aan, die op hun dooie gemak alles komen afkijken, voorzien van de nodige commentaren. De omzet van de shop verdubbelt die dagen, en het lief stuurt De Inquisiteur dagelijks naar het stadje met een lijstje om extra in te kopen, het zijn vooral de voorverpakte koeken en deegwaren, die kan je niet lang bewaren, nu ja, wij hanteren die regel in tegenstelling tot de meeste andere lokale shops.

Komt de dag van de vergadering voor de rijstboeren, uiteraard is dat ’s ochtends. Het lief wil echt gaan dus De Inquisiteur moet de shop waarnemen, het zou maar al te gek zijn om te sluiten bij deze drukte. Hij is een attractie voor de werklui die nogal brutaal zijn, dat heb je nu eenmaal met wegwerkers, bouwvakkers en andere zwaardere beroepen, overal ter wereld. Doch de farang laat zich niet opjagen, daar is meer voor nodig. Net zo brutaal antwoordt hij met een lach, houdt ze in de gaten, eist contante betaling want dat proberen ze al dagenlang maar uiteraard staan we dat niet toe. Nu is de winkel even overnemen geen probleem wanneer de klanten gewoon uit passageverkeer bestaat of dorpelingen zijn. Krijg je tijd, De Inquisiteur kent niet alle prijzen uit zijn hoofd in tegenstelling tot het lief. Maar nu ’s ochtends moet het snel. Vier, vijf mensen tegelijk meestal, en ze wachten niet netjes op hun beurt. Ze nemen wat nodig en leggen geld op de counter, willen ze snel wisselgeld. Voor sommige zaken moet De Inquisiteur naar het magazijn. Anderen moeten ijsblokken, vijf baht, tien baht, twintig baht. Kortom, een heel gedoe dat hilariteit meebrengt bij de wegenbouwers die er graag een schepje bovenop doen.

En het lief blijft maar weg. Lange vergadering denkt De Inquisiteur, het loopt al tegen de middag aan. En komen de arbeiders terug. Eten, meestal hebben ze zelf wel wat verzameld maar dan nog: ze moeten een bord, een lepel en vork. En grappen ze graag. Waar is die mooie dame naartoe? Want daarvoor komen we naar hier. Is ze naar haar minnaar ja? En maar lachen. Nu ja, hoort erbij, ze besteden goed, dus uiteindelijk … .

Rond een uur ’s middags komt liefje-lief terug. Natuurlijk werd die vergadering met wat anders gecombineerd. Uitbetaling van rijstsubsidies. Een langdurig iets maar gelukkige mensen. En het lief kon moeilijk terug komen, ze wisten gewoonweg niet wanneer de uiteindelijke vergadering zou beginnen. Het was een lange meeting, ze begon even na tienen. Het ging inderdaad over het bemesten van het land, welke mest, … . Er was zelfs een specialist bij uit Sakon Nakhon.

De oorzaak van de terugval van kikkers, leguanen, krabben, … en de grote vissterfte zou niet van de mest komen. Er is een ander middel dat massaal gebruikt wordt. Doch voor een Isaaner is alles <puj> (mest), vandaar de verwarring van De Inquisiteur voorheen. Ook de onkruidverdelgers die ze meer en meer gebruiken noemen ze <puj>.
Een snelgroeiende grassoort die voort kruipt tussen de jonge rijst is nefast voor de groei van die rijst. Dat werd er voorheen steeds manueel uitgewied, een tijdrovende en vervelende karwei. Tegenwoordig gebruiken veel boeren daar een verdelger voor. Niet wetende hoeveel ze er van moeten gebruiken. Gooien ze meteen maar genoeg want goedkoper dan de echte mest die ze kennen.
Die specialist is komen uitleggen wanneer en hoeveel ze daarvan mogen strooien. En daarbij de melding dat ze de dijkjes rond de velden moeten ophogen indien ze die middelen gebruiken, zodat het water bij zwaardere buien niet meteen alles van dat spul wegspoelt naar de poelen en riviertjes. Dat ze, als ze openingen maken in die dijkjes om lager gelegen velden te irrigeren, die openingen weer dicht moeten gooien.
Iedereen kreeg een blad papier waar alle besproken zaken in het kort op genoteerd stonden, en er komt een groot pvc-bord in de <kodan> te hangen. Want daar verdeelt men de mest, de onkruidverdelger. Kan het dorpsopperhoofd ze er nog eens op wijzen.

Na deze uitleg van liefje-lief opent De Inquisiteur zijn mond om commentaar te geven maar wordt meteen gesnoerd door het lief. Die weet het al: ja, geen onderzoek naar de gevolgen voor de mensen, geen instructies welke invloed dat heeft op de rijst zelf, kan de vis en andere nog veilig geconsumeerd worden, … .
“Wees blij tee rak. Ze hebben tenminste al iets gedaan, en zelfs iemand van de universiteit gestuurd, die was dezelfde dag toen wij erover gepraat hadden al gecontacteerd. Die meldde dat dit probleem niet alleen hier tevoorschijn was gekomen. Bovendien: vroeger deed men niets. Werd er niet over gepraat, enkel aanvaard. We hebben goed gedaan voor de mensen hier. Het dorpshoofd beseft dat wel”. Het lief is tevreden want ze heeft in haar ogen zorg gedragen.

En zet zich meteen aan het werk. Want De Inquisiteur is natuurlijk vergeten om de schappen en koelkast aan te vullen. Daarom dat hij zo vaak naar het magazijntje moest wanneer een klant zijn spullen niet vond. Die avond wordt het lief beloont voor haar zorg dragen: de werklui hun laatste dag zit erop, dat wil zeggen, de ondergrond is gereed, volgende week komt het asfalt erop. De Inquisiteur merkt op dat we er zelfs een bredere baan aan gaan over houden, ze hebben nooit paaltjes geslagen of een touw gespannen, laat staan met een theodoliet gewerkt. Ongeveer zeventig centimeter breder, mooi.

Tijd om te feesten want morgen gaan de werkers naar huis. Het moment voor De Inquisiteur om die gasten een beetje terug te pakken. Ze willen muziek, geen probleem. Heavy metal schalt door de luidsprekers, niks Isaan. Moeten jullie nu weer borden, lepels en vorken? Kom maar mee, en De Inquisiteur wijst ze de afwasbak aan. Want uiteraard heeft hij dat van deze middag niet afgewassen, nu mogen ze dat zelf. Na een poos meldt De Inquisiteur dat hij naar zijn <kik> gaat, al die mannen trekken grote ogen. Zegt die nu zoiets waar zijn partner bij is? En ja, De Inquisiteur weg, hij gaat de honden eten geven want het ziet er naar uit dat het laat zal worden. Ook even de poezen verzorgen en pas na een uurtje gaat hij terug naar de shop. Het lief houdt zich Isaan-kalm, ze kent De Inquisiteur zijn humor en speelt het spelletje mee. Meldt dat ze morgen terug naar haar eigen <kik> gaat. De Inquisiteur zegt dat ze in de sala moet slapen straks. Het lief vraagt om zeil te spannen tegen eventuele regen.
Beetje bij beetje beginnen de mannen te snappen dat ze beet genomen worden. Reden tot hilariteit, ze vinden het nog leuker in deze shop.
Tsja, vastentijd doch wine cooler in plaats van lao kao haalt niet veel uit. Rond <si toem> zijn de werklui nog net in staat te beseffen dat ze morgen heel vroeg richting Khon Kaen moeten, ze moeten om vijf uur vertrekken. Want een nieuwe job wacht.

Piak en PiPi hebben we niet gezien vandaag. Piak is wat schuw tegenover mensen die hij niet kent en PiPi weet stilaan dat wanneer het wat drukker in de shop is het lief niet veel aandacht aan hem kan besteden. Laat staan dat hij snoep kan afluizen. Maar De Inquisiteur vindt het wat sneu voor het ventje, hij was vier jaar lang het centrum van de wereld voor zijn ouders en nu is broertje Phang Phong dat geworden. De Inquisiteur belooft hem tijdens zijn traditioneel dagelijks baby-bezoekje om morgen chocoladepudding te maken, mag hij graag. Wij ook trouwens.