Wat is Yaba?

Yaba bestaat uit een combinatie van methamfetamine en cafeïne. De kleine, felgekleurde pillen (vaak rood, oranje of roze) worden meestal geslikt of verhit om de dampen te inhaleren, een methode die bekendstaat als ‘chasing the dragon’. De effecten zijn intens: een gevoel van onuitputtelijke energie, verhoogde alertheid en een totale onderdrukking van vermoeidheid en honger. Maar deze ‘high’ komt met een hoge prijs.

Langdurig gebruik van Yaba leidt tot ernstige psychische en lichamelijke schade:

• Hersenbeschadiging door overproductie van dopamine, wat leidt tot paranoia en psychoses.
• Agressief en gewelddadig gedrag, waardoor gebruikers gevaarlijk worden voor hun omgeving.
• Onherstelbare schade aan hart- en bloedvaten, met een verhoogd risico op hartaanvallen en beroertes.
• Ernstige slapeloosheid en gewichtsverlies, waardoor verslaafden uitgeput raken en fysiek aftakelen.

Psychologen en artsen in Thailand slaan alarm: de Yaba-epidemie heeft duizenden mensen psychotisch gemaakt. Veel langdurige gebruikers belanden in psychiatrische instellingen, waar ze hallucineren en wanen hebben over demonen die hen achtervolgen.

Explosieve groei van gebruik

De cijfers laten zien hoe ernstig het probleem is. In 1999 waren er naar schatting 850.000 Yaba-gebruikers in Thailand. Drie jaar later was dit aantal gestegen tot 2,5 miljoen. Vandaag de dag wordt geschat dat minstens 3 miljoen mensen regelmatig Yaba gebruiken, en de werkelijke cijfers kunnen nog hoger liggen.

Methamfetamine in pilvorm is inmiddels de meest geconsumeerde drug in Thailand. De prijs van een Yaba-pil is de afgelopen jaren gedaald, waardoor de drug toegankelijker is geworden voor jongeren en arme gemeenschappen. Op het platteland, waar werkloosheid hoog is en toekomstperspectieven laag zijn, grijpen steeds meer mensen naar Yaba om de dagelijkse realiteit te ontvluchten.

In Bangkok worden de pillen voor slechts 50 baht (€1,35) per stuk verkocht. In dorpen en grensregio’s kunnen ze nog goedkoper zijn. De lage prijs, gecombineerd met de hoge verslavingsgraad, heeft van Yaba een plaag gemaakt die moeilijk te bestrijden is.

Georganiseerde misdaad en smokkelroutes

Thailand ligt op de route van een van de grootste drugsnetwerken ter wereld. De productie van Yaba vindt grotendeels plaats in Myanmar, met name in de Shan-staat, een regio die wordt gecontroleerd door gewapende milities en drugsbendes.

Vanuit Myanmar worden jaarlijks honderden miljoenen pillen Thailand binnengesmokkeld via de grensprovincies Chiang Rai, Tak en Mae Hong Son. Criminele netwerken zorgen ervoor dat de pillen via smokkelroutes snel worden verspreid naar Bangkok en andere grote steden.

Internationale drugskartels en lokale bendes spelen een sleutelrol in de distributie. Ze opereren met militaire efficiëntie en gebruiken corrupte ambtenaren om grenscontroles te omzeilen. De handel in Yaba is niet alleen een economisch probleem, maar ook een politiek en sociaal vraagstuk: het financiert gewapende groepen in Myanmar, draagt bij aan corruptie en zorgt voor een toename van geweld in Thailand.

Impact op criminaliteit en de Thaise samenleving

De toename van Yaba-gebruik heeft direct geleid tot een golf van criminaliteit. Veel verslaafden stelen, beroven of plegen geweldsdelicten om aan geld te komen voor hun volgende dosis. In Bangkok en Chiang Mai is het aantal drugsgerelateerde misdrijven in de afgelopen tien jaar verdubbeld.

De Thaise gevangenissen zitten overvol. Meer dan 80% van de gevangenen in Thailand zit vast voor drugsgerelateerde delicten, voornamelijk gerelateerd aan Yaba. Politieagenten en hulpverleners melden steeds vaker incidenten waarbij gebruikers onder invloed agressief en onvoorspelbaar worden. In sommige gevallen hebben verslaafden in een psychose hun eigen familieleden aangevallen.

Daarnaast zorgt de drug voor enorme druk op het gezondheidszorgsysteem. Rehabilitatiecentra in Thailand zitten vol met verslaafden die proberen af te kicken, vaak met terugval als gevolg. Psychiatrische klinieken rapporteren een toename van patiënten met door Yaba veroorzaakte psychoses en hallucinaties.

De strijd tegen Yaba: een oorlog zonder einde?

De Thaise regering heeft verschillende pogingen gedaan om de Yaba-epidemie in te dammen.

• In 2003 lanceerde de toenmalige premier Thaksin Shinawatra een brute ‘war on drugs’, waarbij duizenden vermeende drugscriminelen zonder proces werden geëxecuteerd.
• In 2022 werd een recordvangst gedaan van meer dan 1 miljard methamfetamine pillen in Zuidoost-Azië, waarvan een groot deel in Thailand.
• Er zijn strengere grenscontroles ingevoerd en anti-drugscampagnes opgezet, maar de smokkel blijft doorgaan.

Ondanks deze maatregelen groeit de productie van Yaba alleen maar verder. De vraag blijft hoog, en zolang Myanmar als productieland blijft functioneren, zal de stroom van pillen Thailand blijven overspoelen.

Conclusie

Yaba is niet zomaar een drug; het is een epidemie die een hele samenleving ondermijnt. De verwoestende effecten zijn zichtbaar in de overvolle gevangenissen, de overwerkte psychiatrische instellingen en de straten waar jongeren verslaafd raken aan pillen die hun levens verwoesten.

Thailand probeert de crisis onder controle te krijgen, maar de strijd lijkt eindeloos. Kun je een drug bestrijden die overal is? Kan Thailand zich onttrekken aan de duistere invloed van de Gouden Driehoek? Of zal Yaba een blijvende schaduw blijven werpen over het land van de glimlach?