Nieuwe brandstof voor protestbewegingen

Antiregeringsactivisten, die al langer ontevreden zijn over de koers van de coalitie, hebben het casinoplan toegevoegd aan hun lijst van grieven. Eerder uitten zij hun woede over onder meer de vermeende voorkeursbehandeling van oud-premier Thaksin Shinawatra en een omstreden maritiem memorandum. Eerdere demonstraties werden nog stilgelegd door gerechtelijke uitspraken, maar met de recente kabinetsplannen over het casinoproject is de protestbeweging nieuw leven ingeblazen.

Hoewel het kabinet de bespreking van het wetsvoorstel tijdelijk heeft uitgesteld, neemt de onrust niet af. Actiegroepen hebben aangekondigd wekelijks actie te voeren zolang het voorstel op tafel blijft.

Roep om referendum groeit

Jatuporn Prompan, oud-leider van de roodhemden en prominent criticus van de regering, waarschuwt dat het casinoplan de spanningen binnen de samenleving verder zal aanwakkeren. Vooral de omstreden eis dat casino’s alleen toegankelijk zouden zijn voor Thai met een spaartegoed van 50 miljoen baht, zorgt voor veel weerstand. De eis werd later versoepeld naar belastingaangiftes over de afgelopen drie jaar, maar inmiddels heeft de Raad van State geadviseerd om de oorspronkelijke spaarvereiste alsnog in de wet op te nemen.

Volgens Jatuporn kan dit het startschot geven voor grootschalige protesten. Hij verwacht dat groepen de druk zullen opvoeren en structureel bijeen zullen komen tijdens kabinetsvergaderingen. “Iedereen met ervaring in politieke bewegingen weet dat het om het juiste moment draait. De situatie kan snel kantelen,” stelt hij. Hij wijst daarbij op de val van het kabinet-Yingluck, die volgde op massale onvrede over een omstreden amnestiewet.

Niet alleen politieke bewegingen roeren zich, ook academici en maatschappelijke organisaties laten van zich horen.

Geen politieke agenda, wel verzet

Chittawan Chanagul, onderzoeker aan de economische faculteit van de Kasetsart-universiteit, benadrukt dat de legalisering van gokken grote maatschappelijke en economische gevolgen zal hebben. “Dit plan stond niet in de verkiezingscampagne van Pheu Thai en is niet ter toetsing voorgelegd aan de kiescommissie,” aldus Chittawan.

Zij pleit dan ook voor een referendum om de bevolking direct te betrekken bij de besluitvorming. “Het is de enige eerlijke manier om zo’n ingrijpend project te beoordelen,” zegt ze.

Volgens haar bestaat er een breed maatschappelijk draagvlak tegen de legalisering van gokken, zelfs onder aanhangers van Pheu Thai. Vooral de vrees dat gokken de georganiseerde misdaad en het drugsprobleem zal verergeren, leeft breed.

Chittawan uit ook kritiek op de oppositie. “Die laat verstek gaan waar ze juist campagne zou moeten voeren. Het is hun taak om dit plan aan te vechten,” aldus de onderzoeker.

Tegenstanders bundelen hun krachten

Thanakorn Khomkrit, secretaris-generaal van de Stop Gambling Foundation, benadrukt dat de stichting zich niet mengt in partijpolitiek en zich verre houdt van protesten die gericht zijn op het omverwerpen van de regering. “Wij voeren geen politiek, maar delen wel de zorgen over dit casinoplan,” zegt hij.

De stichting is principieel tegen het wetsvoorstel, los van welke regering het presenteert. “Onze rol is om het publiek te informeren en bewust te maken van de risico’s van gokken. Wij willen dat dit plan volledig van tafel gaat.”

Volgens Thanakorn is de samenwerking met protestgroepen vooral een kwestie-gebaseerde alliantie. “We staan samen sterk tegen dit plan, maar hebben geen bredere gezamenlijke politieke agenda.”

Online gokken blijft een zorgenkind

Critici wijzen erop dat het casinoplan gaten vertoont. De vrees is dat online gokken indirect zal worden gelegaliseerd via aanvullende ministeriële richtlijnen. De spaarvereiste lijkt bedoeld om de toegang te beperken tot vermogende Thai en buitenlandse bezoekers, maar volgens Chittawan is dit op termijn lastig te handhaven.

Daarnaast waarschuwt zij voor de grote corruptierisico’s. “In een land met wijdverbreide corruptie biedt dit plan kansen voor witwaspraktijken. Casino’s kunnen uitgroeien tot hubs waar criminele netwerken hun gang gaan.”

Ook de voorgestelde belastingstructuur roept vragen op. Zo wordt in het wetsvoorstel een maximum van 5 miljard baht aan vergunningskosten genoemd, maar ontbreekt een minimumbedrag. Hierdoor kan de regering de tarieven laag houden om investeerders aan te trekken, wat ten koste kan gaan van inkomsten die nodig zijn om gokgerelateerde problemen aan te pakken.

Kans op uitholling van regels

Chittawan wijst erop dat landen als Vietnam laat zien hoe regels voor casino’s kunnen worden versoepeld. “Casino’s waren daar aanvankelijk alleen voor buitenlanders, maar sinds 2017 mogen ook lokale spelers onder voorwaarden deelnemen,” aldus Chittawan. Dit ondermijnt volgens haar het argument dat Thailand de toegang strikt kan beperken.

Thanakorn wijst daarnaast op een nieuwe bepaling in het wetsvoorstel die externe bedrijven toestaat om diensten aan casino’s te leveren. “Dat opent de deur voor partijen die betrokken kunnen zijn bij witwassen. Dit soort structuren zien we elders ook in de internationale casinowereld.”

De zorgen werden groter nadat bekend werd dat Melco Resorts & Entertainment, een bekende casinogigant uit Macau, een kantoor in Thailand heeft geopend. Dit voedt de vrees dat zakelijke en politieke belangen nauwer verweven raken dan gewenst.

Politieke schade lonkt

Het voorstel om casino’s in Thailand te legaliseren, dreigt uit te groeien tot een splijtzwam binnen de coalitie en een voedingsbodem voor maatschappelijke onrust. De roep om een referendum klinkt steeds luider.

De komende weken zal blijken of de regering gehoor geeft aan de wens van de bevolking of kiest voor de confrontatie, zowel met de straat als met haar coalitiepartners.