Van Siam naar Thailand: hoe een naamsverandering symbool werd van een nieuwe nationale identiteit
Tot 1939 stond Thailand bekend als Siam, een naam die eeuwenlang verbonden was aan de rijke, diverse geschiedenis van het Zuidoost-Aziatische koninkrijk. Maar onder leiding van een ambitieuze generaal veranderde dat plotseling. De nieuwe naam, Thailand, moest symbool staan voor een moderne natiestaat, gebouwd op nationalisme, eenheid en westerse idealen. Deze naamswijziging was geen losse gebeurtenis, maar onderdeel van een diepgaand politiek en cultureel project. Waarom werd Siam precies Thailand? Wie zat erachter, en wat wilde men bereiken? In dit artikel lees je hoe een ogenschijnlijk simpele naamwisseling de koers van een heel land veranderde.
Een nieuwe leider met een nieuwe koers
In de jaren dertig groeide de invloed van het leger binnen de Thaise politiek. Eén van de hoofdrolspelers was maarschalk Plaek Pibul Songkram, vaak ook aangeduid als veldmaarschalk Phibun Songkhram of Luang Pibul Songgram en achternaam ook geschreven als Pibulsonggram (Thai: แปลก พิบูลสงคราม ). Als militair en premier (vanaf 1938) wilde hij van Thailand een moderne, sterke natiestaat maken. Zijn bewind werd gekenmerkt door een combinatie van autoritaire hervormingen en een uitgesproken nationalistische koers.
Volgens veel historici liet Phibun zich inspireren door het leiderschap van figuren als Mussolini. Hij zag hoe propaganda, culturele hervormingen en een sterke staat gebruikt konden worden om een gedeeld nationaal bewustzijn te creëren. In die geest voerde hij een reeks ingrijpende veranderingen door.
Van Siam naar Thailand
Op 23 juni 1939 kondigde de regering aan dat de naam Siam zou verdwijnen. Voortaan zou het land officieel Prathet Thai heten: Thailand – het “Land van de Vrijen”. Deze nieuwe naam was geen willekeurige keuze. Ze benadrukte de onafhankelijkheid van het Thaise volk en moest tegelijk een gevoel van nationale eenheid bevorderen.
De naam Siam was al eeuwen in gebruik, maar had volgens Phibun te veel associaties met een multicultureel, historisch rijk waarin verschillende volkeren – waaronder Chinezen, Lao, Khmer en Maleisiërs – samenleefden. Thailand daarentegen moest het land definiëren als het thuis van de etnisch Thaise meerderheid.
Een nationale heropvoeding
De naamswijziging was onderdeel van een bredere ideologische campagne: de zogenoemde ratthaniyom, of “nationale waarden”. Deze campagne probeerde op allerlei terreinen het gedrag van burgers te hervormen. De overheid schreef bijvoorbeeld voor hoe men zich moest kleden – westerse kleding werd de norm, traditionele gewaden werden ontmoedigd. Er kwamen richtlijnen voor hoe mensen moesten spreken, hoe ze zich in het openbaar moesten gedragen, en zelfs welke gerechten als ‘nationaal’ moesten worden beschouwd.
Daarnaast werd het Chinese culturele en economische aandeel in de Thaise samenleving nadrukkelijk teruggedrongen. Chinese scholen, kranten en verenigingen kregen te maken met strikte beperkingen. De keuze voor de naam Thailand paste ook in die strategie: het was een expliciete poging om de dominantie van de Thaise identiteit te bevestigen.
Oorlog, ommekeer en herstel
Tijdens de Tweede Wereldoorlog koos Thailand onder Phibun de zijde van Japan. Die alliantie leidde na afloop van de oorlog tot politieke onrust. Onder druk van geallieerde machten en binnenlandse oppositie werd in 1945 besloten om tijdelijk terug te keren naar de oude naam Siam. Het was een gebaar van verzoening en een poging om afstand te nemen van het omstreden bewind van Phibun.
Toch bleek die stap van korte duur. In 1949 werd opnieuw besloten om de naam Thailand in te voeren. Deze keer gebeurde dat met bredere steun vanuit het parlement en de bevolking. Sindsdien is Thailand de officiële naam gebleven.
Korte tijdlijn
1938 – Phibun wordt premier
1939 – Officiële naamswijziging van Siam naar Thailand
1945 – Tijdelijke terugkeer naar de naam Siam
1949 – Thailand opnieuw ingevoerd als officiële naam
Meer dan een naamsverandering
De keuze voor de naam Thailand was veel meer dan symbolisch. Ze stond voor een bewuste breuk met het verleden en het begin van een nieuwe ideologie waarin nationale eenheid, modernisering en culturele uniformiteit centraal stonden. Tegelijk vormde ze het startpunt van spanningen tussen verschillende etnische groepen binnen het land – spanningen die in de decennia daarna zouden blijven doorwerken.
Vandaag gebruiken sommige historici en culturele instellingen de naam Siam nog altijd als verwijzing naar de rijke, diverse geschiedenis van het land vóór 1939. Maar de naam Thailand is gebleven. Niet alleen als geografische aanduiding, maar als blijvend monument van een poging om een nieuwe, moderne nationale identiteit te creëren.
Is het woord Thai ook geen verwijzing naar de Tai,die lang geleden vanuit China naar ZO Azie zijn gemigreerd ?