Een heilig ambt met wereldse verleidingen

Boeddhistische monniken in Thailand bekleden een moreel gezag. Ze worden gezien als spirituele gidsen en morele ankerpunten, vaak zelfs meer dan overheidsfiguren of leraren. Het toetreden tot het klooster wordt beschouwd als een verdienste, vooral voor jonge mannen die voor korte of langere tijd monnik worden. Deze status brengt aanzien, donaties en bepaalde privileges met zich mee.

Maar precies daar zit het probleem. Met het geloof in de verdienste van het doen van donaties (een kernprincipe in het Thaise boeddhisme) zijn tempels uitgegroeid tot financiële knooppunten. Sommige tempels ontvangen jaarlijks miljoenen baht aan giften. En waar veel geld is, groeit de kans op misbruik.

Fraude, witwassen en miljoenen die verdwijnen

In 2018 werden meerdere invloedrijke monniken gearresteerd tijdens een grote politieactie tegen corruptie in tempels. Ze werden beschuldigd van verduistering van overheidsgelden die bedoeld waren voor tempel renovaties en religieus onderwijs. Uit onderzoek bleek dat er via valse facturen en schijnprojecten miljoenen baht naar persoonlijke rekeningen waren doorgesluisd. In sommige gevallen werkten de monniken samen met overheidsfunctionarissen die meeprofiteerden van het systeem.

De zaak leidde tot landelijke ophef, maar ook tot weerstand. Veel Thai konden, of wilden, niet geloven dat zulke gerespecteerde geestelijken zich schuldig maakten aan fraude. Kritiek op monniken blijft een taboe in brede delen van de samenleving.

Seksueel misbruik in het stilzwijgen

Financiële schandalen zijn niet de enige donkere kant van het kloosterleven. Er zijn ook meldingen van seksueel wangedrag. Omdat monniken geacht worden celibatair te leven, rust er een zwaar taboe op dit onderwerp. Toch verschenen er in binnenlandse media verhalen over misbruik van jonge novicen en zelfs over relaties tussen monniken en vrouwelijke gelovigen.

Deze incidenten zijn vaak moeilijk te onderzoeken, mede doordat slachtoffers bang zijn voor sociale uitsluiting. Bovendien ontbreekt het aan een onafhankelijke instantie die toezicht houdt op het gedrag van geestelijken.

Monniken als handelaars in magie

Een ander fenomeen dat vragen oproept, is de handel in ‘heilige amuletten’. Sommige monniken verdienen fortuinen met het verkopen van amuletten die zogenaamd beschermen tegen ongeluk, ziekte of kwade geesten. Deze voorwerpen worden vaak gezegend in dure rituelen en verkocht voor tienduizenden baht. De handel is officieel toegestaan, maar staat haaks op het oorspronkelijke boeddhistische ideaal van onthechting.

De populariteit van zulke rituelen toont hoe het geloof in verdienste, karma en bovennatuurlijke bescherming in Thailand vaak verweven is met bijgeloof en commerciële belangen.

Stropen en milieudelicten

In 2024 kwam een schokkende zaak in het nieuws waarin een abt werd gearresteerd omdat op zijn tempelterrein karkassen lagen van beschermde diersoorten, waaronder een gaur (Indische bizon) en een blaffend hert. Deze zaak onderstreept dat sommige monniken niet alleen religieuze, maar ook ecologische wetten met voeten treden. Het idee dat monniken per definitie moreel zuiver zouden zijn, krijgt daarmee opnieuw een flinke deuk.

Spanning tussen hervormers en conservatieven

Niet alle monniken zwijgen over deze misstanden. In de marge van de Sangha roeren zich hervormingsgezinde geestelijken die pleiten voor meer openheid, opleiding en toezicht. Ze stuiten echter op weerstand van conservatieve krachten die vrezen dat hervorming leidt tot gezichtsverlies of verlies van religieuze autoriteit. Deze interne spanningen remmen vernieuwing, maar zijn tegelijk een teken dat verandering van binnenuit mogelijk is.

Waarom komt dit nu aan het licht?

De groeiende media-aandacht, sociale media en burgerjournalistiek zorgen ervoor dat misstanden niet langer onder het tapijt kunnen worden geveegd. Jongere generaties Thai zijn kritischer en stellen vragen bij de macht van de Sangha. Ook het ministerie van Religieuze Zaken probeert met hervormingen, zoals verplichte ID-kaarten voor monniken en financieel toezicht, meer transparantie af te dwingen.

Een systeem dat zichzelf beschermt

Toch is verandering lastig. De Sangha is hiërarchisch en gesloten. Klokkenluiders worden vaak buitengesloten of onder druk gezet. Daarnaast blijven veel Thai overtuigd van de spirituele verdienste van het steunen van tempels, wat kritische vragen bemoeilijkt. Het boeddhisme is niet alleen religie, maar ook identiteit, familie-eer en sociale samenhang. Dat maakt kritiek niet alleen lastig, maar ook beladen.

Geloof vraagt om toezicht

Het boeddhisme in Thailand is geen zuiver spiritueel systeem, maar een complex netwerk van geloof, macht, status en geld. De meeste monniken leiden een eenvoudig en oprecht leven, maar de uitzonderingen met dubieuze praktijken zetten het hele systeem onder druk. Kritiek op boeddhistische instituties mag geen aanval zijn op het geloof zelf, wel een oproep tot eerlijkheid, transparantie en modern toezicht.

Juist een religie die streeft naar zuiverheid en bewustzijn, moet zichzelf durven bevragen. Alleen dan kan het zijn morele gezag behouden.

Bronnen:

• Benar News – over arrestatie van monniken wegens witwassen (2018)
• Associated Press (AP News) – over grootschalige verduistering van tempeldonaties (2023)
• VNExpress – over seksueel misbruik door een Thaise monnik (2024)
• Destiny Rescue – over online seksueel misbruik van kinderen door een monnik (2024)
• InDepthNews – over de commercialisering van boeddhistische amuletten
• ASEAN Now – over de verkoop van amuletten via automaten
• Bangkok Post – over betrokkenheid van monniken bij stropen van beschermde diersoorten (2024)
• Reuters – over illegale handel in tijgerdelen door monniken (2016)