Bangkok, de chaotische hoofdstad van Thailand, zakt elk jaar een klein stukje verder de grond in. Op sommige plekken gaat het om ongeveer één centimeter per jaar.
Dat lijkt misschien niet veel, maar betekent dat de stad in 100 jaar ongeveer een meter daalt. Dat is vergelijkbaar met de hoogte van een deurklink. Op lange termijn vormt dit een flinke bedreiging. Waarom gebeurt dit precies, en wat betekent dit voor inwoners en bezoekers van deze miljoenenstad?
Waarom zakt Bangkok?
De stad Bangkok is gebouwd op een zachte laag zeeklei, ook wel bekend als ‘Bangkok-klei’. Deze bodemlaag gedraagt zich als een dikke spons. Als je er gewicht op zet, bijvoorbeeld van gebouwen, wegen of bruggen, wordt die spons langzaam ingedrukt. Door het enorme aantal gebouwen in Bangkok (waaronder honderden wolkenkrabbers) wordt de bodem elk jaar iets verder samengedrukt.
Daarnaast speelde jarenlang overmatige grondwaterwinning een grote rol. Vanaf ongeveer 1950 werd grondwater in Bangkok intensief opgepompt voor drinkwater, landbouw en industrie. Daardoor kromp de bodem versneld. Sommige wijken zakten zelfs met drie centimeter per jaar. Pas in 1977 werden maatregelen genomen om deze grootschalige grondwaterwinning terug te dringen. Tot die tijd was de ernst van het probleem onvoldoende bekend, waardoor actie te laat werd ingezet. Gelukkig hielpen de maatregelen, waardoor de bodemdaling terugliep tot ongeveer één centimeter per jaar.
“Mijn huis overstroomt steeds vaker”
De gevolgen van de bodemdaling merken inwoners dagelijks. Zo vertelde bewoner Somsak Suttiphan onlangs tegen Bangkok Post:
“Vroeger hadden we eens per jaar wateroverlast tijdens het regenseizoen, maar nu overstroomt mijn straat meerdere keren per maand. Iedere keer als het regent, maak ik me zorgen.”
Dit laat zien hoe tastbaar en ingrijpend de bodemdaling voor bewoners van Bangkok is geworden.
Niet alleen een zakkende bodem
Naast het feit dat Bangkok letterlijk wegzakt, kampt de stad ook met een ander probleem: de stijgende zeespiegel. Als gevolg van klimaatverandering stijgt de zeespiegel in de Golf van Thailand jaarlijks met ongeveer vier millimeter. Daardoor wordt het verschil tussen land en zeeniveau snel kleiner. Het gevolg? Overstromingen komen steeds vaker voor, vooral tijdens hevige regenval en hoogwater.
Gevolgen voor bewoners en economie
De combinatie van bodemdaling en stijgende zeespiegel zorgt ervoor dat delen van Bangkok nu al regelmatig onder water staan. Dit heeft grote gevolgen voor het dagelijks leven én de economie. Wegen, huizen en andere infrastructuur raken beschadigd, wat jaarlijks miljoenen euro’s kost.
Experts waarschuwen dat, zonder ingrijpende maatregelen, grote delen van Bangkok binnen enkele tientallen jaren permanent onder water zouden kunnen verdwijnen. Vooral laaggelegen delen van de stad, zoals het zuidelijke en oostelijke deel, lopen extra risico.
Zijn er oplossingen?
Er zijn meerdere plannen voorgesteld om Bangkok te beschermen tegen verdere overstromingen. Eén van die plannen is een enorme kustdam van Chonburi tot Hua Hin, met een geschatte kostprijs van 500 miljard baht (ongeveer 13 miljard euro). Toch bestaan er twijfels over de haalbaarheid en effectiviteit van zo’n groot project.
Wetenschappers en stadsplanners wijzen vooral op duurzamere oplossingen. Zo is het belangrijk om de grondwaterwinning verder te beperken, stedelijke planning te verbeteren en ervoor te zorgen dat nieuwe gebouwen lichter en slimmer worden gebouwd. Ook betere afvoer van regenwater via groene zones en speciale bassins kan de druk op de bodem verminderen.
In 2024 kondigde de Thaise overheid nieuwe regels aan die bouwers verplichten lichtere bouwmaterialen te gebruiken en regenwateropvangsystemen te integreren in nieuwe projecten. Dit toont dat het besef van de noodzaak om te handelen groeit.
Bangkok is niet uniek
Hoewel Bangkok bijzonder kwetsbaar lijkt, komt bodemdaling wereldwijd in veel kuststeden voor. Steden zoals Jakarta, Tokio en Shanghai hebben vergelijkbare problemen. Volgens professor Thanawat Jarupongsakul van Chulalongkorn University:
“Bangkok is zeker niet alleen. Wereldwijd zullen kuststeden moeten investeren in slimme infrastructuur en goed waterbeheer om toekomstbestendig te worden.”
Het is dus een wereldwijd probleem, versterkt door klimaatverandering, waar steden over de hele wereld oplossingen voor moeten vinden.
Hoe ziet de toekomst eruit?
Bangkok zal de komende jaren ongetwijfeld verder zakken, maar de vraag is vooral hoe snel en hoe ernstig de gevolgen zullen zijn. De toekomst van de stad hangt af van de keuzes die nu worden gemaakt. Meer investeren in duurzame oplossingen en beter waterbeheer kan ervoor zorgen dat de schade beperkt blijft. Zonder effectieve actie blijft Bangkok langzaam wegzakken: een uitdaging waar de stad én haar inwoners niet langer omheen kunnen.
Bronvermeldingen:
- Bangkok Post – Diverse nieuwsartikelen over overstromingen, stedelijke planning en uitspraken van bewoners en experts.
- Chulalongkorn University – Faculty of Science – Onderzoek van prof. dr. Thanawat Jarupongsakul, geoloog en klimaatexpert.
- UN-Habitat & Asian Development Bank – Bangkok: A city under pressure
- World Bank – Rapport: Climate Risk Profile: Thailand (2022)
Informatief stuk. Dank!
Djakarta heeft precies hetzelfde probleem.
Daarom is Indonesië een nieuwe hoofdstad aan het bouwen. Nusantra op het eiland Borneo.
De honderden wolkenkrabbers in Bangkok veroorzaken geen bodemdaling.
Onder andere die wolkenkrabbers staan op heipalen op een stevige zand- of rotslaag of op kleefpalen van 20-30meter, dus drukken niet op de alluviale (zachte klei en slib) laag. Anders zouden ze al tijdens de bouw omgekieperd zijn.
Ook bij voorbeeld de bovengrondse metrolijnen staan op zulke palen. Als je op straatniveau bij de (rol)trap naar boven/beneden goed kijkt zie je dat het plaveisel is verzakt.
Het zijn de straten en slecht of zelfs niet onderheide laagbouw die op de bodem drukken.
Het inklinken van de alluviale laag door wateronttrekking en druk is onomkeerbaar.
Wat ook niet helpt om wateroverlast te beperken is alle grond bedekken met beton of bestrating. Dan kan het water niet in de grond wegzakken. Moet alle regenwater door het met plastic en andere troep verstopte afwateringssysteem afgevoerd worden.