De vier verschillende types geestenhuisjes in Thailand

San Jao Tii geestenhuis

Het animisme (geloof in geesten) is diepgeworteld in de Thaise maatschappij. Vaak worden door toeristen en expats animistische uitingen verward met het Theravada boeddhisme. Een voorbeeld daarvan zijn de bekende geestenhuisjes die je overal tegenkomt. Dit is geen boeddhistisch fenomeen maar manier om de geesten gunstig te stemmen of niet boos te maken.

Wie meer wil weten over de achtergrond van geestenhuisjes kan daarvoor een uitstekend artikel van Gringo lezen: Geestenhuis in Thailand

In dit artikel gaat het vooral over de 4 verschillende soorten geestenhuisjes. De meest voorkomende zijn de ‘San Jao Tii’ en ‘San Pra Phoom’, die ook in combinatie voorkomen. De meeste geestenhuisjes zijn gemaakt van hout en lijken op een traditioneel Thais huis of tempel. We zien daarnaast ook ‘spirit houses’ van beton, steen of andere hi-tech materialen. Ze hebben vaak buitenlandse architecturale accenten, zoals Chinese gevels of prangs in Khmer-stijl (spits). De kleuren zijn meestal gekoppeld aan de astrologische kaart van de landeigenaar, maar als ze Thais-Chinees zijn, zijn ze vaak in de rode gelukskleur of goudkleurig. Verder zijn ze vaak versierd met bloemenslingers eten en drinken, kaarsen wierook en kleine geschenken voor de geesten.

1. San Jao Tii

Dit een geestenhuis voor de geesten op het land. Ze hebben meestal vier pilaren en lijken op oude Thaise huizen. Dit zijn de oorspronkelijk geestenhuizen en ze belichamen de inheemse animistische overtuigingen, namelijk dat onzichtbare krachten en geesten de materiële werkelijkheid vormen. De eigenaar van het land wil een goede relatie met de geesten die het land bewonen en wil het het geestenhuis een boodschap overbrengen: Wij zorgen voor de landgeest en wij hopen dat de landgeest voor ons wil zorgen. Je ziet dan ook vaak beeldjes van engelen, dansers, olifanten en paarden om de landgeest te vermaken. Het geestenhuis heeft vooral als doel om de geesten rustig te houden en niet om ze daarmee te vereren.

San Pra Phoom geestenhuis

2. San Pra Phoom

Een ‘San Pra Phoom’ is een huis voor de beschermengel of een beschermende geest die het land bewoont. Gemonteerd op een voetstuk, lijkt het meestal op een Thaise boeddhistische tempel soms met een prang in Khmer-stijl. Het is voortgekomen uit de ‘San Jao Tii’ (heiligdommen voor lagere landgeesten), toen hindoeïstische en boeddhistische invloeden rond de eeuwwisseling meer invloed kregen in Siam. Men zegt dat de enkele pilaar de berg Meru vertegenwoordigt, de heilige berg in de hindoeïstische en boeddhistische ideologie waar goden verblijven.

Om de hiërarchische aard van de hindoe-kosmos (die afwezig is in het animisme) te weerspiegelen, staat dit geestenhuis daarom hoger en trotser dan de ‘San Jao Tii’. Meestal voorzien van een beeldje dat de beschermengel van het land voorstelt. Dit is een afbeelding van Phra Chai Mongkon, een hindoe-engel met zwaard in de ene hand en geldzak in de andere. Hij, zo wordt aangenomen, zal over het eigendom en zijn bewoners waken en het bewaken. Vaak vergezelt van een bont gezelschap bedienden en dieren In tegenstelling tot de ‘San Jao Tii’ vertegenwoordigt dit soort geestenhuizen het geloof van de Thais in krachten die hoger zijn dan zijzelf, een kosmologische hiërarchie (hoewel voor Thais, in tegenstelling tot Hindoes, de verlichte Heer Boeddha alle goden overtreft). Daarom kunnen Thais, naast het brengen van offers aan de beschermengelen, om hulp bidden bij een ‘San Pra Phoom’.

San Phra Brahm

3. San Phra Brahm

Dit zijn de grote geestenhuizen met open zijkanten, vaak te vinden buiten bij grote woningen, warenhuizen en kantoren. Een voorbeeld van een San Phra Brahm is de Erawan heiligdom in het centrum van Bangkok. Een dergelijk geestenhuis is de verblijfplaats van de hindoe-godheid Phra Brahma, de God van de schepping. Als een San Phra Brahm een goede reputatie heeft opgebouwd, zal je er veel Thai aantreffen die er hulp vragen bij belangrijke gebeurtenissen, zoals een examen. Een San Phra Brahm heeft vier open zijkanten en onthult de de vier gezichten van het standbeeld, die staan voor de deugden van vriendelijkheid, genade, sympathie en onpartijdigheid

4. San Piyanda

Dit is een tijdelijk geestenhuis, met een eenvoudige vorm. Deze heeft als doel om de landgoden te vriend te houden tijdens het bouwen van een gebouw. Het moet zorgen voor de veiligheid van de werknemers op de bouwplaats en heeft deze functie totdat er een permanent geestenhuis geplaatst kan worden. Thai geloven zelfs dat San Piyanda meer persoonlijke veiligheid biedt dan een veiligheidshelm.