Thailand ziet zichzelf graag als een moderne economie in opkomst. De toerismesector bloeit, de export groeit en buitenlandse investeerders blijven komen. Maar wie iets dieper kijkt, ontdekt een stille crisis die de ruggengraat van de Thaise samenleving onder druk zet: schijnzelfstandigheid. Miljoenen Thai werken zonder arbeidscontract, zonder sociale zekerheid en zonder juridische bescherming. Ze worden gepresenteerd als zelfstandigen, maar in werkelijkheid zijn ze overgeleverd aan de grillen van de markt. In tijden van crisis betekent dat: geen inkomen, geen hulp, geen toekomstperspectief.
De grote onzichtbare meerderheid
Deze groep is enorm. Naar schatting werkt bijna de helft van de Thaise beroepsbevolking informeel. Ze verkopen eten op straat, masseren toeristen op het strand, vervoeren mensen op motoren, bouwen huizen zonder vaste aanstelling, of werken als kleermaker zonder vergunning. Op papier zijn het zelfstandigen. In werkelijkheid leven ze vaak van dag tot dag, afhankelijk van klanten, weersomstandigheden of toeristische seizoenen. Ze hebben geen toegang tot werkloosheidsuitkering, pensioenopbouw of ziektekostenverzekering. Ze bestaan officieel wel, maar in de praktijk niet.
Corona legde alles bloot
De coronapandemie maakte dit probleem in één klap zichtbaar. Toen het toerisme stilviel en de steden op slot gingen, verdween het inkomen van miljoenen informele werkers van de ene op de andere dag. De steunmaatregelen van de overheid bereikten vooral mensen met een formeel dienstverband of geregistreerde bedrijven. De informele werkers moesten het zelf uitzoeken. Duizenden keerden noodgedwongen terug naar hun geboortedorpen, zonder spaargeld en zonder hulp. De solidariteit kwam uiteindelijk van vrijwilligers en lokale gemeenschappen, niet van de overheid.
Schijnzelfstandigheid is geen ondernemerschap
Toch wordt deze situatie vaak gepresenteerd als een vorm van ondernemerschap. De straatverkoper die zijn eigen kraampje heeft, zou symbool staan voor doorzettingsvermogen en flexibiliteit. Maar wie goed kijkt, ziet vooral mensen zonder keuze. Ze zijn zelfstandige omdat niemand ze in dienst neemt, niet omdat ze per se ondernemer willen zijn. Ze hebben geen recht op fatsoenlijk loon, kunnen nergens terecht bij ziekte of zwangerschap, en zijn volkomen afhankelijk van het moment. In feite gaat het om een systeem van structurele onzekerheid, niet van zelfbeschikking.
Waarom dit zo blijft
De oorzaken zijn complex. Veel Thai mijden bewust het formele systeem vanwege de bureaucratie, corruptie en onduidelijke regels. Werkgevers maken op hun beurt gebruik van constructies waarbij ze geen verantwoordelijkheden hoeven te dragen. Overheidsinstanties kijken vaak de andere kant op, omdat de informele economie zorgt voor lage werkloosheidscijfers en een ogenschijnlijk soepele arbeidsmarkt. En zolang deze groep niet formeel geregistreerd is, hoeft de staat er geen verantwoordelijkheid voor te nemen.
De prijs die we betalen
Deze situatie heeft een hoge prijs. Niet alleen voor de betrokken werkers zelf, maar ook voor de samenleving als geheel. In een land waar miljoenen mensen geen bestaanszekerheid hebben, ontstaat onrust, ongelijkheid en wantrouwen. Sociale zekerheid is geen luxe, maar een fundament. En wie langdurig wordt buitengesloten, verliest uiteindelijk het vertrouwen in de politiek, de wet en de toekomst.
Tijd voor fundamentele keuzes
Thailand staat voor een belangrijke keuze. Gaat het door op de weg van goedkope, flexibele en onbeschermde arbeid? Of durft het te kiezen voor een systeem waarin iedereen meetelt, ook de mensen die nu in de marge leven? Dat vraagt om beleid met lef. Denk aan een eenvoudig systeem om zelfstandigen te registreren, basisrechten die voor alle werkenden gelden, en actieve handhaving tegen werkgevers die het systeem misbruiken.
Maar vooral vraagt het om een ander verhaal. Een verhaal waarin waardigheid en zekerheid voor iedereen gelden, en waarin mensen niet worden afgeserveerd als kostenpost zodra de economie tegenzit.
Zolang dat verhaal uitblijft, blijft de schijnzelfstandige realiteit het fundament van een oneerlijk systeem. En dat is geen kwestie van economie, maar van rechtvaardigheid.
Wat jij kunt doen als bezoeker of bewoner
Als je als toerist, overwinteraar of expat in Thailand woont of verblijft, ben je automatisch onderdeel van het systeem. Veel van de mensen die je dagelijks ontmoet, de schoonmaker van je hotel, de vrouw van de foodstall, de taxichauffeur, de masseuse, vallen buiten elke vorm van bescherming. Dat is niet jouw schuld, maar wel jouw realiteit. Juist daarom is het waardevol om bewust te kiezen waar je je geld uitgeeft. Betaal eerlijk, vraag niet altijd om korting, steun lokale initiatieven die hun mensen wel correct behandelen. En vooral: blijf niet blind voor wat er achter de glimlach schuilgaat. Want echte waardering voor een land begint met het zien van de hele waarheid, ook als die ongemakkelijk is.
Bronnen:
- International Labour Organization. (2018). Informal employment and decent work: Thailand country profile. ILO Regional Office for Asia and the Pacific. https://www.ilo.org
- Office of the National Economic and Social Development Council. (2021). Thailand’s informal workforce and policy challenges. https://www.nesdc.go.th
- Thailand Development Research Institute. (2020, juni 15). The hidden workforce: Informal labour in Thailand’s cities. https://tdri.or.th/en
Over deze blogger
-
Dit artikel is geschreven en gecontroleerd door de redactie. De inhoud is gebaseerd op persoonlijke ervaringen, meningen en eigen onderzoek van de auteur. Waar relevant is er gebruikgemaakt van ChatGPT als hulpmiddel bij het schrijven en structureren van teksten. Hoewel er zorgvuldig wordt omgegaan met de inhoud, kan niet worden gegarandeerd dat alle informatie volledig, actueel of foutloos is.
De lezer is zelf verantwoordelijk voor het gebruik van de informatie op deze website. De auteur aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade of gevolgen die voortvloeien uit het gebruik van de geboden informatie.
Lees hier de laatste artikelen
Opinie21 mei 2025Opinie: Een nieuwe kijk op kortetermijnverhuur in Thailand
Nieuws uit Thailand19 mei 2025Verontwaardiging in Pattaya: Buitenlander laat pitbulls los op hond van buurvrouw – met poll
Nieuws uit Thailand19 mei 2025Thailand herziet belastingregels voor buitenlandse inkomsten: geld overmaken naar Thailand wordt aantrekkelijker
Pattaya19 mei 2025De fijnproeversgids voor culinair genieten in Pattaya: 10 uitstekende restaurants
Ook in een groot en actief blog als dit kan een onderwerp snel in de vergetelheid raken. Dat is in dit item ook aan de hand want de schrijver vergeet maar even snel de plannen van de Thaise overheid tot het invoeren van de NIT, de negative income tax. Ik mis dit in de weergave van de bronnen van dit artikel, waarvan de jongste bron van 2021 is.
Misschien hier nog eens lezen, uit 2024: https://www.thailandblog.nl/expats-en-pensionado/belasting-thailand/belastingen-voorlopig-geen-zorgen-over-negative-income-tax/
Nu is dat persartikel van zes maanden geleden, en heb ik al die maanden er niets meer van gelezen, maar afschrijven doe je niet in Thailand want morgen kan het er ineens zijn. Ik hoop dat het weer wordt opgepakt met name voor die grote groep ‘informele werkers’ die de eerste klappen opvangen van mutaties in de economie.
Plannen van de Thaise overheid tot het invoeren van de NIT? Zie hier een artikel van augustus 2014- bijna 11 jaar geleden. https://www.thailandblog.nl/achtergrond/negatieve-inkomstenbelasting-verkleint-inkomenskloof/ Thailand ten voeten uit.
De aard van het beestje.
Het land van de vrije mens.
‘Men’ wens niet voor een ander te werken en ja, plotseling zijn ze zo oud dat men ook niet meer op ze zitten te wachten, in de officiële wereld.
Het systeem in van TRD of liever gezegd eruit blijven is ook voor veel Thailanders een obsessie.
Vele kiezen voor kortetermijnpolitiek wat natuurlijk lekker werkt tot zeg veertig A vijftig jaar daarna krijg je de klappen. Het kaartenhuis zakt in elkaar en men moet van dag tot dag gaan leven.
Als het mee zit dan, want ook deze mensen worden ziek krijgen ongelukken, et cetera.
Het is een cirkel die niet meer te doorbreken is, in diverse buurlanden is het nog slechter dus goedkope mensen zat voor de Thaise economie.
Zoals ik al eens opgemerkt heb, voor vele was het niets meer als een keuze en voor de jongere onder hen nog steeds.
Of je natuurlijk zoveel beter af bent met tien uur werken per dag en een schuld die vijftig jaar nodig heeft met afbetalen is weer een andere vraag.
Misschien moeten we het ook eens hebben over de voordelen van die schijnzelfstandigen. Een niet te onderschatten voordeel is dat velen onder hen, ondanks de negatieve punten in dit artikel, toch een mooi inkomen verwerven, volledig belastingvrij.
Mijn schoonzus heeft zo’n handeltje. Ze verkoopt Thaise, ijsgekoelde desserts, en geloof me: de verkoop loopt uitstekend. We wonen in een industriezone, en dagelijks krijgt ze meerdere bestellingen van twintig stuks of meer. Volgens mijn vrouw verdient ze gemiddeld tussen de 20.000 en 30.000 THB per maand. Ze begint om 11 uur ’s morgens en werkt tot 18 uur. Op zondag is ze vrij. ’s Avonds runt ze nog een klein winkeltje waar ze eten en drank verkoopt, het meeste daarvan ook zwart. Laat me maar lachen met die arme schijnzelfstandigen.
Natuurlijk zijn er ook mensen die uit pure noodzaak wat proberen te verkopen. Maar wees eerlijk: van de miljoenen straatverkopers draagt het merendeel niets bij aan de Thaise sociale zekerheid. Klagen doen ze echter wel.
Dag Willy,
Ik zou het nog sterker willen stellen.
Of je nu weinig of veel verdient, het is toch logisch dat je belastingen betaalt zodra je geld verdient. We spreken hier over miljoenen Thai die een lucratief handeltje runnen, maar zodra het over belastingen gaat, kijken ze bewust de andere kant op.
Als zelfs de armsten een kleine bijdrage zouden leveren in ruil voor een degelijk sociaal systeem, dan zou de keuze snel gemaakt moeten zijn. Maar neen, bijna iedereen blijft liever in het zwartwerk hangen. Dan moet men ook niet klagen dat de Thaise overheid hen links laat liggen.
Was het maar zo’n feest,in de praktijk komt het erop neer dat multinationals en de superrijken helemaal niets of heel weinig belasting betalen, zij hebben fiscalisten in dienst die met allerlei constructies belasting kunnen ontwijken.
Als iedereen eerlijk belasting zou betalen dan zag het er heel anders uit ,degene die wijzen naar de zwart werkende onderlaag hebben boter op hun hoofd.
Altijd hetzelfde excuus: “Maar de rijken en multinationals ontwijken óók belastingen!” Alsof dat plots een vrijgeleide is voor miljoenen kleine zelfstandigen om dan maar ook niets bij te dragen. Wat heeft dat in godsnaam met de discussie te maken?
Wie met de vinger wijst naar de top terwijl hij zelf massaal wegkijkt van zijn eigen verantwoordelijkheid, heeft niet gewoon boter op zijn hoofd, hij zwemt in margarine. Wil je een eerlijk systeem? Prima. Maar dan moet élke schakel meedoen. Niet wachten tot de miljardairs het goede voorbeeld geven, want tegen dan is de hele winkel al lang ingestort.
U wijst terecht op een fundamenteel probleem binnen het globale belastingsysteem: de disproportionele mogelijkheden van multinationals en vermogenden om via fiscale optimalisatie en grensoverschrijdende constructies hun belastingdruk te minimaliseren. Dat is een ernstige aantasting van fiscale rechtvaardigheid en ondermijnt het draagvlak voor belastingheffing in brede zin.
Echter, het bestaan van dergelijke misstanden mag geen argument vormen om belastingontduiking binnen de informele sector te relativeren of te normaliseren. Integendeel, het versterkt de noodzaak van een coherente en inclusieve fiscale strategie waarin élke economische actor, ongeacht schaalgrootte, naar draagkracht bijdraagt.
GeertP,
Misschien is het goed om dit debat met iets meer diepgang te benaderen.
Ook in economisch ontwikkelde landen met een degelijk sociaal systeem proberen multinationals hun fiscale druk te minimaliseren. Dat is, hoe onwenselijk soms ook, een legitiem onderdeel van de bestaande wet- en regelgeving, en maakt deel uit van het zakendoen binnen een globale economie.
Maar dat gegeven inroepen als excuus om de structurele belastingontduiking door miljoenen schijnzelfstandigen in Thailand te minimaliseren, is intellectueel oneerlijk en inhoudelijk naast de kwestie. Je vergelijkt twee totaal verschillende schaalniveaus en verantwoordelijkheden. Dit soort redenering is weinig constructief en werkt vooral verlammend.
Als sommigen ervoor kiezen om deze ‘vrijgestelde groep’ buiten schot te houden, is dat hun goed recht. Maar dan is het minste wat men kan verwachten dat er ook werkbare en onderbouwde voorstellen komen in plaats van telkens dezelfde slogans te herhalen zonder een alternatief te formuleren.
GeertP, we voeren hier een zinloze discussie. Een groep lezers denkt dat de informele werkers miljoenen verdienen. O, er zullen er best wel tussen zitten die goed boeren maar de meerderheid ervaart diepe armoede. Helaas valt die groep niet te overtuigen, zelfs niet door de overheid die het NIT-plan heeft ontworpen.
Dat plan houdt in: registratie bij de belastingdienst, een soort bijstand om ze aan de gang te helpen, en als het loopt de aangifteplicht. Daarmee heb je ze in het systeem en betalen ze wat terug. De mensen die nu ook al aardig verdienen leg je belastingplicht op en de belastingwetten hebben regeltjes om dat af te dwingen. Ik verwijs naar de link die ik eerder gaf.
Dus zolang we langs elkaar praten over wat die groep nu wel of niet aan inkomen heeft komen we er hier niet uit. Ik laat het dus hierbij. Dank voor het compliment van een lezer dat ik nu ook expert overheidsfinanciën ben; zelf kom ik daar uit bescheidenheid niet voor uit…
Erik,
Het valt op hoe jullie, GeertP en jezelf, elkaar hardnekkig blijven opzoeken om jullie bekrompen visie te versterken net alsof het ene echootje het andere nodig heeft om overeind te blijven. Terwijl het grootste part van de andere lezers zich luid en duidelijk uitspreken over de massale belastingontduiking en de misplaatste verontwaardiging van schijnzelfstandigen, blijven jullie vasthouden aan een sprookje van “diepe armoede”.
Niemand ontkent dat er schrijnende gevallen zijn, maar jullie doen alsof dat de norm is. De realiteit is echter dat miljoenen informele werkers dragen nul euro bij aan de samenleving, maar eisen wel rechten en voorzieningen alsof ze jarenlang volle pot betaald hebben. Het NIT-plan, waar je naar verwijst, is een poging tot regularisatie maar zelfs dat wordt vaak genegeerd of creatief omzeild.
Dat jullie blijven praten over “niet overtuigen kunnen” zegt vooral iets over jullie eigen onwil om de bredere, aantoonbare realiteit onder ogen te zien. Misschien wordt het tijd dat jullie niet alleen naar elkaar luisteren, maar eindelijk ook eens naar de andere lezers van ons blog.
Iedereen mag uiteraard een eigen mening hebben ook wie er anders over denkt dan ik. Maar wie enkel elkaars echo nodig heeft om zichzelf gelijk te geven, moet zich afvragen of het nog wel om een mening gaat, of eerder om een hardnekkige ontkenning van feiten.
Dominique,
Wat ik schrijnend vind, is dat twee mensen dezelfde mening delen en vervolgens doen alsof de andere achttien reacties hieronder, die net het tegenovergestelde zeggen, niet bestaan of van geen tel zijn.
Het mooie aan dit blog is dat iedereen een mening mag hebben, en dat moeten we respecteren. Maar respect voor een mening betekent niet dat die automatisch gelijk heeft of boven de feiten staat.
Wanneer onze heren hun zin niet krijgen, trekken ze zich terug met de dooddoener dat de discussie “zinloos” is. Als dat je manier is om je standpunt kracht bij te zetten, dan verlies je vooral aan geloofwaardigheid en openheid tot dialoog.
Dan nu even over de inhoud: ik ben het ook eens met de vaststelling dat het gebrek aan sociale zekerheid in Thailand een structureel probleem is. Niet omdat de overheid niets wil doen, maar omdat miljoenen zelfstandigen bewust weigeren hun inkomsten aan te geven. Zwartwerk is nog steeds de norm in grote delen van de informele sector. Belastingen worden massaal ontweken, en dan is het geen verrassing dat er geen middelen zijn voor sociale vangnetten.
Wie niets bijdraagt, moet ook niet klagen als er niets tegenover staat. De logica zelve.
Je hebt gelijk Erik,tegen zoveel neoliberalistische denkbeelden kan je niet op,waarschijnlijk zijn er wat ZZPers met een adviesbureau en een vertekend wereldbeeld die vanuit hun Moo baan op weg naar de golfbaan die karretjes langs de weg met allerlei etenswaren niet kunnen associëren met zelfstandige ondernemers, dat deze”grootverdieners”waarschijnlijk in de laagste belastingschijf vallen er er gewoonweg niets te halen valt daar kunnen ze zich niets bij voorstellen ,zelfstandige ondernemers zijn die mensen die je een factuurtje sturen van een paar duizend euro voor een middagje werk.
Een groot deel van de Thaise beroepsbevolking is werkzaam in de informele sector. Volgens gegevens van de de ‘Thai Bankers Association” (TBA) uit 2023 is meer dan de helft van de totale beroepsbevolking, circa 21,0 miljoen mensen, werkzaam in de informele sector. Ruim 5 miljoen onder hen zijn ouderen (>60 jaar).
Diverse onderzoeken tonen aan dat informele werkers te maken hebben met een gebrek aan sociale bescherming: geen toegang tot sociale zekerheid (registratie SSO), en geen andere zorgverzekering dan de 30baht-regeling; met onzekerheden over hun baan met en lage verdiensten; met slechte arbeidsomstandigheden, door lange werkdagen, onveilige werkomgevingen en een gebrek aan arbeidsrechten en wettelijke bescherming. Daarnaast met beperkte steunmaatregelen: geen financiële middelen om extra training en opleiding, of andersoortige vaardigheidsontwikkeling; en met kwetsbaarheid in crises en door stijgende kosten met een grote impact op hun kwaliteit van leven.
Wat doet de overheid? De Thaise overheid en aanverwante organisaties erkennen het belang van het aanpakken van informele werkgelegenheid. Het uitbreiden van de sociale zekerheidsdekking naar informele werkers is een belangrijk aandachtspunt. Beleid dat gericht is op het vergemakkelijken van de overgang van informele werknemers naar de formele sector, wordt gezien als cruciaal voor het verbeteren van hun economische en sociale welzijn, blablablablablabla……! Terwijl diezelfde TBA zegt dat de informele economie 48,4% van Thailands BBP vertegenwoordigt. Bijna de helft dus, en de hoogste van alle ASEAN-landen. De Filipijnen hadden een aandeel van 39,8%, Maleisië 30,5%, Zuid-Korea 26%, Singapore 17,9% en Vietnam 14,4%. Deze vergelijking laat zien dat Thailand een groter deel van zijn economische activiteit in de informele sector heeft dan veel van zijn buurlanden.
Je zou toch zeggen dat als Thailand een dergelijk grote en belangrijke sector in zich draagt, dat er dan meer waardering en support voor de leden van die sector zou zijn.
https://ap.lc/LemaP (Bangkokpost.com/call-for-better-integration-of-the-informal-economy)
Zoals ik hierboven ook al lees (in de reactie van Willy), willen die vele miljoenen informele werkkrachten graag profiteren van sociale zekerheid, maar ze dragen zelf geen cent bij aan belastingen.
In Thailand betaalt men in de laagste inkomensschijf ook geen belastingen. Het zou goed zijn om dit alles grondig te herbekijken. Iedereen zou moeten bijdragen en zwartwerk moet streng worden gecontroleerd. Alleen dan kan de overheid stap voor stap een stabiele sociale zekerheid opbouwen.
Emiel, zet je bril eens op en kijk eens goed om je heen in Thailand. Zie je die armoede niet? Dan kijk je, al dan niet bewust, de verkeerde kant op.
Jij houdt je vast aan de mensen in de informele sector die dik verdienen; maar dat doet slechts de geluksvogel die mazzel heeft of in de juiste regio woont. De armoede is schrijnend, niet alleen door het ontbreken van een nationaal vangnet maar ook door huishoudschulden en de claims van loansharks die, zolang ik Thailand ken en dat is 30+ jaar, zouden worden aangepakt….. Wel eens door een achterbuurt gelopen, Emiel?
De NIT, waar ik het in dit blog over had, is niet voor niets geopperd door de Thaise overheid om deze groep aan de gang te helpen met een uitkering die wat wegheeft van onze bijstandswet.
Jouw voorstel die mensen hun laatste hap rijst af te pakken verdient geen medaille; gelukkig zitten er in Thailand mensen aan de knoppen die meer compassie hebben met de armsten dan jij! Enne … wat een ‘bijdrage aan belastingen’ betreft (welke belastingen bedoel je eigenlijk?) kan ik je nog wel wat vertellen over de houding van westerlingen…
Beste Erik,
Ik hoef mijn bril niet op te zetten om armoede te zien, ik zie ze wél, maar ik doe niet alsof dat een vrijgeleide is om buiten het systeem te blijven. Armoede rechtvaardigt geen belastingontduiking. Het gaat me niet om “de geluksvogels”, maar om het massale fenomeen waarbij hele sectoren willens en wetens in het zwart blijven draaien, ook als ze het goed tot zeer goed doen.
Dat er schrijnende gevallen zijn, betwist niemand. Maar jij gooit élke straathandelaar op één hoop met de echt behoeftigen. Dat is intellectueel oneerlijk. Het klopt dat de overheid de National Income Transfer (NIT) overweegt, net om de kwetsbaren gericht te helpen. Maar hoe moet zo’n vangnet gefinancierd worden als niemand bijdraagt? Ook niet met een minimale flat tax of een eenvoudige aangifteplicht?
Het systeem zal nooit eerlijk worden als mensen alleen iets willen nemen en weigeren om ook maar iets terug te geven. Je praat over compassie, prima. Maar echte compassie betekent ook structurele oplossingen durven steunen, niet het status quo van belastingvrije chaos goedpraten.
En wat betreft je sneer over ‘westerlingen’: steek vooral de hand in eigen boezem. De hypocrisie zit net in het goedpraten van zwartwerk omdat het je romantisch straatbeeld niet verstoort. In elk gezond systeem draag je bij naar vermogen, dat is de basis van solidariteit.
Kees, bijdragen naar vermogen zit in de Thaise belastingwetgeving. Niet voor niets is er een schijf van 150.000 thb tegen nul procent en zijn er aftrekposten en vrijstellingen. Net als NL dat vroeger had in belastingvrije voeten, nu vervangen door heffingskortingen. Thailand kent ook nog een BTW-vrijstelling voor kleine ondernemers, net als NL trouwens.
De Thai die weinig verdient betaalt nul income tax; dat geldt ook voor de farang met een laag inkomen. Jij noemt dat ontduiking; jammer dat je zo denkt over het profiteren van fiscale faciliteiten.
In deze discussie komen opmerkingen er op neer dat men de ‘bijstand’ wil laten betalen door de laagste inkomens. Een gotspe! Denk jij nu echt dat de persoon die bij jou in de straat gedroogde vis door een wringer haalt daar een fatsoenlijk inkomen uit haalt?
Bijdragen naar vermogen? Helemaal mee eens. Maar dan moet dat vermogen wel verdiend worden en dat is bij veel van die informele werkers maar de vraag. En ik beantwoord die vraag met nee. Die ruimte is er niet en gelukkig ziet de wetgever in Thailand dat in. Het NIT-plan van vorig jaar is er niet voor niets. Nu de uitvoering nog…
Je maakt een terechte opmerking: de Thaise wetgeving voorziet formeel in bijdragen naar vermogen, met belastingvrije schijven, aftrekposten en vrijstellingen. Dat principe is juist en eerlijk. Maar wetten op papier en de realiteit op straat zijn helaas twee totaal verschillende werelden.
Het probleem zit niet in het belastingstelsel zelf, maar in de massale praktijk van structurele ontwijking én het feit dat miljoenen zich simpelweg nooit registreren. Er is geen boekhouding, geen aangifte, geen controle. Dat is geen “gebruik maken van fiscale faciliteiten”, dat is doelbewust onder de radar blijven. Niet omdat het niet anders kan, maar omdat men ermee wegkomt. Daar zit het fundamentele verschil.
Niemand zegt dat de straatverkoper met zijn wringer plots 20% belasting moet ophoesten. Maar hij of zij maakt wél deel uit van een systeem. En zolang dat systeem volledig vrijblijvend blijft, zonder sociale bijdragen, zonder btw, zonder registratie, blijft er ook niets om op terug te vallen als het misloopt. Géén bescherming, géén vangnet.
Niemand wil dat de laagste inkomens de bijstand betalen. Maar als niemand iets bijdraagt, blijft er gewoon niks over om te verdelen. Dat is geen “gotspe”, dat is de basislogica van elke sociale economie.
Het NIT-plan is een stap in de juiste richting, absoluut. Maar zolang men blijft denken dat registreren en bijdragen iets is voor “anderen”, blijven we ter plaatse trappelen. Echte solidariteit vraagt meer dan wetboeken, het vraagt moed, verantwoordelijkheid en uitvoering.
Beste Erik,
Van iemand die zich graag profileert als kenner van belastingsystemen en overheidsfinanciën had ik eerlijk gezegd een iets genuanceerdere kijk verwacht, maar misschien waren mijn verwachtingen te hoog.
Iedereen die zijn ogen openhoudt, ziet het: overal waar een toerist zijn sandalen neerzet, rijzen de straatkraampjes als schimmels uit de grond. In Bangkok moest men zelfs met man en macht de stoepen vrijmaken van de “arme zelfstandigen” die dagelijks bakken geld omzetten. In Phuket en Pattaya staan mensen in de rij voor dure streetfood, en op de avondmarkten is het letterlijk over de koppen lopen. Maar natuurlijk, dat zijn allemaal sukkelaars op het randje van overleven, geen reden om daar ook maar enige bijdrage van te vragen, toch?
Ik begrijp het nu: wie netjes via loonbelasting afdraagt, is de dommerik in dit verhaal. De echte helden zijn de schijnzelfstandigen die cash incasseren, nul bijdragen en daarna klagen dat de overheid geen sociaal vangnet biedt. Gelukkig is er nog compassie voor deze “vergeten groep”, die per ongeluk ook net diegene is die nergens geregistreerd staat, nergens voor opdraait en zich vrolijk aan elke controle onttrekt.
Maar goed, laten we vooral de “kommetjes rijst”-narratief blijven hanteren. Het is tenslotte makkelijker om economische misstanden te romantiseren dan om structureel onrecht aan te pakken.
kiezen voor een systeem waarin iedereen meetelt ?
Mijn ervaring is dat in Thailand iedereen meetelt in hun eigen systeem.
Hun eigen systeem, niet het westerse systeem maar hun eigen systeem.
In mijn omgeving zijn mensen die daar bewust voor kiezen.
Zo ken ik een meisje die had een baan bij CJ supermarkt. Tot het moment dat ze zwanger was heeft ze daar gewerkt. Na de geboorte van haar kind is ze koekjes gaan verkopen op de markt.
Of een buurjongen, had een baan bij Global House, met die baan kon hij een lening verkrijgen om een auto op afbetaling te kopen.
Nadat hij de auto had aangeschaft heeft hij die baan opgezegd en hij verdient nu de kost op een roeibootje met garnalenvangst.
Geweldig idee Emiel,we gaan al die straatventers streng controleren en ook belasting laten betalen natuurlijk van dat riante inkomen, de superrijken en multinationals laten we met rust natuurlijk want anders vluchten ze naar het buitenland en dan kan de overheid stap voor stap,maar natuurlijk niet te snel stabiele sociale zekerheid invoeren, een soort van dripping down economie.
Waar heb ik dat eerder gehoord?
GeertP, je hebt helemaal gelijk wat de marginale verdiensten van de informele sector betreft. Je moet het wel willen zien, en je ziet het niet vanachter de dikke muren van een luxe moo-baan.
Maar ‘dripping down’ zegt me niks, ik leerde wel ooit ’trickle down’. Heb je een toelichting?
555 betrapt,het moet natuurlijk trickle down zijn.
Alle economen van de wereld die na kunnen denken wijzen ’trickle down’af. Een onzinnige theorie dat inhield dat handelen/winst maken/voordelen behalen van een bovenbouw/een elitegroep/een oligarchie positief zou uitvallen voor de minder bedeelden onder hen. De laatste die dacht hiermee goede sier te maken was Ronald Reagan. (En veel later Mark Rutte.)
Blijkbaar ben je weer met clichés aan het strooien en probeer je echte nuance te vermijden.
Wat jij doet is een klassieke drogreden: omdat multinationals soms hun belastingen ontwijken, moeten we de rest dan ook maar vrijstellen? Kom op zeg. Twee foute systemen maken geen recht. De Thaise superrijken en politieke elite aanpakken? Absoluut. Maar intussen legitimeer jij dat miljoenen anderen zich ook aan hun maatschappelijke plicht mogen onttrekken.
En neen, dit gaat niet over een “dripping down”-sprookje. Dit gaat over basisrechtvaardigheid, wie verdient, draagt bij, al is het symbolisch en in ruil mag je sociale bescherming verwachten. Wat jij verdedigt is een chaosmodel waarin niemand betaalt, iedereen neemt en vervolgens verbaasd is dat er geen vangnet bestaat.
Je ironie is doorzichtig en goedkoop. Dit is geen debat meer, het is moraalvervaging vermomd als intellectuele superioriteit.
‘Je moet het wel willen zien, en je ziet het niet vanachter de dikke muren van een luxe moo-baan.’
Vanuit je gesubsidieerde huisje in Friesland heb je natuurlijk een veel beter kijk daarop. 5555
Natuurlijk is de spil GELD maar dan niet door achter die informele straatverkoper aan te jagen, maar het minimumloon te verhogen naar 550 Baht per dag, wat bij een normale werkweek jaarrond ongeveer op 150000 BHT uit zou komen, BTW te verhogen naar 10 % over gewone dagelijkse goederen en die lachwekkende bijna gratis zorg eens meer te belasten.
Nadat men ook eens de miljoenen buitenlanders die men vreselijk uitbuit uit omringde landen heeft verminderd zal de Thailander vanzelf eens een van acht tot vier baan gaan doen of zo je wil van negen tot vijf.
Mogen ze in hun vrije tijd lekker op de markt gaan staan.
Maar denk alleen dat er dan een burgeroorlog uit breekt, zelfs lieden die hier in het verleden voor dictator uitgemaakt zijn in het verleden hadden dat lef niet.
Laat ons eens eerlijk zijn: “schijnzelfstandigheid” is gewoon een eufemisme voor massale systeemontduiking. Miljoenen Thai werken “buiten het systeem” niet omdat het niet anders kan, maar omdat het zo makkelijker is: geen belastingen, geen regels, geen verantwoording.
En wat krijgen we daarvoor terug? Een economie met amper sociale bescherming, geen vangnet voor de zwaksten en een overheid die structureel ondergefinancierd is. Intussen roept men dat de staat niets doet. Tja, wat verwacht je als de helft van het land zich aan zijn maatschappelijke bijdrage onttrekt?
Dit is geen romantiek van de kleine zelfstandige, dit is georganiseerde vrijblijvendheid. Als Thailand vooruit wil, moet het stoppen met dit gedoogbeleid en eindelijk kiezen voor een systeem waarin élke werkende meebouwt. Solidariteit werkt maar in één richting zolang niemand durft te zeggen wat het echte probleem is.
Er heerst een gevaarlijk misverstand in veel armere landen dat sociale zekerheid er moet komen zonder dat iedereen eraan bijdraagt. Alsof het mogelijk is om ziekenzorg, pensioenen en andere vangnetten op te bouwen terwijl miljoenen mensen werken in een informele economie waar geen belastingen of bijdragen worden betaald. Dat is niet alleen economisch onhoudbaar, het is maatschappelijk destructief.
Sociale bescherming vereist een breed draagvlak. Niet enkel van de middenklasse of formele bedrijven, maar van álle burgers OOK van wie het moeilijk heeft. Uiteraard moet die bijdrage naar vermogen zijn. Niemand vraagt een hongerloon af te staan aan de fiscus. Maar het idee dat de allerarmsten volledig buiten schot moeten blijven, is nefast. Want wie niet bijdraagt, heeft ook geen recht op structurele bescherming. Zo blijft armoede zichzelf reproduceren.
De sleutel ligt in formalisering. Werk moet uit de schaduw gehaald worden. Ook kleine zelfstandigen, straatverkopers of seizoenarbeiders moeten, hoe beperkt ook, een vorm van bijdrage leveren. In ruil krijgen ze iets wat vandaag ontbreekt: rechtszekerheid, toegang tot gezondheidszorg, pensioenrechten. Pas dan werkt het systeem. Pas dan loont solidariteit.
Het alternatief is een vicieuze cirkel, informele arbeid blijft bloeien, de staat blijft verarmen, en sociale zekerheid blijft een lege doos. Wie daar vrede mee heeft, kiest voor structurele ongelijkheid en chronische instabiliteit.
Het is tijd voor eerlijkheid. Er bestaat geen sociale welvaartsstaat zonder dat iedereen, arm of rijk, naar vermogen meedoet. Alleen dan kan iedereen ook mee genieten van de vruchten.
Mijn vrouw heeft een een winkel waar ze bier, whisky en sigaretten verkoopt in ons dorp. heeft ze een vergunning voor gekocht.
Als het 19.30 geweest is ga ik naar ons huis net buiten het dorp zij blijft dan vaak nog in haar winkel omdat toch misschien die klant nog komt voor meer bier of whisky
Ik heb de indruk dat sommigen onder ons dringend enkele basislessen economie nodig hebben.
Hoe kun je in godsnaam een stabiel economisch systeem opbouwen terwijl miljoenen landgenoten een handeltje drijven zonder ook maar één cent bij te dragen aan de gemeenschap? Dat is geen mening, dat is pure logica. Het heeft niks te maken met arm of rijk, maar alles met gezond verstand.
Als kleine zelfstandige weet ik het wel: geef mij de keuze om uit het zwartwerk te stappen in ruil voor een eerlijke, basis sociale bescherming, dan teken ik meteen.
Maar het probleem is dat velen niet willen bijdragen, zelfs al kunnen ze het. Liever geen cent belasting betalen, zolang het maar kan. En zolang die mentaliteit blijft bestaan, kunnen we elk gesprek over sociale zekerheid of vooruitgang meteen opbergen. Solidariteit begint bij bijdragen, ook als het even pijn doet.
Volgens de “Wereldbank’is er iets sensationeler aan de hand: in diverse studies is een mogelijk verband gesuggereerd tussen de 30-baht ‘Universal Health Scheme’van Thaksin, en de voorkeur voor informele werkgelegenheid, met name in de landbouw en onder getrouwde vrouwen.
Liever blijven met name vrouwen informeel en dus eigen baas, dan in loondienst met de voordelen van dien. Het bestaan van de 30-baht regelingen vermindert dus de prikkel om in de formele sector te werken, ook al brengt dat meer sociale voordelen. Dit zou kunnen verklaren waarom er in TH een relatief hoge mate van informele werkgelegenheid blijft bestaan. Hetgeen betekent dat sociaal beleid, zoals universele gezondheidszorg, onbedoelde gevolgen kan hebben voor de keuzes op de arbeidsmarkt en mogelijk informele werkgelegenheid in bepaalde groepen en sectoren kan aanmoedigen.
Reden te meer om snel wat te doen aan de versterking van van formeel werknemerschap omdat de nadelen absoluut niet opwegen tegen de voordelen van een eigen keus om informeel te blijven. Kennelijk zijn die voordelen niet aantrekkelijk genoeg.
https://documents.worldbank.org/en/publication/documents-reports/documentdetail/481061468120871217/universal-health-care-and-informal-labor-markets-the-case-of-thailand
In ons welvarend land roept iedereen dat elke nieuwkomer hier meteen onder de vleugels valt van ons sociale systeem en ergens klopt dat ook, omdat wij wél jarenlang gebouwd hebben aan solidariteit, met belastingen die bijna iedereen betaalt, of ze dat nu leuk vinden of niet.
Maar kijk dan naar Thailand, daar wil men ook sociale bescherming, maar tegelijk werkt de helft van de bevolking in het zwart of als ‘schijnzelfstandige’. Geen bijdragen, geen verantwoordelijkheid, maar wel verwachten dat de staat alles oplost. Dat werkt gewoon niet.
Je kunt niet en buiten het systeem blijven en profiteren van de voordelen. Een sociaal vangnet zonder bijdrage is als een verzekering zonder premie. Dat kan misschien één dag goed gaan, maar het stort onvermijdelijk in. Ook in Thailand geldt: wie iets wil opbouwen, zal ook moeten meedoen.
En dat opbouwen zal toch echt van onderop moeten komen door druk van politieke partijen, non-gouvernementele organisaties en vakbonden. Zo is het in begin vorige eeuw in Nederland ook langzaam opgebouwd.
Als Thai geregistreerd zouden zijn zoals de buitenlanders in Thailand dan was er veel meer duidelijkheid voor Overheid over de feitelijke financiele situatie/status van vele Thai.
Neem Phuket, duizenden Thai werken/leven hier maar zijn niet op Phuket geregistreerd.
Registratie blijft in home village/town. Soms meer dan op 1300 km afstand van Phuket.
Aldaar weet locale Overheid ook niet waar stadsgenoot leeft en werkt.
Het hang allemaal houtje-touwtje aan elkaar.
Vele miljoenen goed verdienende Thai blijven onder de radar van de Thaise fiscus.
In Thailand werkt het overgrote deel van de bevolking in de informele sector: straatverkopers, dagloners, kleine zelfstandigen en seizoensarbeiders. Ze vormen de ruggengraat van de economie, maar tegelijk zijn ze ook degenen die volledig buiten het officiële sociale systeem vallen. Voor hen bestaat er geen degelijke ziekteverzekering, geen werkloosheidsuitkering, en vooral geen toereikend pensioen.
Wie niet in loondienst is bij de overheid of een grote firma, moet zelf maar zien hoe hij rondkomt op oudere leeftijd. De “Old Age Allowance”, het basispensioen van de staat, bedraagt amper 600 tot 1.000 baht per maand (15 tot 25 euro). Daar kun je letterlijk niet van leven. Zelfstandige bijdragen aan een pensioenfonds bestaan wel, maar zijn vrijwillig, onbekend of onbetaalbaar voor velen.
Het resultaat is pijnlijk zichtbaar. Ouderen die blijven werken tot ze erbij neervallen, of afhankelijk zijn van hun kinderen, als die er al zijn en het beter doen. Thailand is op papier misschien een middeninkomensland maar sociaal gezien blijft het een fragiel bouwwerk zonder fundament.
Zolang er geen degelijk, verplicht en breed gedragen sociaal systeem komt, blijft de meerderheid van de Thai overgeleverd aan het toeval. Werken tot je sterft is geen vooruitzicht, het is een stil drama dat zich elke dag opnieuw afspeelt.
Misschien wordt het stilaan tijd dat net die grote groep, die vandaag helemaal niets bijdraagt, aangesproken wordt om het geweer van schouder te veranderen. Zolang iedereen blijft wegkijken en belastingen ziet als iets voor “de anderen”, verandert er niets. Echte sociale bescherming kan pas ontstaan als iedereen, naar vermogen, mee aan de kar trekt. Geen bijdragen betekent ook geen systeem, geen zekerheid, geen toekomst. Dat is geen straf, dat is logica.
Belastingen betalen? Ja hoor, in theorie.
Laten we even doen alsof we in een perfect sprookjesland leven. Een land waar de visverkoopster met haar houten kraampje elke avond keurig haar inkomsten intikt in een boekhoudprogramma, BTW rekent op elk sardientje en op het eind van de maand fluitend naar de belastingsdienst stapt om haar bijdrage te leveren aan het nationale pensioenfonds, een fonds dat uiteraard niet bestaat. Klinkt als Thailand? Of eerder als een slechte sketch?
De realiteit is dat de meeste kleine zelfstandigen hier verdienen geen moer. Ze overleven. Punt. En dan komt de roep om “iedereen eerlijk te laten bijdragen”. Alsof de man die gebakken banaan verkoopt aan 5 baht per stuk, ’s avonds nog een Excel-bestand gaat bijwerken. Laat me niet lachen.
Controleerbaar? Tuurlijk. Zet maar een heel leger ambtenaren in met clipboards en stempels om op straat elke noedelverkoper te gaan ondervragen. Vergeet niet ook een scanner mee te nemen voor hun natte bankbiljetten uit het jampotje onder de toog. Succes ermee.
En dan dat morele vingertje: “Belastingontduiking is slecht.” Alsof zelfstandigen wereldwijd, van New York tot Bangkok, hun volledige omzet aangeven uit puur altruïsme. Nee hoor, de zelfstandige is geboren met een natuurlijke radar om de fiscus te ontwijken. Het zit ingebakken. In België heet dat “optimalisatie”, in Thailand heet dat “leven”.
Dus ja, miljoenen Thai betalen geen belastingen. En weet je wat? Dat is volkomen normaal. Ze hebben niks, ze krijgen niks, en niemand weet waar ze zijn of wat ze doen. Maar hé, blijf gerust roepen dat ze het systeem ondermijnen. Welk systeem, trouwens?
Je kan blijven lachen met de idee van fiscale verantwoordelijkheid, maar zonder bijdragen geen sociale bescherming, geen pensioen, geen zorg. Blijven roepen “er is geen systeem” is vooral een prima excuus om niets te moeten doen. En ondertussen maar hopen dat er op magische wijze toch een vangnet komt? Droom lekker verder.
Ik vind dit alles een boeiende discussie.
Wat ik vooral leer is dat het huidige systeem, zoals het nu is, geen structurele oplossingen biedt. Het is vooral een kwestie van mentaliteit onder de bevolking en die verander je niet met een vingerknip.
Miljoenen belastingontwijkende zelfstandigen gaan nooit uit eigen wil van koers veranderen, ook niet in ruil voor passende sociale steun. De druk zal vanuit de regering moeten komen, maar Thailand kennende zie ik in de nabije toekomst weinig tot niets veranderen .
Een boeiend topic dus, maar wat wij, de zogenaamd betweterige farang, er ook van vinden: veel zal er helaas niet veranderen. En de boer, die ploegde voort…