‘Diabetes volksziekte nummer 1 in Thailand, Nederland en Belgie’

Morgen is het Wereld Diabetes Dag: de dag waarop aandacht en begrip gevraagd wordt voor de aandoening die vroeger ook wel ‘suikerziekte’ genoemd werd. Meer aandacht voor diabetes is hard nodig, omdat zowel veel Thai, Nederlanders als Belgen met deze sluipende ziekte te maken hebben of er mee te maken krijgen. 

Nederland telt naar schatting ruim 1,2 miljoen diabetici. In Thailand lijden ongeveer 3,5 miljoen mensen aan diabetes. Wereldwijd hebben 371 miljoen mensen deze ernstige ziekte. De International Diabetes Federation (IDF) verwacht dat het aantal patiënten tot 552 miljoen zal toenemen in 2030. Met als kanttekening dat 80 procent van de patiënten leven in onderontwikkelde en ontwikkelingslanden.

Ook in Thailand zal het aantal patiënten met diabetes flink toenemen. Volgens berekeningen van het ministerie van Volksgezondheid zal in 8 jaar tijd het aantal Thai met diabetes stijgen tot 4,7 miljoen. Nu al sterven er 8.000 Thai per jaar aan de gevolgen van deze ziekte.

Diabetes of suikerziekte

Bij veel mensen is diabetes beter bekend als suikerziekte. Diabetes heeft dan ook alles te maken met suiker, of nauwkeuriger gezegd met glucose, dat afkomstig is van koolhydraten. Want wie diabetes heeft, heeft te veel glucose in zijn of haar bloed.

Door te eten en te drinken krijg je glucose binnen. Je bloed vervoert die glucose vervolgens naar al je lichaamscellen en met behulp van de stof insuline kan de glucose die lichaamscellen binnendringen. Zo krijgen de cellen de brandstof die ze nodig hebben.

Die stof insuline is erg belangrijk, want zonder insuline komt de glucose de cellen niet in. Insuline opent als het ware de cellen. Wie diabetes heeft, maakt te weinig of zelfs geen insuline aan of heeft cellen die minder gevoelig zijn voor insuline. De glucose kan dan dus onvoldoende de cellen in. De cellen krijgen daardoor niet genoeg brandstof en je lichaam krijgt daardoor te weinig energie.

Welke soorten diabetes zijn er?

De bekendste vormen van diabetes zijn type 1-diabetes en type 2-diabetes. Type 1-diabetes wordt vaak jeugddiabetes genoemd, omdat de ziekte meestal ontstaat vóór het dertigste levensjaar. Deze vorm van diabetes komt relatief weinig voor. Kenmerk van type 1-diabetes is dat het lichaam (of preciezer: de alvleesklier) weinig of helemaal geen insuline meer maakt.

Diabetes type 2

Type 2-diabetes kwam in het verleden veel voor bij mensen boven de veertig jaar. Het stond dan ook bekend als ouderdomsdiabetes. Tegenwoordig komt de ziekte bij alle leeftijden voor, zelfs bij kinderen!

Bij type 2 diabetes spelen twee oorzaken een rol. Allereerst het minder gevoelig worden van de cellen voor insuline (insulineresistentie), waardoor glucose minder goed de cellen in kan.

Als tweede produceren de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier minder insuline en te veel glucagon. De eilandjes van Langerhans functioneren als het ware niet meer goed.

Door beide bovengenoemde processen wordt het glucose in je bloed niet meer goed verwerkt, waardoor je bloedglucose gaat stijgen.

We weten dat dit de kans op diabetes type 2 vergroot:

• weinig lichaamsbeweging
• overgewicht
• ongezond eten
• roken
• ouder worden
• erfelijkheid

Gevaren van diabetes

Diabetes is een zeer ernstige ziekte en sloopt je lichaam. De lijst met aandoeningen die je kan krijgen van diabetes is erg lang, wij noemen de belangrijkste:

• Hart- en vaatproblemen – de doorbloeding van de bloedvaten is verminderd. Dit leidt tot een verminderde wondgenezing en de kans op een hartinfarct of een beroerte is verhoogd. Een goede conditie en voldoende lichaamsbeweging kunnen dit proces vertragen.
• Zenuwproblemen – er ontstaat perifere neuropathie, dat wil zeggen dat de zenuwen die onder andere in uw ledematen lopen minder gevoelig zijn. U merkt het bijvoorbeeld niet wanneer u zich stoot of verwondt. Dit in combinatie met de verminderde wondgenezing door een slechtere doorbloeding, kan flinke problemen geven. U merkt wondjes te laat op en ze genezen moeilijk of niet. In enkele gevallen is amputatie van een teen of een groter gebied nodig. Controleer daarom regelmatig uw voeten op wondjes en drukplekken. Het is belangrijk om goed schoeisel te dragen. Bij sommige mensen leiden de veranderingen in de zenuw tot pijn.
• Nierbeschadiging – het hoge bloedsuikergehalte kan uiteindelijk leiden tot beschadiging van de nieren. Sommige mensen met diabetes moeten uiteindelijk gedialyseerd worden of hebben een niertransplantatie nodig. Om nierbeschadiging vroeg op het spoor te komen, moet uw urine regelmatig gecontroleerd worden op eiwit, bijvoorbeeld eens per jaar. Dan kunnen maatregelen worden getroffen om verdere beschadiging te vertragen, zoals bloeddrukverlagende medicijnen.
• Problemen met de ogen – door diabetes worden ook de bloedvaatjes die naar het netvlies van het oog lopen aangetast. Er worden nieuwe bloedvaatjes gemaakt die van slechte kwaliteit zijn, waardoor u slechter gaat zien. Een laserbehandeling kan dit proces stoppen of vertragen. Daarom moet u met regelmaat het netvlies laten controleren, bijvoorbeeld eens per jaar. Bij diabetes type 1 mag hiermee gewacht worden tot 5 jaar na het stellen van de diagnose.
• Erectieproblemen – bij mannen kan impotentie ontstaan door diabetes. De penis wordt dan niet stijf genoeg of wordt snel weer slap. Geslachtsgemeenschap kan hierdoor moeilijk of onmogelijk worden.
• Gewrichtsproblemen – Soms worden de gewrichten stijver. Deze complicatie wordt ‘limited joint mobility’ genoemd.

Wie krijgt diabetes?

Iedereen kan diabetes krijgen. Maar er zijn sommige (groepen) mensen die meer kans maken dan andere. Als je overgewicht hebt, heb je meer kans op diabetes. Ook erfelijkheid speelt een rol. Verder heb je meer kans op diabetes als je ouder bent dan 45 jaar.

Symptomen bij diabetes

Een belangrijke vraag is hoe je erachter komt of je diabetes hebt. Als je vroeg weet dat je diabetes hebt, kun je mogelijke complicaties (zoals hart- en vaatziekten) voorkomen of vertragen.

Als je type 2-diabetes hebt, kun je last hebben van de volgende klachten:

• Vaak dorst en veel plassen.
• Vermoeid zijn.
• Oogklachten hebben, zoals rode en branderige ogen, wazig zien, dubbel zien of slecht zien.
• Slecht genezende wondjes.
• Kortademig zijn of pijn in de benen hebben bij het lopen.

Type 2-diabetes komt dus verreweg het meest voor. Maar de hierboven genoemde klachten zijn vaak maar vaag aanwezig bij mensen. Sommigen hebben zelfs helemaal geen klachten. Daardoor zijn er zo veel mensen die wél diabetes hebben, maar dit niet weten. Twijfel je? Bezoek dan een arts.

Bronnen: o.a. Diabetes Fonds, Gezondheidssnet en Bangkok Post