Mensen uit Isaan – Wan

Wan is getekend door het zware en armoedige Isaanse buitenleven. Harde kop, grof lang haar, donkerbruin vel. Vaak rijdt ze rond op een gammel en knallend brommertje, op zoek naar gratis. Haar dagdagelijkse kledij is versleten en verkleurd. Leeftijd kan je er nauwelijks op plakken, ze kan net zo goed vijfenzestig zijn als vijfenveertig.

Wan woont samen met een zachtmoedig man, en beiden leven ze enkel van hun rijstvelden en van wat ze in de natuur kunnen vinden. Af en toe gaan ze aan de slag als dagloners om wat cash geld te vergaren. Dat heeft Wan nodig – ze kan niet van de lao kao afblijven. Indien je ze niet kent zou je ze links laten liggen. Want haar stem is ook al gehard: rauw en hees, met een zware, bulderende lach. En ze is helemaal niet Isaans-verlegen.

Wan is vaste klant bij buurman Sid, die ook wat spulletjes verkoopt, maar meestal enkel lao kao die ter plekke wordt genuttigd. De Inquisiteur hoeft haar niet te zien, hij hoort ze wel direct. Want ze is een goedlachse dame met een gouden hart. Altijd vrolijk, bereid tot een grap. Tevreden bij het minste, ze denkt gewoonweg niet verder na over haar leven, dat heeft ze afgeleerd, ze aanvaardt haar lot.

Ze komt weinig in liefjes shop, gewoon omdat ze geen geld te besteden heeft. Maar ze groet De Inquisiteur altijd lachend, met veel gebaren. Roept hem vaak, ze wil best met hem praten, maar dan liefst in een omgeving waar ze zich meer thuis voelt, voor haar is het winkeltje van de farang al te veel afgeborsteld, te schoon. Je kan daar niet zomaar op de grond spuwen, je moet je afval in een vuilbak kappen, zo’n dingen vergeet ze steeds. Maar De Inquisiteur gaat niet veel naar poa Sid’s erf, de aanwezige <kie maauw’s> proberen altijd een fles lao af te luizen en daar houdt hij niet van.

Dus is De Inquisiteur haar geliefd slachtoffer bij feesten en tambuns. Daar is ze altijd op present, gratis eten en drinken, dat hoort bij haar levenswijze. Doch ze kent haar wereld, en op die gelegenheden heeft ze mooiere kledij aan, dat wil zeggen, niet al te zwaar versleten. Maar ze heeft er te weinig van dus combineert ze de meest onmogelijke outfits: een knalgroene en veel te korte broek met een geel bloesje, te diep uitgesneden of het kan ook de verkeerde maat zijn. Of een veel te korte rok, helder blauw, met een groen shirt.

Kortom, fleurig en kleurig in haar ogen. En Wan draagt nooit een bustehouder. Niemand hier is daar vanonder de indruk of geschoffeerd, het is Wan, die is altijd zo geweest. Alleen De Inquisiteur heeft wel eens wat last om niet in de lach te schieten. Want ze heeft ook haar gezicht opgemaakt. Veel te fel, met onbeheerst gebruik van rouge op haar kaken wat een clownesk resultaat geeft.
Wan weet wanneer ze uit de bol mag gaan, ze is niet gek. Dagdagelijks gewoon vrolijk luidruchtig, maar binnen de perken. Doch op feesten wordt het wat anders. Wan houdt ook van verleiden. Zonder schroom, ze is meestal al wel een beetje wankel terwijl de rest van het feestvolk nog moet beginnen. Komt ze af, en is De Inquisiteur op zijn hoede. Hij was al een paar maal door haar overvallen geworden tot groot jolijt van de rest van het dorp. Wan gaat niet naast je zitten, Wan komt op je schoot zitten. Luidruchtig genoeg om iedereen’s aandacht te trekken en daar zit je dan. Begint ze Isaanse vleierij in het rond te strooien, en dat kan erg ver gaan verneemt De Inquisiteur na zo’n voorstelling van het lief. Isaanse humor noemt men dat.

Op een dag zijn er een hoop mensen aan het drinken geslagen, een eindje voorbij de shop op een boerderij en ze bellen voor een levering van drank. De Inquisiteur is van dienst en schrikt zich een hoedje wanneer hij Wan ertussen ziet zitten, verdomme. Want de wijsheid is al in de kan, ze zijn lol aan het maken. Willen of niet, De Inquisiteur is verplicht erbij komen zitten, liefje-lief moet het geweten hebben want ze had een brede glimlach toen ze ’tot straks’ zei. Wan -natuurlijk- wil met hem praten. Doch ze is helemaal niet luidruchtig, praat helemaal niet plat Isaans. Ze doet moeite om Thais te praten. Over haar leven, haar lot. Kinderen die stierven, tot drie maal toe. Een echtgenoot overleden. Terwijl ze toen al vijfenveertig was, wat moest ze nog op die leeftijd?

Wan is slimmer dan je denkt. Ze weet dat ze als landbouwers dom gehouden worden. Ze beseft dat er een andere wereld is, maar onbereikbaar voor haar. Ze aanvaardt dank zij het Boeddhisme, maar is toch wel opstandig, ze wil niet in een keurslijf gedwongen zitten. En dus plukt ze de dag meldt ze, en ziet wel waar ze uitkomt. Ze weet dat ze verslaafd is aan de lao kao, ze kan niet zonder, dan valt ze in een depressie. Ze vindt zelfs dat ze nog geluk heeft gehad door een nieuwe levenspartner te vinden, een goed man zegt ze. Diens kinderen zijn nu hun sociaal vangnet voor wanneer ze oud en versleten zullen zijn. Haar verhaal raakt De Inquisiteur, deze vrouw is helemaal geen halve gare. Integendeel zelfs, ze is intelligent genoeg, maar het lot dreef haar in deze richting. Na een uurtje is Wan weer helemaal zichzelf, geeft De Inquisiteur een smakkende zoen op de kaak en zet zich aan het feesten.

Een paar weken geleden kwam de melding dat Wan naar het ziekenhuis gebracht is. Iets met haar ogen. En dat ze zelfs naar Sakon Nakhon verhuisd werd, het lokale hospitaal kon haar niet behandelen. Het is door de lao kao vertelt haar partner die bij poa Sid zit. Ergens zelf gestookte gedronken en het zat fout, er zijn vier mensen in het ziekenhuis opgenomen.

Doch twee weken later is Wan daar weer, helemaal zichzelf, vrolijk en wel. Werken op de rijstvelden, en ja, lao kao drinken … .