‘Waarom ik niet meer over geld praat met Thai’
Een verhaal over de culturele jungle van baht, beleefdheid en verbazing.
Het begon onschuldig. Een kopje koffie met mijn overbuurman Niran, op een wankel plastic stoeltje onder een mangoboom. Hij had net zijn scooter verkocht, vertelde hij, voor 22.000 baht. Ik vond dat goedkoop. Of duur. Of iets ertussenin. Dus ik vroeg: “Is dat veel voor zo’n scooter?”
Niran glimlachte vriendelijk, nam een slokje koffie en zweeg. De mangoboom ruiste zacht. De stilte werd langer dan prettig. Ik had iets verkeerds gezegd, maar wist nog niet wat. Even later schoof hij zijn stoeltje naar achteren, knikte vriendelijk en verdween. Sindsdien groet hij me nog steeds, maar de gesprekken zijn korter. En altijd over het weer.
De eerste les: geld is geen gespreksstarter
In Nederland en wellicht ook in België praten we moeiteloos over geld. Wat je auto kostte. Hoeveel je huis waard is. Wat de buurman voor z’n nieuwe bootje heeft betaald. We draaien er niet omheen. In Thailand is dat anders. Hier is geld een beetje als een geest: je weet dat het er is, maar je spreekt het liever niet bij naam. Zeker niet in gezelschap. En al helemaal niet als farang.
Ik heb het meerdere keren geprobeerd. Met de verkoper op de markt. Met mijn vrouw haar tante. Met de man die me een tweedehands koelkast verkocht waarvan de thermostaat het begaf na dag twee. Telkens hetzelfde ongemak. Blikken die afdwaalden. Glimlachjes die net iets te strak stonden. Soms zelfs plotselinge drukte elders.
De tweede les: geld maakt ongelijk
Als farang loop je op financieel gebied al met 3-0 achter. Of voor, afhankelijk van je perspectief. In de ogen van veel Thai ben je rijk. Punt. Je hebt een huis (meestal). Je hebt een scooter (vaak). Je koopt verse koffie in plaats van zakjespoeder (soms). Je eet in restaurants met een menukaart (altijd verdacht). Of je nu van een AOW leeft of van aandelen in Singapore, doet er niet toe. Farang = geld.
Dus zodra je het onderwerp aanraakt, wordt het ongemakkelijk. Niet omdat men iets te verbergen heeft, maar omdat het impliciet al bekend is: jij hebt meer. Wat jij ook zegt, het klinkt snel als opscheppen of klagen vanuit luxe. “Ik betaalde 50.000 baht voor die airco” betekent hier niet: “Goh, wat duur.” Het betekent: “Kijk mij eens geld hebben.”
De derde les: geld is nooit maar geld
In het dorp waar ik woon, is geld geen neutrale eenheid van waarde. Het is verweven met gezichtsverlies, onderlinge hiërarchie, familiebanden, karma zelfs. Als een Thai zegt dat iets “maak maak” (erg duur) is, bedoelt hij niet alleen dat het prijzig is, maar ook dat het buiten zijn bereik ligt. Het gaat zelden over geld zelf, maar over wat het betekent: status, schaamte, geluk of verlies.
Mijn schoonbroer verloor ooit zijn baan. Hij vertelde het pas maanden later, met een glimlach, alsof hij net zijn sokken kwijt was. Intussen verkocht hij zijn motor, kluste zwart bij en at hij alleen rijst met vissaus. Geld was geen onderwerp. Overleven wel. Maar dat zei hij niet. Dat zag je alleen als je goed keek.
De vierde les: niet alles hoeft benoemd te worden
Inmiddels praat ik niet meer over geld met Thai. Niet omdat ik bang ben iets verkeerds te zeggen, maar omdat ik heb geleerd dat zwijgen hier soms beleefder is dan delen. Als iemand vraagt hoeveel iets kostte, zeg ik: “Ook niet niks.” Als ik iets koop, geef ik liever een glimlach dan een bonnetje. En als ik zie dat iemand het moeilijk heeft, help ik zonder woorden. Want in stilte is soms de meeste warmte te vinden.
De laatste les: geld is wat je geeft, niet wat je telt
Mijn buurman Niran? Die zegt nog steeds weinig. Maar vorige week legde hij een tros bananen voor mijn deur. Zonder briefje. Zonder prijs. Gewoon, omdat hij wist dat ik ervan hou. En ik? Ik zei niets. Ik at ze allemaal. En de dag erna hing ik een zakje mango’s aan zijn hek. We hebben geen woord over geld gewisseld.
En dat was precies goed zo…
Over deze blogger
-
Mijn leeftijd valt officieel onder de categorie ‘bejaard’. Ik woon al 28 jaar in Thailand, probeer dat maar eens na te doen. Nederland was ooit het paradijs, maar het raakte in verval. Dus ging ik op zoek naar een nieuw paradijs en vond Siam. Of was het andersom en vond Siam mij? Hoe dan ook, we waren elkaar goed gezind.
De ICT zorgde voor een regelmatig inkomen, iets wat jullie ‘werk’ noemen, maar voor mij was het vooral een tijdverdrijf. Schrijven, dat is de echte hobby. Voor Thailandblog pak ik die oude liefde weer op, want na 15 jaar zwoegen verdienen jullie wel wat leesvoer.
Ik begon op Phuket, verhuisde naar Ubon Ratchathani, en na een tussenstop in Pattaya woon ik nu ergens in het noorden, midden in de natuur. Rust roest niet, zeg ik altijd, en dat blijkt te kloppen. Hier, omgeven door het groen, lijkt de tijd stil te staan, maar dat doet het leven gelukkig niet.
Eten, vooral lekker, dat is mijn passie. En wat maakt een avond compleet? Een goed glas whisky en een sigaar. Dan heb je het wel zo’n beetje, vind ik. Proost!
Lees hier de laatste artikelen
Cultuur19 september 2025‘Waarom ik niet meer over geld praat met Thai’
Cultuur6 september 2025‘Het gevecht met de Thaise klamboe – Een nachtelijke veldslag in zeven akten’
Cultuur31 augustus 2025‘Farang op slippers in het regenwoud’
Cultuur25 augustus 2025‘Mijn brommer is mijn boeddha’
Grappig. Op 16 april jl. schreef je al een soortgelijk bericht.
Ik ben het niet meer je eens. Mijn dochter heeft een nieuwe baan en ze weigerde mij te vertellen hoeveel ze nu verdient. Het zal best per persoon en situatie verschillen maar ik heb veel met Thais gepraat over inkomen, bezit en prijzen. Nederlanders zijn veel terughoudender wat dit betreft is mijn stellige indruk.
Denk het ook, afhankelijk van de persoon, hoewel de doorsnee Thai, meestal aan zijn water kan voelen dat die minder heeft als een buitenlander.
In mijn leven als werkend mens zijnde sprak men graag over geld uitgeven, maar wat er daadwerkelijk binnen kwam liever niet, nou zeg maar NIET.
In Thailand niet anders, in mijn beleving.
En ja, ik dacht ook dat de komkommertijd ingegaan was.