Column – Thaise tijd: een rekbaar begrip
Thaise tijd is geen klok maar een vriendelijk bedoeld hersenspinsel van chronisch optimistische zielen die denken dat “tussen tien en twaalf” een poëtische metafoor is voor “we zien wel wanneer ik mijn ontbijt verteerd heb”. Ik sta erbij en kijk ernaar met mijn ingebakken Europese punctualiteit die inmiddels krom trekt als een banaan in de tropenzon.
Afspraak is afspraak, denk ik nog stug, terwijl ik zenuwachtig op mijn horloge tik als een morsecode-operateur in doodsnood. Al maanden train ik mijn geduldsspier met een intensiteit waar een Shaolin-monnik jaloers op zou worden, maar zonder succes. Om het half uur een stuurt mijn afspraak vrolijk een appje: “On my way, bijna daar.” Bijna, denk ik. Het woord is even betrouwbaar als een belofte van een politicus drie dagen voor verkiezingsdag.
Waarom blijf ik wachten? Misschien omdat ik verslaafd ben geraakt aan het pijnlijk genoegen om mezelf te kwellen met misplaatste verwachtingen. Een masochistische expat die hoopt op punctualiteit in een land dat klokken behandelt alsof het decoratieve wandversiering betreft. In Thailand is de wijzerplaat slechts een optimistische suggestie en het begrip haast net zo schaars als sneeuwballen in Chiang Mai.
Inmiddels druppelt het zweet van mijn voorhoofd als de condens van een te lang buiten het vriesvak liggend waterijsje. Ik wacht, hoop, erger me suf en vraag me af of ik ergens een memo heb gemist waarin punctualiteit officieel tot misdrijf is verklaard.
Ineens staat mijn afspraak breed lachend voor mijn neus, alsof hij perfect op tijd is en ik degene ben die zijn horloge verkeerd om draagt. “Sorry, traffic!” roept hij enthousiast uit, terwijl hij met een houding van een prinselijke pauw aan tafel schuift. De ironie: zijn scooter heeft meer snelheidspotentie dan een Europese hogesnelheidstrein, maar blijkbaar is dat onbelangrijk als je nog een tukje te voltooien hebt.
Ach, wat klaag ik? Misschien ligt het probleem bij mijzelf en mijn belachelijke voorliefde voor stiptheid. Een tragisch geval van culturele zelfkastijding. Mijn integratieproces verloopt stroef, aangezien ik vast blijf houden aan een principe dat in dit land net zo goed werkt als zonnebrandcrème bij een sneeuwstorm.
Misschien moet ik het anders aanpakken. Een cursus Thaise tijdmanagement volgen, waarbij elke les precies een uur te laat begint. Ik vermoed dat ik het glansrijk zou halen, ware het niet dat ook mijn leraar het lesprogramma als een vrijblijvend advies ziet en verschijnt zodra het hem schikt. Het zou mij niet verbazen als zelfs Boeddha hier wat geërgerd aan zijn lotusblaadjes zou gaan pulken.
Maar toch: diep vanbinnen bewonder ik het stiekem. Die jaloersmakende vrijheid waarmee tijd hier tot elastiek wordt gekneed. Waar deadlines een vriendelijk lachertje zijn en stress iets is wat alleen farangs in hun rolkoffers importeren.
Dus misschien moet ik mijn horloge weggooien en mij volledig overgeven aan de charmes van het chaotische onvermogen om ooit ergens op tijd te zijn. Dan kom ik ooit vanzelf ergens aan, vermoedelijk precies wanneer niemand mij verwacht. En precies dan, ironisch genoeg, ben ik volkomen op tijd.
Over deze blogger
- De Expat (66) woont al 17 jaar in Pattaya en geniet van elke dag in het land van melk en honing! Vroeger werkzaam in de wegen en waterbouw, maar het grillige weer in Nederland ontvlucht. Woont hier met zijn Thaise vriendin en twee honden net buiten Pattaya, op 3 minuten loopafstand van het strand. Hobby's: genieten, uitgaan, sporten en met vrienden filosoferen over voetbal, Formule 1 en politiek.
Lees hier de laatste artikelen
Column9 september 2025Column – Premier in een schijndemocratie
Column1 september 2025Column – Gekochte hoop op afbetaling
Column26 augustus 2025Column – Emigreren naar Thailand is een illusie
Column20 augustus 2025Column – Waarom Wim liever betaalt dan ruzie maakt
Arme Expat! Ik heb echt medelijden met je, al dat wachten, iedere dag. Heel grappig weer, ik moest erg lachen om deze echte originele column. De enige waarheid met een lieve glimlach vertelt.
Laat ik mijn ervaringen openhartig en eerlijk delen. Ik woonde bijna 20 jaar in Thailand. Ik deed vrijwilligerswerk op scholen en in ziekenhuizen. Ik volgde zelf veel lessen. Mijn zoon zat op een Thaise school en daar maakte ik ook vaak afspraken. Mensen kwamen om in onze boomgaard te werken, altijd op tijd. Ik kan mij niet herinneren dat er vaak sprake was van te laat komen, eigenlijk bijna nooit.
Reageer niet op mij, Expat. We hebben allemaal andere ervaringen, toch? Laten we blijven lachen.
Waarom zou je een reactie moeten krijgen Tino? aiaiai wat een vreemde vraag.
Jaren geleden werd een grote Autodealer/service garage beeindigd. Stopte gewoon.
Daar werkte een heel aardige intake receptioniste waar het prettig mee klikte.
Mijn auto werd altijd speedy ge-serviced. en ook mijn autoverzekering ( van dezelfde dealer) werd jaarlijks middels haar vlot geregeld.
Ik wilde graag met haar in contact blijven.
Nodigde haar voor 2 weken later uit voor lunch in een goed restaurant. Afgesproken tijd was 12Noon.
Ik was er, als host zijnde. Zij sms mij te 12:35 uur dat ze onderweg is en, met eigen auto, te 12;45 uur denkt te arriveren.
Nu woonde zij 10 minuten rijden van het restaurant. Ik was zeer ontstemt.
Heb haar terug ge-sms om het maar te vergeten. Stop.
Sms mij maar als je op andere dag een lunchafspraak wil. Nooit meer van haar gehoord.
Een jongere thaise vrouw. Jongere thai hebben toch respect voor ouder? Nou zij blijkbaar niet.
Ik heb begrip voor Thai rubber tijdafspraken, maar als je op 10 minuten rijden van afspraak locatie woont moet je het natuurlijk niet te gek maken.Dat is beledigend.
Kon het misschien zijn dat jouw afspraak van een heel andere plaats dan thuis kwam? Zoals je dit beschrijft is de dame in kwestie de slimmere van jullie twee geweest.
Een tamelijk grove reactie was die sms van jou. Geen wonder dat je nooit meer van haar hoorde…
Ik ken dit van andere landen ook…Indonesian Rubbertime…en van Duitse kennissen die vele jaren in Argentinië woonden. Maakten zij een afspraak met iemand, kwam hij steevast te laat. Maar kwamen zij eens te laat, was men beledigd, want men rekende zelf wel met de Deutsche Pünktlichkeit…
Als mijn vrouw een afspraak heeft gemaakt met de toyota dealer voor een onderhouds beurt om 10 uur. vertrekken wij om 10 uur van huis terwijl de dealer op een kwartier rijden van ons is, Thaise logica
Als je met een Mercedes zou rijden, dan zou je wel anders praten.
Dat kwartier dat je te laat komt zal je wel zien op je rekening.
Als mijn vriendin met een monteur of zo afspreekt, bijvoorbeeld dat hij om 14.00 uur langskomt, en ik vraag aan haar hoe laat heb je afgesproken, zegt ze: “tussen 14.00 en 15.00 uur”. Ze houdt standaard een uur speling aan…
Thai hebben voor zichzelf een heel ander systeem van tijdsnotatie waarbij er eigenlijk van 6 uur ’s ochtends tot 6 uur ’s avonds geteld wordt (de tijd loopt zo ongeveer samen met zonsopgang en -ondergang). Het is dan soms aangewezen om aandachtig naar de bijwoordelijke bepalingen te luisteren in de taal. Tino zal daar wellicht alles van weten. Als een Thai niet gewend is of er geen behoefte of lak aan heeft om onze obsessie met tijd en klokken te volgen dan moet je een afspraak om 16 uur incalculeren tot 17 uur. Het onderscheid tussen AM en PM is hun enkel duidelijk bij interesse of noodgedwongen in een relatie met bijvoorbeeld een farang. Klokkentijd is zonder ironie dan ook controlezucht van de Westerling en staat dikwijls niet in verhouding met de menselijke biologische klok die zich normalerwijs ook aanpast aan winter en zomer. Slaapt u in België of Nederland niet liever langer in de winter? Begrijpelijkerwijs snapt een Thai niet hoe wij ons kunnen druk maken over een winter- en zomeruur . Op voorwaarde dan alweer dan men weet dat er in de wereld tijdzones bestaan. Tijd is maar wat je ervan maakt tussen twee keer niets (voor je geboorte en na je dood)? Of zorgt ons Kharma steeds opnieuw voor nieuwe tijd tot een hopelijk verlossend Nirvana? Tijd om misschien over dat alles eens na te denken. Op tijd zeker?
Ik kijk voor de tijd op bordjes altijd naar de Thaise 24-uurs notatie, dat AM en PM in het Engels er onder is maar lastig als je het mij vraagt.
De expat zal het irritante betweterigheid vinden (is het niet, feitjes delen/aanhoren is simpelweg leuk en leerzaam), maar wie nieuwsgierig is naar de klassieke Thaise tijdnotatie: deze is op basis van de gong en trommel waar men in de tempel op sloeg.
00:00 middernacht is thîang khuun
01:00 t/m 5:00 is tie nùng t/m tie hâa < telt van 1 t/m 5
6:00 t/m 11:00 is hòk moong (chao) t/m sìp moong (chao)
12:00 middag is thîang wan
13:00 t/m 16:00 is bàaj nùng t/m bàaj sìe <- telt van 1 t/m 4
17:00 is hâa moong (jen)
18:00 is hòk moong (jen)
19:00 t/m 23:00 is nùng thoem t/m hâa thoem <- telt van 1 t/m 5
En bijvoorbeeld 18:30 is hòk moong khrûng. Letterlijk: "zes uur half". Dat maakt onze "half zes" natuurlijk erg verwarrend. Als je visite exact een uur te laat is, kan dat het zijn.. 5555
Heel goed! Maar een kleine correctie:
Het is niet ‘baaj nung’ in ’13:00 t/m 16:00 is bàaj nùng t/m bàaj sìe <- telt van 1 t/m 4' maar 'baaj moong' en dan 'baaj song (moong)'
Nog twee kleine correcties met Uw welnemen 😉 :
11:00u is sìp èt moong (chao) – สิบเอ็ดโมง(เช้า)
16:00u is sìe moong (jen) – สี่โมง(เย็น)
Ik heb de indruk dat het tijdstip dat men afspreekt, voor Thai dikwijls ook wil zeggen dat dit pas het moment is dat ze moeten gaan douche en zich gaan klaarmaken.
Maar ik dacht daarop in te spelen. Niet met mij dacht ik.
We hadden een feestje bij ons thuis en er zouden natuurlijk ook een heel deel Thai komen. Ik zag het al gebeuren… niemand daar op het afgesproken uur maar wel een uur of meer later.
Slim als ik dacht te zijn, zei ik mijn vrouw dat ze de afspraak met hun een uur eerder moest maken dan het werkelijk begin uur. Ik hoopte dat ze dan wel op het normale begin uur of daarrond toch er zouden zijn.
Wat dacht je. Iedereen was natuurlijk op tijd… maar wel op het uur vroeger zoals mijn vrouw hun gezegd had. Mijn schoonzuster had hun namelijk gezegd dat ik graag had dat iedereen op tijd komt. 😉
Blijf veel te laat komen respectloos vinden. Het is diefstal van andermans tijd en tijd kost geld. Ik accepteer een redelijke marge voor of na de afspraak indien men in de nabijheid verblijft en eis een tijdige melding onderweg van vertraging indien men van veraf komt en het tegenzit. Ben meerdere keren vertrokken als de andere partij extreem te laat kwam zonder melding en liet ze voor een gesloten poort staan. Jammer dan…Niet alles is rozegeur en maneschijn in Thailand en ben van mening dat ik niet alles hoef te accepteren. Thai kunnen ook van de westerlingen leren en niet altijd andersom. Mijn vaste Thaise leveranciers en dienstverleners kennen inmiddels mijn standpunt en respecteren dat…
Zo niet…dan is er altijd een ander.
Thai kunnen ook van de westerlingen leren …
Haha, dit is de grap van de week.
Probeer een Thai maar eens bij te sturen als ze tijdens een klusje in je huis iets verkeerd doen. Buiten een mooie smile word je straal genegeerd.
En als je dan vriendelijk uitlegt hoe het beter kan, knikken ze alsof ze het helemaal begrijpen om daarna gewoon verder te doen zoals zij het willen. Efficiëntie en logica? Dat is blijkbaar optioneel. Maar hé, zolang het met een glimlach gebeurt, is alles vergeven toch?
Ik denk dat het eerder ‘not done’ is toe te geven dat men iets niet weet of dat het anders kan. Als men dat wel zou doen , denkt de Thai aan gezichtsverlies te lijden. Uit hun fouten leren is dus meestal niet de norm.
Ik vind de Thaise manier van omgaan met tijd perfect passen bij het trage en relaxte leven hier.
In ons eigen land worden we constant opgejaagd. Alles moet snel, op tijd, en strak gepland. Daar bepaalt de maatschappij het tempo.
Hier in Thailand doe ik het op mijn eigen ritme. Als iemand wat later is voor een afspraak, geen probleem dan wachten we gewoon even. Geen haast, geen stress.
En wie daarover begint te klagen? Die lijkt vooral haast te hebben om oud te worden. Misschien eens stilstaan bij het leven in plaats van erdoor te hollen.
Daar ben ik het voor een groot deel wel mee eens. Maar als je tegen dezelfde Thai die structureel te laat komt, zegt dat er geld van zijn/haar salaris wordt ingehouden als men te laat komt, komen ze wel op tijd, is de ervaring. Dus het heeft vooral met houding te maken.
Horloge zou ik sowieso in het kastje ‘herinneringen’ plaatsen.
Mobieltje staat het ook op en kijk je toch minder snel op.
De doorsnee Thai is heel erg slecht met afspraken zolang het hem of haar niet direct raakt, extreem hardleers trouwens.
Een Nederlander daarentegen is erg op de minuut. Letterlijk veelal.
Veertig jaar ‘klokken’ laat littekens achter.
Botsingen zijn niet te voorkomen zonder jarenlang naar elkaar groeien.
Afspraken nakomen is bij veel Thailanders al iets van, als het naderhand in hun nadeel uitvalt, is dat een goede reden om het in hun voordeel te veranderen.
Puberale denkwijze is het bij vele, ook als ze ‘eenenvijftig en een half’ zijn.
Hoewel ik voor “Sorry, traffic!” veel respect heb, ten eerste een net excuus en ten tweede een heel reel onderwerp in Thailand, verkeer.
De suggestie dat de doorsnee Thai geen stress heeft, bestrijd, ik ten zeerste trouwens in het stadse leven.
Waar het ook wel eens mis mee gaat is de Thaise tijdsindeling (4×6!) letterlijk vertalen in het Engels…
Ooit een boze Thaise te woord gestaan, ze was aan het afgeven op haar nieuwe farang vriend die niet was komen opdagen voor hun afspraak.
Vroeg haar hoe laat ze had afgesproken, ‘3 uur’…
Waarop ik zei: Bai 3 mong (บ่าย 3โมง = 3 pm) of 3 thum (3 ทุ่ม = 9 pm)? Haar antwoord: 3 ทุ่ม !
Uitgelegd waarom het mis was gegaan, toen was ze even stil!
https://en.wikipedia.org/wiki/Thai_six-hour_clock
Thai laten het wel uit hun hoofd om niet op tijd te komen voor aanvangstijd werk.
Een half uur te laat komen? Kost ze al een paar uur tot een halve dag loon.
Komen heus op tijd.
Dan kan op tijd komen ineens wel.
Ik betaal een Thai nooit per uur. Als er iets in of rond het huis moet gedaan worden spreken we een prijs af voor de volledige werken.
De meeste klusjesmannen werken traag (begrijpelijk met het warme weer) en nemen om de haverklap een ruime pauze. Dan loopt de kost per uur aardig op. Dus per uur betalen is een slecht idee.
Ik ken niemand die in Thailand per uur betaald wordt voor een werk.
Meestal per tijdsvak van een halve/dag, week, maand en altijd voor het totale werk. Of per aantal zoals o.a. paaltjes zetten of bomen planten.
Komt men te laat, of is men later klaar dan afgesproken is daarom nog geen verliespost voor hun. Voor hetzelfde zetten ze het werk bij jou even on hold en gaan ze ondertussen ergens anders wat doen dat op dat moment goed betaald
Maar ik denk dat William hier meer hun baas bedoelt. Die betaalt zijn werkers en die worden ook betaald per halve of hele dag. Komen die een paar uur later aanzetten dan voel jij dat niet, maar wel die baas en dan kan het zeker zijn dat wanneer ze te laat komen ze niet betaald worden, of maar gedeeltelijk. Meestal komen ze trouwens daarom ook in groep naar het werk en niet afzonderlijk. Wie er niet was bij vertrek, hoeft dan ook niet meer te komen die dag.