Het grensconflict tussen Thailand en Cambodja laaide recentelijk weer in alle hevigheid op. In juli 2025 voerden de twee buurlanden vijf dagen lang gevechten langs de grens, waarbij tientallen doden vielen, de ernstigste confrontatie in ruim tien jaar [1].
Officieel draait de ruzie om onduidelijkheden over koloniale landkaarten en om betwiste stukken grond, zoals de omgeving van eeuwenoude tempels op de grens. In werkelijkheid spelen er echter diepere belangen. Een mengeling van nationalistische sentimenten, economische belangen en persoonlijke vetes tussen machtige families ligt ten grondslag aan het conflict. Dit maakt dat een ogenschijnlijk lokaal grensgeschil uitdraait op een complexe strijd met grote financiële en politieke inzet.
Olie- en gasbelangen in de Golf van Thailand
Een belangrijk, maar vaak verzwegen, motief achter de spanningen zijn de enorme olie- en gasvoorraden in de Golf van Thailand. Diep onder zee, in een Overlapping Claims Area (OCA) van zo’n 27.000 km², liggen naar schatting tot wel 11 biljoen kubieke voet aardgas en aanzienlijke olievelden verborgen [2]. Zowel Thailand als Cambodja maken aanspraak op dit gebied sinds de jaren ’70, waardoor geen van beide landen de rijkdommen durft aan te boren zolang er geen overeenkomst is.
Het Thaise eiland Koh Kood staat symbool voor deze strijd: deze tropische toeristenbestemming markeert de noordgrens van het betwiste zeegebied en zou bovenop grote gas- en olievelden liggen [2]. Cambodja claimt sinds 1972 dat de zuidelijke helft van Koh Kood eigenlijk op Cambodjaans grondgebied ligt, een interpretatie van een oud Frans-Siamees grensverdrag die Thailand fel betwist. Zolang Cambodja deze claim niet laat vallen, ligt de exploitatie van de offshore olie en gas stil [2].
De Thais-Cambodjaanse gesprekken over gedeelde exploitatie van het zeegebied kwamen in 2001 kort op gang. Toen sloot de Thaise regering onder premier Thaksin Shinawatra een memorandum van overeenstemming met Cambodja, waarin beide landen afspraken te praten over gezamenlijke winning en winstverdeling [3]. Thaksin toonde zich bereid te compenseren en samen te werken met de Cambodjaanse regering van Hun Sen, wat in Thailand destijds als pragmatisch en zakelijk werd gezien. Maar binnen nationale kringen sloeg deze toegeeflijke houding alarm: Thaise conservatieven en ultranationalisten beschuldigden Thaksin ervan land en kostbare bodemschatten te willen “weggeven” aan Cambodja [3].
Mede door dit binnenlandse verzet is er sindsdien weinig voortgang geboekt. Pas in 2023-2024, met de terugkeer van de Shinawatra-familie in de regering, leek er nieuwe politieke wil om het energiedossier op te pakken. De dringende behoefte aan energie, Thailand dreigt binnen tien jaar zonder gas te zitten, zette de kwestie hoog op de agenda van Bangkok. Een gezamenlijke exploitatie zou immers beide landen voorzien van broodnodige energie en inkomsten. Toch stuit het idee op blijvende argwaan. Thaise patriotten vrezen dat elke deal over gedeelde gasvelden neerkomt op territoriale concessies, zeker zolang de kwestie Koh Kood niet is opgelost.
Koh Kood als twistappel
Koh Kood zelf is uitgegroeid tot twistappel in de onderhandelingen en een bron van patriottische emoties. Historisch behoorde het eiland volgens Thailand onomstotelijk tot Siam sinds Frankrijk het in 1904 overdroeg, maar Cambodja hanteert een andere lezing van de grenslijnen uit die tijd. Hoewel Koh Kood vandaag de dag volkomen onder Thais bestuur valt en slechts 32 kilometer uit de Cambodjaanse kust ligt, blijft Phnom-Penh vooralsnog volhouden recht te hebben op het zuidelijke deel van het eiland. Thaise nationalisten zien hierin een onaanvaardbare aantasting van de soevereiniteit.
De recente oproep van Cambodja om het grensgeschil rond Koh Kood op te lossen, wakkerde in Thailand het wantrouwen alleen maar verder aan. De Thaise marine hield militaire oefeningen rond het eiland en op social media klonk luid protest tegen “toegeven aan Cambodja”. Voor veel Thais is Koh Kood immers heilige grond: “Geen centimeter inleveren,” luidt het sentiment. Andersom zou ook de Cambodjaanse publieke opinie woedend reageren als hun regering ineens afzag van de claim. Beide regeringen zitten daarmee in een spagaat: elke beweging rond Koh Kood kan aan beide kanten nationalistische woede ontketenen, wat de kans op een diplomatieke doorbraak klein maakt.
Casino’s en verborgen financiële belangen
Niet alleen onder het wateroppervlak valt veel te verdienen; ook langs de landgrens tussen Thailand en Cambodja gaat enorm veel geld om. In de afgelopen decennia is aan Cambodjaanse zijde van de grens een ware casino-industrie uit de grond gestampt, een miljardenbusiness die opvallend genoeg zowel Cambodjaanse als Thaise machthebbers verrijkt [4]. Omdat gokken verboden is in Thailand, steken tienduizenden Thais dagelijks de grens over naar goksteden als Poipet en Koh Kong net over de Cambodjaanse grens. Inmiddels telt Cambodja ongeveer 150 casino’s, waarvan het merendeel in grensplaatsen; naar schatting 80% van de gokkers is Thai [4].
Deze casino-enclaves zijn vaak opgezet met Thais kapitaal en Cambodjaanse vergunningen, in een schimmig samenspel van belangen. Zo wordt het luxe Koh Kong Resort vlak bij de Thaise grens deels gerund door de machtige Cambodjaanse zakenman en senator Ly Yong Phat (bijgenaamd “Sia Pad”) een vertrouweling en politiek bondgenoot van voormalig premier Hun Sen [5]. In ruil voor zijn vroege steun aan Hun Sens heerschappij ontving Ly Yong Phat exclusieve rechten in de grensprovincie Koh Kong, waar hij niet alleen casino’s exploiteert, maar ook tolwegen, industriegebieden en fruitplantages bezit [5].
Deze grenscasino’s vormen een lucratieve economische ecosysteem dat jaren onder de radar bleef. Politici, militairen en zakenlieden aan beide kanten profiteren mee. Uit onderzoek blijkt dat er uitgebreide corruptienetwerken zijn ontstaan: om de casinohandel soepel te laten verlopen worden aan de grensposten steekpenningen betaald om controles te omzeilen, openingstijden te verruimen of geld ongezien over de grens te vervoeren [6]. De casino’s functioneren bovendien als hubs voor witwaspraktijken. Crimineel geld, vaak uit Thailand, wordt in de Cambodjaanse gokpaleizen omgezet en via tussenpersonen weer teruggesluisd, waardoor ook invloedrijke Thaise figuren belang hebben bij het voortbestaan van deze status quo [6].
Het is dan ook niet verwonderlijk dat de recente grenssluiting en reisbeperkingen, ingesteld door Thailand tijdens de gevechten, direct de casinosector raakten. In juni 2025 beperkte het Thaise leger de openingstijden van belangrijke grensovergangen drastisch en werd Thaise burgers expliciet verboden om nog voor gokken of toerisme naar Cambodja te reizen [6]. Dit was een harde klap voor steden als Poipet, waar normaal gesproken busladingen Thaise klanten de casino’s vullen.
Sommige analisten stellen dat een harde aanpak van deze grensoverschrijdende gokindustrie mede heeft bijgedragen aan de oplopende spanningen. De Cambodjaanse elite, waaronder familieleden en medestanders van Hun Sen, zien hun inkomstenbron bedreigd worden door Thaise maatregelen tegen illegale casino-uitstapjes en tegen aanverwante criminaliteit, zoals de beruchte oplichtingscallcenters die vaak in dergelijke casinocomplexen opereren.
De familie Shinawatra vs. Hun Sen: bondgenootschap en breuk
Een andere laag in het conflict is de opmerkelijke rol van twee machtige politieke families: de Thaise familie Shinawatra en de Cambodjaanse familie Hun. Ooit stonden deze dynastieën zij aan zij als nauwe bondgenoten; in 2025 lijken ze lijnrecht tegenover elkaar te staan. De voormalige Thaise premier Thaksin Shinawatra (2001-2006) en de Cambodjaanse leider Hun Sen (premier van 1985 tot 2023) onderhielden jarenlang een hechte vriendschap. Ze noemden elkaar zelfs “broer”, speelden samen golf en Hun Sen verleende Thaksin na diens val in 2006 onderdak en een functie als economisch adviseur in Cambodja [7].
Ook Thaksins zuster Yingluck, die in 2014 door een Thaise staatsgreep werd afgezet, vond samen met andere Shinawatra-getrouwen tijdelijk een veilig toevluchtsoord in Phnom-Penh [7]. Hun Sen stelde zich daarmee openlijk op als beschermer van de Shinawatras tegen de Thaise militair-conservatieve elite, wat de relaties tussen de twee landen destijds op scherp zette. Zo weigerde Cambodja in 2009 een uitleveringsverzoek voor Thaksin en benoemde hem tot adviseur, waarop Bangkok kwaad haar ambassadeur terugriep.
In 2023 kwam Thaksin onverwacht terug naar Thailand na jaren ballingschap, juist op het moment dat Hun Sens zoon, Hun Manet, het stokje van zijn vader overnam als Cambodjaans premier. Tegelijkertijd drong Thaksins dochter Paetongtarn Shinawatra naar voren als een belangrijke politieke speler in Thailand. Velen hoopten dat de oude vriendschapsbanden tussen de families nu tot een gouden tijd van samenwerking zouden leiden. Inderdaad zocht Paetongtarn kort na haar aantreden toenadering en belde in juni 2025 persoonlijk met de oude Hun Sen, inmiddels officieel “gepensioneerd”, maar achter de schermen nog zeer invloedrijk, om de opflakkerende grensruzie te bezweren. Maar deze vertrouwelijke telefoonconversatie liep uit op een diplomatiek schandaal.
Hun Sen lekte eigenhandig de opname van het gesprek naar buiten, waarin Paetongtarn hem respectvol “oom” noemde en zelfs aanbood om eventuele wensen van zijn kant te “regelen” [8]. In dezelfde call uitte Paetongtarn kritiek op een Thaise generaal. Thai-kritische uitlatingen achter gesloten deuren werden nu publiek eigendom, tot woede van Thaise nationalisten. Opponenten beschuldigden de Shinawatras ervan Cambodja te pleasen en familiebelangen boven nationale belangen te stellen [8]. De Thai werden zo woedend dat Paetongtarn tijdelijk door het Constitutionele Hof uit haar functie werd geschorst in afwachting van een onderzoek naar haar handelen [8].
De ooit broederlijke relatie tussen Thaksin en Hun Sen veranderde hiermee in een openlijke vijandschap. Hun Sen beschuldigde Thaksin er publiekelijk van hem te hebben “verraden” en speelde hoog spel door te dreigen gevoelige informatie over de Shinawatra-familie te onthullen. In een tirade op Facebook stelde Hun Sen zelfs dat Thaksin respectloos zou zijn geweest jegens de Thaise monarchie, een zeer explosieve aantijging in Thailand [9]. Thaksin reageerde aangeslagen en verbrak de vriendschap definitief in de media. De persoonlijke breuk tussen beide patriarchen heeft een extra laag van volatiliteit toegevoegd aan het toch al beladen grensgeschil.
Nationalisme, politiek en eigenbelang
Waarom keerde Hun Sen zich zo fel tegen zijn oude vriend, wetende dat dit de regio op scherp zou zetten? Waarnemers wijzen op verschillende motieven. Ten eerste zou Hun Sen via een nationalistische koers de positie van zijn zoon Hun Manet willen versterken. Cambodja kampt met economische problemen en een jonge, onervaren premier; een buitenlandse vijand en patriottische euforie kunnen dan afleiden van binnenlandse kritiek en de nieuwe leider legitimeren. Het orkestreren van een grensconflict, hoe gevaarlijk ook, biedt het Hun-regime de kans zich als beschermer van de natie te profileren.
Ten tweede speelt mee dat Thailand recent actie is gaan ondernemen tegen duistere netwerken op Cambodjaans grondgebied. Bangkok voert druk op tegen de zogenaamde “scam compounds”: criminele callcenters en mensensmokkeloperaties in Cambodja waar duizenden (vaak Chinese en Thaise) arbeiders onder valse voorwendselen worden uitgebuit om online zwendel te plegen. Dergelijke illegale hubs, veelal gevestigd in of rond casino’s, zijn de afgelopen jaren explosief gegroeid en zouden volgens sommige schattingen tot wel 40% van de Cambodjaanse economie uitmaken [9]. Dat internationale instanties hiertegen in actie komen en Thailand de grenzen begint dicht te zetten voor dit soort praktijken, raakt machtige belanghebbenden in Cambodja. Hun Sen zelf is decennialang heer en meester geweest over een systeem waarin dergelijke sectoren konden floreren. De Thaise inzet tegen deze “scamdemic” zou bij hem in het verkeerde keelgat zijn geschoten [9].
Een derde factor is de concurrentie om het gokgeld. Uitgerekend rond de tijd dat de spanningen opliepen, speelde in Thailand het idee om casino’s legaal toe te staan. Premier Paetongtarn’s kabinet onderzocht openlijk de mogelijkheid om in Thailand zelf een gecontroleerd casino te openen of online gokken te legaliseren, een poging om het kapitaal dat nu in Cambodja’s gokhallen verdwijnt, in eigen land te houden. Voor de familie Hun en hun medestanders was dit geen prettig vooruitzicht: het zou een vitale inkomstenbron voor Cambodja (en henzelf) ondermijnen [9]. Hoewel Thailand al vaker heeft geflirt met het legaliseren van gokken, kwam het idee nu misschien dichterbij dan ooit en voelde Phnom-Penh de dreiging.
Ten slotte mag de rol van de Thaise binnenlandse politiek niet onderschat worden. De Shinawatra-clan ligt al twintig jaar onder vuur van royalistische en militaire kringen in Bangkok. Sommigen fluisteren dat Thai met invloed mogelijk Hun Sen hebben aangemoedigd om de Shinawatras te treffen via een grensprovocatie, al is voor zo’n complot geen hard bewijs [9]. Hoe dan ook heeft het grensgeweld de positie van de Shinawatra-regering verzwakt en de toch al wankele Thaise coalitie verder onder druk gezet. Paetongtarn’s tijdelijke politieke uitschakeling liet de besluitvorming over het conflict in handen van een getergd Thais leger dat zich meteen strijdbaar opstelde. Dit militaire machtsvacuüm aan Thaise zijde botste vervolgens met een ervaren sterke man als Hun Sen aan de Cambodjaanse kant, een uiterst gevaarlijke combinatie die het conflict snel deed escaleren.
Conclusie: explosieve cocktail aan de grens
Wat begon als een dispuut over grenslijnen en een oude tempel is anno 2025 uitgegroeid tot een explosieve cocktail van belangen. Achter de strijd om een stukje jungle of een eiland als Koh Kood gaan miljarden aan olie, gas en gokgelden schuil. Nationalistische gevoelens worden aangewakkerd niet alleen door patriottische trots, maar ook door politici die er garen bij spinnen. Tegelijk speelt er een persoonlijk drama tussen voormalige vrienden die tot vijanden zijn geworden, wat de lont in het kruitvat nog korter maakt. De recente veldslagen en bombardementen hebben aan beide kanten levens gekost en duizenden burgers op de vlucht gejaagd [1].
Ondanks een broos staakt-het-vuren blijft de vrede precair. Zolang de werkelijke achtergronden, de verdeling van natuurlijke rijkdommen, de aanpak van grensoverschrijdende misdaad en het oplossen van politieke vetes, niet worden aangepakt, zal het grensconflict tussen Thailand en Cambodja blijven sluimeren. Achter iedere grenspaal liggen immers belangen verborgen die verder reiken dan land op de kaart, het zijn inzetstukken in een geopolitiek en economisch spel dat beide naties nog altijd verdeelt.
Bronnen:
- Rebecca Ratcliffe & Navaon Siradapuvadol – The Guardian: “Online hate and rising vitriol… ceasefire after deadly five-day conflict, tensions remain high” (1 aug. 2025) theguardian.com.
- Tommy Walker – Deutsche Welle: “Why are Thailand, Cambodia clashing over Koh Kood island?” (5 jan. 2025); over Koh Kood’s olie- en gasvoorraden en Cambodja’s claim dw.comdw.com.
- Tommy Walker – DW: idem; over het MOU van 2001 tussen Thaksin en Hun Sen en de Thaise nationalistische tegenreactie dw.comdw.com.
- The Nation Thailand: “The Billion-Baht Casino Empire: … border tensions expose hidden networks of power” (10 juni 2025); aantal casino’s langs de grens en Thais gokpubliek nationthailand.com.
- The Nation Thailand: idem; over Ly Yong Phat (Sia Pad) en zijn band met Hun Sen in Koh Kong nationthailand.comnationthailand.com.
- The Nation Thailand: idem; onderzoeksbevindingen over corruptie, witwaspraktijken en nieuwe grensrestricties tegen Thaise goktoerisme nationthailand.comnationthailand.com.
- Rebecca Ratcliffe – The Guardian: “The bitter feud fuelling the border dispute…” (26 jul. 2025); Thaksin en Hun Sen’s vroegere vriendschap en steun aan Shinawatras theguardian.comtheguardian.com.
- Rebecca Ratcliffe – The Guardian: idem; gelekte telefooncall Paetongtarn–Hun Sen en schorsing van Paetongtarn theguardian.comtheguardian.com.
- Charlie Campbell – TIME Magazine: “The Fighting… Isn’t About Territory. It’s Much More Serious” (Aug. 2025); over Hun Sen’s beweegredenen (economie, “scam”centra ~40% GDP) en dreiging voor Cambodjaanse gokinkomsten door Thais beleid time.comtime.com.
Over deze blogger
-
Dit artikel is geschreven en gecontroleerd door de redactie. De inhoud is gebaseerd op persoonlijke ervaringen, meningen en eigen onderzoek van de auteur. Waar relevant is er gebruikgemaakt van ChatGPT als hulpmiddel bij het schrijven en structureren van teksten. Hoewel er zorgvuldig wordt omgegaan met de inhoud, kan niet worden gegarandeerd dat alle informatie volledig, actueel of foutloos is.
De lezer is zelf verantwoordelijk voor het gebruik van de informatie op deze website. De auteur aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade of gevolgen die voortvloeien uit het gebruik van de geboden informatie.
Lees hier de laatste artikelen
Achtergrond5 augustus 2025Analyse – De Shinawatra dynastie: populisme, macht en controverse in Thailand
Nieuws uit Thailand5 augustus 2025Pokertoernooien worden legaal in Thailand wel onder strikte voorwaarden
Expats en pensionado5 augustus 2025Met pensioen in Zuidoost-Azië: waar vind je jouw paradijs?
Pattaya5 augustus 2025Welkom in Pattaya
Het is een lang stuk leesvoer maar verduidelijkt wel de huidige gang van zaken aan de grens. En dat dit niet snel wordt opgelost is me ook duidelijk, nog niet met 100 mannen als Trump…
Uitstekend artikel dat de èchte feiten en belangen weergeeft. Compliment aan de redactie!
Prima verhaal waarin alle elementen van het conflict op begrijpelijke wijze worden besproken.
Proficiat voor zulk duidelijk en zo goed als volledig artikel. Daar is degelijk aan gewerkt!
In het conflict van Thailand met Cambodja is de ommekeer naar de gunsten van China (vooral onder Prayuth) , zowel als naar die VS anno nu, zeer duidelijk geworden.
Thailand dacht dat zijn sterke band met China (inclusief economische deals, wapenverkoop en gezamenlijke militaire oefeningen) zich zou vertalen in diplomatieke steun bij het grensconflict. China heeft echter een belangrijke strategische partner in zowel Thailand als Cambodja. Een openlijke steunbetuiging aan Thailand zou de relatie met Cambodja schaden en de Chinese invloed in de regio verzwakken. In plaats van partij te kiezen, koos China voor een neutrale rol, waarbij het beide landen opriep tot dialoog. Hoewel dit een logische diplomatieke stap is, ervoer Thailand dit als een verontrustende ontgoocheling. Het besef drong door dat de ‘speciale relatie’ met China zijn limieten kent: China zal zijn eigen regionale belangen altijd boven die van een individuele bondgenoot stellen. Deze onpartijdigheid maakte pijnlijk duidelijk dat Thailand in feite geïsoleerd stond en niet kon rekenen op onvoorwaardelijke steun.
De militaire coup van 2014 was een cruciaal kantelpunt. De Verenigde Staten, die democratie en de rechtsstaat promoten, reageerden met scherpe kritiek en stopten militaire steun en gezamenlijke oefeningen op. Dit zorgde voor een aanzienlijke afstand tussen de twee landen. Thailand voelde zich door zijn historische bondgenoot in de steek gelaten, terwijl de VS de staatsgreep als een onaanvaardbare schending van democratische principes beschouwde.
De VS heeft regelmatig zijn bezorgdheid geuit over de mensenrechtensituatie in Thailand, met name over de strikte wetten op majesteitsschennis en de onderdrukking van pro-democratische protesten. Amerikaanse diplomaten en functionarissen hebben opgeroepen tot meer respect voor de vrijheid van meningsuiting en vergadering. Deze kritiek wordt in Thailand vaak gezien als een onterechte bemoeienis met interne aangelegenheden en heeft de relatie verder onder druk gezet.
Washingtons “stilzwijgen” tijdens recente Thailandaise crises bleek een bewuste beleidskeuze die voortkomt uit jarenlange politieke frictie en afnemende gedeelde strategische belangen. De Amerikaanse steun is niet verdwenen, maar is op een lager pitje gezet. De VS blijft een belangrijke economische partner en de militaire samenwerking, hoewel verminderd, bestaat nog steeds. Echter, in tegenstelling tot de onvoorwaardelijke steun tijdens de Koude Oorlog, zal de VS tegenwoordig Thailand niet automatisch steunen, vooral niet wanneer dit de eigen principes op het gebied van democratie en mensenrechten zou ondermijnen. Trump gaf Thailand een stevige oorvijg, en wilde dat het conflict zou stoppen op straffe van hoge importheffingen.
Een artikel van de “Thai Enquirer” benadrukt dat het op afstand houden van de VS en het niet per definitie steun kunnen verwachten van China, Thailand in een kwetsbare positie heeft gebracht. Thailand zal een nieuwe balans moeten vinden. China blijft in economisch opzicht belangrijk, en de banden met de VS laten verslonzen kan Thailand zich niet veroorloven.
https://www.thaienquirer.com/56320/opinion-thailands-misguided-foreign-policy-is-now-showing-adverse-consequences-today/
Een goed artikel, maar helaas een zorgelijk en weinig opwekkend verhaal over de onfrisse toestanden m.b.t. de politiek in beide landen. Het is triest dat vele burgers moeten lijden onder de machtsstrijd en hebzucht van (sommige) politieke leiders in beide landen. Misschien moet hen een enkele reis Dubai worden aangeboden.
Mooi artikel, duidelijk taalgebruik. Nu is mij ook duidelijker waar het omgaat. Complimenten aan de redactie!
de oude krokodillen in beide landen zouden beter verdwijnen, en de landen echt democratisch laten zijn. Als je ziet de een persoon die miljoenen doden op zijn geweten heeft in Cambodja nog steeds de scepter zwaait zegt veel over dit land… (op bepaald moment was hij nr. 2 in de RK)..