Liefde en relaties in Thailand na je zestigste als expat

Relaties in TH na je 60ste levensjaar kennen een andere grondslag dan gewend in NL. Geen enkele relatie in TH gestart op oudere leeftijd, ook niet in het beste huwelijk die je maar kunt hebben met een Thaise vrouw, zoals vele mannen soms triomfantelijk verkondigen, kent eenzelfde: 1) emotionele, 2) vertrouwelijke, en 3) persoonlijkheid-kenmerkende opbouw zoals je deze meemaakte in je jonge jaren: verliefd worden, het meisje versieren, verkering, verloving, huwelijk, gezin stichten, kinderen opvoeden, kleinkinderen, de wens samen oud te worden, echtscheiding of overlijden, er weer allen voor komen te staan. Ben je ouder dan 60, dus 40 jaar verder, is dat niet alleen in leeftijd, ook in psychologische ontwikkeling. Die ontwikkeling heb je niet meer als je op oudere leeftijd met een Thaise vrouw een relatie aangaat. En de Thaise vrouw niet als zij op oudere leeftijd een relatie zoekt met een Westerse man.

In Nederland zijn relaties vaak gebaseerd op een ideaal van wederkerigheid en gelijkwaardigheid. Ik meldde dit al in een reactie op de 11de inzending van “Nico’s Dagboek van een Thailandganger”.

Dit betekent dat er een verwachting is van:
1) geven en nemen in evenwicht, waarbij
2) beide partijen evenveel bijdragen aan de relatie, of het nu gaat om
3) emotionele steun, huishoudelijke taken of financiën. De nadruk ligt op
4) individuele autonomie en het
5) delen van een leven vanuit een positie van gelijkwaardigheid. Daarbij is
6) communicatie is vaak direct en men spreekt
7) openlijk over verwachtingen en behoeften,
8) omdat uiteindelijk in TH geborgenheid wordt gezocht.

In Thailand speelt de hiërarchie een cruciale rol in sociale interacties en relaties. Dit is een direct gevolg van de diepgewortelde culturele waarden van respect voor ouderen en autoriteit. Relaties, of ze nu romantisch, zakelijk of vriendschappelijk zijn, worden sterk beïnvloed door de volgende factoren:

1- De manier waarop men zich gedraagt, de etiquette en het respect dat getoond wordt, is van groot belang. Dit wordt vaak aangeduid met de term “kreng jai”, wat zoiets betekent als ‘rekening houden met andermans gevoelens en zich niet opdringen’. Het gaat om het behoud van harmonie en het niet verliezen van gezicht (“saving face”).
2- De sociale en economische status van een persoon speelt een belangrijke rol. Oudere personen, rijke personen of mensen met een hogere opleiding genieten automatisch meer respect en gezag. Dit beïnvloedt de dynamiek van de relatie, waarbij de jongere of lagere in rang zich vaak dienend opstelt.
3- Wat een relatie oplevert, kan een belangrijke factor zijn. Dit kan materieel zijn, zoals financiële steun, maar ook immaterieel, zoals sociale connecties of een verbetering van de eigen status. Dit betekent niet dat Thaise relaties uitsluitend transactioneel zijn, maar de pragmatische kant is vaak sterker aanwezig dan in Nederland.
4- In de Thaise cultuur is ongelijkheid tussen beide partners niet ongebruikelijk, (niet te verwarren met geen gelijkwaardigheid), waarbij één persoon meer geeft dan de ander, in de verwachting dat de relatie op die manier in stand gehouden wordt en men uiteindelijk ook respect of een andere vorm van opbrengst ontvangt.
5- Geld is daarbij het ‘leitmotiv’, (de altijd aanwezige, soms onbewust, maar fundamentele gerichtheid waarop een persoon denkt, handelt en voelt), en het verzekerd weten van een verzorgde ‘oude dag’.
Een groot leeftijdsverschil is niet altijd ongewenst.

Persoonlijke ervaringen gedurende het vorige leven van iemand vormen iemands levenspad, dat tevens voor ontzettend veel bagage zorgt, gepropt in een rugzak, onzichtbaar overal mee naar toe dragend. Daarom kan een nieuwe relatie nooit eenzelfde opbouw kennen. In TH nog eens bemoeilijkt door een andere cultuur, een andere mores en andere verwachtingen. Wat in het Dagboek van Nico uitermate goed wordt omschreven is niets anders dan een verschil in opvattingen en verwachtingen, die eerst moeten worden uitgesproken, neergelegd in degelijke en deugdelijke afspraken en gedragingen.

Een zin in Nico’s Dagboek als: “Mocht mijn relatie met mijn vriendin ooit stuklopen, dan zit ik hier alleen,” komt voort uit angst. Er alleen voor te komen te staan. In eenzaamheid te verzanden.
Angst is een slechte leermeester. De betekenis van angst is dat je bewust wordt van je gevoelens van vrees, onzekerheid en bezorgdheid. De enige remedie daartegen is: weten wat je wilt! Weten wat je aan het doen bent, waartoe je hebt besloten, wat je doelstellingen zijn. Het gaat direct in op de gevoelens onzekerheid en onwetendheid die aan de basis van angst liggen. Wanneer je iets weet, verdwijnt de onzekerheid. Dit kan de angst verminderen of wegnemen. Ben je angstig, gespannen, bang voor het onbekende: wanneer je de feiten kent en weet wat je kunt verwachten, voel je je vaak een stuk zekerder.

Wil je in TH een nieuwe relatie weet dan dat het nooit meer zal zijn als in NL, dat je nooit hetzelfde mag verwachten, dat de verhoudingen gebaseerd zijn op andere culturele gewoonten, en dat je opnieuw moet leren die relatie inhoud te geven. Kortom: stel je verwachtingen bij, neem alle tijd, je hoeft niet binnen één maand al samen te wonen en te doen alsof je de boel in kannen en kruiken hebt, blijf bij je eigen normen, geef niet zomaar toe om een goede vrede te bewaren of uit angst de relatie te verliezen. Uiteindelijk verlies je jezelf. Thailand kan als een verstikkende deken over je heen vallen, en die deken weg denken om tussen de lakens een vrouw te willen, kan wel eens averechts uitwerken.

Hoe gewoon is een leeftijdsverschil? Ik hoor meestal van Thai dat een partner met vergelijkbare achtergrond (leeftijd etc.) de voorkeur heeft maar dat dat is niet altijd een optie. Heel bot, een reddingsboei, bij “gebrek aan beter”, zal dan in Thailand met zijn sociaal-economische kenmerken eerder een groter verschil accepteren of voor lief nemen.

Maar wat zeggen de cijfers? Onder Thaise jonge Thai is het leeftijdsverschil vaak 0 tot 2 a 3 jaar. Maar bij de Thai die op leeftijd raken, neemt ook het gat in leeftijd toe. Bij oudere mannen kan de vrouw vaker behoorlijk jonger zijn. Op zijn geheel genomen laat Thailand zien dat de vrouw meestal 1 jaar ouder tot een jaar of 5-6 jonger is. Met een plukje van vrouwen die tot een jaar of 10-12 jonger zijn en heel soms tot een jaar of 20-30 verschil. Gemiddeld is het leeftijdsverschil in Thailand 3.6 jaar.
Bron: “Age Gap Between Spouses in South and Southeast Asia”, Premchand Dommaraju, 2023

Kijken we naar relaties tussen Westerlingen en Thai, dan is het gemiddelde leeftijdsverschil rond de 10-15 jaar. Bron: “Demographic Context of Thai-Western Partnerships in Thailand”, Dusita Phuengsamran, 2023.

Mijn conclusie, zonder uren verdere research: het leeftijdsverschil in Thailand is gemiddeld genomen niet zoveel anders dan in Nederland. Maar als het op internationale relaties aan komt, dan wel. Het eerste onderzoek wijst op verklaring die voor de hand liggen: de sociaal-economische positie. Vrouwen met lagere opleiding, op leeftijd etc. zie je vaker in een relatie met groter verschil. Kortom de reddingsboei om niet te verzuipen. Maar als beide partners gelukkig zijn, prima toch?? Ik hou de mannen niet tegen of veroordeel hen niet. Ik vermoed wel dat als de economische positie van vrouwen verbeterd, de leeftijdsverschillen minder worden. Maar zolang Thailand nog grote verschillen kent op dat gebied zullen we nog menig zichtbaar leeftijdsgat zien.