Reis je naar Thailand, dan valt het meteen op: jaartallen lijken uit de toekomst te komen. Je ziet 2568 op officiële documenten, terwijl je toch echt in 2025 bent aangekomen. Wat is hier aan de hand?
Dat komt door de boeddhistische jaartelling, die in Thailand nog altijd leidend is. En dat is niet het enige: ook boeddhistische feestdagen houden zich niet aan vaste datums. Die worden namelijk bepaald door de maan.
Wat betekent dit in de praktijk? En waar komt deze bijzondere manier van tijdrekenen vandaan?
Waarom Thailand 543 jaar voorloopt op het Westen
De Thaise kalender telt vanaf een ander nulpunt dan de onze. Niet de geboorte van Christus, maar het overlijden van de Boeddha vormt het begin van de telling. Volgens de traditie gebeurde dat 543 jaar vóór onze jaartelling. Daardoor lopen Thaise jaartallen exact 543 jaar ‘vooruit’.
Het jaar 2025 bij ons is dus 2568 in Thailand.
De officiële invoering van deze boeddhistische jaartelling vond plaats in de 19e eeuw onder koning Chulalongkorn (Rama V), als onderdeel van een bredere modernisering van het land. Sindsdien wordt deze telling gebruikt op identiteitsbewijzen, overheidsdocumenten en bij religieuze gelegenheden.
In het dagelijks leven worden westerse jaartallen gewoon naast elkaar gebruikt, vooral in toerisme en het zakenleven.
Een kalender gebaseerd op de maan
Veel boeddhistische feestdagen vallen elk jaar op een andere datum. Dat komt doordat ze zijn gebaseerd op de maankalender, die het ritme van de maan volgt in plaats van de zon.
Het jaar wordt opgedeeld in maanmaanden, van nieuwe maan tot nieuwe maan. Hierdoor verschuiven religieuze feestdagen ieder jaar iets ten opzichte van onze zonnekalender.
Een goed voorbeeld is Visakha Bucha, de belangrijkste boeddhistische feestdag. Die valt meestal in mei of juni, maar nooit op een vaste dag. Deze dag herdenkt drie belangrijke gebeurtenissen: de geboorte, verlichting en dood van de Boeddha, allemaal volgens de overlevering op dezelfde dag in zijn leven.
Boeddhistische feestdagen in Thailand
Religieuze feestdagen zijn officiële vrije dagen in Thailand. Tempels spelen dan een centrale rol. Mensen bezoeken ceremonies, geven aalmoezen aan monniken, mediteren en doen goede daden om verdiensten (boon) op te bouwen.
De drie belangrijkste feestdagen zijn:
- Makha Bucha (februari/maart): herdenkt een spontane bijeenkomst van 1.250 monniken die onderricht ontvingen van de Boeddha.
- Visakha Bucha (mei): viert de geboorte, verlichting en dood van de Boeddha.
- Asalha Bucha (juli): markeert de eerste leerrede van de Boeddha en het ontstaan van de kloosterorde.
Na Asalha Bucha begint Khao Phansa, de boeddhistische vastentijd. Monniken trekken zich drie maanden terug in hun klooster, traditioneel samenvallend met het regenseizoen.
Elk jaar stelt het Thaise ministerie van Religie een nieuwe kalender op waarin deze feestdagen worden vastgelegd. Veel Thai stemmen hun rituelen, bruiloften en zelfs zakelijke beslissingen daarop af.
Traditie in een modern jasje
De Thaise boeddhistische kalender is veel meer dan een cultureel detail. Ze bepaalt het ritme van religieus leven, beïnvloedt feestdagen en weerspiegelt een diepgewortelde visie op tijd. Tegelijkertijd zijn Thai praktisch ingesteld: in internationale context gebruiken ze moeiteloos de westerse jaartelling.
Toch blijft de boeddhistische telling een bron van nationale trots en spirituele betekenis.
Wie deze kalender begrijpt, begrijpt ook beter hoe Thai omgaan met tijd, spiritualiteit en de rol van religie in het dagelijks leven.
Het is niet bekend wanneer De Boeddha leefde. In het Theravada Boeddhisme, de belangrijkste stroming binnen het Boeddhisme, wordt geen exacte periode genoemd waarin De Boeddha leefde.
De Thaise jaartelling heeft eerder iets te maken met het jaar dat het Boeddhisme gesticht is. Dus het is zeer onwaarschijnlijk dat hij in 543 vC. zou zijn gestorven.
Zo worden er b.v. uit andere bronnen twee perioden genoemd waarin De Boeddha leefde.
* 450 vC. – 370 vC.
* 480 vC. – 400 vC.
Hetgeen zou betekenen, dat het onmogelijk zou zijn dat De Boeddha zou zijn gestorven in het jaar 543 vC.