'चित्रकला पछाडि': प्रेम, कर्तव्य, वफादारी र ट्रान्जिन्सको बारेमा उपन्यास

कुलप साईप्रदित (फोटो: विकिपीडिया)

थप जानकारी थप जानकारी
"कसैले माया नगरी म मर्छु तर म सन्तुष्ट छु कि मैले माया गर्ने कोही छ"
अन्तिम शब्दहरू किरातीले आफ्नो मृत्युशय्यामा नोफर्नलाई लेख्छन्।

पेन्टिङ पछाडि

‘बिहाइन्ड द पेन्टिङ’ सिबुराफा (कुलाप साईप्रदितको उपनाम, १९०५-१९७४)ले दोस्रो विश्वयुद्धअघिका वर्षहरूमा लेखेका थिए। मूल रूपमा दैनिक पत्रिकामा किस्ताहरूमा प्रकाशित, यो चालीस पटक पुस्तकको रूपमा पुन: छापिएको छ र थाई साहित्यमा सबैभन्दा प्रसिद्ध र सबैभन्दा सुन्दर उपन्यासहरू मध्ये एक हो। 1905 र 1974 मा कथा फिलिम गरिएको थियो र 1985 मा Bie the Star अभिनीत संगीतमा रूपान्तरण गरियो।

कथा जापानको मिताकेमा पहाडको परिदृश्य चित्रण गर्ने एक धेरै सामान्य चित्रलाई हेरेर सुरु हुन्छ, जसमा दुई साना व्यक्तित्वहरू, एक पुरुष र एक महिला, चट्टानमा बस्छन्। त्यसपछि नोफनले चित्रकला पछाडिको कथा आफ्नै शब्दमा बताउँछन्।

नोफर्न किरातीको मन्त्र अन्तर्गत पर्छ

नोफर्न टोकियोमा 22 वर्षीय थाई विद्यार्थी हुन् जब उनलाई एक जोडीसँग जापान हुँदै तीन महिनाको हनिमून यात्रामा जान भनियो। Momrachawong [राजाको नातिनातिनीको उपाधि] किरातीले ३५ वर्षको उमेरमा आफूभन्दा पन्ध्र वर्ष जेठी कुलीन चाओ खुन अथिकानबोडीसँग विवाह गरे।

पहिलो भेटबाट, नोफर्न सुन्दर, मनमोहक र बुद्धिमान किरातीको मन्त्र अन्तर्गत पर्दछ, र त्यो प्रेम पछि उनीहरूको धेरै भेटघाट र कुराकानीहरूमा गहिरो र फूल्छ। मिटके नेचर पार्कमा पैदल यात्राको क्रममा, उसले उनको लागि आफ्नो प्रेम घोषणा गर्दछ र उसलाई जोशका साथ चुम्बन गर्दछ। यद्यपि उनी जुनूनमा साझेदारी गर्छिन्, उनले आफ्नो दयालु र विचारशील पति, जसलाई उनले वास्तवमा माया गर्दैनन्, उनको कर्तव्यको लागि अपील गरेर यसलाई रोक्छिन्।

केहि हप्ता पछि, दम्पती किराती र चाओ खुन थाइल्याण्ड फर्किन्छन्। नोफर्नले उनको भावुक पत्रहरू लेख्छिन् जसको उनले ठूलो न्यानोपनका साथ जवाफ दिन्छिन्, उनले कहिल्यै नभनी उनको प्रेम देखाउँदै। नोफर्नको प्रेम फिक्का हुन्छ, पत्राचार बिग्रन्छ। चाओ खुनको मृत्यु हुन्छ र नोफर्नले किरातीलाई सहानुभूतिको नोट लेख्छन्।

किरातीको मृत्यु हुन्छ र नोफर्नले प्रेमको घोषणा भएको एउटा नोट फेला पार्छ

जापानमा सात वर्ष बिताएपछि, नोफर्न थाइल्याण्ड फर्किन्छन् जहाँ उसले आफ्नो बुबाले रोजेको सात वर्षसम्म आफ्नो मंगेतर परीसँग विवाह गर्छ। उसले किरातीमा केही अप्ठेरो भेटघाट गर्छ । केही समय पछि, नोफर्नलाई किरातीको मृत्युशय्यामा बोलाइन्छ, जो टर्मिनल क्षयरोगबाट पीडित, आफ्नो ज्वरोका क्षणहरूमा नोफर्नको नाम उल्लेख गरिरहन्छिन्। जब किरातीको मृत्यु हुन्छ, नोफोर्नले माथिको उद्धरणको पाठको साथ एउटा नोट फेला पार्छ।

ศรีบูรพา (सिबुराफा, शाब्दिक रूपमा 'द ग्लोरियस ईस्ट') को छोटो जीवनी

सन् १९०५ मा गरिब परिवारमा जन्मेका उनले धनी मानिसहरूका लागि प्रसिद्ध विद्यालयमा पढेका थिए। थेप्सिरिन, उनले सन् १९२८ देखि धेरै पुस्तक लेखे र पत्रकारितामा पनि लागे । त्यही कामका लागि उनी जापान र अष्ट्रेलिया गए ।

युद्ध पछि, उनले 'शान्ति आन्दोलन' को स्थापना गरे, जसले कोरियाली युद्ध र आणविक हतियारको विरोध गर्यो र प्रेस सेन्सरशिप हटाउन पनि माग गर्यो। उहाँ एक समाजवादी हुनुहुन्थ्यो र पहिले शाहीवादी र पछि फिबुन र सरित जस्ता सैन्य तानाशाहहरूको विरोध गर्नुभयो।

सन् १९५१ मा उनले 'शान्ति आन्दोलन'का धेरै साथीहरूसँग बाढीको समयमा सुरिनमा खाना र कम्बल वितरण गर्न इसान भ्रमण गरे। बैंकक फर्किएपछि उनलाई अन्य सयौं 'कम्युनिस्ट नेताहरू' सहित गिरफ्तार गरियो र ५ वर्षको जेल सजाय भयो।

1958 मा, Kulaap बेइजिङ एक प्रतिनिधिमण्डल नेतृत्व। जब प्रतिनिधिमण्डलका अन्य सदस्यहरू थाइल्याण्ड फर्के, उनीहरूलाई गिरफ्तार गरी जेल हालियो। कुलापले चीनमा बस्ने निर्णय गरे जहाँ उनको 1974 मा मृत्यु भयो। उनका छोरा सुरापानले प्रिडी फानोम्योङकी छोरी वानीसँग विवाह गरे।

पुस्तकका केही अंशहरू

किरातीका श्रीमान् चाओ खुनको बारेमा उनीहरूको होटलको बगैंचामा नोफर्न र किरातीबीचको कुराकानी।

(नोफर्न) ....'मैले उहाँलाई लामो समयदेखि चिनेको छु। उहाँ धेरै राम्रो मान्छे हुनुहुन्छ। त्यसैले तिमीले उसलाई धेरै माया गर्नुपर्छ।'
अब एकछिन चुप लाग्ने पालो किरातीको थियो । "म उसलाई मन पराउँछु जसरी केटाकेटीहरू दयालु बूढो मानिसले जस्तै।"
"तिमीले मायाको बारेमा केही भनेनौ। मेरो मतलब पति र पत्नी, एक पुरुष र एक महिला बीचको प्रेम हो।'
“तिमीले देख्यौ म के हुँ र चाओ खुन के हो। हाम्रो उमेरमा ठूलो अन्तर छ । यो पहाड जस्तै हो जसले हामी बीचको प्रेमलाई रोक्छ र हाम्रो प्रेमलाई साकार हुनबाट रोक्छ।'
"तर बूढा र युवती बीचको प्रेम सम्भव छ, हैन?"
‘म त्यस्ता दुई व्यक्तिबीचको प्रेममा विश्वास गर्दिनँ । मलाई विश्वास छैन कि यो वास्तवमै सम्भव छ जबसम्म हामीले यो हुन सक्छ भनेर कल्पना गर्दैनौं, र त्यो गलत धारणा हुन सक्छ।'
“तर तिमी आफ्नो वैवाहिक जीवनमा खुसी छौ। तैपनि मायामा भेट हुन्न भन्छौ।'
………'जब एउटी महिला उचित रूपमा सन्तुष्ट हुन्छिन् उनी प्रेमको समस्यामा बस्दैनन्। जबसम्म उनी खुसी छिन्, माया बिना वा बिना के चाहन्छिन् उनी…..प्रेमले हाम्रो जीवनमा तीतो र पीडा ल्याउन सक्छ…..के तिमी जान्न चाहन्छौ कि मैले किन उनीसँग विवाह गरें? त्यो लामो कथा हो, आज रातको लागि धेरै लामो छ।'
पछि उनले चाओ खुनसँग विवाह गर्नुको कारण बताइन्। उनी दमनकारी कुलीन वातावरणबाट उम्कन चाहन्थिन् जसमा उनी थुनिएकी थिइन्। उनको विवाहले उनलाई निश्चित मात्रामा स्वतन्त्रता दियो।

मिटाके नेचर पार्कमा नोफर्न र किराती हाइकिङ गरिरहेका छन् । पिकनिक पछि, किराती भन्छन्:
....'म मुस्किलले पछाडि हिड्न सक्षम छु।'
"म तिमीलाई बोक्छु," मैले भने। म उठे र उनको शरीर वरिपरि उनको समर्थन गर्न मेरो हात राखे। उनले नरम स्वरमा मेरो सहयोग अस्वीकार गरिन्, तर मैले सुनिनँ। जब उनी उठिन् मैले उनको हात समातें, म उनको नजिक थिएँ। "खुसी छौ?" मैले सोधे।
'जब म त्यहाँको झरनालाई हेर्छु, मलाई लाग्छ कि हामी धेरै लामो बाटो चढेका छौं। फर्केर जान सक्ने शक्ति छ कि भनेर म अचम्ममा छु।'
म उनको नजिक गएँ कि हाम्रो शरीर लगभग छोयो। किराती देवदारुमा झुके। मैले हाम्रा हृदयहरू हिंस्रक रूपमा धड्किरहेको महसुस गरें।
"जब हामी घर पुग्छु, म यहाँ दुईवटा फिगरको रेखाचित्र बनाउनेछु," उनले भनिन्।
"तिमीसँग यति नजिक हुन पाउँदा म भाग्यमानी छु।"
"अनि तपाईं मलाई कहिले छोड्न जाँदै हुनुहुन्छ ताकि हामी प्याक अप गर्न सकौं?"
"म तिमीलाई जान दिन चाहन्न।" मैले उसको शरीरलाई मेरो विरुद्धमा थिचेँ।
"नोफर्न, मलाई यसरी नहेर्नुहोस्।" उनको आवाज काँप्न थाल्यो । 'मलाई जान देउ। अब म आफ्नै खुट्टामा उभिन सक्ने बलियो महसुस गर्छु।'
मैले उसको नरम गुलाबी गालाहरूमा मेरो अनुहार थिचेँ। मैले अब आफूलाई नियन्त्रण गर्न सकिन। मैले उसलाई मेरो विरुद्धमा ताने र जोशपूर्वक चुम्बन गरें। एक क्षणको लागि म विस्मरणमा परें।
किरातीले मेरो हातबाट छुटेर मलाई उहाँबाट टाढा धकेलिन् । …. उनी रुखमा झुकेकी थिइन् र लामो बाटो हिडेकी थकित भएजस्तै थिइन्। उसको गुलाबी गालाहरू घाममा परेको जस्तै कालो थिए।
"नोफर्न, तिमीलाई थाहा छैन तिमीले मलाई के गर्यौ," उनले भनिन्, उनको आवाज अझै काँपिरहेको थियो।
"मलाई थाहा छ म तिमीलाई माया गर्छु।"
"त्यसो भए के यो उपयुक्त छ कि तपाईले मेरो लागि आफ्नो प्रेम यसरी व्यक्त गर्नु?"
"मलाई थाहा छैन के उपयुक्त छ, तर प्रेमले मलाई अभिभूत भयो र मैले लगभग मेरो दिमाग गुमाए।"
किरातीले उदास आँखाले मलाई हेरिन् । 'के तपाई सधैं आफ्नो मन बाहिर हुँदा आफ्नो प्रेम व्यक्त गर्नुहुन्छ? के तपाईंलाई थाहा थिएन कि तपाईंले आफ्नो दिमाग बाहिर हुँदा तपाईंले गर्नुभएका कामहरू भन्दा पछि पछुताउनु पर्दैन?'

केही दिन पछि ।
"हामीले कहिल्यै भेट्नुहुँदैन," किरातीले मलाई भन्दा आफैंलाई धेरै हतोत्साहित गर्दै भने। "सुरुमा यो धेरै सुन्दर थियो, तर अहिले यो यातनामा परिणत भएको छ।"

नोफर्नको पहिलो अक्षर।
"जहाज बिस्तारै टाढा टाढा हुँदा म लगभग पागल भएँ र मैले तपाईंको अनुहारको सुन्दरता देख्न सकिन। तिम्रो हल्लाउने हात देख्न नपाउँदा म झन्डै डकबाट बाहिर निस्केको थिएँ...........म अहिले त्यो भयानक सत्यता बुझ्छु कि मैले तिमीलाई धेरै पटक सोधे पनि तिमीले मलाई माया गर्छौ कि गर्दैनौ भनेर कहिल्यै भनेनौ। मलाई थाहा छ तिम्रो मौनताको मतलब तिमीले मेरो मायालाई अस्वीकार गरेको होइन। म तिमीलाई यो स्पष्ट रूपमा भन्न चाहन्छु। यदि तिमिले मलाई माया गर्छौ भनी भनौ भने त्यो मेरो जीवनको सबैभन्दा ठूलो खुशी हुनेछ । के तपाईं मेरो इच्छा पूरा गर्न सक्नुहुन्छ, म तपाईंलाई बिन्ती गर्छु?'

किरातीको पहिलो पत्रको जवाफ ।
"यदि तपाई अझै चिसो हुनुभएको छैन भने, म तपाईलाई फ्रिजमा वा बाहिर हिउँ पर्दा पत्र लेख्न सल्लाह दिन्छु।"

नोफर्नको बैंककमा किरातीको दोस्रो भ्रमण।
"किराती, म तिमीलाई केहि भन्न चाहन्छु।"
"मलाई आशा छ यो राम्रो समाचार हो। तपाईंको कामको प्रगतिसँग यसको केही सम्बन्ध हुनुपर्छ।' उनी मेरो उत्तरको लागि चासोका साथ पर्खिरहेकी थिइन् ।
'छैन। यो राम्रो समाचार हो, तर मेरो कामसँग यसको कुनै सम्बन्ध छैन। म छिट्टै बिहे गर्दैछु भन्ने सुन्दा तिमी खुसी हुनुहुनेछ भन्ने पक्का छ।' उनी अलिकति स्तब्ध भइन्, मानौं उनले यो खबरको अपेक्षा नगरेको थियो।
'बिहे गर्दै हुनुहुन्छ ?' उनले अनिश्चित रूपमा दोहोर्याइन्। "तपाईले बैंककमा पर्खिरहनु भएको महिला नै हो, होइन र?"
"ओह, तिमीलाई पहिले नै थाहा छ, त्यसोभए?"
‘होइन, मलाई थाहा थिएन । मैले मात्र अनुमान गरे। के तिमीहरू एकअर्कालाई लामो समयदेखि चिन्छौ?'
"उनी मेरो विवाहित छिन्।"
'कहिले देखि?' किरातीको अनुहारमा खुसीको सट्टा शंका झल्कियो ।
‘सात–आठ वर्ष । म जापान जानुभन्दा ठीक अघि।'
"तर टोकियोमा म तपाईंसँग हुँदा, तपाईंले मलाई विवाहको बारेमा एक शब्द पनि भन्नुभएन।"

आफ्नो मृत्युशय्यामा, किरातीले चित्रकला मिताके नोफर्नलाई दिन्छ।
"तिमीलाई त्यहाँ के भयो याद छ, नोफर्न?"
"म त्यहाँ प्रेममा परें," मैले जवाफ दिए।
"हामी त्यहाँ प्रेममा पर्यौं, नोफर्न," उनले आफ्नो आँखा बन्द गर्दै भनिन्। ‘तिमी उतै मायामा पर्यौ र तिम्रो माया त्यहीँ मर्यो । तर अरू कसैसँग त्यो प्रेम अझै पनि कमजोर शरीरमा बस्छ।' उसको बन्द आँखाको पछाडीबाट आँसु टपकियो । किराती थकित भएर बसे । मैले त्यो शरिरलाई माया र पिडाले हेरेँ......
एक सातापछि किरातीको मृत्यु भयो । त्यो अँध्यारो घडीमा म उनको साथमा थिएँ, उनका साथीहरू र नजिकका आफन्तहरूसँग। अन्त्य हुनु अघि उनले कलम र कागज मागे। उनी केहि भन्न चाहन्थिन् तर उनको आवाजले अस्वीकार गर्यो र उनले लेखे: थप जानकारी "कसैले माया नगरी म मर्छु तर म सन्तुष्ट छु कि मैले माया गर्ने कोही छ"

ศรีบูรพา, ข้างหลังภาพ, ๒๕๓๗
सिबुराफा, चित्रकला पछाडि, सिल्कवर्म बुक्स, 2000

- पुन: पोस्ट गरिएको सन्देश -