Ang mangangaral ng Frisian at ang Buddha

Joost Halbertsma

Sa ilalim lamang ng siyamnapu't limang porsyento ng populasyon ng Thai ay Buddhist sa mas malaki o mas maliit na lawak. Ang Budismo ay ang relihiyon/pilosopiya na naging pinakamabilis na popular sa Netherlands nitong mga nakaraang taon. Dalawang obserbasyon na nag-udyok sa akin na maglaan ng ilang sandali upang pagnilayan ngayon ang nakakaintriga na pigura ng Anabaptist minister na si Joost Hiddes Halbertsma, na noong 1843 ay naglathala ng unang Dutch na teksto sa Budismo sa higit sa isang aspeto.

Ang tekstong ito ng tract Budismo at ang nagtatag nito ay orihinal na pinamagatang noong 1843 Shakya Sinha inilathala sa Overijssel Almanac para sa Antiquity at Literature. Noong Pebrero ng parehong taon, ang teksto ay inilunsad din sa mga pagpindot sa J. De Lange sa Deventer sa anyo ng isang limitadong edisyon ng limampung kopya, na nilagdaan ng may-akda at ipinamahagi sa mga kaibigan at relasyon. Ang tekstong ito ay nai-publish noong 2019 sa inisyatiba ng Dutch Buddhist Archive, na may pamagat Ang Mangangaral at ang Buddha, ibinigay ng kinakailangang paliwanag at pagsasaalang-alang na muling inilabas ng Noordboek. Ang edisyong ito, na binasa ko sa isang upuan, ay inedit ng mga akademikong sina Alpita De Jong, Barend J. Ter Haar at Tjalling HF Halbertsma. Ang huli ay nagkataon na inapo ng kapatid ni Joost Halbertsma na si Tjalling. Noong Mayo 2020, sumunod ito sa Asoka Ang Pompeblêd at ang lotus – JH Halbertsma , Budismo at tagapagtatag nito (1843) ito ay na-edit nina Henk B Reader, Marcel Poorthuis at Fred Gales.

Si Joast Hiddes Halbertsma ay isang kaakit-akit na pigura. Ipinanganak siya noong 1789 sa bayan ng Frisian ng Grou, ang panganay sa isang pamilya ng apat na anak. Siya ay naging isang Mennonite na ministro, linguist at lexicographer habang ang kanyang mga kapatid ay pumili ng higit pang makalupang mga propesyon tulad ng mga doktor o mangangalakal. Sumulat siya kasama ang kanyang mga kapatid na sina Eeltje at Tjalling Rimen at Teljtjes, isang madalas - hanggang ngayon - muling inilimbag na antolohiya ng mga kwentong bayan at tula ng Frisian, na kinabibilangan din ng katutubong awit ng Frisian na isinulat ng kanyang kapatid na si Eeltje Ang mga matandang Frisian lumitaw sa print sa unang pagkakataon. Dahil sa kanyang pagmamahal sa wika, sinimulan din ni Joast ang paggawa sa kanyang diksyunaryo ng wikang Frisian, het Lexicon Frisicum, na pinal at nai-publish noong 1872, higit sa tatlong taon pagkatapos ng kanyang kamatayan, ng iba pang mga philologist at lexicographer na kaibigan niya.

Si Halbertsma ay hindi lamang isang mahusay na paglalakbay na tao para sa kanyang panahon na bumisita sa Ireland, Scotland, England, Germany, France at Italy, ngunit din at higit sa lahat isang mahusay na nabasa na tao. Ang kanyang maraming publikasyon at abalang pakikipag-ugnayan sa mga mahilig sa wika at iba pang mga akademiko sa loob at labas ng bansa ay nagpakita na ang ministrong ito ay may malaking interes sa kung ano ang nangyayari sa malaking mundo sa labas ng Low Countries by the Sea at na hindi siya natatakot na malaman ang tungkol dito. .hindi lamang para magbigay ng opinyon tungkol dito, kundi para maibulalas din ito sa ilang sulat o lecture. Nakipag-usap siya sa isang kaleidoscope ng mga tema mula sa pagiging kapaki-pakinabang ng mga riles o ang pagpapakilala ng mga paaralan sa paghabi hanggang sa potato blight at Hindeloopen ang mga tradisyonal na kasuotan hanggang sa wikang Tsino o Korean. Ito ay tiyak na hindi nagkataon na ang tatlong taon na si Dr. Joast Halbertsma Prize para sa Kasaysayan, Wika at Panitikan at Agham Panlipunan ipinangalan sa kanya.

Ang matanong na pastor ang una sa Netherlands na nagsimulang maghanap ng mga koneksyon sa pagitan ng Eastern at Germanic na mga wika. Naimpluwensyahan siya ng mga philologist tulad ng British diplomat na si William Jones na nagturo ng mga pagkakatulad sa pagitan ng Sanskrit at Greek o kaibigang panulat ni Halbertsma na si Jacob Grimm na, sa pamamagitan ng sistematikong paghahambing ng mga tunog at salita sa luma at medyo hindi gaanong lumang Germanic na mga wika, ay nakakita ng mga pagbabago sa tunog na ginawang posible ang pagbuo ng isang wika sa isa pa. Siya ay nabighani sa ideya na ang kulturang Kanluranin ay lumitaw mula sa kulturang Silangan at na ang (primeval) na kasaysayan ng mga mamamayang Scandinavian at Germanic, kung saan kasama niya ang mga Frisian, ay nagsimula sa Silangan. Ang kanyang tract Budismo at ang nagtatag nito nagsimula ng ganito:Ang aming pinagmulan ay sa Silangan. Nariyan ang ginintuang lupain kung saan umusad ang ating pinakaunang mga ama. Ang mga Goth, Scandinavian at Frisian ang may taliba; sumunod ang mga Saxon at Franks; at isinara ng mga Hoogdischer ang hukbo ng mga tribong Aleman. Kung mas malayo sa kanluran mula sa Indus, kung gayon, mas maaga ang pagsulong, mas matanda ang mga tao.

Halbertsma, na naging lubhang interesado sa Budismo pagkatapos magbasa  Mga Ilustrasyon ng Panitikan at Relihiyon ng mga Budista (1841) ni Brian Houghton Hodgson - isang British diplomat na naninirahan sa Nepal na may kaugnayan sa pamilyang Dutch - sinubukang magbigay ng isang tapat na larawan sa kanyang tract ng kung ano ang pinaniniwalaan niyang isang kumplikadong kuwento tungkol sa kung saan napakakaunting kilala sa Kanluran o bilang siya. ilagay ito. self wrote:Budismo, masyadong, ay anumang bagay ngunit isang simpleng doktrina; ito ay isang mayaman, masalimuot na kabuuan, at lubhang kasangkot sa mga pilosopiko nitong subtleties, kung saan sa pamamagitan lamang ng mahabang pagsasanay na ang isa ay umakyat sa simpleng primitive na mga prinsipyo. Sa wakas, ang pag-access ay ginagawang mas mahirap sa pamamagitan ng dobleng paraan kung saan ipinaliwanag ang doktrina. Ito ay may malalim (esoteric) na kahulugan para sa pinasimulan; ito ay may isa pang mababaw (exoteric) na kahulugan kung saan ito ay iniharap sa hindi sibilisadong masa. Ang mga representasyong ito ay kasangkot sa mga simbolo, na kadalasang nalilito sa bagay…”.

Gayunpaman, hindi lamang sinubukan ng pastor na bigyang-pansin ang matibay, relihiyosong mga prinsipyo ng pilosopiyang ito, ngunit din sa parehong oras upang gumuhit ng isang parallel sa pagitan ng Buddha at Kristo; at ito ay hindi maikakailang rebolusyonaryo. Isang bagong diskarte na minarkahan ang isang tipping point sa kung paano tiningnan ng mga tao sa hilagang-kanlurang Europa ang Budismo noong panahong iyon. Inihambing at ikinonekta niya ang iba't ibang mundo at simbolo, gaya ng nasaksihan ng kanyang orihinal na pananaw sa pagkakahawig ng bulaklak ng lotus at ng Frisian. Pompeblêd nagsulat: "Ang paggamit ng halamang lotus, bilang sagisag ng paglikha, sa pinakasinaunang serbisyo ng gabay ng mga Hindu, kung ilan lamang, ay kilala. Nang ang mga Frisian ay sumulong mula sa Asien at dumating dito, nakita nila ang lotus na namumulaklak kahit saan sa anumang tubig, ngunit inilipat nila ang sinaunang paggalang sa isang halamang nabubuhay sa tubig, na tumutubo sa ating mga lawa na may katulad na mga dahon at bulaklak, ang ibig kong sabihin, ang mga matambok. Tinatrato pa rin ng mga tao ang Dutch lotus na iyon sa latian ng Wanneperveen at Vriesland nang may banal na takot; oo, inilagay ng mga sinaunang Freeze ang kanilang mga lupain sa ilalim ng kanlungan ng tandang ito ng diyos, nang maglagay sila ng pitong dahon ng plum sa kanilang baluti…”

Ang kanyang sariwa at, higit sa lahat, walang kinikilingan na pananaw sa Budismo ay umani sa kanya ng papuri at pagpuna. Tiyak na mula sa anggulo ng mas orthodox sa doktrina o mas orthodox na mga kapwa mananampalataya, ang pagpuna ay hindi malambot. Sa kabila ng pagpuna, gayunpaman, ang kagalang-galang ay nanatiling nabighani sa Budismo sa buong buhay niya. Ilang sandali bago siya namatay, isinulat ni Halbertsma: "Ang tagumpay ni Buddha ay ang kanyang panlipunan at moral na kodigo, hindi ang kanyang teoryang metapisiko. Ang kanyang moralidad ang pinakaperpektong nakita ng mundo…” O gaya ng sinabi ng kanyang biographer na si Alpita De Jong: “Joost Halbertsma, mangangaral o sa halip ay 'guro' sa mga Anabaptist, ay nakita sa mga pangunahing prinsipyo ng Budismo ang eksaktong mga pangunahing prinsipyo na siya mismo ang nagpahayag sa buong buhay niya….” Hindi ko maaaring ilagay ito nang mas angkop….