Khun Phaen ma lona atalii (noiAkame / Shutterstock.com)

Soo se galuega tusitusi e mafai ona faitau i le tele o auala. E faʻatatau foi i le tala sili ona taʻutaʻua ma faamemelo i tu ma aga a Thai: Khun Chang Khun Phaen (o le KCKP).

O le au fa'amatala femalaga'i ma le au ta'avale na latou fa'aalia i vaega o nu'u mo le 'ata ma le fetagisi o le au maimoa. O le tala atonu na amata mai i le 17e seneturi, na tu'u tautala ma fa'aopoopoina i laina fou o tala. I le amataga o le 19e seneturi, na tausia e le maota tupu, fetuunai e tusa ai ma tulaga masani ma tulaga taua o le taimi ma faamaumauina i se tusitusiga. E tusa o le 1900 o Prince Damrong na ia lomia le lomiga sili ona lauiloa i lomiga.

O lenei tusiga ua leva ona saunia ae ua oʻo nei i le taimi nei ina ua maeʻa le faʻaliliuga matagofie o le tala a Rob V.

O se aotelega puupuu o le tala:

O Chang, Phaen ma Wanthong e ola faʻatasi i Suphanburi. O Chang o se tagata mataga, pu’upu’u, tula, gutu gutu, ae mau’oa ma feso’ota’i i le aiga tautupu. O Phaen, i le isi itu, e mativa ae aulelei, lototele, lelei i le martial arts ma togafiti faataulaitu. Wanthong o le teine ​​sili ona lalelei i Suphanburi. Na ia feiloai ia Phaen, o le sa avea ma se tagata fou i lena taimi, i le taimi o Songkran ma amata ai se la mafutaga fiafia. Ua taumafai Chang e manumalo ia Wanthong i ana tupe ae malo le alofa. Ua tuua e Phaen le malumalu ma faaipoipo ia Wanthong.

I ni nai aso mulimuli ane, na valaauina ai e le tupu Phaen e taʻitaʻia le taua faasaga ia Chiang Mai. Ua faoa e Chang lona avanoa. Na ia faasalalauina se tala ua pa'ū Phaen ma, faatasi ai ma le tina o Wanthong ma lona tamaoaiga o ni uo, ua manuia i le pueina o le Wanthong musuā. Ua fiafia Wanthong i lona olaga sologa lelei ma lana tane fou, magafagafa ma faamaoni.

Ona toe foi mai lea o Phaen mai lona manumalo i le malae ma se tamaitai lalelei, o Laothong, o ni vete. Na alu o ia i Suphanburi ma fai mai lona faletua muamua, o Wanthong. Ina ua uma le finauga fuā i le va o Laothong ma Wanthong, ona alu lea o Phaen, ae tuua Wanthong ma Chang. Mo se solitulafono, na ave ai e le tupu ia Laothong. 

Ua toe foi Phaen i Suphanburi ma ave faamalosi Wanthong. Latou te nonofo na o i latou i le togavao mo ni nai tausaga. Ina ua maʻitaga Wanthong, na latou filifili e toe foʻi i Ayutthaya lea na faʻaita ai e Phaen le tupu e ala i le talosagaina o Laothong e toe foʻi mai. Ua falepuipui Phaen i le mea e tausia lelei ai o ia e Wanthong.

Ae na ave e Chang ia Wanthong ma ave i lona fale lea na ia fanauina ai le tama a Phaen. Ua tuuina atu ia te ia le igoa Phlai Ngam ma ua tupu aʻe o se ata feanu o lona tama. I se lagona fuā, na taumafai ai Chang e fasioti ia te ia e ala i le tuua o ia i le togavao, lea na le manuia, ma toe foʻi Phlai Ngam i se malumalu.

Ua mavae tausaga na mulimuli ai Phlai Ngam i tulagaaao o lona tama. Ua manumalo o ia i le malae o taua ma le alofa. E le fiu Chang i le taua mo Wanthong. Na ia aioi atu i le tupu ia iloa lelei Wanthong o lana ava. Na valaʻau e le tupu Wanthong ia te ia ma faʻatonu o ia e filifili i le va o ana uo e toʻalua. Ua le mautonu Wanthong, ma faaigoa ia Phaen o lona alofa sili ma Chang o lona puipuiga faamaoni ma le leoleo lelei, lea na ita ai le tupu ma taʻusalaina o ia e vavae ese lona ulu.

Ua ave Wanthong i le nofoaga o le faasalaga. O lana tama o Phlai Ngam e taumafai malosi e faamaluluina le loto o le tupu, ua faamagalo e le tupu ma suia le faasalaga i le falepuipui. O tagata tiʻetiʻe solofanua vave, na taʻitaʻia e Phlai Ngam, vave ona alu ese mai le maota. O le mea e leaga ai ua tuai tele, talu ai na latou vaʻai mamao atu i le faʻasao o siiina le pelu ma naʻo le taunuu mai o Phlai Ngam, na pa'ū le ulu o Wanthong.

Aveesea le ulu (e le o Wanthong ae o le tama o Khun Phaen) – (JaaoKun / Shutterstock.com)

Le vaaiga Thai i tusitusiga

I le taimi muamua, o le talanoaga o tusitusiga i Taialani na taulaʻi atu le tele o lona mafaufau i foliga, ma o le tulaga lea i le tele o tusi aoga i aso nei. Sa fa'atatau i le filifiliga o upu, fa'aupuga, solo ma le pao, a'o le manatu e tatau ona fa'atalanoa pe fa'amasinoina le mataupu i se fa'amatalaga auiliili.

Na suia lena mea i le vevesi o le XNUMXs. I le faaopoopo atu i le talanoaina o suiga o agafesootai ma faaupufai, na aliaʻe mai ai se gaioiga fou na lagona le sili atu ona tosina atu i le anotusi o tusitusiga. E lei sola ese foi le KCKP mai lena mea. Na ou iloa e matua faateʻia ma faʻamatalaga le faitau pe fia le tele o nisi taimi e matua ese lava faʻamatalaga o le epic na aliali mai. O loʻo i totonu o le tusi o loʻo taʻua i lalo. O le a ou ta'ua faapuupuu atu ma faaopoopo i ai la'u lava faauigaga.

Sa iloa e le sosaiete Siamese (ma e leai) ni mataupu faavae

O le finagalo lena o ML Boonlua Debryasuvarn. O ia o le tama e tolusefulu lua a se tama tamalii ma o le tamaitai muamua o le tamaititi aoga i le Iunivesite o Chulalongkorn, na mafai ina ua mavae le suiga o le 1932. Sa ia suesue i tusitusiga, mulimuli ane aoao ma tusia tala ma tusi. O lana tala i le KCKP na fa'aalia i le 1974. I totonu na ia fa'aalia ai le leai o se tasi i le tala fa'atusa e popole i mataupu po'o tulafono. O pulega e le agavaa ma e seasea faasalaina tagata solitulafono. E le gata i lea, na te tuuina atu le faamasinoga mamafa lava e tasi e uiga i le tulaga o mataupu i lona lava taimi.

Na faaauau le faigamalaga a Phaen, i se fanuatanu na ia maua ai le tino o se fafine maʻitaga ua maliu. Faatasi ai ma ana mantra, na ia pulea lona mafaufau ma aveese le pepe mai lona manava. Sa ia siiina le tamaitiiti tagi i ona lima ma papatisoina lenei agaga e avea ma ana Kuman Thong

Le osofa'iga a tagata o lo'o i le KCKP epic

Na fa'au'u fo'i Cholthira Satyawadhna mai le Iunivesite o Chulalongkorn ma se fa'asalalauga na fa'amaonia i le 1970 e fa'aulutalaina: 'The Application of Western Methods of Modern Literary Criticism to Thai Literature'. O su'esu'ega fa'ale-mafaufau a Cholthirak e fa'avae i luga o manatu fa'afeagai a Freudian o le 'mana'oga oti' ma le 'mana'oga o le ola', aemaise lava i mafutaga fa'afeusuaiga. Mai iina na ia faʻamatalaina ai uiga faʻamalosi ma le faʻanoanoa o Khun Phaen ma le uiga masochistic o Wanthong.

 "E matua tumu oe ia Wanthong, na toetoe a ou tipiina Khun Chang, ae o OE lea o loʻo e kopiina iinei. Oti Wanthong!” Na ia tu'ia ona vae ma se'i lana pelu.

O le mata'utia KCKP o lo'o fa'atusalia ai le fa'ata'atiaga a le lotu Puta

O le KCKP epic ua seti i le amataga o le 19e seneturi na fetuunai e le faamasinoga Siamese i tulaga masani ma tulaga taua na manaʻo le faamasinoga e faʻavae ma faʻasalalau. Na tusia muamua e Warunee Osatharom e uiga i aia tatau a tagata, tulaga o tamaitai ma le sootaga i le va o le setete ma le sosaiete. I se tala e tusa o le 2010 na ia faʻaalia ai le faʻaogaina e le faʻamasinoga o tulafono faʻamaonia mai tusitusiga a le Buddhist e faʻavae ai le talitonuga o se lotu Puta ma le malo. O Khun Phaen o se tagata 'lelei' ona o lona faamaoni i le tupu ma Wanthong o se fafine leaga aua na te le amanaʻia le manaʻoga o le tupu ma e tusa ai ma le manatu o le karma na te totogiina i lona ola.

“Phlai Kaeo o lau paaga mai olaga ua mavae. E le mafai e le selau afe isi alii ona manumalo i lou loto. Ou te popole pe afai e te iloa le auala e tausia ai o ia. E le tatau ona e faia ni mea sese e ono ita ai lou toalua. Ia filemu e tusa lava po o le ā le tulaga, ia faaalia le lotomaulalo ma faalogo iā te ia. Aua le lotoleaga ma aua le faatupu faalavelave. Afai e sese se tasi, talanoa muamua i ai. Aua le misa ma ee. Ia faamanuiaina oe i le fiafia faifai pea. Sau loa, o lo’o fa’atali mai lou to’alua ia te oe”. Ma o na upu na ulu atu ai Fima i le fale faaipoipo. E pei ona tatau ai i se fafine lelei, sa ifo Fimi i vae o lona alii, matai ma lona toalua.

A'ai, nu'u ma vaomatua o lo'o tu'ufa'atasia fa'atatau mo le fa'asinomaga ma (saoloto) faitalia

Na tusia e David Atherton le suʻesuʻega muamua mai fafo i le KCKP i le 2006. I le faia o lea mea, na te fa'aalia ai le auala e mafai ai ona 'ese'ese manatu, amio ma fa'asinomaga o tagata i le tala fa'atusa e tusa ai ma lo latou nofoaga. I totonu o le taulaga e tele lava ina saisaitia i latou i tulafono faatonutonu o loʻo faʻaaogaina iina, ae o le mea lena e itiiti ifo i le nuʻu ma le aiga. I le togavao lea e nonofo ai Phaen ma Wantong mo le tele o masina, e mafai ona i ai i latou lava. Toeitiiti lava o vaaiga alofa uma mai le KCKP o loʻo faʻamatalaina mai mea faʻanatura: timu, agi malosi o le matagi, faititili ma uila, ona toʻa filemu lea ma filemu.

I le loloto o le togavao, na fiafia ai le ulugalii i le natura ofoofogia. Na toe foʻi lemu lona alofa mo Khun Phaen ma sa la faia le alofa i lalo o se laʻau lapoʻa.  

O Phaen fouvale ma le tauiviga mo le pule

O le tele o tala fa'aleaganu'u mai Taialani e fa'aliliu ai le mea moni ma talitonuga fa'avae i lalo. O le Atua Rice e malosi atu nai lo le Buddha, o Sri Thanonchai e sili atu le atamai nai lo le Tupu ma faapena foi i lenei tala. O se tagata masani o tagata, o Khun Phaen, e tetee i le tele o auala i le malosi ma le tamaoaiga o le vasega pule o loʻo latou umia mai lo latou tulaga aloaʻia. O Khun Phaen e tetee i lona malosi ma le malamalama. O le pule ua ia pulea e ia lava. O Chris Baker ma Pasuk Pongpaichit e faʻatusatusa i le tala o Robin Hood. E le o faasalaina Wantong i le oti ona o le avea ma se fafine leaga, ae ona o le faʻaalia manino o le faʻaleagaina o le pule a le tupu. O le tele o tala lauiloa mai aso anamua e uiga i lenei mea. Le malosi o le tupu ma le malosi tetee o tagata. Atonu na fiafia le aofia.

Na faanatinati atu Phra Wai i le maota, ma faaaoga mantras e tuu ai le tupu i se tulaga lelei o le mafaufau. "O le a le mea ua e aumaia ai oe iinei? Po ua uma ona latou fasiotia lou tinā?” o le fesili lea a le tupu

O Wanthong o se tamaitai fouvale ma tutoʻatasi, o se tamaitai muamua?

O la'u sao o lenei. Toeitiiti lava o faʻamatalaga uma i luga o le KCKP faʻaalia o Wantong o se fafine leaga. E alofa o ia i ni alii se toalua, e malosi lona loto, lagona ma e le taitai ona tautala. O le mumusu e fa'ata'ita'i i tu ma aga masani fa'ale-agafesootai mo amioga a fafine, na te faia ana lava filifiliga ma alu i lona lava ala. E leʻi gauaʻi foʻi o ia i le tupu ma e tatau ona ia totogia i le vavaeeseina o lona ulu. O le mea lena e avea ai o ia ma tamaitai faʻaonaponei i nisi o auala, masalo e tatau ona taʻua o ia o se fafine e ui lava o se mea e sili atu i le faʻamalosi. Atonu i na seneturi uma na faia ai le tala i totonu o nuu ma taulaga, sa faamemelo i ai le toatele o Wantong, faalilolilo aemaise lava tamaitai.

Na alu atu Tina ia Wanthong, “I le avea ai ma se fafine ua oti lana tane, ua avea oe ma meatotino a le tupu. Na'o le talia o le lima o Khun Chang. Pau lava le mea e faaletonu ai o ia o lona ulu, ae o ia o se tagata mauoa ma e mafai ona ia tausia lelei oe”. Na toe tali atu Wanthong, “E na ona e vaai atu i ana tupe, e tusa lava pe o se maile po o se puaa e te avatu lava ia te au. E na o le sefuluono oʻu tausaga ae ua lua nei alii?!”

Ma o lena e aumaia ai au i se matauga mulimuli. I aso ua mavae foi, sa tele manatu tetee. Ou te manatu o nei tala faʻasolopito e masani ona i ai le faʻamoemoe e tuʻuina le vasega pule ma tulaga masani ma tulaga taua i se isi malamalama e ala i amioga a tagata autu i tala, e le masalomia le fiafia o le au maimoa. O le mafuaaga lena na matua lauiloa ai i latou

Punaoa ma isi mea

  • E lima suʻesuʻega i Khun Chang Khun Phaen, The Many Faces of a Thai Literary Classic, faʻataʻitaʻia e Chris Baker ma Pasuk Phongpaichit, Silkworm Books, 2017 - ISBN 978-616-215-131-6
  • The Tale of Khun Chang Khun Phaen, Siam's Great Folk Epic of Love and War, Silkworm Books, 2010 – ISBN 978-616-215-052-4
  • O le aotelega o le KCKP na saunia e Rob V:

www.thailandblog.nl/cultuur/khun-chang-khun-phaen-thailands-most-famous-legende-part-1/

www.thailandblog.nl/cultuur/khun-chang-khun-phaen-thailands-most-famous-legende-part-2/

www.thailandblog.nl/cultuur/khun-chang-khun-phaen-thailands-most-famous-legende-part-3/

www.thailandblog.nl/cultuur/khun-chang-khun-phaen-thailands-most-famous-legende-part-4/

www.thailandblog.nl/cultuur/khun-chang-khun-phaen-thailands-most-famous-legende-part-5-slot/

O se vaega muamua o aʻu e uiga i:

4 Tali i “O manatu eseese e uiga i le mata’utia Khun Chang Khun Phaen”

  1. Rob V. fai mai i luga

    I taimi muamua, o le itulagi sa tele lava matriarchal, o lea na maua ai sootaga faaleaiga i le tina ae le o le tama. I se tasi taimi ua lilifa atu i se sosaiete faapeteriaka, ae e te le soloia faailoga faapena 1-2-3. Leitioa le tele o lena mana tama'ita'i ma le talisapaia na tumau. Atonu na 'sese' Wanthong e tusa ai ma manatu o le vasega maualuga i le faaiuga o le 19th ma le amataga o le 20th seneturi e ala i le le iloa o lona nofoaga, ae e mautinoa lava o le a viia o ia e isi vaega. O se fafine lalelei, e leʻi paʻu i luga o lona gutu ma e leʻi tuʻuina atu fatu e faʻatau atu mo tipolo. O se tamaitai e alofa i ai.

    E te vaʻai foʻi i le toʻatele o isi fafine mai lenei tala, ae faʻapea foʻi i tala tuai mai aso ua tuanaʻi (sili atu ma le seneturi talu ai), na iloa ai e fafine le auala e taulimaina ai mea ma e leʻi faia se matafaioi faʻatauvaʻa pe gauaʻi. Fai mo se faʻataʻitaʻiga o fafine faʻafefe faʻaalia, e manino lava e sau mai le olaga moni. Ioe ioe, ou te manatu foʻi i aso o le au fai tala feʻaveaʻi, e toʻatele tagata matamata na faʻalogologo i lenei faʻaaliga ma le faʻamaonia ma le fiafia. 🙂

    • Chris fai mai i luga

      O tamaitai e sili atu le malosi nai lo alii i Thailand.
      O alii o le pule, o tamaitai o le pule.

  2. Erik fai mai i luga

    Tino, faafetai mo lenei faʻamatalaga! Ma faatasi ai ma se upu tuai mai ia te au ia Rob V mo lana sao.

    • Rob V. fai mai i luga

      Mo le fiafia i nisi suʻesuʻega, ma nisi Googling e mafai ona maua i luga ole laiga:

      1. Chris Baker ma Pasuk Phongpaich ma:
      — “O Le Galuega a Khun Chang Khun Phaen,” Journal of the Siam Society 2009 Vol. 97
      (o se vaega o lo'o fa'apipi'i a latou su'esu'ega ile KCKP)

      2. Gritiya Rattanakantadilok ma lana su'esu'ega (Iuni 2016):
      - "Faaliliuina o le Tala a Khun Chang Khun Phaen: faʻatusa o aganuu, itupa ma Buddhism"
      (O le Mataupu 2.2 o loʻo faʻatatau i mea: fatuina aitu ma faʻamamaina tala e ala i le "Siwalai" faʻapea foʻi ma le faʻasinomaga fafine).


Tuua se faamatalaga

Thailandblog.nl fa'aoga kuki

O la matou upega tafa'ilagi e sili ona aoga ona o kuki. O le auala lea e mafai ai ona matou manatua au faʻatulagaga, faia oe o se ofo patino ma e fesoasoani ia i matou e faʻaleleia le tulaga lelei o le upega tafaʻilagi. faitau atili

Ioe, ou te manaʻo i se upega tafaʻilagi lelei