Dlaczego tajscy rolnicy pozostają biedni?

Dlaczego mimo wszystko tajskiemu rolnikowi wciąż jest źle Tajlandia od dawna jest największym na świecie eksporterem ryżu?

Każdy polityk ma swoją własną „politykę” poprawy losu naszych rolników, ale wydaje się, że nic nie działa. Wszystkie partie polityczne mówią o swoim „ostatecznym rozwiązaniu”, aby podnieść standard życia kręgosłupa w kraju, ale nasi rolnicy pozostają najbiedniejszymi w społeczeństwie. Badanie po badaniu zostało przeprowadzone przez najlepszych tajlandzkich naukowców. Wydaje się, że żaden aspekt problemów naszych rolników nie został pominięty, ale przeciętnemu rolnikowi wydaje się, że im więcej rzeczy zmienia się w społeczeństwie, tym więcej rzeczy pozostaje dla nich bez zmian.

Czy znamy przyczyny ubóstwa w naszym gospodarstwie rolnym? Apichart Chongsakul, sekretarz generalny Biura Ekonomiki Rolnictwa, obszernie podsumował przyczyny losu tajskiego rolnika. U podstaw problemu leży monopol całego procesu rolniczego – od rynku środków produkcji, takich jak nawozy chemiczne, środki owadobójcze i nasiona, po ostateczną sprzedaż ryżu. Kiedy cena ryżu rośnie, nawozy również stają się droższe, z jakiegokolwiek powodu. Ceny środków owadobójczych również rosną, jeśli wygląda na to, że rolnicy zarobią więcej w określonym sezonie z powodu wyższej ceny ryżu. Oznacza to, że pomimo lepszej ceny za ryż rolnicy zwykle nie zarabiają więcej.

Co gorsza, jeśli rolnik sprzedaje swój ryż producentowi ryżu, otrzymuje znacznie mniej niż cena rynkowa. Powód jest prosty: po prostu nie jest w stanie negocjować z producentem ryżu. W rezultacie rolnik nie może czerpać korzyści z różnicy między ryżem nieprzetworzonym a ryżem białym. Apichart podsumowuje zatem: „Nawet jeśli cena ryżu gwałtownie wzrośnie do 20 000 bahtów za tonę, rolnik nie odniesie znaczących korzyści”.

Czy rząd nie zdaje sobie sprawy, że stan monopolu na każdym etapie procesu uprawy ryżu jest głównym powodem, dla którego wszelkie próby podniesienia standardu życia chłopów są skazane na niepowodzenie? Oczywiście rząd doskonale zdaje sobie sprawę z istnienia takiego stanu rzeczy, ale brak woli politycznej i praktyki korupcyjne tkwiące w programach dotacji padi i gwarancji cen przyczyniły się do jego nieuchronnej i ciągłej porażki.

Rolnicy cieszą się dużym zainteresowaniem polityków – nie dlatego, że politycy poważnie myślą o zakończeniu raz na zawsze długotrwałego, zakorzenionego ubóstwa – ale dlatego, że tworzą blok głosów za dobrym wynikiem wyborów. Co gorsza, polityka subsydiowania ryżu uchwalona przez najbardziej „opiekuńcze” i „populistyczne” rządy – przeszłe lub obecne – stwarza okazję dla polityków i ich współpracowników do kieszeni pieniędzy podatników.

Próba dostarczenia rolnikom nawozów w rozsądnej cenie, mająca na celu przełamanie monopolu sektora prywatnego w tej dziedzinie, zakończyła się fiaskiem. W zeszłym roku powołano w tym celu agencję rządową, National Fertilizers Corporation, ale wkrótce stało się jasne, że cel był bardzo chwalebny, ale realizacja nieoczekiwanie ugrzęzła w biurokracji. Jej śmierć nie była zaskoczeniem dla nikogo w biznesie.

TajlandiaPlon ryżu na rai jest znacznie niższy niż w innych krajach produkujących ryż, mimo że jest największym na świecie eksporterem ryżu, a głównym powodem jest brak wystarczających obszarów nawadnianych. (Porównaj 25-procentowy udział Tajlandii z 85-procentowym udziałem Wietnamu). Czy władze zdają sobie z tego sprawę? Jest to kwestia oczywista, podnoszona we wszystkich opracowaniach. Ale jeśli chodzi o poważne potraktowanie problemu, żaden rząd jak dotąd nie przedstawił wizji zmierzającej do rozwiązań, które przyniosą wymierne rezultaty.

Cynicy mogą powiedzieć, że politycy chcą utrzymać chłopów w biedzie, aby mogli być łatwo wykorzystywani za każdym razem, gdy zbliżają się wybory. Nie chcesz wierzyć w tak przygnębiającą teorię, bo jeśli tak, to znaczy, że nie wierzysz już ani w demokrację, ani w przyszłość tego kraju.

Komentarz redakcyjny Suthichai Yoon w The Nation 22 grudnia 2011 r.