ਆਰਚੀਬਾਲਡ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਅਤੇ ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ

ਆਰਚੀਬਾਲਡ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ - ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਮੇਰੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਹੈ 'ਸ਼ਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਆਰਚੀਬਾਲਡ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਦੁਆਰਾ। ਮੇਰਾ ਐਡੀਸ਼ਨ 1888 ਦਾ ਐਡੀਸ਼ਨ ਹੈ - ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਪਹਿਲੇ ਐਡੀਸ਼ਨ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੈ - ਜੋ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸਕ੍ਰਿਬਨਰ ਐਂਡ ਵੈਲਫੋਰਡ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰੈਸਾਂ ਨੂੰ ਰੋਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਟੈਰਿਅਨ ਡੀ ਲੈਕੌਪਰੀਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।ਸ਼ਾਨ ਦੌੜ ਦਾ ਪੰਘੂੜਾ' ਇੱਕ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ.

ਇਹ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਕਿਤਾਬ ਹੈ। ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੈ, ਬਾਰੇ ਪਹਿਲੇ, ਕਾਫ਼ੀ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਯੂਰਪੀਅਨ ਬਿਰਤਾਂਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਬਲਕਿ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਭਰਪੂਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼, ਲਗਭਗ ਸਾਰੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਾਂਗ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਖਰੀ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਆਖਿਆ ਸੀ। ਉੱਤਰੀ ਰਿਆਸਤ। ਲਾਨਾ ਨੇ ਫਿਰ ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਉਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਿਆਮੀ ਰਾਜੇ ਚੁਲਾਲੋਂਗਕੋਰਨ, ਇੱਕ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਦੇ ਬਾਹਰ, ਪਰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਭੁੱਖ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਏਕੀਕਰਨ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਜਾਗੀਰ ਰਾਜਾਂ ਵਜੋਂ ਮੰਨਦਾ ਸੀ। , ਤਾਕਤ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ। ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਜੋ ਸਿਆਮ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ।

ਉਸਨੇ ਇਹ ਦੋ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ, ਸਥਾਨਕ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਸ਼ਾਹੀ ਦੂਤ - ਅਕਸਰ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਜਾਂ ਸੌਤੇਲੇ ਭਰਾ - ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਬਾਅਦ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ-ਢਾਂਚਾਗਤ ਸੁਧਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਜੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 'ਵੰਡੋ ਅਤੇ ਜਿੱਤੋ' ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ (ਚੰਗਵਤ) ਦੇ ਦਰਜੇ ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ (ਐਮਫੋ) ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ। ਬੈਂਕਾਕ ਦੇ. ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਇਸਲਈ ਇੱਕ ਕੀਮਤੀ ਸਮਕਾਲੀ ਜਾਂ ਸਮੇਂ ਦਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ -ਹਾਲ ਦੇ-ਅਤੀਤ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਥਾਈ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰੀ ਚੁੱਪ ਰਹਿਣ ਜਾਂ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ-ਮਰੋੜ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ….

ਅਮੋਂਗਸਟ ਦ ਸ਼ਾਨ ਦਾ ਰੀਪ੍ਰਿੰਟ

ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅੱਜ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਇੱਕ ਗੰਦੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਬਹੁਤ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਇਹ ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਸਾਹਸੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ ਅਤੇ ਕੋਨੇ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਮਾਰਚ 1848 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੀ ਕੇਪ ਕਲੋਨੀ ਵਿੱਚ ਕੇਪ ਟਾਊਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਜਵਾਨ ਸਾਲਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ.

ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਸਦੇ ਸਕਾਟਿਸ਼ ਪੂਰਵਜ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸਿਵਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1880 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਉਹ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਲੱਗਾ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਕਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਰਮਾ, ਇੰਡੋਚੀਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਕਸ਼ੇ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ, ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣਾ ਸੀ। ਇਹ, ਅਕਸਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਹਸੀ ਯਾਤਰਾਵਾਂ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਗਈਆਂ। ਬਰਮਾ ਵਿੱਚ ਕੈਂਟਨ ਤੋਂ ਇਰਾਵੜੀ ਤੱਕ ਦੀ ਉਸਦੀ ਯਾਤਰਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 1884 ਵਿੱਚ ਵੱਕਾਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਫਾਊਂਡਰਜ਼ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਬਰਾਬਰ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਦੇ ਰਾਇਲ ਜਿਓਗਰਾਫੀਕਲ ਸੋਸਾਇਟੀ 'ਤੇ। ਇਹ ਦੁਰਲੱਭ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕੇਵਲ ਸ਼ਾਹੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਠੋਸ ਮਤਲਬ ਸੀ ਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਨੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਮੁੱਛਾਂ ਵਾਲੇ ਇਸ ਨੌਜਵਾਨ ਖੋਜੀ ਲਈ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ ਨਰਮ ਥਾਂ ਸੀ। ਅਤੇ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ. ਕਿਉਂਕਿ 1885 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਰੀਕ ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਕੇ ਬਰਮਾ ਦੇ ਪੂਰੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਬਜ਼ੇ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਬਰਮਾ ਅਤੇ ਬਰਮਨਜ਼ ਜਾਂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਬਾਜ਼ਾਰ'।  ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਬਰਮਾ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਇਸਲਈ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਜ਼ਾਰ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਲਈ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਬ੍ਰੇਕ, ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਯੋਗ ਬਰਮੀ ਰਾਜਾ ਥੀਬਾਵ ਸੀ।

ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਲਾਰਡ ਰੈਂਡੋਲਫ ਚਰਚਿਲ (ਹਾਂ, ਵਿੰਸਟਨ ਦੇ ਪਿਤਾ), ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਲਈ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੈਕਟਰੀ ਆਫ਼ ਸਟੇਟ ਸਨ, ਨੇ ਇਹ ਕਾਰਨ ਲੱਭਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ - ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੇਬੁਨਿਆਦ - ਇੱਕ ਸੰਭਾਵੀ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਕਬਜ਼ੇ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਬਾਰੇ ਅਫਵਾਹਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਧੁੰਦ ਵਾਲਾ ਮਾਮਲਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕਾਟਿਸ਼ ਫਰਮ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਬਰਮੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗੰਭੀਰ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਈ। ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਚਰਚਿਲ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਜਨਰਲ ਸਰ ਹੈਰੀ ਨੌਰਥ ਡੈਲਰੀਮਪਲ ਪ੍ਰੈਂਡਰਗਾਸਟ ਨੂੰ ਥੀਬਾ ਨੂੰ ਹੱਥਕੜੀ ਦੇਣ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਬਗਾਵਤ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਨੇ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ 1887 ਦੀ ਬਸੰਤ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਾਇਦ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੁਹਾਰਤ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਸਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸ, ਬਰਮਾ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਧਿਕਾਰੀ।

ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ, ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਗਿਣਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 1889 ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਦੁਬਾਰਾ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ। ਉਸ ਸਾਲ ਉਹ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਪਰਤਿਆ ਜਿੱਥੇ ਅਕਤੂਬਰ 1890 ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ 1892 ਤੱਕ ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾ ਦੱਖਣੀ ਰੋਡੇਸ਼ੀਆ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ ਸਥਾਨਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਸਤੀ ਬਣ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੁਬਾਰਾ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਡੱਚ ਈਸਟ ਇੰਡੀਜ਼ ਤੋਂ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਤੋਂ ਸਾਇਬੇਰੀਆ ਤੱਕ, ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਾ ਕਰਨ ਲਈ। ਉਸਦੀ ਆਖਰੀ ਮਹਾਨ ਯਾਤਰਾ 1913 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਰਾਇਲ ਕਲੋਨੀਅਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਪਨਾਮਾ ਨਹਿਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਹ 18 ਦਸੰਬਰ, 1914 ਨੂੰ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ 12 ਯਾਤਰਾ ਪੁਸਤਕਾਂ ਛੱਡ ਗਿਆ - ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਹਨ - ਅਤੇ ਦਰਜਨਾਂ ਲੇਖ। ਉਸਦਾ ਬੈਸਟ ਸੇਲਰ'ਤਬਦੀਲੀ ਵਿੱਚ ਚੀਨ' 38 ਰੀਪ੍ਰਿੰਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ। ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ 2010 ਦੀ ਹੈ।

ਉਸਦੀ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਘੁੰਮਣਘੇਰੀ ਵਾਲੀ ਵਿਧਵਾ ਏਥਲ ਮੌਡ ਕੁੱਕਸਨ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਰੋਡੇਸ਼ੀਆ ਚਲੀ ਗਈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਸੰਸਦ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੀ ਗਈ: ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੈਂਬਰ…

ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਯੂਰਪੀਅਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1879 ਵਿੱਚ ਸਿਆਮ ਆਇਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ 1879 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸਿਆਮ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਸੰਪਰਕਾਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਭੇਜੇ ਗਏ ਕੂਟਨੀਤਕ ਵਫ਼ਦ ਦਾ ਸਕੱਤਰ ਸੀ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਪਸਾਰ ਬਾਰੇ ਡਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਹਰ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਵਿਸਤਾਰ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਡਿਪਲੋਮੈਟ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਵਜੋਂ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ 1879 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਿਆਮੀ ਰਾਜੇ ਚੁਲਾਲੋਂਗਕੋਰਨ ਦੁਆਰਾ ਸਰੋਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਦੋਸਤ ਬਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਚੁਲਾਲੋਂਗਕੋਰਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੂੰ ਦੋਸਤਾਨਾ ਸ਼ਰਤਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਣ ਬਾਰੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਸੀ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਇਹ ਇਸ ਤੱਥ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਹਾਥੀ, ਫਲੋਟ ਅਤੇ ਦਰਬਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਤੋਂ ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਤੱਕ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ, ਬਲਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਲਈ, ਤੁਰੰਤ ਹੀ ਚੈਂਗ ਮਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘਰ ਬਣਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉੱਥੇ ਢੁਕਵੇਂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ। ਇਸ ਘਰ ਵਿੱਚ, ਹੈਰਾਨ ਹੋਏ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਆਮੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਲੰਡਨ ਅਤੇ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰਿਆ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਡੱਬਾਬੰਦ ​​​​ਯੂਰਪੀਅਨ ਭੋਜਨ, ਵਾਈਨ ਅਤੇ ਸਿਗਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਚੋਣ ਵੀ ...

ਆਰਚੀਬਾਲਡ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ

ਉਸਦੀ ਕਿਤਾਬ 'ਸ਼ਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਉਸਨੇ 1885 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਸਿਆਮ ਵਿੱਚ ਟੀਕ ਲੌਗਿੰਗ ਦੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜਾਇਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਸਪਸ਼ਟ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਵੱਡੀਆਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫਰਮਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬਰਮੀ ਟੀਕ ਦੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੀਆਂ ਸਨ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਾਨ ਸਟੇਟਸ ਅਤੇ ਲਾਨਾ ਕਹਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੀਆਂ ਸਨ। ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਗੁਪਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਲਿਖਿਆ:ਸਾਡੇ ਸਾਗ-ਜੰਗਲ, ਅਤੇ ਉਪਰਲੇ ਬਰਮਾ ਦੇ ਜੰਗਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੰਗਲ ਹੁਣ ਸਿਆਮ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਕਸ਼ਾਂਸ਼ (ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਰਾਜ) ਦੇ ਸਤਾਰ੍ਹਵੇਂ ਅਤੇ XNUMXਵੇਂ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮੌਜੂਦ ਵੱਡੇ ਜੰਗਲ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਕੀਮਤੀ ਸਰੋਤ ਬਣ ਜਾਣਗੇ। '

ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੀਕ ਦਾ ਜੰਗਲਾਤ ਉਦਯੋਗ ਉਸ ਸਮੇਂ, ਹੁਣ ਵਾਂਗ, ਕਰੋੜਾਂ ਡਾਲਰਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਤਫਾਕਨ, ਇਹ ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਸੀ ਕਿ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ, ਜੋ ਆਖਿਰਕਾਰ, ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਸੀ, ਨੇ ਇੱਕ ਥਾਈ-ਬਰਮੀ ਰੇਲ ਲਿੰਕ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਉਲੀਕੀਆਂ। ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਜੋ ਮੋਟੇ ਖੇਤਰ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਅਯੋਗ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ।

ਇਹ ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਦੀ ਲਿਖਣ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ "ਸ਼ਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ  ਕਦੇ-ਕਦੇ ਖੁਸ਼ਕ ਅਕਾਦਮਿਕ ਰਿਪੋਰਟ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਸਾਹਸੀ ਕਿਤਾਬ ਵਾਂਗ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਆਪਣੇ ਸਮਕਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਨ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਸੰਸਾਰ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਸਮਝ ਦਿੱਤੀ। ਜੰਗਲੀ ਹਾਥੀਆਂ, ਅਜੀਬ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪੁਜਾਰੀਆਂ, ਵੱਡੇ ਖੇਡ ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਅਟੱਲ ਅਮਰੀਕੀ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਬਾਦੀ ਵਾਲੀ ਦੁਨੀਆ। ਪਰ ਉਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅਸਲ ਉਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਅੰਨ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, ਜੋ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਲਈ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਵਾਧੂ ਮੁੱਲ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਅਧਿਆਏ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ 'ਜ਼ਿਮੇ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ' ਉਹ ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਮੇ ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਬਰਮੀ ਨਾਮ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਤੇ 1556 ਤੋਂ 1775 ਤੱਕ ਦੋ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬਰਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਰਿਹਾ। ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਹ ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਪੋਰਟਰੇਟ ਪੇਂਟ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ: 'ਜ਼ਿਮੇ ਦਾ ਕਸਬਾ ਕੀਆਂਗ ਮਾਈ, ਚਿੰਗ ਮਾਈ, ਮੇਪਿੰਗ ਨਦੀ ਦੇ ਸੱਜੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ ਅੱਠ ਸੌ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਮੇਪਿੰਗ ਮੈਦਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਨਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਖੇਤ ਹਨ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਪੂਰਬੀ ਪਾਸੇ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਸਬੇ; ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 1294 ਈ

ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਸ਼ਹਿਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਰ ਇੱਕ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੰਦਰਲਾ ਕਸਬਾ, ਜਿੱਥੇ ਮੁੱਖੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਆਇਤਕਾਰ ਹੈ, ਉੱਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਤੱਕ ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ (1800 ਮੀਟਰ) ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਪੱਛਮ ਤੱਕ ਚਾਰ ਹਜ਼ਾਰ ਅੱਠ ਸੌ ਫੁੱਟ (1500 ਮੀਟਰ)। ਹਰੇਕ ਕੰਧ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਗੇਟਵੇ ਹੈ, ਦੱਖਣੀ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਜਿੱਥੇ ਦੋ ਹਨ, ਕੋਨਿਆਂ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸੌ ਗਜ਼ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਗੇਟਾਂ ਨੂੰ ਪਾਸਿਆਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਬੁਰਜ ਨਾਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੰਧਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਾਈ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਲਗਭਗ ਪੰਜਾਹ ਫੁੱਟ ਚੌੜਾਈ ਵਿੱਚ. ਖਾਈ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਪੰਦਰਾਂ ਫੁੱਟ, ਹੁਣ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕਿਤੇ ਛੇ ਜਾਂ ਸੱਤ ਫੁੱਟ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਵੇ। ਲਗਾਤਾਰ ਅਣਗਹਿਲੀ ਕਾਰਨ ਦੀਵਾਰਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਖੰਡਰ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਅਤੇ ਅੱਧਾ ਦੱਬਿਆ ਹੋਇਆ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਰਹੇ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦਾ ਕੋਈ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇੱਕ ਸਮੇਂ, ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ, ਬਰਮੀ ਅਤੇ ਸਿਆਮੀਜ਼ ਦੀਆਂ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨਹੀਣ ਤਾਕਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​​​ਸਥਾਨ, ਇਹ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ।

ਕਸਬੇ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤਕਰੀਬਨ ਨੌਂ ਸੌ ਘਰ ਹਨ, ਪਰ ਬਾਹਰੀ ਕਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਕਸਬੇ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਮੇਪਿੰਗ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਬਣੇ ਉਪਨਗਰ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸੰਖਿਆ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ। . '

ਰੌਸ ਕੋਲਕੁਹੌਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੇਰਵੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਚਿਆਂਗ ਮਾਈ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਇੱਕ ਆਇਤਾਕਾਰ ਯੋਜਨਾ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲਗਭਗ ਵਰਗ ਹੈ…. ਉਸਦੀ ਬਾਕੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਕਿਤਾਬ ਲਈ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਡਿਜੀਟਾਈਜ਼ਡ ਸੰਸਕਰਣਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹਾਂਗਾ ਜੋ ਇੰਟਰਨੈਟ ਤੇ ਲੱਭੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ. ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰੋ

catalog.hathitrust.org/Record/000860022

'ਸ਼ਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ 1885 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੈਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ 27 ਵਾਰ ਮੁੜ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਛਪਿਆ ਸੰਸਕਰਣ 2013 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।