'Li pişt tabloyê': romanek li ser evîn, erk, dilsozî û derbasbûnê

Kulap Saipradit (Wêne: Wikipedia)

Zêdetir agahî Zêdetir agahdarî
'Ez dimirim bêyî ku kesek ji min hez bike lê ez razî me ku kesek heye ku ez jê hez dikim'
Gotinên paşîn Kirati li ser nivîna mirinê ji Nopphorn re dinivîse.

Li pişt tabloyê

'Li pişt wêneyê' ji hêla Siburapha (navê nivîskar Kulaap Saipradit, 1905-1974) ve di salên berî Şerê Cîhanê yê Duyemîn de hate nivîsandin. Di eslê xwe de di rojnameyeke rojane de bi perçeyan hate weşandin, ji hingê ve çil carî wekî pirtûkek hate çap kirin û di edebiyata Thai de yek ji romanên herî naskirî û xweşik e. Çîrok di sala 1985 û 2001ê de fîlmek hatiye çêkirin û di sala 2008an de bi lîstikvaniya Bie the Star veguheriye mûzîkê.

Çîrok bi nêrînek li tabloyek pir asayî dest pê dike ku dîmenek çiyayî li Mitake, Japonya, bi du fîgurên piçûk, zilamek û jinek, li ser zinarekî rûniştî, nîşan dide. Piştre Nopphon bi gotinên xwe çîroka li pişt tabloyê vedibêje.

Nopphorn dikeve bin sêhra Kirati

Nopphorn xwendekarek Taylandî ya 22-salî ye li Tokyo dema ku jê tê xwestin ku bi hevjînek re li meha hingiv a sê-mehî ya Japonyayê biçe. Momrachawong [navê neviyê padîşahekî] Kirati di 35 saliya xwe de bi panzdeh sal mezintir û bi heman rengî arîstokrat Chao Khun Athikaanbodi re zewicî.

Ji hevdîtina yekem, Nopphorn dikeve bin sêhra Kirati ya bedew, dilşewat û jîr, û ew evîn di gelek civîn û axaftinên wan ên paşîn de kûr dibe û geş dibe. Di dema meşîna li Parka Xwezayê ya Mitake de, ew hezkirina xwe ji wê re eşkere dike û wê bi heyecan maç dike. Her çend ew di hewesa xwe de parve dike jî, ew wî diparêze bi peywira xwe ji mêrê xwe yê dilovan û dilovan, yê ku ew bi rastî jê hez nake, diparêze.

Çend hefte şûnda, hevjîna Kirati û Chao Khun vedigerin Taylandê. Nopphorn nameyên xwe yên dilşewat dinivîse ku ew bi germiyek mezin bersivê dide wan û evîna xwe bêyî ku bêje nîşan dide. Evîna Nopphorn winda dibe, hevpeyivîn disekine. Chao Khun dimire û Nopphorn bi sersaxiya xwe notek Kirati dinivîse.

Kirati derdikeve û Nopphorn notek bi daxuyaniyek evînê dibîne

Piştî heft salan li Japonyayê, Nopphorn vedigere Taylandê û li wir dizewice Pari, hevjîna xwe ya 7 salî, ku ji hêla bavê wî ve hatî hilbijartin. Ew çend serdanên nebaş dide Kirati. Demek şûnda, Nopphorn tê gazîkirin ber nivîna mirinê ya Kirati, ku ji ber nexweşiya tîrêjê ya termînalê dikişîne, di demên xwe yên tayê de navê Nopphorn berdewam dike. Dema ku Kirati dimire, Nopphorn têbînîyek bi nivîsa ji gotina jorîn re dibîne.

Kurte biyografiya ศรีบูรพา (Siburapha, bi rastî "Rojhilata Birûmet")

Di sala 1905-an de di malbatek xizan de hat dinê, ew beşdarî dibistana navdar a mirovên dewlemend bû. Thepsîrîn, wî ji sala 1928an û pê de çend pirtûk nivîsîne û her weha derbasî rojnamevaniyê bûye. Ji bo wê xebatê çû Japonya û Awustralya.

Piştî şer, wî "Tevgera Aştiyê" damezrand ku li dijî şerê Koreyê û çekên nukleerî bû û her weha daxwaza rakirina sansura çapemeniyê kir. Ew sosyalîst bû û pêşî li dijî royalîstan û paşê jî li dijî dîktatorên leşkerî yên wekî Phibun û Sarit bû.

Di sala 1951ê de ligel çend hevalên xwe yên ji "Tevgera Aşitiyê" çû serdana Îsaan ji bo belavkirina xwarin û betaniyan di dema lehiyê de li nêzîkî Sûrê. Piştî vegera wan bo Bangkokê, ew tevî sed 'serokên din ên komunîst' hat girtin û 5 salan hat zîndanîkirin.

Di sala 1958 de, Kulaap bi serokatiya şandeyek çû Pekînê. Dema endamên heyetê yên din vegeriyan Taylandê hatin girtin û avêtin girtîgehê. Kulaap biryar da ku li Chinaînê bimîne ku ew di sala 1974 de mir. Kurê wî Surapan bi Wanee, keça Pridi Phanomyong re zewicî.

Çend beş ji pirtûkê

Axaftinek di navbera Nopphorn û Kirati de li baxçeyê otêla wan li ser Chao Khun, mêrê Kirati.

(Nophorn)….'Ez wî ji zû ve nas dikim. Ew mirovekî pir xweş e. Ji ber vê yekê divê hûn pir jê hez bikin.'
Niha dora Kirati bû ku bîskekê bêdeng bimîne. "Ez ji wî hez dikim bi awayê ku zarok mîna pîrek dilovan."
'Te li ser evînê tiştek negot. Mebesta min evîna jin û mêr, jin û mêr e.”
"We dît ez çi me û Chao Khun çi ye. Di temenên me de ferqeke mezin heye. Mîna çiyayekî evîna di navbera me de asteng dike û nahêle evîna me pêk were.”
"Lê bi rastî evîna di navbera pîrek û jinek ciwan de gengaz e?"
'Ez ji evîna di navbera du kesên wiha de bawer nakim. Ez bawer nakim ku ew bi rastî gengaz be heya ku em xeyal nekin ku ew dikare were kirin, û dibe ku ew xeyalek derewîn be.”
Lê hûn di zewaca xwe de kêfxweş in. Lê dîsa jî hûn dibêjin ku hûn di hezkirinê de hevûdu nas nakin.'
………'Eger jin bi awayekî maqûl razî be, ew li pirsgirêka evînê nafikire. Ma ew dikare çi bixwaze heta ku ew bextewar be, bi evîn û bê evîn……..Evîn dikare tal û êş bîne jiyana me……..Tu dixwazî ​​bizanibî çima ez bi wî re zewicîm? Çîrokek dirêj e, ji bo îşev pir dirêj e.'
Dûv re ew diyar dike ku çima ew bi Chao Khun re zewicî. Wê dixwest ji hawîrdora arîstokrat a zordar ku tê de girtî bû, birevin. Zewaca wê heta radeyekê azadî dida wê.

Nopphorn û Kirati li Parka Xwezayê ya Mitake dimeşin. Piştî pîknîkê, Kirati dibêje:
….'Ez bi zorê nikarim bimeşim.'
"Ez ê te hilgirim," min got. Ez rabûm û min milê xwe li dora laşê wê da ku piştgiriya wê bikim. Wê bi dengekî nizm alîkariya min red kir, lê min guh neda. Dema ew rabû min destê wê girt, ez nêzîkî wê bûm. "Hûn kêfxweş in?" Min pirsî.
'Gava ku ez li çemê jêrîn dinêrim ez difikirim ku em pir dûr hilkişiyane. Ez meraq dikim gelo enerjiya min heye ku ez vegerim.'
Min xwe nêzîkî wê kir ku hema laşê me li hev bihata. Kiratî xwe li ber cedarek da. Min hest kir ku dilê me bi tundî lêdixist.
"Dema ku em vegerin malê ez ê li vir rismê du fîguran çêkim," wê got.
"Ez pir kêfxweş im ku ew qas nêzî te ne."
"Û tuyê kengê bihêlî ez herim da ku em tiştên xwe pak bikin?"
"Ez êdî naxwazim te bihêlim." Min bedena wê li min xist.
— Nopphorn, wisa li min nenêre. Dengê wê dest pê kir lerizî. 'Bihêle ez biçim. Ez niha xwe bi hêz hîs dikim ku li ser lingan bisekinim.'
Min rûyê xwe li ser gepên wê yên pembe yên nerm pêça. Êdî min nikaribû xwe kontrol bikim. Min ew kişand cem xwe û bi dilgermî ew maç kir. Demekê ez ketim jibîrkirinê.
Kiratî ji destê min şikest û ez ji wê dûr xistim. …. Wê xwe spart darê û mîna ku rêyeke dûr û dirêj meşiyabe û westiyayî be, xwe xwar kir. Gûzên wê yên gulî, mîna ku bi tavê şewitîbin, tarîtir bûn.
"Nophorn, tu nizanî te tenê çi bi min kir," wê got, dengê wê hîn dilerize.
"Ez dizanim ku ez ji te hez dikim."
"Gelo guncav e ku tu bi vî awayî evîna xwe ji min re diyar bikî?"
"Ez nizanim çi guncaw e, lê evînê ez bi ser ketim û min hema hestên xwe winda kir."
Kiratî bi awirek xemgîn li min nêrî. 'Gava ku hûn ji hişê xwe ne, hûn her gav evîna xwe diyar dikin? Ma we nizanibû ku hûn ê ji wan tiştên ku hûn dikin bêtir poşman bibin dema ku hûn ji ser hişê xwe ne, tiştek tune?

Piştî çend rojan.
"Diviyabû ku me tu carî hev nedîtiba," Kirati bi hêrs, ji min re bêtir ji xwe re got. "Destpêkê pir xweşik bû, lê niha veguheriye îşkenceyê."

Nameya yekem a Nopphorn.
"Ez hema dîn bûm gava ku keştî hêdî hêdî ber bi dûr ve winda bû û min nema dikarî bedewiya rûyê te bibînim. Ez hema li ser dokê ji hiş ketim, dema ku min êdî nikaribû destê te yê dihejand bibînim…………………Tenê ez vê rastiya xedar fam dikim ku, her çend min gelek caran ji te pirsî, te qet negot ka tu ji min hez dikî an na. Ez dizanim ku bêdengiya te nayê wê wateyê ku te evîna min red kir. Min bi rastî dixwest ku hûn bi zelalî bibêjin. Ger te tenê ji min re bigota ku te ji min hez kir dê di jiyana min de bextewariya herî mezin be. Tu dikarî daxwaza min bikî, ez ji te rica dikim?'

Bersiva yekem a Kirati bi nameyê.
'Heke hûn hîna sar nebûne wê demê divê ez ji we re şîret bikim ku dema berf dibare nameyên xwe di sarincokê de an jî li derve binivîsin.'

Serdana duyemîn a Nopphorn li Kirati li Bangkok.
"Kirati, min tiştek heye ku ji te re bêjim."
'Ez hêvî dikim ku ew nûçeyek baş e. Pêwîste di karê we de bi pêşkeftinê re têkildar be.' Ew bi meraq li benda bersiva min bû.
'Na. Mizgîniyek baş e, lê tu têkiliya wê bi karê min re tune. Ez bawer dikim ku hûn ê kêfxweş bibin ku ez di demek nêzîk de bizewicim.' Wê hinekî matmayî xuya kir, mîna ku ew li hêviya vê nûçeyê nebûya.
'Tu dizewicî?' wê bi dengek nediyar dubare kir. "Ew jina ku hûn li Bangkokê li benda wê bûn, ne wusa?"
"Oh, we berê dizanibû, hingê?"
'Na, haya min jê tunebû. Min tenê texmîn kir. We demeke dirêj hevdu nas kir?'
"Ew hevjîna min e."
'Ji kengî ve?' Rûyê Kiratî li şûna ku ji bextewariyê bibiriqe, guman nîşan da.
'Heft-heşt sal. Beriya ku ez biçim Japonyayê.'
"Lê her dema ku ez li Tokyoyê bi we re bûm, we qet tiştek ji min re li ser zavayekî negot."

Li ser nivîna mirinê, Kirati tabloya Mitake dide Nopphorn.
— Tê bîra te çi li wir qewimî, Nopporn?
"Ez li wir evîndar bûm," min bersiv da.
"Em li wir evîndar bûn, Nopphorn," wê got û çavên xwe girt. 'Tu li wir evîndar bû û evîna te li wir mir. Lê bi yekî din re ew evîn hîn jî di laşekî zirav de dijî.' Hêsir ji paş çavên wê yên girtî diherikin. Kirati di nav westiyayî de bêdeng rûnişt. Min bi eşq û xemgînî li wê laşê nêrî……
Hefteyek şûnda Kirati mir. Ez di wan saetên tarî de, bi heval û hogirên wê re li gel wê bûm. Hema berî dawiyê wê pênûs û kaxez xwest. Wê xwest tiştekî bêje lê dengê wê nepejirand û ji ber vê yekê nivîsî: Agahiyên zêdetir 'Ez dimirim bêyî ku kesek ji min hez bike lê ez razî me ku kesek heye ku ez jê hez dikim'

ศรีบูรพา, ข้างหลังภาพ, ๒๕๓๗
Siburapha, Li paş tabloyê, Pirtûkên Silkworm, 2000

- Peyama ji nû ve hatî şandin -