'Asni û Kokila' ji Çîrokên Folklorî yên Taylandê

Hezkirin, qurban, dayîna tiştekî, qencî ji bo heywanan, hemû fezîletên ku rêya bihuştê nîşan didin. Û her tişt bi ananas dest pê dike…..

Du milyaketên piçûk li bihuştê bi hev re ketin hev. Xwedawend Uma wan ceza kir: ew ê li Suvannabhumi mirovan çêbibin. Tenê heke wan bi rêkûpêk tevbigerin, destûr ji wan re hat dayîn ku wekî milyaketek vegerin bihuştê…..

Yek ji wan bû keça masîgirekî dewlemend. Bi rastî ne xweşik bû, lê dengekî wê yê xweş hebû û jê re digotin Kokila, cukû, çûkekî bi dengekî xweş. Keçika din di şeveke bahoz û baranê de çêbû; ba û bayê ava kaniyê bi qamçiyan girtibû û di bin avê de bû zeviya ananas a bavê wê. Bû Asnî, birûskê. Zarokek şîrîn; xweş û dilşewat.

Kokila ji aliyê dê û bavê xwe yên dewlemend ve hat xerakirin. Asnî belengaz diviya bû ku bi xîret bixebite û li ananasê xwedî derkeve. Lê ew qet nalîn û kêfxweş bû. Dema ku di demsala mûsonê de baran nedibariya, her kesê ku zeviyên bi birinc û zebze diçandin, xemgîn dibûn. Kal û pîran biryar da ku Phra Pirun, Varuna, xwedawenda baranê, bi merasîma pisîka reş re were teşwîq kirin. 

Pisîkek reş xistin selikekê. Ciwan bi wê pisîkê re li gund geriyan û li defê xistin û bi dengekî bilind stran gotin. Kal û pîr çûne gund vexwarinê. Piştî sê lepên meşê pisîk hat berdan. Piştre ciwanan ji bo rêzgirtina Phra Pîrûn govend gerandin; wan lêborîn xwest û bi taybetî jî ji bo baranê….

Di nav temaşevanan de xortekî delal; Manop. Li bajêr jiyaye û ketiye ber Asnî. Awazên wê yên xweş, gavên wê yên reqsê yên xweş, laşê wê yê zirav xort hejand. Wî firsenda yekem girt ku dêûbavên xwe bibîne. Bi dîtina Manop kêfxweş bûn; xortekî hêja, bi karekî baş û bi kincên xweş. Destûr hat dayîn ku Asnî demekê bi wan re bibe û wan sohbet kir heta ku Asnî neçar ma vegere ser karê ananasê.

Kokila bi ciwanan beşdar bû; gotegot, kêf kirin, xwarin û vexwarin û cixare kişandina pûro di pelê lotusê de gêr kirin. Asnî bi dengê xwe yê xweş stran got û dû re Kokila dît ku Manop bi çavên wê li pey wê çûye. Ew bû hesûdiya bîhnxweş. Kokila li nêzî keştiya Manop qezayek piçûk provoke kir, her du bi hev re axivîn û di cih de ji hevalan bêtir bûn. Ev lîstika xwedawenda Uma bû ku her du ji bihuştê derxistibûn û wê niha bi şêrîn û tirşiya evînê ceza kiribûn. Asnî pir xemgîn bû, lê dema ku li baxçê dixebitî, neçar ma wê daqurtîne.

Ananasek zêrîn 

Asnî di nav baxçeyê de ananasek zêrîn dît! Li gorî adetên herêmî, ev yek ji padîşah re tê dayîn, ku gazî wê kir. Panîk! Her kesî dizanibû ku padîşah pîrek pîr bû û dê di demek nêzîk de wê bi tiştek ciwanek din biguhezîne dema ku ew bi şahbanûyê re zewicî bû…..

Asnî tevî tehdîdên padîşah li ber xwe da. Wê baş dizanibû ku divê ew xeletiyan neke ji ber ku xwedawend Uma temaşe dikir û Asni wê hingê şansê xwe yê bihuştê winda dike. Dawiyê padîşah ew jî dît û ew berda.

Lê paşê felaket hat. Çeteyan bi ser mala wan de girtibû, dê û bavê wê kuştibû û baxçe wêran kiribû. Wê li ser Manop bihîstibû ku Kokila bi ser neketiye û xwestiye xwe bikuje lê ji aliyê gundiyan ve hatiye rizgarkirin û li malê nexweş bûye. Ew bi hêrs ber bi mala Manop ve diçû, di nav daristanên li ser rêya gamêşan re dema ku ew li ser tiştekî di rê de ketibû.

Kûçikek mirî bû; li dora heft kûçikên wê. Wê kuçik di nav cil û bergên xwe de hejand û di nav daristanê de heta ronahiyek dûr dixebitî. Xaniyek bû. Ew ji hemû bûyeran westiya bû; padîşah, Kokila, Manop, her tişt li ser wê bû û çi hat serê wan ew sar kir. Wê ji Uma pirsî ku gelo ew niha cezayê wê tunebû û dixwest vegere bihuştê.

Welatî bi çira û daran derketin û fikirîn ku diz hene. Wan jineke ciwan a spehî dît ku bi cil û bergên xwe de heft kûçikan razayî ye. 

Paşê serê Çiyayê Sabarbê ronî bû. Ronahiyek ji jina ciwan hat û xuya bû ku ew dans dike. Hingê ji nişka ve ew çû! Ew şil bû û giyanê wê li ser riya xwedawenda Uma bû. Cezayê wê bi dawî bû…

Çavkaniyê: Çîrokên Gel ên Taylandê (1976). Werger û sererastkirin Erik Kuijpers. Suvannabhumi / Suvarnabhumi, 'Welatê Zêrîn', navek cihek e ku di nivîsarên kevnar ên Budîst û çavkaniyên Hindî de tê dîtin.