થાઇલેન્ડમાં સીગિપ્સિસ

mariakraynova / Shutterstock.com

થાઇલેન્ડ અસંખ્ય વંશીય લઘુમતીઓ છે, જેમાંથી ઉત્તરમાં પહાડી જાતિઓ એકદમ જાણીતી છે. દક્ષિણમાં, સીજીપ્સી થોડી ઉપેક્ષિત લઘુમતી છે.

હું હેતુસર "સીજીપ્સી" કહું છું, કારણ કે તે અનુવાદ સમુદ્ર જિપ્સી કરતાં મને વધુ દયાળુ લાગે છે. થાઇલેન્ડ સીગિપ્સીના ત્રણ મુખ્ય જૂથો છે: મોકેન, ઉરાક લાવાઈ અને મોકલર. થાઈ લોકો માટે, આ લોકોને "ચાઓ લે" (સમુદ્ર લોકો) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે આદિવાસીઓ માટે એક છત્ર શબ્દ છે જે સમુદ્રની નજીક રહે છે અને જેમનો વંશ સમુદ્ર સાથે ગાઢ રીતે જોડાયેલો છે.

મોકેન

લગભગ 2.000 થી 3.000 લોકોનું એક જૂથ છે જેઓ થાઈલેન્ડ, મ્યાનમાર અને મલેશિયાના દરિયાકિનારે સુરીન ટાપુઓ (રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન) ની આસપાસ રહે છે. તેઓ મોકન તરીકે ઓળખાય છે, તેઓ પોતાની એક ભાષા બોલે છે, જેમાંથી નિષ્ણાતો એ નક્કી કરી શક્યા નથી કે મોકન મૂળ રૂપે ક્યાંથી આવ્યા છે. તેઓ આંદામાન સમુદ્રમાં દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોના પ્રથમ રહેવાસી હોવાનું માનવામાં આવે છે. તેમની વિચરતી દરિયાઈ સંસ્કૃતિ તેમને 4.000 વર્ષ પહેલાં દક્ષિણ ચીનથી મલેશિયા લઈ આવી હતી, જ્યાં આખરે 17મી સદીના અંતમાં જૂથો અલગ થઈ ગયા હતા, પરંતુ તેમના અસ્તિત્વનો ચોક્કસ ઈતિહાસ જાણી શકાયો નથી.

મોકન આસપાસ અને દરિયામાં રહે છે અને અલબત્ત તેઓ ઉત્તમ માછીમારો છે; તેઓ તેમની આસપાસના સમુદ્રને જાણે છે જેમ કે અન્ય કોઈ નથી. જો કોઈ માણસને નાસ્તામાં માછલી જોઈતી હોય, તો તે ભાલા લઈને દરિયામાં જાય છે અને થોડી જ વારમાં તેણે માછલીઓનું ભોજન પકડી લીધું હોય છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે, ઉદાહરણ તરીકે, યુરોપિયનોની સરખામણીમાં મોકન પાણીની અંદર બમણું જોઈ શકે છે. તેઓ ડાઇવિંગ ગિયર વિના 25 મીટર જેટલા ઊંડા ડાઇવ કરવા સક્ષમ હોવાનું પણ દર્શાવવામાં આવ્યું છે.

તેમની સંસ્કૃતિ માટે સૌથી મોટો ખતરો એ છે કે ખાનગી રોકાણકારો અને જમીન સટોડિયાઓ મોકન જ્યાં રહે છે તે વિસ્તારોનો વધુ વિકાસ કરવા માંગે છે. હાલ પૂરતું, તે "હુમલો" ટળી ગયો છે અને તેઓ બેદરકાર જીવન ચાલુ રાખી શકે છે. કોઈપણ રીતે ચિંતા કરવી એ મોકન લક્ષણ નથી, તે તેમની શબ્દભંડોળમાં નથી.

26 ડિસેમ્બર, 2004 ના રોજ મોકેન સમુદ્રની ધૂન અને ધૂનને કેટલી સારી રીતે જાણે છે. દરિયામાં મોજા અસામાન્ય છે અને તે હલનચલન અસામાન્ય રીતે થાય છે. તેઓ એલાર્મ વગાડે છે અને રહેવાસીઓ ઉચ્ચ આંતરિક ભાગમાં આશ્રય લે છે. જ્યારે તેઓ પાછા ફરે છે, ત્યારે લા બૂન દ્વારા ગામનો સંપૂર્ણ નાશ કરવામાં આવ્યો હતો - જેમ કે મોકેન સુનામી કહે છે - જેણે આ વિસ્તારને તબાહ કરી દીધો છે.

તેમની હોડીઓ અને મકાનો લાકડા અને કાટમાળના ઢગલા સિવાય બીજું કંઈ નથી. પરંતુ જ્યારે થાઈલેન્ડ 5.000 થી વધુ પીડિતોનો શોક વ્યક્ત કરે છે, ત્યારે મોકન સમુદાય બચી ગયો છે, સમુદ્ર વિશેના વડીલ આદિવાસીઓના જ્ઞાનને કારણે.

મોકને મુખ્ય "બિલ્ડીંગ બ્લોક્સ" તરીકે વાંસ અને પાંદડાઓનો ઉપયોગ કરીને તેમના ગામનું પુનઃનિર્માણ કર્યું છે. તે જ જગ્યાએ નથી, પરંતુ વધુ આંતરિક જ્યાં તે સુરક્ષિત છે. જો મોકનને એક ચિંતા હોય, તો તે એ છે કે તેઓ તેમના નવા ગામમાંથી સમુદ્રની આસપાસના તેમના પરંપરાગત વાતાવરણને ચૂકી જાય છે. બહારની દુનિયાનો પ્રભાવ વધી રહ્યો છે. થાઈ સત્તાવાળાઓએ માછલીઓની અમુક પ્રજાતિઓના માછીમારી પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે, જેમ કે દરિયાઈ કાકડી અને કેટલીક શેલફિશ, મોકેનને આવકના મહત્વના સ્ત્રોતથી વંચિત રાખે છે. તેમાંના કેટલાક પ્રવાસીઓ માટે ડાઇવિંગ ગાઇડ તરીકે કામ કરવા અથવા કચરો એકત્ર કરવા માટે માછીમારી ગામ છોડી ચૂક્યા છે.

મોકેન ખૂબ સામાજિક જીવન ધરાવે છે. વિવિધ જાતિઓ છે, પરંતુ દરેક સમાન છે. આદિજાતિનો સભ્ય આ રીતે તેના જીવનને દયનીય બનાવ્યા વિના એક આદિજાતિમાંથી બીજી જાતિમાં જઈ શકે છે. તેથી તેઓ ગુડબાય કહેતા નથી, કારણ કે "હેલો" અને "ગુડબાય" જેવા શબ્દો તેમની ભાષામાં આવતા નથી. "ક્યારે" શબ્દ પણ અજ્ઞાત છે, કારણ કે મોકેન પાસે દિવસ અને રાત સિવાય સમયનો કોઈ ખ્યાલ નથી – તેથી તેઓ જાણતા નથી કે કેવી રીતે ઉતાવળ કરવી.

એક રસપ્રદ તથ્ય એ છે કે કાચબાને હાર્પૂન કરવું એ પત્ની લેવા નજીક આવે છે. દરિયાઈ કાચબાને મોકેન દ્વારા પવિત્ર માનવામાં આવે છે અને મોકેન કદાચ એક સ્ત્રીને પણ સંત તરીકે જુએ છે.

ધર્મની દ્રષ્ટિએ, મોકન એનિમિઝમમાં માને છે - આધ્યાત્મિક માણસોનો સિદ્ધાંત. પ્રકૃતિ અને શિકારથી દૂર રહેતા સમાજોમાં, માણસને ઘણીવાર પ્રકૃતિ સાથે સમાન ગણવામાં આવે છે અને તેથી તે તેનાથી ઉપર નથી. પ્રકૃતિ અને તેની આસપાસની દરેક વસ્તુ માટે આદર આવશ્યક છે, જીવન ટકાવી રાખવા માટે ધાર્મિક વિધિઓ મહત્વપૂર્ણ છે. આ સાથે તેઓ આત્માઓની તરફેણમાં જીત મેળવે છે, જે ખોરાક, આશ્રય અને ફળદ્રુપતા પ્રદાન કરે છે અને તે જ સમયે દુષ્ટ આત્માઓને ભગાડે છે.

મોકલર

મોકલર એ સીગિપ્સી અથવા "ચાઓ લે" નું એક જૂથ છે જેઓ મીડિયા અને લોકોનું ઓછામાં ઓછું ધ્યાન મેળવે છે. આ કારણ છે કે તેમના ગામો એવા વિસ્તારોમાં આવેલા છે જ્યાં ઓછા કે ઓછા પ્રવાસીઓ આવે છે. ઉરાક લાવોઈ અને મોકેનનો વારંવાર ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે, કારણ કે તેઓ ફૂકેટ, લાન્ટા અને લિપેહ ટાપુઓ (ઉરાક લાવાઈ) અને સુરીન ટાપુઓ (મોકેન) જેવા લોકપ્રિય પર્યટન સ્થળોમાં અથવા તેની નજીક રહે છે.

મોકલરને "ચાઓ લે" અથવા "થાઈ માઈ" (નવી થાઈ) નું પેટા-જૂથ ગણવામાં આવે છે, જેઓ નિયમિત જીવન જીવે છે અને થાઈ નાગરિકતા પણ મેળવી છે. મોકલરના બાળકો સ્થાનિક શાળામાં જાય છે અને થાઈ ભાષામાં શિક્ષણ મેળવે છે. તેમાંના મોટા ભાગના મોકલર ભાષા બોલતા નથી, જો કે તેઓ જ્યારે તેમના માતા-પિતા અથવા દાદા-દાદી સાથે વાત કરે છે ત્યારે તેઓ તેને સમજે છે.

મોટાભાગના મોકલર ગામો થાઈલેન્ડના પશ્ચિમ કિનારે ફાંગ-નગા પ્રાંતમાં મળી શકે છે. તેઓ ખુરાબુરી, ટાકુઆપા અને થાઈમુઆંગ જિલ્લામાં પથરાયેલા છે. ઘણા મોકલર વાસ્તવમાં પહેલેથી જ લેન્ડલુબર્સ છે, કારણ કે તેમના ગામો દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં નથી પરંતુ આંતરિક છે. ઘણીવાર તેઓ પોતાને પરંપરાગત રીતે કૃષિ માને છે; તેઓ રબર અથવા નાળિયેરના વાવેતર પર કામ કરે છે અથવા અન્ય વિવિધ કાર્યો માટે મજૂર તરીકે રાખવામાં આવે છે. હજુ પણ કેટલાક દરિયાકાંઠાના ગામો છે, જ્યાં સમુદ્ર હજુ પણ મોકલરની આવકનો સ્ત્રોત છે.

જો કે ઘણા મોકલર બૌદ્ધ ધર્મને તેમનો ધર્મ માને છે, તેમ છતાં તેમની વૈમનસ્યવાદી માન્યતાઓ હજુ પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. દર વર્ષે ફેબ્રુઆરી/માર્ચમાં, મોકલર તેમના સુપ્રસિદ્ધ નેતા તા ફો સામ ફાન માટે બલિદાનની ઉજવણી કરે છે.

Urak Lawoi

સીગિપ્સીનું આ જૂથ આંદામાન સમુદ્રના ટાપુઓ અને દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોની આસપાસ રહે છે. તેમના ગામો ફાંગ-નગા, ફૂકેટ, ક્રાબી અને સતુનમાં મળી શકે છે.

ઉરાક લાવોઈની પણ પોતાની ભાષા અને પરંપરાઓ છે. સામાન્ય રીતે, ઉરક લાવોઈને ચાઓ લે, ચાઓ નામ અથવા થાઈ માઈ કહેવામાં આવે છે. તેઓ પોતે ચાઓ નામને અપમાનજનક શબ્દ માને છે, કારણ કે તેમની ભાષામાં “નામ” નો અર્થ વીર્ય પણ થાય છે. તેઓ થાઈ માઈ પસંદ કરે છે, જેની સાથે તેઓ પોતાને થાઈ રાજ્યના અભિન્ન અંગ તરીકે વ્યક્ત કરવા માંગે છે.

અદાંગ ટાપુ પર ઉરાક લોવોઈ વિશે એક દંતકથા છે. ઘણા લાંબા સમય પહેલા, ભગવાને નાબીનોને ટાપુ પર મોકલ્યા જેથી રહેવાસીઓને ભગવાનની ઉપાસના કરવા પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે. ઉરક લાવોઇ પૂર્વજોએ ઇનકાર કર્યો, જેના પછી ભગવાને તેમના પર શ્રાપ મૂક્યો. યુરાક લાવોઈ પછી ગુનુંગ જેરાઈ માટે રવાના થયા, જ્યાં કેટલાક જંગલમાં ભાગી જાય છે અને ક્રૂર, વાંદરા અને ખિસકોલીમાં ફેરવાઈ જાય છે. અન્ય લોકો જુકોક નામની હોડીમાં વિચરતી તરીકે દરિયામાં ગયા હતા. ગુનુંગ જેરાઈ ઉરાક લાવોઈ માટે એક પવિત્ર સ્થળ છે અને વર્ષમાં બે વાર એક સમારોહ યોજાય છે, જેના અંતે સુશોભિત બોટ લોન્ચ કરવામાં આવે છે, જે – ઉરાક લાવોઈ ધારે છે – ગુનુંગ જેરાઈ નજીકના મૂળ વસાહત તરફ પ્રયાણ કરે છે.

ઉરાક લાવોઇ માત્ર એક નાનો સમુદાય બનાવે છે, જે મોટાભાગે એકબીજા સાથે સંબંધિત છે. તેઓ સામાન્ય રીતે સ્ટિલ્ટ્સ પર બાંધવામાં આવેલા નાના વાંસના ઘરોમાં રહે છે, જેનો આગળનો ભાગ હંમેશા સમુદ્ર તરફ હોય છે. ઘરો સામાન્ય રીતે પરિવાર અને પડોશીઓના સમર્થનથી બાંધવામાં આવે છે.

ઉરક લાવોઇનું દૈનિક જીવન સરળ છે. સવારે પુરુષો માછીમારી કરવા જાય છે, જ્યારે સ્ત્રીઓ ઘરકામ કરે છે અને બપોરના સુમારે તેમના પતિના પાછા ફરવાની રાહ જુએ છે. પકડાયેલી માછલી પોતાના પરિવાર અને/અથવા સંબંધીઓના ઉપયોગ માટે છે, જ્યારે તેનો બીજો ભાગ વેપારીઓને વેચવામાં આવે છે. બપોરે સ્ત્રીઓ આરામ કરે છે જ્યારે પુરૂષો તેમના ફિશિંગ ગિયરને ફરીથી ગોઠવે છે.

જીવન બદલાય છે, કારણ કે માછીમારી સાથે તેઓ ભાગ્યે જ નિર્વાહના સ્તરે પહોંચે છે, જેથી ઘણા પુરુષો યોગ્ય વેતન મેળવવા માટે અન્યત્ર કામ કરે છે.

સીફૂડ ઉપરાંત, ચોખા એ ઉરાક લાવોઈ માટે મુખ્ય ખોરાક છે. તેઓ વિવિધ દક્ષિણી થાઈ વાનગીઓ ખાય છે, જેમાં નાળિયેર એક આવશ્યક ઘટક છે. ઉરાક લાવોઇ સામાન્ય રીતે જ્યારે તેઓ ભૂખ્યા હોય ત્યારે ખાય છે, તેથી ચોક્કસ સમયે કોઈ સેટ ભોજન હોતું નથી.

લાંબા સમય પહેલા, ઉરાક લોઓઇ માનતા હતા કે દુષ્ટ આત્માઓ બીમારીનું કારણ છે. તેમની પાસે એક સ્થાનિક ડૉક્ટર હતા (એટલે ​​કે), જે મંત્રોચ્ચાર દ્વારા અથવા પવિત્ર પાણીના ઉપયોગ દ્વારા રોગ સામે લડતા હતા. "માવ" એ એક વ્યક્તિગત માધ્યમ છે જે ઉરાક લાવોઇ અને આત્માઓ વચ્ચે વાતચીત કરે છે. "માવ" આદિજાતિના વડીલ પાસેથી પસંદ કરવામાં આવે છે, જે બાળકોને પરંપરાગત આધ્યાત્મિક ઉપચારમાં પણ શીખવે છે. આજે તેઓ ડોકટરો અને હોસ્પિટલોનો ઉપયોગ કરે છે.

ઉરક લાવોઈની જીવનશૈલી ધીમે ધીમે થાઈ સંસ્કૃતિમાં એકીકૃત થઈ રહી છે. તેઓ હવે તેને સ્વતંત્ર રીતે બનાવી શકતા નથી અને તેથી તેઓ કામ અને આવક માટે બીજાઓ (થાઈ) પર વધુને વધુ નિર્ભર છે.