2014 Kanchanaburi Oroimenezko Ekitaldia

Bigarren Mundu Gerra 15eko abuztuaren 1945ean amaitu zen Japoniako Hirohito enperadorearen kapitulazioarekin. Joan den ostiralean, Holandako Enbaxadak oroimen ekitaldia antolatu zuen Kanchanaburiko Don Rak hilerrian.

Joan Boer enbaxadoreak hitzaldia eman zuen eta Jannie Wieringa andreak poema bat errezitatu zuen bere senarraren eta Holandako Ekialdeko Indietako beste beterano batzuen oroimenez.

Hitzaldia Joan Boer enbaxadoreak:

'Eskerrik asko Kanchanaburira etortzeko denbora hartu izanagatik, munduaren zati honetan Bigarren Mundu Gerraren amaieraren 69. urteurrena ospatzera gurekin batera. Herbehereetan, hori gogoratuko dute gaur beranduago Rutte lehen ministroaren presentziarekin, Roermondeko Indien Monumentuan. Hemen Kanchanaburin, Herbehereetatik urrun, eroritakoak gogoratzen ditugu, horietako zati handi bat haien azken atsedenleku bihurtu zenean.

Horrelako oroitzapenetan, bereziki jakitun gara gozatzen dugun askatasuna ezin dela berebizikotzat hartu. Hemen Kanchanaburin, eroritako guzti hauen erdian, inon baino are gehiago konturatzen gara askatasun honen alde sakrifizio pertsonal handiak egin direla eta askotan gazteei bizitza arrunta izateko aukera ukatu zaiela eta familietan ere ondorioak zeudela. gerra horren ostean, orbain esanezinekin itzuli ziren aitak.

Maiatzaren 4an bezala, gaur koroak jartzearen bidez, Azken Postaren bidez eta elkarrekin isilduz egiten dugu. Mundu osoko holandarrek tradizio bat bizirik mantentzen dute honekin. Askatasunaren kontzientzia, aniztasunaren aukera eta errespetua eta lotsatu edo ezkutatu beharrik gabe desberdina izatearen erdigune diren tradizioa.

Bertan gatazkak dakartzan izugarrikeriak gogoratzen ditugu. Egunkariak irakurtzean, telebistak edo iPad-ak pizten ditugunean, zoritxarrez oraindik egunero jasaten ditugun gatazkak, eta batzuetan egia eta gezurra bereizten zailak diren, emozio gogorrak sorrarazten dituzten eta batzuetan esplizituki helburu horretara zuzendutako argazkiak aurkezten zaizkigulako. Demagun, adibidez, Ukrainan hildako haur baten animalia jostailu bat eusten duen gizon armatu bat ikusi genuen argazkia, duela gutxi MH17 hegazkin istripuaren ostean. Errespetu falta dirudi. Handik egun batzuetara atera zen serie bateko argazkia zela, agian beste intentzio bat izan zezakeela, burua biluztu eta gero gurutzea ikusi genuelako. Sare sozialak denbora errealean kontrolatu gabe eragiten dutenez emozioa pizteko helburuarekin, oso zaila egiten da ondo informatzea.

Gaur berriro hemen gaude gogoratzeko itxaropenarekin eta sinesmenarekin, belaunaldi berriei ere lagunduko diela askatasunaren eta errespetuaren zentzu erabakigarri hori aurrera eramateko.

Etengabeko zaintza behar da Mendebaldean hain nabariak zaizkigun balio hauek babesteko eta horien inguruko gatazkak saihesteko. Gatazka handiak eta gatazka txikiak aste honetan Herbehereetan Gaza eta ISISen itzal gisa ikusi ditugun bezala. Hala ere, arreta hori da hain zaila dena. Egoerak argi eta garbi begiratzeko borondatearekin hasten da, ez berehala kaxaratzeko edo etiketatzeko; bide batez, inozoa izan gabe eta behar bezala eta fidagarritasunez informatzeko aukeran oinarrituta. Zenbatetan harrapatzen dugu geure burua epaiak egiten gertakariak iritsi aurretik? Horrela hasten da eta hor ikusten da gizakiaren gabezia.

Axolagabekeria hori, eragin handiko pertsona izan, kazetari edo herritarra izan, zoritxarrez gure historian etengabea da eta gaur egun ere trikimailu egiten digu. Etxean, gure herrialdean edo gure eskualdean gauzak ondo doazen bitartean, begiak itxi ohi ditugu beste nonbaiteko mehatxuei, gugandik urrun dauden gerretan, albisteetan distiratzen diren giza sufrimenduei. Zoritxarrez, gu geu, holandarrok, lehen eroso urrun zirudien gertakari edo gatazkaren batek bihotzean kolpatzen gaituztenean bakarrik hausten den arduragabekeria. Bat-batean, arduragabekeria inplikazio bihurtzen da. Adibidez, MH17 eta Ukraina orain grabatuta daude gure oroimenean. Enbaxadako MH17 dolumin-liburuaren ondoan, enbaxadore lagunak eta beste batzuk nigarrez hunkituta ikusi nituen, hutsalkeria, ezintasun eta arbitrariotasuneko antzeko uneen oroitzapenak eta ordura arte normal bezala bizi genuenaren hausturaren oroitzapenak sorrarazten zituztelako.

Gure inplikazioa ez dadila behin-behineko izaera izan eta, batez ere, saia gaitezen kontzientzia horretatik jarduten eta jarrai gaitezen indarkeriaren eta gatazkaren anormaltasuna azpimarratzen, zaila izan arren.

Zoritxarrez egia delako. Inplikazioa laster zabarkeria bihurtzen da. Hurrengo gertaerak, emozioak, hurrengo gatazkak deiak, bizitzak aurrera jarraitu behar du! Arduragabekeria, beraz, beharbada herrialdeen eta populazio taldeen arteko gerren eta gatazken kausa handiena baita; jende arruntaren auzo, kale, familien eta etxeen mailaraino. Gero ondo dakizu zer egin behar zenuen miseria hori guztia saihesteko. Bagenekien axolagabeak ginela…………. Gure epaiketa hobearen aurka espero genuen, ez zela txarra izango! Bakea gure garaietarako. Hemen, gazteen hilobi guztien artean, axolagabekeriak ekartzen dituen izugarrikeriak ikusten ditugu. Orduan, ona eta txarra orain baino errazagoa zen ordenatzeko mundu batean.

Zenbateraino da errealista gaur mundua mutil on eta txarren artean banatzen jarraitzea? Gorrotoari gorrotoari erantzun diezaiokezu zure helburua bakea bada? Oraindik gatazkak geografikoki kokatu eta muga ditzakezu? Miresten dut gure armadako komandante ohia Peter van Uhm, Afganistanen seme bat galdu zuen baina oraindik orain dela denbora pixka bat erregimen gaiztoak geldiarazteko albo batera ez geratzea erabaki zuten gazteekiko nolabaiteko ulermena zuela esateko ausardia izan zuena.

Badakit, gai gogorrak eta galdera gogorrak eta emozio sendoak sortzen direnak, baina ez galdetzeak arduragabekeria gehitzen du: trabarik ez izateko eskubidea, esertzea pertsonalki eragiten ez dizun bitartean. Kanchanaburin hemen aurkitzen dudana eta ukitu dezakedana da, denbora eta bizitza izoztuta egon diren leku batean nagoen bakoitzean. Non ere geldi zaitezke pixka bat. Non hitzak ez diren nahikoa 69, 70, 71 edo 72 urteren ondoren ere ulergaitza izaten jarraitzen duen errealitate baterako, baina hala ere! …'

"Nire senarra Indiako beteranoa da"

Holandar ezezagun batek idatzitako poema. Jannie Wieringak irakurria.

Nire senarra Indiako beteranoa da
Begietan malkoak dituenean
Horrekin zerbait esaten saiatzen al da?
Oraindik azaldu ezin duena

Ekialdetik itzuli zenean
Hain gaztea, beltzarana eta arduragabea
Ea, niri irribarrez
Gerrak ekarri zidan

Elkarrekin etorkizuna amesten nuen
Pentsa ehun haurren izenak
Hainbeste denbora daramat zain
Letretan bizi zen, beragan pentsatu

Urte askotan oso ondo joan zen
Agian hori izan zen bizitzeko ausardia
Batzuetan usain apal batek ikaratzen zuen
Eta beti ateari begira

Nire senarra Indiako beteranoa da
Begietan malkoak dituenean
Horrekin zerbait esaten saiatzen al da?
Oraindik azaldu ezin duena

Etsipen sakona halako gau batean
Kexa etsi bat
Negar egiten dugu, masailetik
Gerrak bizitza osoa irauten du
Gerrak bizitza osoa irauten du

Beldur gauak heldu dira
India bizi du bere ametsetan
Garrasiak eta izerdiak eta gezurrak dardarka
Nire besoak lasaitasuna eman arte

Ordu larrietan zehar eramaten dut
Jasan ezazu bere begirada pentsakor isila
Ez naiz inoiz inori kexatuko
Baina mila galderaz beteta dago

Nire senarra Indiako beteranoa da
Begietan malkoak dituenean
Horrekin zerbait esaten saiatzen al da?
Oraindik azaldu ezin duena

Ekialdetik itzuli zenean
Hain gaztea, beltzarana eta arduragabea
Ea niri irribarre egiten didan bitartean
Gerrak ekarri zidan
Gerrak ekarri ninduen».

Iturria: www.facebook.com/netherlandsembassybangkok