'Pinturaren atzean': maitasuna, betebeharra, leialtasuna eta iragankortasunari buruzko eleberria

Kulap Saipradit (Argazkia: Wikipedia)

Informazio gehiago Informazio gehiago
"Inork maitatu gabe hiltzen naiz, baina pozik nago maite dudan norbait dagoelako"
Azken hitzak Kiratik Nopphorn-i idazten dizkio heriotza-ohean.

Margoaren atzean

'Pinturaren atzean' Siburapha (Kulaap Saipradit-en izen-abizenak, 1905-1974) idatzi zuen Bigarren Mundu Gerraren aurreko urteetan. Hasiera batean eguneroko egunkari batean zatika argitaratua, ordutik berrogei aldiz berrogei aldiz argitaratu da liburu gisa eta Thailandiako literaturako eleberririk ezagun eta ederrenetariko bat da. 1985ean eta 2001ean istorioa filmatu eta 2008an Bie the Star protagonista zuen musikal batean egokitu zen.

Istorioa Mitake-ko (Japoniako) mendi-paisaia irudikatzen duen oso koadro arrunt bati begirada batekin hasten da, bi pertsonaia txiki, gizon bat eta emakume bat, harri baten gainean eserita. Orduan, Nopphon-ek koadroaren atzean dagoen istorioa kontatzen du bere hitzekin.

Nopphorn Kiratiren sorginkeriapean erortzen da

Nopphorn 22 urteko ikasle tailandiar bat da Tokion, Japonian zehar hiru hilabeteko eztei-bidaian bikote batekin batera joateko eskatzen diotenean. Momrachawong [errege baten birbilobaren titulua] Kirati, 35 urte zituela, Chao Khun Athikaanbodi aristokratiko berdinarekin ezkondu zen, hamabost urte zaharragoa dena.

Lehenengo bileratik, Nopphorn Kirati eder, xarmangarri eta adimentsuaren sorginkerian eroriko da, eta maitasun hori sakondu eta loratzen da geroko hainbat topaketa eta elkarrizketatan. Mitake Parke Naturalean egindako senderismo batean, maitasuna deklaratzen dio eta sutsuki musu ematen dio. Pasioa partekatzen badu ere, hori uxatzen du bere senar jator eta aintzat hartzen duen betebeharra dei eginez, benetan maite ez duena, bide batez.

Aste batzuk beranduago, Kirati eta Chao Khun bikotea Thailandiara itzuliko da. Nopphornek bere gutun sutsuak idazten ditu eta berotasun handiz erantzuten die, bere maitasuna erakutsiz, inoiz esan gabe. Nopphornen maitasuna desagertzen da, korrespondentzia galtzen da. Chao Khun hil egiten da eta Nopphornek sinpatiazko ohar bat idazten dio Kirati.

Kirati hiltzen da eta Nopphorn-ek maitasun-adierazpen bat duen ohar bat aurkitzen du

Zazpi urte Japonian egon ondoren, Nopphorn Tailandiara itzuliko da eta han ezkontzen da Parirekin, bere senargaia zazpi urtez, aitak aukeratutakoa. Bisita baldar batzuk egiten ditu Kiratira. Handik gutxira, Nopphorn Kiratiren heriotza-ohera deitzen da, tuberkulosi terminalak jota, Nopphorn-en izena aipatzen jarraitzen du bere une sukartsuetan. Kirati hiltzen denean, Nopphornek goiko aipuaren testuarekin ohar bat aurkitzen du.

ศรีบูรพา (Siburapha, literalki "Ekialde loriatsua") biografia laburra

1905ean familia pobre batean jaioa, aberatsen eskola ospetsuan ibili zen, Thepsirina, 1928tik hainbat liburu idatzi zituen eta kazetaritzan ere ibili zen. Lan horretarako Japonia eta Australiara bidaiatu zuen.

Gerra ostean, 'Bakearen Mugimendua' sortu zuen, Koreako Gerra eta arma nuklearren aurka eta prentsa zentsura kentzea ere eskatu zuen. Sozialista zen eta lehenik erregelisten aurka egin zuen eta geroago Phibun eta Sarit bezalako diktadore militarren aurka.

1951n 'Bakearen Mugimenduko' lagun batzuekin Isaan bisitatu zuen Surinen janaria eta mantak banatzeko uholde batean. Bangkokera itzultzean, atxilotu egin zuten, beste ehun "buruzagi komunista"rekin batera, eta 5 urtez espetxeratu zuten.

1958an, Kulaap-ek Pekineko ordezkaritza bat zuzendu zuen. Ordezkaritzako beste kideak Thailandia itzuli zirenean, atxilotu eta espetxeratu egin zituzten. Kulaapek Txinan geratzea erabaki zuen eta bertan hil zen 1974an. Bere semea Surapan ezkondu zen Wanee, Pridi Phanomyongen alaba.

Liburuko pasarte batzuk

Nopphorn eta Kiratiren arteko elkarrizketa hoteleko lorategian Chao Khuni, Kiratiren senarrari buruz.

(Nopphorn) ….' Aspalditik ezagutzen dut. Oso gizon jatorra da. Horregatik asko maitatu behar duzu».
Orain Kiratiren txanda izan zen une batez isilik egotea. "Haurrek adineko gizon jator batek bezala gustatzen zait".
«Ez duzu ezer esan maitasunaz. Senar-emazte baten, gizonaren eta emakumearen arteko maitasuna esan nahi dut».
«Ikusi duzu zer naizen eta zer den Chao Khun. Gure adinetan alde handia dago. Gure arteko maitasuna galarazten duen eta gure maitasuna gauzatzea eragozten duen mendi bat bezalakoa da».
«Baina agure baten eta emakume gazte baten arteko maitasuna posible da, ezta?».
«Ez dut halako bi pertsonen arteko maitasunean sinesten. Ez dut uste benetan posible denik imajinatzen ez badugu behintzat, eta hori uste oker bat izan daiteke».
«Baina zoriontsu zara zure ezkontzan. Eta, hala ere, maiteminduta ez zarela elkartzen diozu».
………«Emakume bat arrazoiz pozik dagoenean, ez da maitasunaren arazoan luzatzen. Zer gehiago nahi du zoriontsu den bitartean, maitasunarekin edo maitasunik gabe... Maitasunak samintasuna eta mina ekar ditzake gure bizitzan... Jakin nahi al duzu zergatik ezkondu nintzen berarekin? Istorio luzea da hori, luzeegia gaur gauerako».
Geroago Chao Khun zergatik ezkondu zen kontatzen du. Konfinatuta zegoen ingurune aristokratiko zapaltzailetik ihes egin nahi zuen. Bere ezkontzak nolabaiteko askatasuna eman zion.

Nopphorn eta Kirati Mitake Parke Naturalean ibiltzen ari dira. Piknikaren ostean, Kirati-k dio:
….«Ozta-ozta itzultzeko gai naiz».
"Eramango zaitut", esan nion. Jaiki eta besoa bere gorputza inguratu nuen, eusteko. Ahots leun batez uko egin zidan nire laguntza, baina ez nuen entzun. Jaiki zenean besoari eutsi nion, bere ondoan nengoen. "Pozik al zaude?" galdetu nion.
«Hor beheko errekara begiratzen dudanean uste dut bide luzea egin dugula. Galdetzen diot ea atzera egiteko indarrik dudan».
Beregana hurbildu nintzen, gure gorputzak ia ukitu zitezen. Kirati zedro baten kontra makurtu zen. Gure bihotzak bortizki taupadaka sentitu nuen.
"Etxera iristen garenean bi irudiren marrazkia egingo dut hemen", esan zuen.
"Zorte handia daukat zuregandik hain gertu egoteagatik".
—Eta noiz utziko nauzue maleta egin dezagun?
— Ez zaitut utzi nahi. Bere gorputza nire kontra estutu nuen.
"Nopphorn, ez niri horrela begiratu". Ahotsa dardarka hasi zitzaion. 'Utzi joaten. Orain nahikoa indartsu sentitzen naiz nire oinetatik zutik egoteko».
Aurpegia bere masail arrosa bigunen kontra estutu nuen. Ezin nuen gehiago kontrolatu. Nire aurka tiratu nuen eta musu sutsu eman nion. Momentu batez ahanzturan erori nintzen.
Kirati nire eskuetatik askatu eta beregandik urrundu ninduen. …. Zuhatzaren kontra makurtu eta hatsa egiten ari zen, luze ibili eta nekatuta balego bezala. Haren masail arrosak ilunagoak ziren eguzkitan erreak balira bezala.
"Nopphorn, ez dakizu zer egin didazun" esan zuen, ahotsa dardarka oraindik.
"Badakit maite zaitudala".
— Egokia al da orduan niganako maitasuna horrela adieraztea?
«Ez dakit zer den egokia, baina maitasunak gainezka egin ninduen eta ia burua galdu nuen».
Kirati-k begirada triste batekin begiratu zidan. 'Beti adierazten al duzu zure maitasuna burutik kanpo zaudenean? Ez al zenekien burutik kanpo zaudenean egiten dituzun gauzez baino geroago damutuko zarenik?».

Egun batzuk geroago.
"Inoiz ez ginateke ezagutu behar", esan zuen Kiratik gogotsu, niri baino gehiago bere buruari. «Hasieran oso ederra zen, baina orain tortura bihurtu da».

Nopphornen lehen gutuna.
«Ia erotu nintzen itsasontzia poliki-poliki urrutitik lausotu zenean eta ezin nuen gehiago ikusi zure aurpegiaren edertasuna. Ia kaian galdu nintzen, zure eskua astintzen ikusi ezin nuenean…………Orain bakarrik konturatzen naiz egia ikaragarri horretaz, askotan galdetu nizun arren, inoiz ez zenuela esan maite ninduzun ala ez. Badakit zure isiltasunak ez zuela esan nahi nire maitasuna baztertu zenuenik. Hain nahi nuen zuk garbi esatea. Maite nauzula esango bazenu, nire bizitzako zorionik handiena izango litzateke. Nire nahia bete dezakezu, erregutzen dizut?».

Kiratiren lehen erantzuna gutun bidez.
"Oraindik hoztu ez bazara, elurra egiten duenean zure gutunak hozkailuan edo kanpoan idazteko gomendatu behar dizut".

Nopphornen bigarren bisita Kiratira Bangkoken.
"Kirati, badut zerbait kontatzeko".
«Espero dut albiste ona izatea. Zerikusirik izan behar du zure lanaren aurrerapenarekin». Interesez itxaron zuen nire erantzuna.
«Ez. Berri ona da, baina ez dauka zerikusirik nire lanarekin. Ziur poztuko zarela laster ezkonduko naizela jakiteak». Harrituta zegoen, albiste hau espero ez balu bezala.
'Ezkonduko al zara?' —errepikatu zuen zalantzan—. — Bangkoken itxaroten zenuen andrea da, ezta?
"A, ba al zenekien, orduan?"
«Ez, ez nuen ideiarik. Asmatu nuen. Aspalditik ezagutzen al duzue elkar?».
— Nire senargaia da.
'Noiztik?' Kiratiren aurpegiak zalantza adierazten zuen zorionez distira egin beharrean.
«Zazpi edo zortzi urte. Japoniara joan baino lehen».
"Baina Tokion zurekin egon nintzen denbora guztian, ez didazu inoiz hitzik esan ezkongai bati buruz".

Bere heriotza-ohean, Kiratik Mitake koadroa ematen dio Nopphorni.
"Gogoratzen al zara zer gertatu zen han, Nopphorn?"
«Han maitemindu nintzen», erantzun nion.
«Han maitemindu ginen, Nopphorn», esan zuen begiak itxiz. «Han maitemindu zinen eta han hil zen zure maitasuna. Baina beste norbaitekin maitasuna oraindik gorputz makal batean bizi da». Malkoak isurtzen zaizkio betazalen itxita atzetik. Kirati neke-neka eginda zegoen eserita. Gorputz hari maitasunez eta penaz begiratu nion...
Kirati astebete geroago hil zen. Berarekin egon nintzen ordu ilun haietan, bere lagunekin eta gertuko senideekin batera. Bukatu baino lehen luma eta papera eskatu zituen. Zerbait esan nahi zuen baina bere ahotsak ezezkoa eman zion eta horrela idatzi zuen: Informazio gehiago "Inork maitatu gabe hiltzen naiz, baina pozik nago maite dudan norbait dagoelako"

ศรีบูรพา, ข้างหลังภาพ, ๒๕๓๗
Siburapha, Pinturaren atzean, Zeta-harreen liburuak, 2000

- Berriz bidalitako mezua -