La tajlanda skribo - leciono 2
Por tiuj, kiuj regule restas en Tajlando aŭ havas tajlandan familion, estas utile havi la tajlandon lingvo por fari ĝin via. Kun sufiĉe da instigo, preskaŭ ĉiu ajn de ajna aĝo povas lerni la lingvon. Mi vere ne havas lingvan lerton mi mem, sed post ĉirkaŭ unu jaro mi ankoraŭ povas paroli bazan tajan. En la sekvaj lecionoj mallonga enkonduko kun la kutime uzataj signoj, vortoj kaj sonoj. Leciono 2 hodiaŭ.
La tajlanda skribo - leciono 2
Por tiuj, kiuj regule restas en Tajlando aŭ havas tajlandan familion, estas utile iom familiariĝi kun la tajlanda lingvo. Kun sufiĉe da instigo, preskaŭ ĉiu ajn de ajna aĝo povas lerni la lingvon. Mi ja mem ne havas lingvan talenton, sed post ĉirkaŭ unu jaro mi ankoraŭ povas paroli bazan tajan. En la sekvaj lecionoj mallonga enkonduko kun la kutime uzataj signoj, vortoj kaj sonoj Hodiaŭ leciono 2.
Aspiro
Plej multaj konsonantoj similas la nederlandan elparolon. Tamen, la taja havas diferencon por la literoj 'k', 't' kaj 'p'. Ĉi tiuj literoj povas esti kun aŭ sen aspiro. Kun aspiritaj sonoj, aerfluo eliras el via buŝo, kun neaspiritaj sonoj, neniu aero eliras el via buŝo. Vi povas provi ĉi tion tenante flamon, paperpecon aŭ fingron proksime al via buŝo kaj poste prononcante la literon K kun aŭ sen aerfluo. Kun aspiro vi forblovas la flamon aŭ la paperon. Vi ankaŭ povas praktiki ĉi tion per la sonoj P kaj T. Ankaŭ tie la tajlanda havas aspiratan kaj neaspiritan sonon.
La 'malmola' –k, -p kaj –t sonoj ĉe la fino de la vorto glutas la tajan. La aerfluo finiĝas eĉ antaŭ ol la lasta letero estis kompletigita. Same kiel ĉe ni la vorto 'hup', kie la -p-sono ne estas klare aŭdebla.
Ni plonĝu rekte en kelkajn pliajn literojn:
| ก | k (senspira) |
| ข | kh (aspirita)
|
| ว | w (foje vokalo: oewa) |
| อิ | t.e. (kiel ĉe beto), foje i |
| อี | t.e.: (kiel en bieeerrr) |
Kapabloj kun la vokaloj:
La อิ (te) kaj la อี (te) aspektas iom kiel ĉapelo aŭ bireto.Ĉi tiuj venas super konsonanto.Kiel mi jam skribis en la leciono 1, nederlanda fonetiko estas aproksimado, do la อิ kutime sonas kiel la nederlanda. ' ie' (beto, ne). Escepte ĝi sonas kiel 'i' (fosaĵo, sidi). La อี sonas kiel ekstra longa 'ie'. Kiel en 'biero' sed multe pli longe. Troigu la longajn vokalojn do sed sed kun ekstra longa tono.
Notu la ว (w), tiu kan-simila signo foje estas prononcita "uwa". Feliĉe, ĝi estas kutime nur "w" sono.
- Skribu kaj praktiku kun la prononco:
| Vorto | Prononco | Montru | Signifo |
| blanka | khǎaw | s | blanka |
| ข้าว | khaaw | d | rizo |
| ข่าว | khaaw | l | nieuws |
Ni spektu alian filmeton de Mod (komencante je 6.50) por ekzerci ĉi tion laŭte:
- Ĉu vi ŝatas rajdadon (khìe máa) aŭ ĉevalan fekon (khîe máa)?
| ขี่ | khie: | l | rajdi |
| kako | khie: | d | kako |
| กี่ | kìe: | l | Kiom |
| มี | nudeloj: | m | Havi aŭ posedi ion (mi havas monon) |
Noto: Estas malfacile vidi ĉi tie, sed 'khìe' (veturi) kaj 'kìe' (kiom) estas skribitaj en la taja kun 'ie' kaj mallonga linio super ĝi (la moai-eek). En ĉi tiu kazo tio faras mallaŭtan sonon ĉi tie, sen tiu streketo la prononco estintus meza tono. Bedaŭrinde kelkaj tajlandaj tekstoj en la komputilo estas tiom malgrandaj, ke estas malfacile legebla. Mi ankaŭ foje devas pligrandigi la tiparon (klavo ctrl kaj uzi vian musradon) aŭ mi elektas, tranĉas kaj algluas la tekston en Word tekstdosieron (kie oni povas ankaŭ pligrandigi la literojn).
| หวาน | wǎan | s | dolĉa |
| วาว | Ŭaŭ | m | mojosa, wow |
| ว้าว | Ŭaŭ | h | mojosa, wow |
| ว่าว | Ŭaŭ | d | Kajto |
4.
| กว่า | kwàa | l | pli (kvanto) |
| ขวา | khwǎa | s | ĝuste |
5.
| กิน | kin | m | manĝi (verbo)
|
| อิ่ม | ièm | l | plena, sata (de manĝaĵo) |
| กม. | km. (kilo-viando) | m | km. |
| กก. | kk. (kìloo-kram) | m | kilogramoj. |
Ekzerco:
Nun provu mem fari kelkajn frazojn kiel หมา กิน ข้าว (mǎa kin khâaw): la hundo manĝas.
Kara Rob,
rapida unua komento: อิ่ม = ìm (malalta tono; mallonga i)
Ripozo povas sekvi poste...
Salutojn,
Daniel M.
Kara Danielo, dankon. Kiel skribi la อิ en la latina skribo restas afero de debato. Iuj elektas 'i' aliajn por 'ie'. Ĝi estas kutime prononcata kiel mallonga ie (bip, bip). Iafoje ankaŭ kiel i (viŝi, trinki), ekzemple en la tajlanda verbo por manĝi/trinki (konsumi): กิน [parent].
Ĉar la อิ kutime sonas kiel 'ie' (kaj foje kiel 'i'), mi elektis skribi ĝin kiel 'ie'.
La อี, la longa 'ie', estas pli longa ol nia ie. Same kiel ĉiuj longaj vokaloj en la taja estas iom pli longaj ol niaj longaj vokaloj. Tial estas 'ie:' por reprezenti streĉitan longan ie.
Fonetiko restas aproksimado. Plej bone estas ekzerci kun tajlanda por prononco kaj lerni legi la tajlandan skribon por ke ne estu diskuto pri kiel konverti ion en nian skribon (alia diskutpunkto estas ekzemple la ก, mi skribas K sed iuj skribas G. … aŭ ŝanĝu inter la du..
Cetere, estas certe etaj tipografiaj eraroj en la 12 lecionoj, do en unu leciono aldoniĝos ไฟ (fai). Mi skribis tion ĝuste 3 fojojn kaj la kvaran fojon erare kun supersigno (fái).
Se vi vidas ion, kio ne aspektas ĝusta, informu nin! 🙂
Kara Rob,
estas pluraj eblecoj:
mallonga i = i; longa ie = ii
same ankaŭ por la longaj vokaloj.
Aliaj uzas ekz. oe (mallonga oe) kaj oe: (kun dupunkto, por reprezenti longan oe.
Mi restas kun i kaj ii...
Plej bone ne kompari kun niaj sonoj, sed nur la distingo inter mallonga kaj longa.
Kiam homoj parolas pli malrapide, la sonoj estas pli longaj. Kaj se ili parolas pli rapide, ili estas pli mallongaj (ne la homoj, sed la sonoj!)...
Mi provos sekvi atente.
Salutojn,
Daniel M.
En la taja, la tonaj signoj ne ĉiam kongruas kun la tonoj.
Ĉiu, kiu atente legis la supran lecionon de Rob V., estos rimarkinta la jenon:
ข่าว ขี่ กี่ กว่า = malalta tono
ว่าว = malsupreniranta tono
ข้าวขี้ = falanta tono
ว้าว = alta tono
Do tio, kion skribis Rob V., estas ja ĝusta.
Sed kial?
Tial, estas tre grave scii al kiu tongrupo apartenas la konsonanto.
En la konsonantoj de la alta kaj meztona grupo, la tono de la silabo aŭ vorto respondas al la tonsigno. Sed tio ne estas la kazo kun la konsonantoj de la malalttona grupo.
Tial estas tre grave koni la ĝustan ordon de la tonoj: meza - malalta - falanta - alta - altiĝanta.
Kun la konsonantoj de la malalttona grupo, la tono "ŝanĝas dekstren": mallaŭte fariĝas falanta kaj falado fariĝas alta!
La tonsignoj por la alta kaj altiĝanta tono estas nur uzitaj kun la konsonantoj de la meztona grupo.
Salutojn,
Daniel M.
Kvankam ĝuste notite, ĉi tio ne vere ŝajnas io por elporti en la dua leciono. La komenco estas sufiĉe malfacila. Unue lernu la literojn kaj la prononcon kaj traktu ĉi tiun malfacilan temon poste. Tamen, ĉi tiu acida pomo devas esti mordita iam.
Pri tiu ว 'w', kiu foje sonas kiel 'oewa':
1. Ĝi estas la konsonanto 'w' ĉe la komenco aŭ fino de vorto aŭ silabo.
Ekzemple:
วัน wan – tago
ข้าว khaaw - rizo
2. Krome, ĝi ankaŭ estas parto de la vokalo อัว 'oewa' fine de vorto aŭ silabo.
Ekzemple:
กลัว kloewa - timigita
วัว woewa - bovino
Se ĉi tiu vokalo estas sekvata de fina konsonanto, la อั malaperas kaj vi restas kun nur la ว.
Ekzemple:
อ้วน ôewan - grasa (la ว ĉi tie estas fakte la vokalo อัว sekvita per la fina konsonanto น)
ขวด khòewat - botelo (la ว ĉi tie estas fakte la vokalo อัว sekvita per la fina konsonanto ด)
Ĉi-lasta estos la plej konfuza, sed se vi memoras, ke la ว havas sonon 'oewa' kiam ĝi estas meze de vorto aŭ silabo kaj sekvas alia fina konsonanto, vi fartu bone!
Dankon pro la klarigo Eriko, unue estas malfacile. Mi foje blokiĝis kaj provis diri vorton laŭte por vidi ĉu sono "w" aŭ "oowa" sonas plej nature. Mi ne volas tuj fortimigi legantojn per 'se ĉi tiam tio sed se ĉi tiam tio kaj tia kaj tia'. 555 La ŝlosila punkto ĉi tie estas rekoni signojn kaj, se eble, ankaŭ diri vortojn laŭte. Se la leganto sentas sin sekura, tiam certe fosu plu.
Ĉio bone kaj tre interesa, sed... kiel vi aŭdas tiujn tonojn? Ĉio sonas al mi same. La dolĉa de ŝia avo sonas malalte, ŝia fratino, aliflanke, alte. Mi aŭdas tiun diferencon. Kiam ĝi parolas dolĉe, ĉiuj ŝiaj tonoj sonas identaj, krom se ŝi tranĉas sian fingron. Tiam ŝi sonas tute alte... Mi enuas peti ŝin diri rizon kaj naŭ (kaw) aŭ ok kaj spica (dorlotbesto) en la taja. Ĉiuj sonas same. Mi simple ne aŭdas la diferencon. Tiam mi mem provas ĝin. Mi diras 'kaw' kaj demandas ŝin: kion vi aŭdas aŭ komprenas, kiam mi prononcas kaw. Tiam mi ricevas strangan rigardon? Aŭdi tonojn aŭ pli bone ne aŭdi ilin estas unu afero, produkti ilin mem estas alia. Do, jen la dua problemo. Kiel vi faras tion por variigi la tonon en 3-litera vorto? Mi petis ŝin troigi kun la tonoj kiam ŝi parolas, sed ve... la sola diferenco, kiun mi aŭdas de normala parolado, estas, ke ŝiaj tonoj sonas pli longe. Sed ĉu ŝiaj prononcitaj tonoj estas malaltaj, altaj, altiĝantaj aŭ malkreskantaj... mi ne aŭdas ĝin.
Nederlanda konato scipovas multe la tajan. Per tio mi volas diri, ke li havas ampleksan vortprovizon kaj ankaŭ scias kiel kunmeti frazojn preskaŭ ĝuste, sed... kiam li rakontas ion en la tajlanda, ĝi ne komprenas ĝin eĉ unu joton ĉar li diras ĉion en la sama tono. Li ankaŭ ne povas aŭdi ĝin.
Tiam mi restas kun la demando, ĉu havas sencon lerni la tajan se vi ne povas aŭdi kaj/aŭ prononci tiujn tonojn.
Kara Nick,
En unu el miaj afiŝoj pri la tajlanda lingvo mi skribis, ke iom muzika orelo estas granda avantaĝo.
Plej multaj homoj, kiam ili maljuniĝas, ilia aŭdo iom malboniĝas!
Ne maltrankviliĝu, nur daŭre ekzercu, espereble amuza amuzaĵo!
Bonŝancon,
Se vi Scias, kio estas la tono en ĉiu vorto, vi iom post iom povos distingi la tonojn pli kaj pli bone. Do via nederlanda scio verŝajne koncentriĝis nur pri la signifo kaj ne sur la tonoj dum lernado. Ĉi tio vere estas tre grava kiam vi lernos la tajan. Per ĉiu vorto oni devas scii la signifon KAJ la tonon kaj espereble ankaŭ povi sonigi ĝin iom bone.
Kara Nick,
Do vi aŭdas ĝin! Vi diras, ke koncerne la tonojn, mi aŭdas neniun diferencon inter ข้าว khaaw-rizo kaj เก้ว kaaw naŭ kaj tio estas ĝusta ĉar tiuj tonoj ambaŭ estas malkreskantaj! Nur la komenca konsonanto diferencas (aspirita-senspirita) kaj mi certas, ke eĉ multaj tajanoj foje malfacilas aŭdi la diferencon. Kunteksto tiam gravas. 'Mi manĝas okon' ne estas vere racia. La tajanoj faras multajn ŝercojn inter si pri misprononcitaj vortoj, ĉu hazarde ĉu intence.
La sama validas por แปด paed ok kaj เผ็ด phed pika. Ambaŭ malaltaj tonoj! Ĉi tie la komenca konsonanto (senspira kaj aspirata) kaj la longo de la vokalo malsamas.
Konsentu. Do Nick, vi aŭdas sondiferencojn, same kiel vi verŝajne rekonis demandan frazon en la nederlanda ĉar ni tiam supreniras kun la tono ĉe la fino. Aŭ se ni diras ion sarkasman aŭ troigas, ni ankaŭ ŝanĝas tonon en la nederlanda.
Provu prononci 'ne' aŭ 'ne aŭdas' diversmaniere: demando, ordono, troreago (ne! Ne atendu, mi ĵuras!) ktp. Ĉu via fianĉino aŭdas ĝin?Vidu ĉu vi povas doni la tonon per viaj manoj?
Tiam praktiku kun tajlanda vorto kiel "maa" (มา). Diru tion kiel demando (maa??) komando (maa!!), enuigita (maa kun peza basvoĉo) ktp. Ĉu ŝi aŭdas tiun diferencon? Tiam ŝanĝu kaj lasu ŝin fari 2-3 masojn.
Kaj se ĝi vere ne funkcias, vidu ĉu vi povas iomete lerni la skribon. Ke vi rekonos mallongajn vortojn sur signoj (povas legi eĉ se vi ne ĉiam konas la tradukon). Kaj vidu de tie. Fokusu momente pri tio, kio funkcias, iru iom plu kun ĝi kaj revenu al stumbloj iom poste. Post ĉio, ĝi devus resti amuza, frustrita lernado ne vere eblas...
Aŭ provu prononci "enuiga" en malsamaj manieroj. Tiu vorto estas kaj nederlanda kaj taja. 🙂
máa (alta tono)... la perfekta ekzemplo!
Ĉiufoje kiam mi diras ĉi tiun vorton (en la taja!), mi ricevas komenton de mia edzino kaj ŝi diras ĝin denove! Kompreneble ŝi prononcas ĝin ĝuste.
Sed mi neniam sukcesas! Dum mi prononcas ĝin tiel, kiel mi aŭdas ĝin de ŝi. Kaj tamen ĝi neniam pravas! Ggggrrr!!!!