Gratulon avo! – novelo de Khamsing Srinawk
La pluvsezono en la nordoriento komenciĝis terure seka kaj varma. En julio kaj aŭgusto la pluvo restis for. Do kiam amiko venis por peti min akompani lin en vizito al lia naskiĝvilaĝo, mi hezitis.
Mi volis iri, ĉar mi ne estis tie de longe, sed la ideo penegi ĉirkaŭen en varmego dum tago maltrankviligis min. Sed li diris, ke li estas hejmsopira kaj mi bedaŭris kaj ne povis rifuzi.
Kiam ni alvenis, mi konstatis, ke miaj atendoj pri la ĝeno estis malĝustaj. Antaŭ dek jaroj ni devis marŝi tridek kilometrojn; nun estis nur dek. La Agentejo de Regiona Disvolviĝo forigis la herbon kaj metis en malpuraĵon por fari padon al la vilaĝo.
Sed ĉi tiu 'komforto' estis maloportuna ĉar ni pensis, ke necesas la tuta tago por atingi tien kaj nun ni devis mortigi tiun kromtempon. En ĉi tiu sezono oni ne vidas kokidon surstrate en tia vilaĝo, do ni restis ĝis la posttagmezo en la kafejo en la urbo kaj nur poste ekiris al la vilaĝo.
Tuj kiam ni eliris el la interurba buso, mia amiko komencis paroli pri lokoj kaj homoj, kiujn ni preterpasis. Li salutis ĉiujn. Kelkaj salutis reen sen pripensi ĝis subite ili rememoris kiu li estas. Mi respondis ĝentile, ĉar ĝi ne ekscitis min; Mi moviĝis de urbo al vilaĝo regule. Sed mi ja rigardis la ŝanĝojn de antaŭe. Vere ne ŝajnis al mi ŝanĝiĝi; en malkresko.
Kaj mi vidis ripojn. Vi povas diri kiel homo fartas rigardante ies ripojn. Mi havis la ŝancon vidi grandan varion de homaj ripoj. La instruistoj en la vilaĝo estas iom malsamaj kun siaj belaj uniformoj, sed la plej multaj homoj restas al la malnova kaj malstreze portas malnovajn pantalonojn kun zono aŭ saronon kun phakhaoma, lumbotuko, ĉirkaŭ la ŝultro lasante la bruston videbla.
Kion mi vidis en novaj aferoj estis nilonaj retoj kaj plastaj korboj, kiujn ili tiris tra la akvo de la naĝejo por kapti ranidojn kaj fiŝojn.
En la vilaĝo estis muziko
Ni kaptis pecetojn de muziko ekde la komenco de la vespero; Mi pensis, ke ĝi estas stranga sed ne povis eltrovi kio ĝi estas ĝis mia amiko ekscitiĝis. Mi neniam atendis klasikan muzikon ĉi tie en ĉi tiu "retrovida truo" de nia Tajlando. Pikis miajn orelojn kaj la muziko rekomencis. Mia amiko ekkriis: Ĉajkovski? Ĉajkovski!
Mi demandis ĉirkaŭe kaj aŭdis, ke estas io por festi aliloke en la vilaĝo. Neniu geedziĝo aŭ hejma varmigo, nur la naskiĝtago de la rektoro. Li ne provis impresi; ne, lia filino estis la ceremoniestro kaj en flata lingvo ŝi diris 'ĝi estas gesto de la dankemaj infanoj al ilia amata patro.'
Kaj mi ricevis detalojn. Ne nur liaj infanoj plurfoje gratulis lin, sed ankaŭ la nepoj prezentis por gratuli avon. La anonco de la ceremoniestro estis kialo por rigardi do mi sekvis la sonon al malgranda ligna domo, hele lumigita per lumoj. Familia renkontiĝo: ĉiuj kune por aranĝi feston por sia paĉjo.
Sed jen kiel estas ĉi tie! Ni tajlandanoj estas tiel malavaraj, ke ni ĉiam pensas pri aliaj. Do kvankam ĝi estis fakte festo por ilia paĉjo, ili afable metis la laŭtparolilojn direkte al la vilaĝo por anonci la feston. La vilaĝanoj respondis entuziasme; grandaj kaj malgrandaj alportis maton kaj kuŝis sternita sur la antaŭkorto kaj la strato. Kelkaj sidis ĉe la rando de la bubalŝedo kaj mi mem trovis lokon ĉe la kontraŭa flanko sur stango de la rikoltmaŝino.
Ĝi estis unu el la plej amuzaj scenoj iam ajn. Mi estis forportita en moviĝantaj bildoj kiel en sonĝo. Estis dancado en kiu bestoj estis prezentitaj kvazaŭ la baleto estus metita laŭ klasika muziko. Kaj ĉiu variaĵo estis komentita. 'La sekva parto nomiĝas dancantaj papilioj'. Ŝi diris ĝin en la angla. Ĝi nomiĝas en la tajlanda ผีเสื้อŝi aldonis. — Kaj en nia dialekto ni diras maengkabia, aldonis la vira ceremoniestro.
Ŝi daŭrigis. “La subaj artistoj estas niaj stelulinoj el la unua numero; jen O, Nui, Puk kaj Taem kaj la malgranda Tum ludas la rozon.' Dolĉa diketa knabino ĉirkaŭ trijara en ruĝa robo malrapide iris al la centro de la verando kaj falis malsupren. Sekvis ŝin procesio de knabinoj ŝia aĝo vestitaj per blanka bluzo kaj larĝa polka punktita jupo. Ili marŝis ronde ĉirkaŭ la "rozkolora knabino" kaj movis siajn brakojn supren kaj malsupren laŭ la takto de muziko bruanta de la magnetofono.
Eĉ pli rimarkinde, inter prezentoj, la ceremoniestro ellaboris la specialajn kvalitojn de sia patro, ambaŭ laŭvortaj kaj gratulaj. — Patro estas heroo por siaj infanoj. Li estas ekzemplo de diligento kaj pacienco. Li prenis la malfacilan vojon kaj prenis malriĉecon por koncedite por ke liaj infanoj sukcesu en la vivo. Li estas nur bazlerneja instruisto sed ne malestimu lin! Liaj infanoj ĉiuj iris al lernejo, tri ricevis siajn diplomojn de la reĝo, unu iĝis preleganto en la universitato, kaj unu iĝis...'
Ŝia longa panegiro alportis al mi respekton por la viro kaj mi volis vidi kaj renkonti lin. Mi provis tion sed ne povis detekti lin en la grupo de homoj. Mi daŭre rigardis kelkajn pliajn dancojn kaj malrapide komencis dubi, ĉu mi iam revidos lin, kiam la dolĉa voĉa ceremoniestro diris, ke estas sufiĉe malfrue kaj la steloj de la spektaklo ekdormis kaj kelkaj jam ekdormis. do lasta kanto, ĉiuj nepoj kantus 'longan vivon' por avo.
Ŝi invitis la instruiston al la centro de la verando. Do mi estis bonŝanca! Viro, klare ne plu la plej juna, tondis hararon, portanta nur silkan sarongon kaj phakhaoma ĉirkaŭ lia talio, leviĝis en la antaŭa vico kaj marŝis al la centro de la verando. Grupo de ok nepoj amasiĝis ĉirkaŭ li kaj jen venis la festa kanto. En la angla. Feliĉan naskiĝtagon, feliĉan naskiĝtagon, feliĉan naskiĝtagon al avo...
(1971)
Feliĉan naskiĝtagon, avo, en la taja คุณตา. En la taja? Ne, ĝi diras Feliĉan Naskiĝtagon Khun Dta kun tajlandaj literoj.
El: Khamsing Srinawk, La Politikisto & Aliaj Rakontoj. Tradukado kaj redaktado Erik Kuijpers. Teksto pri la tajlanda filmindustrio estas preterlasita. La dua nomo, en dialekto, por la papilio, maeng/meng kabia, ne estis trovita.
Por klarigo de la aŭtoro kaj lia verko vidu: https://www.thailandblog.nl/achtergrond/verhaal-khamsing-srinawk/