Phya Anuman Rajadhon: Memfarita akademiano kaj influa verkisto

Phya Anuman Rajadhon (Stock2You / Shutterstock.com)

Phya Anuman Rajadhon พระยาอนุมานราชธน (1888-1969), kiu iĝis konata sub sia plumnomo Sathiankoset, povas esti rigardita kiel unu el la plej influaj pioniroj de moderna antropologio, se ne Thai.

En la sama tempo, li ankaŭ estis unu el la plej gravaj verkistoj de sia generacio kaj kun sia rafinita skribstilo, li prenis unikan lokon en tajlanda literaturo. Eĉ pli rimarkinda estis ke li ne estis edukita akademiulo sed unu memfarita homo, kiu formis sin de persona intereso kiel filologo, antropologo, folkloristo kaj etnografo.

Li naskiĝis Yong la 14-an de decembro 1888 en Bangkok en humila familio de etne ĉina-siama origino. Liaj gepatroj, Nai Lee kaj Nang Hia, sendis sian majoratulon al Assumption College fondita en 1885 fare de francaj katolikaj misiistoj dum kelkaj jaroj ĝis li ricevis taskon ĉe la Orienta Hotelo. Kiam li estis laca de tiu laboro, li elektis laborsekurecon kaj iris en registaran servon kiel oficisto ĉe la Doganservoj en la siama ĉefurbo. Tio montriĝis por bona elekto kiam li ekstaris al ĝenerala vicdirektoro de la sekcio, ricevis la titolon de Khun Anuman Rajadhon kaj promocion al Phya.

Post la puĉo de 1932 li tamen devis cedi lokon al favorato de la nova registaro. Ĉi-lasta, aliflanke, rekonis liajn kapablojn ĉar li ne estis forsendita sed preskaŭ tuj nomumita kiel la kapo de la Kultura Sekcio de la lastatempe establita Belarta Sekcio kaj finus lian rimarkindan karieron kiel Ĝenerala Direktoro de la Belarta Sekcio. Malgraŭ la fakto ke li havis neniujn universitatajn studojn, li kombinis tiun taskon kun tiu de partatempa filologiopreleganto ĉe la Fakultato de Arto de Chulalongkorn University. Tiu ĉi universitato donis al li honordoktorecon post lia emeritiĝo. Same pri Silpakorn University, kiun li helpis fondi kaj kiu donis al li honordoktorecon pri Arkeologio.

Phya Anuman estis fascinita de la sociaj normoj kaj valoroj de la siama-tajlanda kulturo, la popolaj kutimoj kaj parola tradicio. De la XNUMX-aj jaroj pluen, li grandskale studis kaj priskribis la riĉan tajlandan folkloron kaj religiajn festivalojn en tempo kiam tradiciaj formoj de socia kaj komunuma organizo venis sub kreskantan premon de ondo de modernigo plejparte movita per ekonomiaj celoj. Popolkredoj kaj folkloro estis evoluigitaj fare de la Saluton Do kaj la rapide akiranta gravecon de la meza klaso post la Dua Mondmilito estis rigardataj kiel esprimoj de malmoderna kaj eĉ postiĝinta vivmaniero, kiu devus esti abolita kiel eble plej baldaŭ. Phya Anuman dediĉis sin dum jardekoj kaj kun senĉesa energio en vorto kaj skribo por savi kaj protekti ĉi tiun heredaĵon.

Oni povas trankviligi, ke se li ne estus tie, multe de tiu ĉi kultura heredaĵo eble estus nereveneble perdita. Liaj studoj pri, interalie, la spiritoj, amuletoj, fekundecaj ritoj aŭ la aŭspicia mansvingo Nang Kwak fiksas la tonon kaj nun estas rigarditaj kiel normaj verkoj. Krome, Phya Anuman produktis gamon da literatura verko. Tio ofte okazis en proksima kunlaboro kun Phra Saraprasoet (1889-1945) kun kiu li tradukis kelkajn verkojn en la tajan.

La laboro de Phya Anuman malrapide sed certe ekfunkciigis novan intereson en tajlanda folkloro kaj kulturo en akademiaj cirkloj. Li certe estis ne nur pelita de nostalgio, sed provis savi la animon de la tre diversigita kultura identeco de la lando kaj homoj de certa detruo. Phya Anuman Rajadhon, aliflanke, ne estis santulo en sia propra lando. Ĝis bone en la dudeka jarcento, tajlanda historiografio estis monopolo de princoj kaj kortegaj eminentuloj. Ili ne estis ĝuste ravitaj kun la alveno de artika kaj pasia historiografo de malalta naskiĝo.

Rekono pro lia tre valora kaj precipe pionira laboro venis en malfrua aĝo, kiam li estis permesita prelegi en diversaj universitatoj kaj estis invitita eksterlande. Liaj jaroj da sindonema dediĉo estis rekompensitaj kiam en 1968 li iĝis la unua ne-nobla tajo estanta nomumita prezidanto de la prestiĝa kulturhistoria Siam Society.