Ιστορίες από το Αρχαίο Σιάμ (Μέρος 1)

Πώς έβλεπαν οι ξένοι τον Σιάμ στο παρελθόν; Οι λευκές κηδείες είναι πιο συνηθισμένες από τις παγανιστικές γιορτές. Δεν θα αφήσεις ποτέ τον Σιάμ ζωντανό», έγραφε ο Άντριου Φρίμαν το 1932. Δεκαεπτά ιστορίες στη σειρά, μετάφραση Τίνο Κούις.

Αυτά τα διηγήματα προέρχονται από ένα φυλλάδιο με τίτλο «Tales of Old Bangkok, Rich Stories From the Land of the White Elephant». Παρατίθενται εκεί με τυχαία σειρά ως προς τον χρόνο, τον τόπο και το θέμα. Απλώς το άφησα έτσι. Αναφέρεται η πηγή κάθε ιστορίας, αλλά έχω αναφέρει μόνο το άτομο και το έτος.

Τζόζεφ Κόνραντ, 1917

Πολύ νωρίς ένα πρωί περάσαμε το μπαρ της άμμου και καθώς ο ήλιος ανέτειλε λαμπρά πάνω από την επίπεδη γη, αχνιστήκαμε από τις αμέτρητες στροφές, περάσαμε τη σκιά της μεγάλης χρυσής παγόδας και φτάσαμε στην άκρη της πόλης. Εκεί βρισκόταν, απλωμένη και στις δύο όχθες, η ανατολική πρωτεύουσα, που δεν είχε ακόμη βαρυθεί από έναν λευκό κατακτητή.

Andrew Freeman, 1932

Ακόμη και οι νηφάλιοι Σιγκαπούροι έκαναν ό,τι μπορούσαν για να με αποτρέψουν: «Για όνομα του Θεού μην πάτε στην Μπανγκόκ», είπαν. «Η Μπανγκόκ είναι ο βόθρος της Ανατολής. Υπάρχει χολέρα, λέπρα και άλλες πληγές. Οι λευκές κηδείες είναι πιο συνηθισμένες από τις παγανιστικές γιορτές. Δεν θα αφήσεις ποτέ τον Σιάμ ζωντανό».

F. A. Neale, 1852

Ένα λευκό φρούριο υψώνεται από ένα μικρό νησί στη μέση του ποταμού με μια μικρή αλλά όμορφη παγόδα…

Ωστόσο, ο βασιλιάς και το έθνος πιστεύουν ότι αυτό το παιχνίδι σκορπίζει τον φόβο παντού, τρομάζοντας την αγγλική κυβέρνηση, που είναι ο μόνος λόγος που ο Σιάμ δεν δέχτηκε ποτέ επίθεση όπως οι γειτονικές χώρες. Τόσο προστατευμένοι, οι Σιάμ πιστεύουν ότι είναι ανίκητοι.

Και έτσι κάθε μέρα, περίπου στη μία το μεσημέρι, ένα παράφωνο κέρατο χτυπιέται σε όλη τη γη για να ενημερώσει τον κόσμο ότι «η Αυτού Μεγαλειότητα ο Βασιλιάς μόλις έφαγε και ότι εξουσιοδοτεί όλους τους άλλους ηγεμόνες της γης να γίνετε σοφό παράδειγμα προς μίμηση».

Ο Sir John Bowring για τον Engelbert Kaempfer, 1857

Ο Kaempfer προσγειώθηκε στο Σιάμ στις 7 Ιουνίου 1690. Διασκέδασε πυροβολώντας πιθήκους στις όχθες του Maenam (Ποταμός, Chao Phraya) όπως κάνουν ακόμα οι ταξιδιώτες. θαύμαζε την ομορφιά των δασών, αλλά φοβόταν κάπως «τις τίγρεις και άλλα αδηφάγα θηρία» που τον ενοχλούσαν όταν έψαχνε για φαρμακευτικά βότανα.

Bangkok Times, 1901

Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι οι ληστείες και άλλες πράξεις βίας συμβαίνουν πιο συχνά από όσο θα έπρεπε… ή χρειάζεται. Το farang μπορεί να χαρεί που δεν υφίσταται επίσκεψη από κλέφτες. είναι η εξαίρεση, όχι ο κανόνας. Ο Σιάμας ζει με μεγαλύτερο φόβο για το χαμούι και το nakraeng από ό,τι συμβαίνει σε μια καλά διοικούμενη πόλη… Κάθε φιγούρα είναι οπλισμένη σαν να ήταν δικαίωμά του, και τα βίαια εγκλήματα είναι η φυσική συνέπεια.

J. G. D. Campbell, 1902

Στις θερμές περιοχές της γης, οι αισθησιακές πηγές διασκέδασης είναι πολύ πιο κοινές και μπορούν να αποδοθούν πιο άμεσα σε φυσικά αίτια, και επομένως η χειραφέτηση των γυναικών εδώ είναι ένας δύσκολος αγώνας.

Ομογενείς, 1862

Το περιοδικό Ημερολόγιο της Μπανγκόκ τοποθετεί τον αριθμό των αλλοδαπών στην Ταϊλάνδη το 1862 σε 102 εκ των οποίων 58 Ευρωπαίοι και 44 Αμερικανοί.

Malcolm Smith, περίπου το 1900

(Γιατρός στη Βασιλική Αυλή)
Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό των σιαμαίων για μένα ήταν το γεγονός ότι δεν ωρίμασαν ποτέ. Όσον αφορά τις νοητικές ικανότητες, παραμένουν παιδιά σε όλη τους τη ζωή με όλες τις ιδιότητες της ανάλαφρης καρδιάς, της ανευθυνότητας και της ιδιότροπης συμπεριφοράς που χαρακτηρίζουν τη νεολαία. Ευχάριστοι άνθρωποι να γνωρίσεις, αλλά δύσκολο να συνεργαστεί ο σοβαρός Ευρωπαίος.

Frank Vincent, 1871

Η γενική εμφάνιση της Μπανγκόκ είναι αυτή ενός μεγάλου, πρωτόγονου χωριού, μέσα και σχεδόν εξ ολοκλήρου περικυκλωμένο από παρθένα ζούγκλα απρόσιτης πυκνότητας. Στη μια πλευρά της πόλης υπήρχαν ορυζώνες και από την άλλη μια πληθωρική ζούγκλα απλώνεται στον ορίζοντα.

George B. Bacon, 1892

Εάν ο καθένας φορούσε πάντα τα ρούχα του, τότε δεν θα χρειαζόταν να το τσιμπήσετε. Επειδή όμως το έθνος δεν ντρέπεται, το κλίμα είναι ήπιο και ευχάριστο, και ο πληθυσμός φτωχός και ακατάστατος, τα ρούχα τους συνήθως αποτελούνται μόνο από ένα απλό ύφασμα δεμένο χαλαρά στη μέση τους.

Πολλά παιδιά περπατούν εντελώς γυμνά μέχρι τα δέκατα ή τα δωδέκα γενέθλιά τους. Όταν οι ξένοι φτάνουν στο Σιάμ, σοκάρονται αφόρητα από το γυμνό των ανθρώπων... Μέχρι να ντυθεί σωστά η Σιάμ, δεν μπορεί να ανήκει στα αξιοπρεπή και πολιτισμένα έθνη.

Warington Smyth, 1898

Πού ήταν η Μπανγκόκ που διάβασα; Η Βενετία της Ανατολής με τα χρυσά παλάτια και τους υπέροχους ναούς της; Είδαμε μόνο ένα ανατολίτικο Ρότερνταμ: λασπωμένες όχθες, ναυπηγεία και προβλήτες, άσχημοι ρυζόμυλοι που ρέψουν καπνό, σπίτια σε στραβούς στύλους, αναχώματα και χαντάκια παντού, δεκάδες ατμόπλοια, ιθαγενείς ρυζόβαρκες και, το πιο εντυπωσιακό, βρετανικά ατμόπλοια, νορβηγικά και σουηδικά πλοία ….

Έπρεπε ακόμη να μάθω ότι υπάρχουν πολλά Μπανγκόκ, αυτό ήταν το λιμάνι, η ευρωπαϊκή Μπανγκόκ όπου αλέθονταν το ρύζι, το τικ που πριονίστηκε για να αποσταλεί έξω από τη χώρα.

The Strait Times, 3 Οκτωβρίου 1903

(Οι αλλοδαποί είχαν τότε μια ξεχωριστή νομική διαδικασία, ξεχωριστή από τα δικαστήρια της Ταϊλάνδης)

Στο βρετανικό δικαστήριο στο Σιάμ, ενώπιον του αξιότιμου δικαστή Skinner Turner, εμφανίστηκε ένας άνδρας ονόματι Francis Lanchay, κατηγορούμενος για μέθη, διατάραξη της δημόσιας τάξης και επίθεση σε αστυνομικούς και άλλους.

Ο κατηγορούμενος ομολόγησε ότι λυπάται και ότι ήταν ανόητος που έκανε κάτι τέτοιο. Ήρθε να ψάξει για δουλειά και, αφού τη βρήκε, πήγε για ένα ποτό για να γιορτάσει την ευτυχισμένη περίσταση.

Ο δικαστής: "Πού το πήρες το ποτό;"
("Από ένα κινέζικο κατάστημα, γνώρισα έναν φίλο."
Ο δικαστής: 'Είναι κρίμα όλα αυτά.'
Κύριος Γκίμπινς (ο Εισαγγελέας): «Καταλαβαίνω ότι ήταν σκληρός με την αστυνομία».
Ο δικαστής: «Φυσικά, το κάνουν πάντα. Για αυτό είναι η αστυνομία ». (γέλιο)

Ο ύποπτος αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση.

James Kirkup, 1968

Καθώς πλέετε στα κανάλια, βλέπετε συχνά άνδρες, γυναίκες και παιδιά να κάνουν μια βουτιά στα αφρισμένα νερά: μια όμορφη νεαρή κοπέλα από την Ταϊλάνδη κατεβαίνει τα σκαλιά του σπιτιού της, ντυμένη αξιοπρεπώς με ένα σαρόνγκ δεμένο σφιχτά πάνω από το στήθος της και όχι γύρω από το καταφύγιό της. Αχ, αυτά τα μικρά ταϊλανδέζικα στήθη! Πόσο σταθερά, φρέσκα και μεταξένια λεία είναι!

Jacob Tomlin, 1831

Αυτή την κρίσιμη στιγμή συνέβη μια θλιβερή καταστροφή στο παλάτι και η αιτία θα ήταν ο ερχομός μας εδώ. Αρκετοί χαριτωμένοι μοναχοί, που περιφέρονταν γύρω από το παλάτι, είχαν μπει στο βασιλικό χαρέμι, ανάμεσα στις γυναίκες και τις παλλακίδες του βασιλιά….

Τετρακόσιοι από τους μοναχούς πέρασαν χειροπέδες. Εκδόθηκε ένα διάταγμα που τους απαγόρευε να δεχτούν τα βιβλία μας (τη Βίβλο) με κίνδυνο αυστηρής τιμωρίας…

Ο κύριος Χάντερ έλαβε ένα αίτημα από τον Phra Klaang (Ανώτατο Υπουργό) να μας στείλει έξω από τη χώρα με πλοίο…

Είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτοί οι Καθολικοί Χριστιανοί είναι πραγματικά οι χειρότεροι εχθροί μας και ίσως η αιτία αυτής της άθλιας υπόθεσης.

George Windsor Earl, 1837

Οι άντρες (στο Σιάμ) είναι συνήθως γκρινιάρηδες και εχθρικοί, αλλά οι γυναίκες είναι γενικά ζωηρές και χαρούμενες, πολλοί φαίνονται όμορφοι αν και τα περίεργα χτενίσματα τους δεν βελτιώνουν την εμφάνισή τους.

Κάθε άνθρωπος είναι υποχρεωμένος να υπηρετεί ως στρατιώτης όταν τον καλούν, και μετά πρέπει να φέρει αρκετές προμήθειες για να ζήσει για αρκετούς μήνες. Γι' αυτό οι πόλεμοι δεν κοστίζουν τόσο πολύ στην κυβέρνηση και ίσως γιατί αναλαμβάνονται τόσο εύκολα.

Οι άνδρες που παίρνουν μέρος σε αυτές τις συνήθως άδοξες εκστρατείες πέφτουν στη ματαιότητα και την τεμπελιά, που δεν διορθώνονται ποτέ μετά. Οι γυναίκες είναι τότε υπεύθυνες για την υποστήριξη αυτών των αδρανών και για τον μεγάλο αριθμό μοναχών.

Ebbe Kornerap, 1929

Πριν από το 1932, οι πριγκίπισσες δεν επιτρεπόταν να παντρευτούν απλούς ανθρώπους. Ένας πολίτης, που ήταν ερωτευμένος με μια πριγκίπισσα, εξήγησε στον δυτικό φίλο του τους κινδύνους του να είσαι πολύ κοντά:

«Στο Σιάμ, μόνο ένας πρίγκιπας μπορεί να έχει οποιαδήποτε σχέση με μια πριγκίπισσα. Αν κάποιος άλλος φιλήσει μια πριγκίπισσα, σημαίνει 7 χρόνια αιχμαλωσίας με δεσμά από το λαιμό μέχρι το πόδι. Είναι κι αυτή φυλακισμένη, αλλά στο ίδιο της το σπίτι, μόνη με την υπηρέτρια της που κουβαλάει τις αλυσίδες σε ένα καλάθι ».

Malcolm Smith, περίπου το 1890

(Γιατρός στο δικαστήριο στο «Εσωτερικό Παλάτι» όπου διέμεναν οι 93 γυναίκες του βασιλιά Chulalongkorn και ο ίδιος.)

Ήταν μια ολοκληρωμένη πόλη, ένα κατάμεστο δίκτυο από δρόμους και σοκάκια, με κήπους, γκαζόν, λιμνούλες και καταστήματα. Είχε τη δική της κυβέρνηση, τους δικούς της θεσμούς, νόμους και δικαστήρια. Ήταν μια πόλη γυναικών, την οποία διοικούσαν γυναίκες.

Έγιναν άντρες για ειδική οικοδομική εργασία ή γιατροί. Οι γιοι του βασιλιά μπορούσαν να μείνουν εκεί μέχρι την εφηβεία, μετά την οποία τους έδιναν καταφύγιο σε συγγενείς ή στους κυβερνήτες της επαρχίας. Ο μόνος άνθρωπος που ζούσε μέσα στα τείχη αυτού του παλατιού ήταν ο βασιλιάς.

Πηγή:
Κρις Μπέρσλεμ, Ιστορίες της παλιάς Μπανγκόκ, Πλούσιες ιστορίες από τη χώρα του λευκού ελέφαντα, Earnshaw Books, Χονγκ Κονγκ, 2012