לייענער קשיא: וואָס איז Palaa?

Gespeld: pla ra, is het een trefwoord bij Google.
Als garum eveneens, in de eetcultuur in het Romeinse rijk.

leverkanker verwekkende gefermenteerde vispasta

Er is veel melding gemaakt van de gevaren van westerse innovaties zoals transvetten en maïssiroop, maar er is veel minder geschreven over het gevaar dat op de loer ligt in enkele van de populairste gerechten van In Azië, met name in Thailand, wat een van de hoogste incidenten van kanker aan de galwegen heeft in de wereld.

De dader? Parasieten bekend als ‘leverbotjes’ die leven in de zoetwatervis die wordt gebruikt om rauwe Isaan gerechten te maken zoals plaa som (gefermenteerde vis bedekt met geroosterde rijstpitten, knoflook en zout) en larb plaa dib (pittige rauwe vissalade ) of Som tam (met rauwe zoetwater krab en/of garnalen). Ondanks lokale “heropvoeding” -programma’s die de lokale bevolking aansporen om hun visachtige schatten te bakken of te koken, vinden velen het vreselijk om oude gewoonten op te geven, redenerend dat als ze het zo lang hebben volgehouden, ze in orde moeten zijn. Helaas, zoals de New York Times meldt, is het de opeenhoping van deze parasieten die leidt tot galweg kanker, dat 70 mensen levens per dag in Thailand kost.

Mijn vrouw maakt het zelf hier in Nederland van de witvis die ik vang. Na ongeveer 8 maanden fermenteren wordt het met rijst zemelen vermengd en krijgt nog 3 maanden de tijd. En inderdaad het wordt dan gekruid en gekookt. Zij is goed op de hoogte van de risico’s bij ongekookte Pa laa. Is trouwens heel veel (stink)werk om dat te maken.