"עס איז מער צווישן הימל און ערד" אַ קורץ דערציילונג פון Makut Onrüdi 

דער פויאבאן האט מורא פאר קאמוניסטן. אבער עס איז נאָך געניצט הייַנט צו שרעקן די טייַלענדיש מענטשן.

קאַמפּאַן איז פאַרשווונדן פון דעם דאָרף. פילע מענטשן געדאַנק אַז קאַמפּאַן האט כייערד זיך ווי אַ מערסאַנערי און איז פייטינג ערגעץ. נאָך זיין דיסאַפּיראַנס איז נישט געזען קיין שפּור פון קאַמפּאַן. אפילו זיין ווייב און קינדער פון צוויי און פיר יארן האבן נישט געקענט ענטפערן אויף איין פראגע.

'אויב ער טאַקע אַרבעט ווי אַ זעלנער אין די דזשאַנגגאַל, ער קען שיקן עטלעכע געלט. מענטשן זאָגן אַז אמעריקאנער צאָלן געזונט,' האט געזאגט דער ציבור דינער, די פויאַבאַן. — אפשר האט ער נאך א װײב — האט פרוי פיען א געשרײ געטאן. 'אָדער ער איז שוין טויט. װען ער װאלט נאך געלעבט, װאלט ער נישט פארגעםן זײן װײב און קינדער, װאו? צוגעגעבן אַלט פּון.   

קאמפאנס פרוי האט געמוזט לעבן מיט פּיען, איר מוטער, פּונקט ווי איידער זי האָט חתונה געהאַט. זי האט קיינמאָל געזאגט אַ פּאַסקודנע באַמערקונג וועגן איר מאַן אין אפילו איין וואָרט. זי האט געווידמעט איר גאנצע אויפמערקזאמקייט צו דערציען אירע קינדער און געהאלפן איר מוטער מיט ארבעט. די משפחה האט נישט פארמאגט קיין ערד. זיי קען בלייַבנ לעבן אַ יאָר אויף די רייַז שניט, כאָטש זיי האָבן צו געבן אַ טייל פון עס צו די לעסער. אבער ס'איז גארנישט געבליבן וואס מען האט געקענט פארקויפן.

עס איז איצט געווען אַ יאָר זינט Kampan האט פארלאזן דעם דאָרף. ער איז פארלאזט פון שטוב, װי נאר די ערשטע זון־שטראלן האבן אנגערירט די שפיץ פון די בײמער. Kampan איז געווען אַ סטראָזש אין דער דאָרף שולע. נאכ ן ארויסלײג ן זײע ר אײנציקע ר קו ל אוי ף פּאַסטעל , אי ז ע ר געפאר ן אוי ף זײ ן װאל ד אי ן שול , צװ ײ קילאמעטע ר װײט . אָבער אין דעם טאָג, קאַמפּאַן איז ארויס פריער ווי געוויינטלעך און געגאנגען. זײ ן װײ ב הא ט נא ך דע ם טא ג קלאר דערמאנט . 'נעם מיט דיר אַ קעסטל מיט פּילן אויפן וועג צוריק; זײ זײנען אװעק — האט זי אים אנגערופן.

דער הויפט־לערער איז אמאל געקומען אין קאמפאנס הויז אים זוכן, אבער קיינער האט מער נישט געקענט זאגן ווי אז קאמפאן איז פשוט פארשוואונדן פון זיין הויז. "דאָס איז גאַנץ מערקווירדיק," האט דער לערער געזאגט צו די פּויאַבאַאַן. 'נו, מאָדנע אָדער נישט, ער איז פאַרשווונדן. קיינער האט פון אים נישט געהערט, אפילו נישט זיין אייגענע ווייב.' 'אבער איך זע נישט אז זיין ווייב ריענג טרויערט אויף אים. זי האט אפילו נישט געװײנט, — האט דער מלמד געזאגט זײן רעזערװאציע.

און פּלוצלינג קאַמפּאַן איז דאָרט ווידער

ער האט זיך שטילערהײט אומגעקערט. ערש ט אי ן דע ם טאג , הא ט זײ ן פרו י צעבראכ ן אי ן טרערן , װײ ל פריע ר הא ט ז י ניש ט פארגאס ן קײ ן טרער . זי איז מיסטאָמע איבערגענומען פון פרייד. ד י צװ ײ קינדע ר זײנע ן אוי ך געװע ן דארט , געהאנגע ן פו ן זײע ר פאטער ם פיס . די שװיגער האט איהם געשטערט װי זי װאלט געזעהן א רוח.

קאמפאן האט זיך אראפגעזעצט אויפן דיל, אויסגעמאטערט. "באַקומען אַהער דעם פויאַבאַן," האָט ער באַפוילן זיין פרוי. — און זאג אים נאך נישט. פרוי ריענג האט זיך געאײלט און זיך אומגעקערט נאך א קורצע צײט, אן אטעם, נאך דעם באאמטער.

'גוט האר!' קוועטשט עס אויס ווען ער געזען קאַמפּאַן. — א גוטן טאג, חבר! קאמפאן האט אים באגריסט. # — זאג מיר , דו ממזר , איך בין געווען מיט דיין פאטער אין גלייכקייט , אבער קיינמאל ניט מיט דיר , — האט דער פויאבאן אנטציקט געזאגט . "ביטע זיצן אַראָפּ ערשטער, פיויאַבאַאַן," האָט קאַמפּאַן געזאָגט. 

"וואו ביסטו געווען די צוויי יאר?" פרעגט דער באאמטער ווען ער זעצט זיך אנטקעגן קאמפאן. "עס איז בלויז איין יאָר," קאַמפּאַן קערעקטאַד אים. 'יא, אָוקיי, ווער ווייסט פּונקט? אבער זאג מיר, וואו ביסטו געווען די גאנצע צייט?' 'אויסלאנד.'

'וואָס, איר, אין אויסלאנד? דאָס עקזיסטירט נישט, צי?' — האט דער פויאבאן געשריגן. 'נאָר זאָגן איר'ווע געווען אין טורמע, איך'ד אלא גלויבן אַז. מענטש, נאָר רייַך און באַוווסט מענטשן קומען אין אויסלאנד אָבער נישט איינער ווי איר. אדער האסטו זיך איינגעשריבן אלס א מאטאר?' "איך בין טאַקע געווען אין אויסלאנד, חבר." 'קום אויף דעמאָלט, זאָגן מיר. איך וועל דיך היינט נאכמיטאג נעמען אין משוגעים הויז.'

'הערט גוט! איצט איך בין ערנסט! איך מאך נישט קיין וויץ חבר!' קאמפאן האט באשלאסן אנגעקוקט דעם מאן. ד י צוױ י קינדע ר , קאמפאנ ס פרו י או ן שװיגער , האב ן זי ך שטילערהײ ט צוגעהערט , אינגאנצ ן פארחידושט , װײ ל קאמפא ן אי ז שוי ן ניש ט געװע ן דע ר זעלבע ר מאן . ער האט נאך קיינמאל נישט גערעדט אזוי חוצפה צו מענטשן העכער. 'אקעי. איך הער, ”האָט דער באַאַמטער געזאָגט ווען ער האָט געזען ווי ערנסט קאַמפּאַן איז.

'איך בין געווען אין כאַנוי. דער וועג אַהין האָט געפירט דורך לאַאָס און קאַמבאָדיאַ. אי ך הא ב געזע ן א ס ך חברים , װעלכ ע האב ן פארלאז ן אונדזע ר דאר ף מי ט פיר־פינף־יא ר צוריק . עס זענען דאָרט אַ פּלאַץ פון טייַלענדיש מענטשן. ” קאַמפּאַן האט קאַנווינסינגלי. 'וואָס טאָן די מענטשן טאן דאָרט? האָבן זיי אַ פירמע אָדער עפּעס?' האט דער פויאבאן געפרעגט פארחידושט. ער האט ניט געוואוסט ווו כאַנוי איז פאקטיש.

'הערט! איך געלערנט ווי צו נוצן וועפּאַנז אין לאַאָס. דערנאָך איך האָבן פיר חדשים פון טריינינג אין שפּיאָנאַזש אין כאַנוי, דערנאָך פיר אין קאַמבאָדיאַ, און דערנאָך אין כאַנוי לעקציעס אין פּסיכאָלאָגיע און גערילאַ וואָרפער טאַקטיק. בקיצור, מען האָט אונדז געשיקט אין שול און מען האָט אונדז געגעבן ביכער צו לייענען“. 'וואָס טאָן איר נאָך האָבן צו לערנען אין דיין עלטער? איז דיין אַרבעט ווי אַ סטראָזש ניט גוט גענוג?' דער באַאַמטער ינטעראַפּטיד קאַמפּאַן.

"מענטש, נאָר הערן. אי ך הא ב אויסגעלערנ ט ד י לערע ר פו ן דע ר פאלקס־באפרייאונג־באוועגונג . ז ײ האב ן מי ר געגעב ן דע ם ראנ ג פו ן אפיציר ן פו ן דע ר פאלקס־באפרײטונ ג ארמיי . מייַן הויפּט אַרבעט איז געווען ראַקרוטמאַנט און פּראָפּאַגאַנדע ווייַל איך שוין געהאט פריער וויסן פון דעם אַרבעט. נאָך אַלע, איך האָב געזען דאָ אין שולע ווי די ראַקרוטמאַנט קאמפאניע איז געגאנגען צו באַקומען די קינדער אינטערעסירט אין דעם בוך. 

איך האב נישט געהאט צו טאן מיט וואפן. אבער אין צוויי מעטער דיסטאַנסע איך קענען טאַקע שלאָגן די מארק. איך האָב אויך באַקומען אַ געצאָלט, דאָס זעלבע ווי אַן אַרמיי אָפיציר אין טיילאַנד. אי ך װע ל אײ ך דערצײלן , פויאבאנ , פארװא ם אי ך הא ב ניש ט געשיק ט געל ט צ ו מײ ן פרו י או ן קינדער . 

אי ך הא ב געפילט , א ז דא ס געל ט װע ט בעםע ר מקריב ן װער ן פא ר דע ר ארבעט . אי ך הא ב דעריבע ר צוריקגעגעב ן מײ ן לוין , צ ו דע ר ארמײ , כד י ז ײ זאל ן פארבײ ן אוי ף אנדער ע צװעקן . וואָס טאָן איר ווילן צו פאַרברענגען אין די דזשאַנגגאַל איצט? עס איז געווען גענוג צו עסן און אין אָוונט גייט מען שלאָפֿן. אפילו איצט בין איך נאָך אַן אָפיציר פון די מענטשן ס באַפרייַונג אַרמיי. מייַן אַרבעט איז צו רעקרוט מענטשן דאָ, אין אונדזער דאָרף, צו שיקן זיי אין אויסלאנד פֿאַר וואָפן טריינינג און בילדונג. 

זיי דארפן שטארקע יונגעלייט, באזונדערס די בחורים, וואס דארפן ווערן זעלנער צוליב מיליטערישער דינסט. ווען זיי גייען אין דער גערילאַ אַרמיי, ענדיגן זיי אין אויסלאנד פּונקט ווי איך. איך אַליין האָב זיך באַקענט מיט דרײַ נײַע לענדער. יענע לענדער זענען אנדערש פון אונזערע און דארט איז בעסער ווי דא...'

"איז עס אַזוי שיין ווי באַנגקאָק, מענטש?" פרוי ריענג האט מוטיג געפרעגט איר מאן. קאמפאן האט געקוקט אויף זײן יונגע װײב און געלאכט. 'איך'ווע קיינמאָל געזען באַנגקאָק. ווי זאָל איך וויסן אַז? אין קיין פאַל, איר קענען לעבן בעסער דאָרט ווי אין אונדזער דאָרף. 

"נו, פויאַבאַן, וואָס מיינט איר? איך וועל אָנהייבן איבערצייגן די בחורים פון אונדזער דאָרף צו גיין אַהין. און נאך א קורצע צייט זענען זיי אלע צוריק דא ווידער.'

אז דו ביסט א קאמוניסט...

— אויב איך פארשטיי ריכטיג, ביסטו א קאמוניסט — האט דער אלטער געאיילט געזאגט. 'שיין פיל. אבער מיר רופן זיך די מענטשן ס באַפרייַונג אַרמיי.' 'ניין. איך פאַרווער דיר, איר וועט נישט פאַרראַטן דיין לאַנד. עס איז גענוג שלעכט אז דו האסט זיך פארקויפט. איך גיי יעצט נעמען מיין ביקס און דיך ארעסטירן אלס קאמוניסט.' דער פויעבאן האט זיך אויפגעשטעלט.

'ווהאָ, טאָן ניט זיין אַזוי הייס-טעמפּערד. וואס מיינט איר נעמען דיין ביקס? איך קענען שיסן איר איידער איר אפילו באַקומען צו די טרעפּ. דו װײסט ניט, אַז איך האָב מיט מיר אַ ביקס?' קאמפאן באוועגט זיין האַנט אונטער זיין רעקל אָבער האָט גאָרנישט געוויזן. 'איך קרבן מיין לעבן. איך וועל דיך ניט לאָזן פאַרראַטן דאָס היימלאַנד.'

"Phuyabaan," זאגט Kampan, "עס איז וועגן די ליבע פֿאַר דיין כאָומלאַנד. די מדינה דאַרף בירגערס וואָס זענען גרייט צו מאַכן קרבנות. די באַלאַגאַן אין אונדזער לאַנד הייַנט איז ווייַל מיר האָבן אַזוי פילע עגאָיסטיש בירגערס. מענטשן ווי איר פֿאַר בייַשפּיל וואָס זענען פון קיין נוצן צו די מדינה. איר ליגן אויף דיין צוריק אַלע טאָג און וואַרטן ביז שניט צייַט קומט און דעמאָלט קלייַבן טייל פון די שניט פון די פאַרמערס. איר לעבן אויף די קאָסט פון די אַרבעט פון אנדערע. דאָס איז עקספּלויטיישאַן.'

"דו באליידיגט מיך, מענטש," האט דער פויאבאן געשריגן מיט כעס, אבער נישט געוואגט צו טאן קעגן קאמפאן. ווייַל קאַמפּאַן האט אַ ביקס מיט אים און קען טייטן אים אָן שיסער. ער דאַרף נאָר נעמען דעם ביקס און אים שלאָגן אין קאָפּ. דע ר באאמטע ר אי ז ניש ט געװע ן קײ ן שװערע ר מענטש , אבע ר הא ט געוװסט , װע ן מע ן מוז ט באװײזע ן מוט , או ן װע ן ניש ט . 'אָה, וואָס מיינט איר שווערן? איך האב נאר געזאגט דעם אמת. אדער מיינסטו אז איך ליג? איר האָט די גאנצע צייט אַביוזד די אַרבעט פון יונגערמאַן בירגערס. ווי אַ סקאַמער, איר ריפּינג מענטשן אַוועק. דאָס הייסט קאָרופּציע. ווילסט דאס לייקענען, זאג אז עס איז נישט ריכטיג?' 

דער פויאבאן האט זיך אפגעגעבן מיטן נאקן מיטן קאפ. ער האָט גאָרנישט געזאָגט, ווײַל די באַשולדיקונג פֿון Kampan האָט אים אויסגעזען אַלץ צו באַקאַנט, כאָטש קיינער האָט קיינמאָל נישט געזאָגט. "איך בין גרייט צו מוחל איר אויב איר טוישן דיין לעבן." 'וואָס ווילסטו פון מיר?' פרעגט דער פויאבאן שעמעוודיק און מיט מיאוס. ד י פחד ם פא ר זײ ן לעב ן אי ז געװע ן אזו י גרויס , װ י זײ ן חשק ן אוי ף געלט , צ ו קויפ ן א קלײנע ם טראק . עס האָט געמוזט זיין פּאַסיק צו דינען אלס טאַקסי, ווייל אויב איר האָט אַ אויטאָ, וועלן אַנדערע איינקונפט קוואלן אויטאָמאַטיש קומען נענטער.

'איר מוזט ארבעטן אנדערש און ניט מער אָפּנאַרן און אָפּרייַסן די פאַרמערס וואָס האָבן רענטאַד ביי דיר און די מענטשן וואָס האָבן באָרגן געלט פון דיר. מע דאַרף באַהאַנדלען אַלע פֿרײַ, אַרײַנגערעכנט מענטשן ווי מיר!' 'אויב איר ווילט עס ...' האט דער פויאבאן געזאגט און געוואלט אויפשטיין אבער קאמפאן האט אים צוריק אראפגעשטופט. 'איר, ריענג, איר גיין צו זיין הויז און באַקומען אַ פעדער און פּאַפּיר. ער מוז לײגן זײן הבטחה בכתב. זאג קיינעם נישט אנדערש וועסטו אויך טרעפן דעם טויט. מיין קויל האָט נישט מורא פון קיינעם”.

זײן װײב איז גיך צוריקגעקומען מיט פעדער און פאפיר. קײנע ר הא ט זי ך ניש ט געגעב ן קײ ן אכטונג . Kampan האט געשריבן די דערקלערונג פון די Phuyaibaan אין די פאָרעם פון אַן העסקעם. ע ר הא ט געמאכ ט דע ם אלטע ן לײענע ן או ן אונטערשרייבן . דער פויאבאן האט געפאלגט מיט ציטערנדיקע הענט. דערנאָך האָט קאַמפּאַן אויך געחתמעט, און זיין פרוי און שוואָגער ווי עדות.

שפּעטער

"איך בין געגאנגען צו באַנגקאָק," האָט קאַמפּאַן געזאָגט צו זיין משפּחה. איך געדאַנק איר קען פאַרדינען מער אין באַנגקאָק און אַז איך וואָלט נישט האָבן צו לעבן ווי אַ סטראָזש אויף אייביק. כ׳האב דארט געװאלט פארדינען גוט געלט צוריקצוקויפן אונדזער געבארגענעם פעלד פון דער פויאבאן. איך געארבעט טאַקע שווער, טאָג נאָך טאָג. אבער איך האב נישט געראטן צו מאכן פיל געלט. איך האב נישט מיט מיר קײן סענט.

"וואָס איך האָב געזאָגט צו די פויאַיבאַאַן איז ריין פאַבריקיישאַן. איך האָב דאָס פֿון ביכער וואָס איר קענט קויפן אין באַנגקאָק. און האנוי? איך ווייס אפילו נישט. אבער עס איז נישט קיין גרויסע זאך, רעכט, צו ברענגען עפעס יושר פאר אונזערע איינוואוינער?' פרייד געקומען צוריק צו זייער פנימער, די ערשטער מאָל אין די יאָר נאָך קאַמפּאַן לינקס. 

מקור: Kurzgeschichten aus Thailand (1982). איבערזעצונג און עדיטינג Erik Kuijpers. די מעשה איז פארקירצט געווארן.

מחבר Makut Onrüdi (1950), אין טייַלענדיש มกุฎ อรฤดี.  עדזשאַקייטער און שרייבער וועגן די פראבלעמען פון סאָסיאָ-קולטוראַללי דיסאַדוואַנטידזשד ווילידזשערז אין די דרום פון טיילאַנד.