Ang mga Isaaners ay hindi Thai: Sino ang maaaring tumawag sa kanilang sarili na Thai? Binura ang lokal na pagkakakilanlan
Larawan ng mapa ng mga sinaunang kaharian (Lanna atbp.) ca. 1750
Malamang na pamilyar ang regular na Thailand-goer sa terminong 'Thainess', ngunit sino ba talaga ang Thai? Sino ang may label na iyon? Ang Thailand at ang Thai ay hindi palaging nagkakaisa gaya ng paniniwalaan ng iba. Nasa ibaba ang isang maikling paliwanag kung sino ang 'Thai' noon, naging at kung sino.
Ang mga sibilisadong tao lamang ang T(h)ai
Ang mga taong nagsasalita ng 'Tai' (Thai, Lao at Shan) na mga wika - bagaman ayon sa ilang mga teorya ang terminong Lao ay mas angkop kaysa sa terminong Tai - lumipat mula sa katimugang Tsina patungo sa Timog-silangang Asya sa pagitan ng ikapito at ikalabindalawang siglo. Ang Mon-Khmer ay pinatalsik mula sa lugar na ito o na-assimilated sa mga taong nagsasalita ng Tai. Ngayon, nangingibabaw pa rin ang Tai sa Thailand at Laos, ngunit mga makabuluhang minorya din sa Vietnam at Myanmar (Burma). Ngunit hindi lahat ay binansagang Tai! Inilarawan lamang nito ang isang bahagi ng populasyon: tanging ang mga nakaabot sa isang tiyak na antas at katayuan ay tinawag na Tai. Ito ay mga 'socialized na tao' (khon thaang sǎngkhom, คนทางสังคม). Ito ay isang pagkakaiba sa 'simpleng tao' ng kalikasan (khon thaang thammáchâat, คนทางธรรมชาติ).
Ang mga kaharian ng Thai ay may sistemang pyudal na may mga amo at serf: Sakdina. Ang salitang Tai ay nangangahulugang 'malayang mga tao' (sěrichon, เสรีชน): yaong mga hindi alipin o serf, na nagsagawa ng Theravada Buddhism, nagsasalita ng 'central Thai' at namuhay sa ilalim ng isang politi na may mga batas at regulasyon. Ito ay kaibahan sa khàa (ข่า) at khâa (ข้า). Ang khàa ay hindi marunong bumasa at sumulat, animistiko, kagubatan na naninirahan sa labas ng sibilisadong mundo. Ang khàa ay ang mga taong naninirahan sa labas ng lungsod/lungsod-estado: ang muuang (เมือง). Ang lungsod ay nanindigan para sa sibilisasyon, ang kanayunan para sa hindi sibilisado. Ang khâa ay yaong mga nagsilbing serf plebs (phrâi, ไพร่) o alipin (tâat, ทาส). Sa mga sinaunang inskripsiyon ay makikita natin ang tekstong 'phrâi fáa khâa tai' (ไพร่ฟ้าข้าไท): 'Ang mga plebs ng celestial sky, servants of the Tai'. Mula sa -marahil- sa panahon ng Ayutthaya (1351 – 176) ang mga tao ay hindi na nagsasalita tungkol sa Tai (ไท) ngunit Thai (ไทย).
Ang mga Isaaners ay hindi Thai kundi Lao
Hanggang sa ikalabinsiyam na siglo, ang salitang Thai ay ginamit upang ipahiwatig ang mga tao ng uri (ang elite). Ito ang mga taong may tiyak na katayuan, sibilisadong paraan ng pamumuhay at karaniwang kultura na may pantay na pamantayan at halaga. Ito ay hindi partikular na naaangkop sa mga taong may ordinaryong pinagmulan at hindi sa lahat ng mga tao sa Khorat Plateau (modernong araw na Isan). Siya at ang mga naninirahan sa kaharian ng Lanna (อาณาจักรล้านนา) sa hilaga, ay nakita bilang Lao. Ngunit ang "Thai" ay hindi rin nalalapat sa mga imigrante: Chinese, Persians at iba't ibang mga lumikas na tao mula sa rehiyon. Ang isang lokal na minorya ay maaaring umakyat sa Thai kung nakakuha sila ng isang marangal na katayuan at ibinahagi ang mga pamantayan at halaga ng mga piling tao.
Nagbago ito sa ilalim ng Siamese King Nangklao (Rama III, 1824-1851) at Haring Mongkut (Rama IV, 1851-1868). Ang 'Thai' ay naging mga nagsasalita ng wikang Thai. Ito ay bilang karagdagan sa iba pang (wika) na mga grupo tulad ng Lao, Mon, Khmer, Malaysian at Cham. Ang ikalabinsiyam na siglo Thailand ay higit na magkakaibang etniko kaysa sa Thailand ngayon! Walang partikular na katangiang etniko para sa Thai, at kaunting pagsisikap ang ginawa upang ipataw ang pagkakapareho ng kultura o etniko sa populasyon. Namuhay ang mga hindi asimilasyong Tsino ayon sa kanilang sariling mga patakaran, ang mga tribong tao ay nakaranas ng maraming diskriminasyon, ngunit ang ibang mga minorya ay nakaranas ng higit o mas kaunting pagtrato tulad ng iba.
Ni ArnoldPlaton, .svg batay sa mapang ito (mula sa UTexas sa ilalim ng Public Domain “Courtesy of the University of Texas Libraries, The University of Texas at Austin.”) – Sariling gawa, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/ w/index.php?curid=18524891
Ang paglitaw ng bansang Thai sa pagtatapos ng ika-19 na siglo
Hanggang sa ikalabinsiyam na siglo, nilinaw ng pamahalaan sa mga Europeo na ang Thai at Lao ay hindi kabilang sa iisang tao. 'Ang Lao ay mga alipin ng Thai' sabi ni Haring Monkut sa kanila. Ang Thai ay hindi naglihim ng katotohanan na ang Siam ay isang mahusay na imperyo na may maraming mga estado ng vassal sa ilalim ng saklaw ng impluwensya nito, ngunit ang Siam mismo ay hindi higit na lumampas sa gitnang kapatagan (ang lambak ng ilog ng ilog ng Chaophraya). Ang mga lugar sa kabila, gaya ng Lanna, ay (malayang) independyente pa rin, tributary, kaharian at lungsod-estado. Ngunit sa pagtatapos ng ikalabinsiyam na siglo nagsimulang magbago ang larawan, ang lahi/etnisidad ay nakita na ngayon bilang isang matitinik na isyu. Nagkaroon ng lumalaking pag-aalala na ang mga kapangyarihan ng Kanluran ay mag-aangkin sa mga lugar na may utang sa Bangkok. Sa ilalim ni Haring Chulalongkorn (Rama V, 1868-1910), sinimulan ang pagsasanib ng mga teritoryo mula sa Bangkok. Halimbawa, ang Lanna Empire ay hinirang na isang viceroy mula sa Bangkok noong 1877 at ganap na isasama noong 1892. Halimbawa, si Haring Chulalongkorn, nang iluklok ang unang Komisyoner ng Hari ng Chiang Mai noong 1883, ay nagbabala na: "Dapat mong tandaan na kapag nakikipag-usap ka sa isang Kanluranin at isang Lao, dapat mong linawin na ang Kanluranin ay 'sila' at ang Lao ay isang Thai. Ngunit kung nakikipag-usap ka sa isang Lao at isang Thai, kailangan mong linawin na ang Lao ay 'sila' at ang Thai ay 'tayo'.
Pagkalipas ng ilang taon, ang hari ay nagkaroon ng bagong pag-unawa sa Thai at Lao. Pinayuhan niya ang mga komisyoner sa 'mga lalawigan ng Lao' na ang Thai at Lao ay kabilang sa parehong 'Châat' (bansa), nagsasalita ng parehong wika at kabilang sa parehong kaharian. Sa pamamagitan nito, nagpadala ang hari ng malinaw na senyales sa, halimbawa, sa mga Pranses: ang mga lugar kabilang ang Phuthai, Lao, Lao Phuan at ang mga Tsino ay nasa ilalim ng hurisdiksyon ng Bangkok. Ito ay hindi hanggang sa huling bahagi ng ikalabinsiyam na siglo na ang terminong 'Châat Thai' (ชาติไทย) ay niyakap upang tukuyin ang 'Thai nation'.
Ibinahagi ni Prinsipe Damrong ang kanyang mga alalahanin kay Haring Chulalongkorn kung ang terminong Châat Thai ay hindi magdudulot ng labis na kaguluhan sa mga hindi etnikong Thai dahil ang terminong 'châat' (kapanganakan) noong nakaraan ay tumutukoy lamang sa mga katangian ng isang tao sa oras ng kapanganakan, at ito ang hindi pa nagtagumpay ang gobyerno na gawing 'Thai' ang mga grupong minorya. Nahaharap sa mga teritoryal at etnikong anyo ng paglaban sa sentralisasyon (panloob na kolonisasyon) ng Bangkok, kahit na si Chulalongkorn ay nagpakita ng ilang simpatiya para sa sariling pamamahala ng mga rebelde sa timog, hilaga at hilagang-silangan: 'Itinuturing namin ang mga lalawigang ito na atin, ngunit hindi iyon. totoo, gaya ng tingin ng mga Malay at Lao sa mga lalawigan bilang kanilang sariling'.
Pinagmulan: Wikipedia
Sentralisasyon mula sa Bangkok
Dahil sa trend tungo sa higit pang sentralisasyon ng administrasyon at ang demarcation ng mga pambansang hangganan, nagpatuloy ang Thai-ification. Ayon kay Crown Prince Vajiravudh, ang mga etnikong minorya, ang magsasaka, ay kailangang 'pinaamo' at 'pinamamahalaan'. Noong 1900 mayroon pa ring imahe ng isang magkakaibang Thailand kung saan naninirahan ang maraming tao. Ang mga piling tao sa Bangkok ay tumutukoy sa mga naninirahan sa modernong hilaga at hilagang-silangan ng Thailand bilang 'Lao'.
Ngunit ang Lao ay malaki ang sukat, marahil kahit na ang karamihan sa mga tao (kaya tama ba talaga ang pangalang Thailand, maaari nating itanong, kung ang Thai ay hindi ang pinakamalaking pangkat ng mga mamamayan?). Sa ilalim ni Prinsipe Damrong, na namuno sa bagong itinatag na Ministri ng Panloob, ang ideya na ang mga Lao ay talagang Thai ay naging opisyal na bahagi ng patakaran. Nagsalita siya para sa pagtatapos ng vassal at semi-vassal states, para gawing Thai ang lahat ng tao at hindi na sila lagyan ng label na Lao o Malaysian. Para bang naging hindi pagkakaunawaan ang lahat, sinabi niyang kakaiba ang pagsasalita ng mga Lao sa Thai, kaya ang tingin sa kanila ng mga taga-Bangkok ay Lao. Ngunit ngayon ito ay karaniwang kaalaman na sila ay Thai, hindi Lao'. Ayon sa prinsipe, maraming mga tao sa labas ng Siam, tulad ng Lao, Shan at Lue, na nagbigay sa kanilang sarili ng lahat ng uri ng mga pangalan, ngunit sa katunayan lahat ay kabilang sa mga Thai. Lahat sila ay kabilang sa lahing Thai at nakita ang kanilang sarili bilang Thai ayon sa mga opisyal na pahayag
Sa unang sensus noong 1904, sinabi ng pamahalaan na ang Lao ay dapat na ituring bilang Thai, na nagtapos na ang Siam ay isang 'largely mono-ethnic na bansa na may 85% Thai'. Hindi ito magagamit ng mga kolonyal na kapangyarihan laban sa Bangkok sa pamamagitan ng pagtanggal sa pagkakakilanlan ng Lao. Ngunit kung ang Lao ay isinama bilang isang hiwalay na uri, hindi mabubuo ng Thai ang karamihan ng magkakaibang etikal na mga tao. Sa census noong 1913, hindi na masasabi ng mga residente na sila ay Lao, ngunit "bahagi sila ng lahing Thai." Pinalitan ng pangalan ni Prinsipe Damrong ang mga lalawigan ng Lao at ang buong rehiyon ng Lao ay nakatatak na 'Isaan' o 'hilagang-silangan'.
Noong 1906, tinalakay ni Haring Chulalongkorn ang patakarang pang-edukasyon sa dating kaharian ng Lanna, na nagsasabing 'ang hangarin ay maunawaan ng Lao ang mga pakinabang ng pakikiisa sa Thai. Samakatuwid, hindi dapat tingnan ng mga responsable sa edukasyon ang Lao bilang mas mababa sa Thai sa lahat ng aspeto. Dapat siyang humanap ng paraan para ang mga opisyal ng gobyerno at ang mga karaniwang tao ay maging isa sa mga Thai. Kung magaling ang Lao, gagantimpalaan sila tulad ng Thai'.
Gayunpaman, ang pagkakaisa na ito at ang pagpapataw ng mga makabayang imahen at makabayan ay hindi laging maayos, tingnan halimbawa ang pagtatanghal na ito ni Propesor Andrew Walker tungkol sa pag-aalsa ng Shan:
Zie ook: www.thailandblog.nl/background/shan-opstand-noord-thailand/
Noong ika-20 siglo, ang Thailand ay nagkaisa sa isang tao
Himala, ilang taon pagkatapos ng sensus noong 1904, lahat ng nagsasalita ng wikang Thai (gitnang Thai, Lao, Shan, Puthai, atbp.) ay naging "mga mamamayang Thai" at miyembro ng "lahi ng Thai." Thai ngayon ang bumubuo ng mayorya sa bansa. Ang mga deviant, rehiyonal na pagkakakilanlan ay pinigilan. Ang kasaysayan ay muling isinulat at lahat ng mga naninirahan ay Thai na ngayon at noon pa man. Sa simula ng ikadalawampu siglo, ang terminong 'Thai' ay hindi na nagpapahiwatig ng panlipunang uri ng isang tao, ngunit ang kanyang nasyonalidad.
Ayon sa 1912 Education Act, ang mga guro sa buong imperyo ay kailangang turuan ang kanilang mga estudyante "kung paano kumilos tulad ng isang mabuting Thai", ang kasaysayan ng Thai at Thai na bansa at kung paano protektahan at panatilihin ang bansa . Ang mga wika maliban sa Central Thai ay ipinagbawal sa silid-aralan.
Sa ilalim ng matinding nasyonalistikong mga patakaran ng diktador na si Field Marshal Phibun Songkraam noong 30s at unang bahagi ng 40s, muling pinalo ang pagiging Thai. Nasa 19de siglo ang mga katagang 'Châat Thai' (ชาติไทย), 'Muuang Thai' (เมืองไทย), 'Pràthêt Thai' (ประเทศาาทศคา) at ม) ginamit nang palitan upang tukuyin ang bansa, ilang taon pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ang bansa ay tiyak na tinawag na Thailand. Ito ay kung paano naging isang nagkakaisa, homogenous na bansa ang Thailand kung saan halos lahat ay may nasyonalidad na Thai, bahagi ng lahing Thai, ay isang Budista at siyempre sumusunod sa batas sa estado ng Thai.
Pinagmulan:
– Ang Political Development ng Modern Thailand, Federico Ferrara. 2015.
–Truth on Trial in Thailand, David Streckfuss, 2010.
– Isang 'etniko' na pagbabasa ng kasaysayan ng 'Thai' sa takip-silim ng isang siglong opisyal na 'Thai' na pambansang modelo, - David Streckfuss, 2012.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_languages
– https://pantip.com/topic/37029889
Sa mapa na may mga grupong etniko, nakikita natin kung gaano kapansin-pansing maraming 'Thai' ang… na may hawak na panulat, literal na nabasag ang kasaysayan. Sa huling ilang taon ng ika-19 na siglo, ang lugar sa hilagang silangan ay 'Monthon Lao Kao' (มณฑลลาวกาว): ang mga lalawigan ng Laotian na nahulog sa ilalim ng Bangkok. At sa loob ng ilang taon ay nakarating si Prinsipe Damrong dito 'Monthon tawan tok chiang nuea' (มณฑลตะวันออกเฉียงเหนือ): ang hilagang (s) ng lalawigan. At hindi naglaon (ca 1900) ay dumating sila sa Isaan ( มณฑลอีสาน ), na nangangahulugang hilaga-silangan.
Sa panahong ito, nangongolekta din ang mga tao ng kasaysayan sa Prachoem Phongsawadan (ประชุมพงศาวดาร ). Sa isang naunang bersyon ay pinag-usapan pa rin nila ang tungkol sa Lao, ngunit sa ilalim ni Prinsipe Damrong ang linya ay tumawid at pinalitan nila ito ng 'Thai' para sa isang mas bagong edisyon. Minsan lumalabas ang mga baluktot na text.
Halimbawa kung saan ang A ay nagbabago sa B:
1A: Ang mga katutubo ng rehiyon (khon phuen mueang) ay Lao,
Khmer (Khamen), at Suai, lahi (chat), at [bilang karagdagan] may mga tao ng iba
bansa (prathet uen), gaya ng Thai, Farang [Westerners], Vietnamese, Burmese,
Tongsu, at Chinese, na nanirahan sa pakikipagkalakalan sa malaking bilang.
คนพื้นเมืองเปนชาติ, ลาว, เขมร, ส่วย, สู่ย, สู่ย, คนพื้นเมืองเปนชาติ วประเทศอื่นคือไทย, ฝรั่ง, ญวน, พม่า, พม่า, วประเทศอื่นคือไทย
จีน, เข้าไปตั้งประกอบการค้าขายเนนอเนนมา
1B: Ang mga katutubo ay karaniwang Thai. Bukod sa Thai,
mayroong Khmer, Suai, at Lawa,16 at mga tao sa ibang bansa tulad ng Farang,
Ang Vietnamese, Burmese, Tongsu, at Chinese ay nanirahan na, ngunit hindi sila marami.
Higit pang impormasyon Higit pang impormasyon,
ญวน, พม่า, ตองซู, จีน, เข้าไปอยู่บู้่บ้าา กนัก
2A: “Nang ang mga tao sa lahi ng Lao (chon chat lao) na nasa
bansa (prathet) sa hilaga, ..” งเหนือ)
2B: “Nang ang mga tao ng lahing Thai (chon chat thai) na naging
sa bansa sa hilaga” เหนือ).
Tungkol sa rebelyon (Ang mga rebeldeng Lao ay naging mga rebeldeng Thai??):
3A: Noong panahong iyon, sa bahagi ng mga pamilyang Lao at Khmer, na,
sa utos ni Chao Pasak (Yo), ay naipon at nanatili sa lungsod ng
Champasak, sa pagkuha ng balita na ang hukbo ng Bangkok ay nagpunta sa isang opensiba ...
sa taon ng baboy, 1189 ng Lesser Era [1827 AD], ang mga Lao at Khmer
lahat ng pamilya ay nakiisa sa pagsusunog para sunugin ang lungsod ng Champasak.
( ) โย่) ให้กวาดส่งไปไว้ยังเมืองจำาปาาปาา ้ ครั้นรู้ข่าว
ว่ากองทัพกรุงยกขึ้นไป ครั้น… ปีกนลนกนนไป Higit pang impormasyon
Karagdagang informasiyon
3B: Noong panahong iyon, sa bahagi ng mga pamilyang Thai at Khmer, na,
sa utos ni Chao Champasak (Yo), ay tinipon at nanatili sa lungsod
ng Champasak, sa pagkuha ng balita na ang hukbo ng Bangkok ay nagpunta sa isang opensiba ...
sa taon ng baboy, 1189 ng Lesser Era [1827 AD], lahat ng mga pamilyang iyon ay sumali
sa pagsunog ng apoy upang sunugin ang lungsod ng Champasak.
Higit pang impormasyon ดิ์ (โย่) ให้กวาดส่งไปไว้ยังเมืองาาองาาองาจองจา ิ์ ครั้นรู้
ข่าวว่ากองทัพกรุงยกขึ้นไป ครั้น ... Higit pang impormasyon
จำาปาศักดิ์ลุกลามฃ
Sa paraang ito, napupunta ka sa isang mapa, tulad ng nakikita natin sa kalagitnaan ng piraso, kung saan ang mga Thai na 'etniko' na grupo ang nangingibabaw sa bansa. Hindi mo na makikita na ang bansa sa katotohanan ay napaka-magkakaibang.
Pinagmulan:
– Ang Pag-imbento ng Kasaysayan ng “Isan” (Akiko Iijima)
- https://en.wikipedia.org/wiki/Monthon
magandang istorya. ang aking asawa ay mula sa Uttaradit. sinasabing siya mismo ay Thai, ngunit nagsasalita at nagsusulat din ng Laotian. tulad ng maraming tao dito. kahit na ang mga tunay na matatanda, kabilang ang aking 78-taong-gulang na biyenan, ay nagsasalita ng Laotian sa kanilang sarili.
Kahit na magkaroon ng "malayong" pamilya na nakatira sa kabilang panig ng hangganan kung saan mayroong kahit na hindi sinasadyang pakikipag-ugnayan, lalo na sa mga libing.
Ang "nakatatandang" pamilya ay nakatira din sa isang lugar sa kahabaan ng hangganan ng Laos.
Chiang rai, Phayao, Nan, atbp hanggang sa Ubon Ratchatani
Masaya na makahanap ng paliwanag dito.
Magandang artikulo, Rob V.! Marami itong nililinaw tungkol sa mga problemang kinakaharap pa rin ng Thailand.
Ang unang card ay may nakasulat na 'Tai Lue' sa light green. Ang kanilang tirahan ay ipinapakita sa katimugang Tsina kung saan sila ay tinatawag na 'Dai', at sa hilagang Laos. Ngunit ang maraming buhay na komunidad ng Thai Lue sa hilagang Thailand, mga imigrante sa nakalipas na 100-150 taon, ay hindi ipinapakita.
Ang aking anak ay isang 'kalahating' Thai Lue. Sinabi ng kanyang ina na ang kanyang unang pagkakakilanlan ay 'Thai Lue' at pagkatapos ay 'Thai'. Pinaghihinalaan ko na nalalapat din ito sa maraming Isaners.
Ano ang hindi masyadong malinaw dito ay na sa paglipas ng mga siglo ang "mga hangganan" sa pagitan ng mga tao (at lalo na ang Khmer at ang Burmese, na halos hindi nabanggit dito) ay nagbago nang malaki. Higit pa rito, nagkaroon ng medyo malakas na paghahalo ng mga bansa, pagkatapos na masakop muli ng isa ang isa pa.
Sa kahabaan ng hangganan ng TH-KH (=Cambodia), karamihan sa kanila ay nagsasalita pa rin ng Khmer sa kanilang mga sarili, at ang mga detalyadong pag-aaral ng antropolohikal ay nagpapakita ng higit pang mga tipikal na katangian ng Khmer.
Higit pa rito: dito sa NL - at tiyak sa d'n BEls - ang parehong kababalaghan ay naganap sa paglipas ng mga taon, ang Dutch ay unti-unting naging karaniwang wika para sa lahat at ang Frisian, Twents, Drents, Limburgs atbp ay itinulak sa isang tabi. Ang EN BE ay hindi pa umiral sa loob ng 200 taon.
Sa susunod na bahagi ay pag-uusapan ko ang tungkol sa mga hangganan, o sa halip ang kakulangan ng mga ito. May mga lungsod-estado (muang, เมือง), na may mga hari o maharlika. Ang mga ito ay may hawak sa lugar nang direkta sa paligid ng muang at paminsan-minsan ay nagpunta sa mga ekspedisyon sa mga gubat upang manloob ang iba pang mga lugar na tinatahanan (lalo na upang alipinin ang mga tao) at/o upang supilin ang ibang muang upang sila ay maging sanga. Ang ilang muang ay may utang sa higit sa 1 mas mataas na muang. Kaya't walang usapan tungkol sa malinaw na mga hangganan hanggang sa ika-19 na siglo. Nagkaroon din ng overlap ng mga lugar, ilang muang ang nagbibilang ng isang lugar sa ilalim ng kanilang sphere of influence. Walang sabi-sabi na dahil sa mga pagnanakaw, mga digmaan at mga refugee na ito, ang mga populasyon ay nauwi din dito at doon. Si Siam mismo ay isang mahusay na mandarambong at annexator. Ang kasumpa-sumpa na mapa kung saan halos lahat ng Southeast Asia mula Malaysia hanggang China ay 'Thai' ay katawa-tawa na propaganda. Mahusay na ipinaliwanag ni Thongchai Winichakul ang lahat ng ito sa kanyang aklat na 'Siam mapped'. Magsusulat ako ng higit pa batay sa aklat na iyon, bukod sa iba pang mga bagay, ngunit hindi iyon gagawin sa isang iglap. Bagama't ang ilang mga Thai ay lumuluha pa rin ng malalaking buwaya sa nawala/nakuhang teritoryo at itinatanggi ang malaking pagkakaiba-iba sa mga tao kung hindi ito angkop sa kanila (o gawin ang mga Thai mula sa iba't ibang sulok ng mundo bilang mga un-Thai na taksil kung nababagay ito sa kanila).
Ngunit salamat sa iyong feedback. Muli, ito ay isang maikling buod lamang, ngunit huwag mag-atubiling ipaliwanag ang ilang mga aspeto.
Upang ilarawan kung ano ang isinusulat ng Pagbabago; Sa unang bahagi ng taong ito, namatay ang lola ng aking kinakasama. Siya ay nasa edad na otsenta at nanirahan sa isang nayon sa pagitan ng lungsod ng Buriram at ng hangganan ng Cambodia. Ang lola sa tuhod na ito ay nagsasalita lamang ng Khmer at, bukod sa isang bihirang pagbisita sa lungsod, ay hindi kailanman umalis sa rehiyon. Ang aking kapareha, ipinanganak noong 1991, ay pinag-aralan sa wikang Khmer sa elementarya. Thai ang wikang panturo sa sekondaryang paaralan sa Buriram at mataas na paaralan sa Bangkok.
Sa kanyang kamatayan, sinubukan niyang magpaalam sa kanyang lola sa tuhod sa pamamagitan ng mobile phone sa Khmer at natuklasan na hindi na niya talaga alam ang aktibong paggamit ng Khmer, bagama't sinasabi pa rin niyang naiintindihan niya ito nang husto. Kapag kinakausap ko siya ng ilang Khmer na salita at parirala na natutunan ko sa Cambodia, hindi niya rin talaga naiintindihan ang mga iyon. Mula dito naiintindihan ko na ang Khmer na sinasalita sa Cambodia ay malaki ang pagkakaiba sa Khmer na sinasalita sa Buriram.
Nakakalimutan ko pa rin ang punchline; ang lola sa tuhod na ito ay nagsasalita lamang ng Khmer at hindi kailanman natutunan ang wikang Thai.
Kakaiba na ang maliliit na mamamayang Thai na minorya ay hindi binanggit kahit saan, mga taong tulad ng Mani.