Mes ëndrrës dhe veprës së Komunitetit Ekonomik ASEAN

Komuniteti Ekonomik ASEAN, i cili supozohej të hynte në fuqi më 31 dhjetor 2015, është më larg se kurrë. Ajo ëndërr përplaset me realitetin e ashpër. Pyetja është: sa serioze janë vendet pjesëmarrëse për arritjen e një qëllimi të përbashkët, shkruan Nithi Kaveevivitchai në Fokusi i Azisë bashkëngjitja e Bangkok Post.

Shumë ekonomistë, akademikë dhe diplomatë kanë dyshuar prej vitesh nëse një grup kaq i larmishëm prej dhjetë vendeve është i përgatitur për të formuar një bashkim ekonomik.

Vërtet i larmishëm, sepse produkti i brendshëm bruto (GDP) për frymë në Singapor, një nga vendet më të pasura në botë, është 43.929 dollarë amerikanë dhe në Myanmar, një nga vendet më të varfra, 715 dollarë. Raporti midis PBB-së më të lartë dhe më të ulët është 1:61 në ASEAN krahasuar me 1:8 në Bashkimin Evropian.

Pengesat kryesore në rrugën drejt AEC janë mospërputhja midis ambicieve politike, mungesa e mundësive dhe shpesh mungesa e vullnetit politik në disa shtete anëtare, analizon një raport i fundit i Institutit Kërkimor CIMB Asean (CARI).

“Theksi politik në tregtinë ndërrajonale nuk korrespondon me realitetin ekonomik”, thotë Jörn Dosch, autori kryesor i raportit të CARI. Nëse shikojmë praktikën aktuale, është e habitshme se tregtia brenda ASEAN nuk është rritur pothuajse që nga viti 2003 dhe me vetëm 1998 për qind që nga viti 4,4. Ajo mbetet e mbërthyer në afërsisht 25 për qind të vëllimit total të tregtimit në ASEAN.

Është gjithashtu domethënëse që lehtësirat ekzistuese të tregtisë së lirë nuk përdoren pothuajse në ASEAN dhe 46 përqind e kompanive të anketuara nga CARI thonë se nuk kanë plane ta bëjnë këtë në të ardhmen. Kjo është shqetësuese sepse 99 për qind e fluksit të mallrave midis gjashtë ekonomive kryesore të ASEAN-it është pa tarifa. Konkurrenca gjithashtu pengon tregtinë e lirë. Shumë vende të rajonit prodhojnë të njëjtat produkte, ndaj sipas definicionit ata nuk janë të interesuar të hapin kufijtë e tyre.

Kompanitë e mëdha po shikojnë SHBA-në, BE-në dhe Kinën

Por ka edhe më shumë: rreth 95 deri në 98 përqind e të gjitha kompanive në tregun ASEAN janë kompani të vogla dhe të mesme. Shumica kanë pak interes apo mundësi për të hapur krahët përtej kufijve. Kompanitë e mëdha në rajon, nga ana tjetër, janë të jashtme. Ata fokusohen dhe konkurrojnë me njëri-tjetrin për të fituar akses në SHBA, BE dhe Kinë.

A nuk ka pika të ndritshme? Po, investimet ndërrajonale janë rritur vitet e fundit. Me sa duket, vendeve të ASEAN-it u pëlqen të investojnë në vendet fqinje.

Përfundimi i Jörn Dosch: 'Duke pasur parasysh gjendjen aktuale të punëve dhe rezistencën që ekziston midis vendeve anëtare në nivel kombëtar, nuk ka gjasa që të gjitha qëllimet të mund të arrihen. AEC 2015 është një proces, jo një pikë përfundimtare.'

(Burimi: Asia Focus, Bangkok Post, 15 korrik 2013)