Sa tatagi le Phanom i Buriram

Taialani - manuia mo e fiafia i measina taua faʻasolopito - ua faʻapipiʻiina i fausaga e molimau i le vaitaimi na nonofo ai le tele o lenei itulagi i lalo o le pulega a le Khmer Empire.

O aʻu lava ia na fiafia i nei fausaga mo le tele o tausaga ma i le tele o tausaga na mafai ai ona ou suʻesuʻeina e uiga i le 80% o malumalu Khmer uma i Cambodia ma Thailand, e oʻo lava i nofoaga e sili ona le faʻafeiloaʻi pe le mafai ona maua. O nei asiasiga atonu e le avea ai aʻu ma se tagata poto faapitoa, ae o se tasi ua avea ma se 'alofa naunau' e mafai ona faamatalaina. O le asō ou te fia faʻasoa atu le malamalama ua ou mauaina e ala i le faʻasino atu o le tele o mea e faʻamaonia e taʻitaʻia ai se malamalama sili atu pe a asiasi i se nofoaga faʻasolopito Khmer. O le fausaga o nei malumalu lavelave ei ai sitaili tulaga ese, fausaga, elemene ma faamoemoega e tulaga ese ai.

O le mea taua i le asiasi atu i malumalu o Khmer o le iloa lea o nei faʻalavelave e leʻi fausia e avea ma nofoaga o tapuaiga poʻo nofoaga e fai ai sauniga mo le au faʻamaoni. E leai, o nei malumalu sa nonofo ai tagata o le Pantheon o le Khmer; o atua ola pea. O nei atua sa faamoemoe e fiafia i tufuga faufale ma o latou aiga e faafesuiai mo malumalu ua faapaiaina mo i latou. I totonu o lenei manatu, o atua, o loʻo faʻatusalia i faʻatagata na faʻatusalia i latou, e leʻi manaʻomia tele se avanoa. I le faʻatusatusa i Europa, mo se faʻataʻitaʻiga, i le taimi lava e tasi na tauivi ai le au faufale ma le fesili pe faʻapefea ona faia le tele o avanoa avanoa mo tagata tapuaʻi poʻo le auala e tufatufa atu ai le mamafa o faufale pito i luga, e leʻi leiloa e le au tusiata Khmer le moe i luga o ia fesili. Ne ‵tau o fakamautinoa aka ne latou me e ‵lasi a faletapu kolā ne faite ne latou ke ‵nofo i ei te tupua o te atua. O le mafuaaga lena o nofoaga tutotonu o loʻo i ai nei faʻatagata pe masani ona faʻatapulaʻaina le lapopoa. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le totonugalemu o le nofoaga tutotonu i Angkor Wat e tusa ma le 4 m i le 7 m.

Prasat Hin Muang Tam Shrine Complex, Buriram

O le taua o nei malumalu, lea e masani lava ona tu i totonu o le malumalu, e faapitoa lava le faamamafaina e le nofoaga tutotonu i totonu o le lavelave ma fafo, faatasi ai ma le maualuga o le terrace po o le tele-layered pyramidal base lea sa masani ona fausia ai ma o le mea moni foi i le maualuga ma le teuteuga o malumalu. talatala, o le tumutumu po o le fausaga e pei o se fagu e faapaleina ai ia malumalu. O le fa'avasegaina ma le fa'atumauina o nei olo, lea e fa'asolosolo ona fa'aitiitia i le maualuga, e fa'atatau i le fa'apalapalaina o le Mauga o Meru, lea e sili atu mulimuli ane.

O fa'avae na tu'u ai fa'atagata o atua e le'i lautele atu nai lo le gopuras, o faitoto'a na maua ai le avanoa i totonu o le malumalu. O malumalu na faapaiaina mo Shiva e seasea lava ona i ai se faatusa, ae o le phallus-pei o se ata lingama'a e fa'atusalia ai tane ma le yonima'a e fa'atatau i le fuata'ina ma le manuia. O le tele-lapisi maa linga ua faatusaina le Brahmanic Trinity. O le vaʻaia, cylindrical pito i luga o loʻo faʻatusalia Shiva, o le ogatotonu o loʻo natia i totonu o le faʻavae o le octagonal ma fai ma sui o Vishnu, ae o le faʻavae e masani lava ona sikuea ma faʻatusa Brahma. O faavae o le ioni-e toetoe lava o taimi uma e saunia ai maa ma tootoo loloto ina ia mafai ai ona tafe le vai e faaaoga i sauniga ma mafai ai ona aoina e le au faatuatua. O le laʻititi laʻititi o faitotoʻa i totonu o malumalu e faʻamaonia ai foi o le tala e mafai ona e mauaina i le tele o taʻiala femalagaaʻi e uiga i solo tetele semanu e faia i lena taimi e le aoga.

Fa'atafunaga o le Malumalu o Khmer o Prasat Sdok Kok Thom, Itumalo o Sa Kaeo

O le sikuea sikuea ma le faʻataʻitaʻiga faʻafanua o le toetoe lava o malumalu uma o Khmer o se faʻatulagaga o le Khmer cosmology e malosi ona aʻafia e le Brahmanism. O le malumalu ma le totonugalemu prasat po o le olo o le malumalu e faatusa i le mauga paia o Meru mo Hindu. O lenei mauga e le gata o le totonugalemu o le Khmer cosmos ae faʻapea foʻi ma lalolagi uma faaletino, faʻatusa ma le faaleagaga ma o le mea lea o le nofoaga o atua. O olo laiti masani i tulimanu ta'itasi o le tuaoi o le malumalu tutotonu e fa'asaga i mauga si'osi'omia; le Mandrachala Mountain i sasae, le Suparshva i sisifo, le Kumuda i le itu i matu, ma le Kailasa i le itu i saute. A'o fa'aigoa vai masani e fa po'o le va'a si'osi'omaga o lo'o fa'atusalia ai ogasami o le lalolagi. I le tulaga o Angkor Wat, o le vaeluaga o le moat e iai foi se aoga aoga ona o le mamafa o le vai mo le tele o seneturi ua mautinoa ai o le mamafa tele o le fausaga ua tauia ma e leʻi paʻu ... O fausaga uma o se vaega o le malumalu Khmer o loʻo i totonu o se vaʻaiga lelei i le nofoaga tutotonu lea e le gata ina tuʻuina atu ai le vaaiga atoa, poʻo le vaʻavaʻai faʻapitoa. .

I totonu o lenei fa'atulagaga fa'apitoa fa'apitoa o fale, o lo'o pulea e le totonugalemu prasat so'o se saite. Masalo e le ona o lona tele, ae ona o lona maualuga ma le maualuga o le maualuga o le faʻamaeʻaina o mea teuteu e masani ona faʻatusatusa i le isi vaega o le lavelave. I le faaopoopo atu i le ogatotonu pe sili atu talatala vaega o loʻo i ai nei, o faletusi o se isi vaega taua o malumalu Khmer. I totonu o nei faletusi, tusa lava pe teuteuina pe leai foi i faʻatagata semi-sii aʻe, sa i ai le avanoa e faʻapipiʻi ai ata faaopoopo o atua. I nei teuteuga puipui, e sili ona faʻaalia ai le tele o tufuga a le au tufuga Khmer, o loʻo i ai se tulaga mataʻina e tasi: O le teuteuga o se malumalu e masani lava ona amata i le nofoaga tutotonu aʻo leʻi faʻaauau le teuteuga ma le teuteuga e amata mai i lenei vaega tutotonu. O le mea lea, e malamalama lelei, o se galuega umi ma le au tusitala faʻasolopito ua ioe e leai se malumalu Khmer e tasi - e oʻo lava i Angkor Wat poʻo le Bayon Temple i Angkor Thom - ua maeʻa atoatoa e ui lava i le maualuga o faanaunauga o le au faufale ...

Lopburi (YuenSiuTien / Shutterstock.com)

O puipui puipui, e masani ona puipuia e se moat, o se isi elemene faifaipea i le fausaga o malumalu Khmer. Na fausia i poloka tetele o le laterite po o le maa oneone, o nei puipui malolosi e pei o se tagata e lē gata ina tuaoi ma puipuia ai le malumalu. Pe a ui atu se tasi i faitotoʻa poʻo gopuras e tatau ona ulufale vave atu ma le iloa ua laa atu se tasi i le isi lalolagi, o atua. O le tuufua o le lotoa o le malumalu na fesoasoani i le tagata asiasi, o le tasi lea suiga ma liliu le ki o le mafaufau. Oi ioe, e uiga i le gopuras ma isi faitotoʻa lenei: O le tele o malumalu Khmer e masani ona tasi le avanoa: i sasaʻe. O isi itu sa i ai ni faitotoa pepelo pe tauaso e faatumauina ai le tutusa o le fausaga. O le mafuaaga foi lea o le tele o puipui tauaso sa faapipiiina i faamalama tauaso. Malosi mo tagata uma…

O le taua tele i le faʻatulagaina o malumalu Khmer o se faasologa o sauniga lea 'ua pupula mata o le atua', o le toe faatutūina faafaatusa o atua na faapaiaina i ai le malumalu. O le mea lea, o taulaga, e masani lava o maa taua po o lau auro, sa natia i maa oo, tanumia i lalo o faavae o faatagata ma linga i totonu o le malumalu tutotonu pe natia i se alcove faamaufaailoga i le pito i luga o le talatala. E masani lava, o lauulu poʻo fao tipiina o tagata na faʻapipiʻiina foi i totonu o nei nofoaga i le faʻamoemoe e mafai ona latou faʻamoemoe i le puipuiga faʻapitoa a atua. O le i ai o mea taua na mafua ai foi ona faʻapipiʻi pe ave e tagata gaoi le tele o nei faʻavae.

O uluai malumalu sa masani ona fausia i piliki. E le gata o le tulaga lea ona o le tele o le omea o loʻo i ai, ae faʻapea foʻi ona o le gaosiga o le gaosiga e sili atu le mamafa o galuega nai lo le tipiina ma le gaosiga o maʻa masani poʻo le oneone. O piliki tuai e fai si lapopoa: 30 x 15 x 7 cm. Mulimuli ane, i le faaiuga o le 10e seneturi o le lapopoa na laititi ma o lea na sili atu ai ona pulea. O le au fai piliki, e sili ona atamamai i a latou fefaʻatauaʻiga, na faʻamanuiaina i latou i le faʻaogaina e toetoe lava a le faʻaogaina. Latou te le'i fa'aogaina le sima mo lea mea, ae o le masonry masonry e fa'atatau i la'au fa'afefiloi ma le loam. O le le lelei o piliki, ioe, o latou - sei vagana ai masonry teuteu - e le fetaui lelei mo teuteuga atamai. O le mea lea ua tatou iloa ai i lenei vaitaimi, o le amataga o le fausaga o Khmer, o piliki e masani ona ufiufi i stucco, faʻapipiʻi faʻapipiʻi. Ae ui i lea, o nei mea e tau le mafai ona tumau i le suega o le taimi e aunoa ma se afaina ...

Angkor Wat

Angkor Wat – Cambodia

O le maa oneone o le mea faufale e sili ona lelei a le Khmer. O le mea moni e masani ona latou faimalaga mamao e suʻe le maa oneone e foliga mai o se itu. O le tau o le tipiina, gaosiga ma le tuʻuina atu o le oneone sa sili atu le maualuga nai lo piliki. Ua i fafo le maa oneone Phnom Kulen, na oʻo atu i le Kulen Hills, lea e tu ile 40 kilomita mai Angkor. O lenei mea na manaʻomia ai ni taumafaiga faʻapitoa, aua na feaveaʻi e le vai i alavai na fausia e le Khmer e sili atu i le 35 kilomita le umi. Ua fuafuaina e saienitisi e na o le va o le 6,5 ma le 10 miliona poloka ma le mamafa o le mamafa o le 1,5 tone na faʻaaogaina mo le fausiaina o Angkor Wat… I le taimi muamua, na faʻaaogaina le oneone mo mea teuteu ma faitotoʻa ma faʻamalama. E le gata i lea, na umi se taimi e mafaufau ai le Khmer pe faʻafefea ona foia faʻafitauli mautu e fesoʻotaʻi ma le faʻaogaina o le maa mamafa. O le mafua'aga lea ua na'o le fa'aogaina ma le tele o le fa'aogaina o lenei ituaiga ma'a i le seneturi lona sefulu. O ma'a, na fa'ameamea lamolemole e pei o le maamora, na fa'ata'atia e aunoa ma le sima e tau le iloa atu so'oga. I nisi tulaga, o poloka e faʻapipiʻi faʻatasi e mortise ma tenon soʻo, ae o isi tulaga, o le kalave ua faʻaaogaina ma le poto. O se tasi o mea sili ona lelei o le maa oneone o lona - e faigofie - faigofie ona galue, ma o lea ituaiga maa sa masani ona faʻaaogaina mo teuteuga teuteu ma faʻatagata.

I le tautala e uiga i faʻatagata, e faaopoopo atu i tala faasolopito ma tala faʻasolopito i luga o puipui o fale, matou te maua i totonu o malumalu taʻitasi e masani lava i luga o pou. Devatas en  Apsaras Onā. Devatas e masani lava o ni atua faatauvaa na auauna e puipuia le malumalu.  Le vaega pito sili ona lauiloa o Devatas o nimphs paia e masani ona faʻaalia o ni siva poʻo Apsaras. O tagata matagofie ma le ofoofogia o ē na fai ma sui o agaga fafine o le ea ma le vai ma e sili ona mafai ona faʻatusalia i agelu Kerisiano. E lua ituaiga Apsaras; le lalolagi lauika ma le Atua daivika. E le gata i le Devatas en  Apsaras e mafai e se tasi ona maua ata o le Dvarapala. O leoleo ia o le malumalu tagata po o temoni ua faaauupegaina i tao tetele ma maces tetele. E masani ona e mauaina i latou i tafatafa o faitotoa ma faitotoa.

Phanom-wan – Nakhon Ratchasima, Nai Mueang

O faitoto'a lava ia e masani ona fa'apipi'i i luga o fa'alava ua vaneina. O ma'a pito ia po'o fa'amau. O le mea moni, o fa'alava fa'alava ia e fa'afeso'ota'i poutū sa'o e lua i le va o lo'o tautau ai se faitoto'a po'o se ala. Sa le mafai e le au faufale Khmer ona fausia se faitotoa faaofuofu moni. Sa latou fa'aogaina le mea e ta'ua o le corbel po'o le fa'amafanafanaga fa'aofuofu, o se fa'amaufa'ailoga e tu'u ai fa'ama'a i itu uma o se avanoa, lea e sosolo teisi atu i le ogatotonu mo fogafale ta'itasi e fai ai se ituaiga fa'aofuofu. E le gata i lea, o lenei auala le mautu o le fausiaina o faitotoa ua mafua ai le tele o alalaupapa i totonu o malumalu o Khmer ua solo i lalo i le aluga o taimi… O le maa pito i luga o nei faaofuofu, o le ala, sa faapaleina i lintels. O le fausaga tafatolu i luga a'e o le pito e ta'ua o le pediment. A teuteuina se pediment, o lenei elemene fausaga e taʻua o le tympanum. O sitaili o loʻo faʻaaogaina e le au tusiata ma tufuga mo le teuteuina o paʻu ua faʻaleleia i le aluga o taimi i le tulaga ua faʻamaonia ai o se taʻiala aoga i le tafaoga tonu o le fausaga o le malumalu Khmer.

I le faaopoopo atu i le oneone, sa masani ona faaaoga le laterite. O lea ituaiga omea e malu pe a aveese mai le eleele, ae e vave ona malo pe a paʻu i le ea ma le la. Laterite, lea e mafai ona mitiia le eleele ma vai timu ma fesoasoani i le mautu, sa masani ona faaaoga mo faavae ma le fausaga lagolago o malumalu. Ona o lona foliga mataga, tumu i lua, laterite sa le talafeagai mo le gaosiga teuteu. O lenei mea taugofie sa masani ona faʻaaogaina i itumalo i fafo o le malo. O le mafuaaga lena na faʻaaogaina ai o mea autu fau fale i totonu o malumalu e mafai ona tatou mauaina i Taialani i aso nei. O le tele o tagata asiasi i aso nei latou te le iloa o le tele o malumalu Khmer na muai valiina i lanu susulu. O taualuga o lo'o fa'aofuina i le 'apamemea ma le pulu e tu mai i luga o puipui ua pa'epa'e, o mea teuteu e masani ona vali i le lanumoana po o le mumu. Atonu o se vaaiga mataina…

9 Tali i “O nai fautuaga mo le asiasi atu i se malumalu iloga o Khmer”

  1. Hans fai mai i luga

    Manaia tele ma aoga tala e uiga i nei malumalu.

  2. Black Jeff fai mai i luga

    Ua uma ona ou asiasi i ni nai malumalu Khmer. Ae mai le taimi nei o le a ese la’u vaai i na malumalu ma faamatalaga ua ou maua nei. Tala fa'aa'oa'oga ma fa'afiafia!

  3. l.maualalo tele fai mai i luga

    Fa'amatalaga mata'ina!

    Faafetai Lung Jan.

  4. Vincent fai mai i luga

    Fa'aa'oa'oga tele ma tala lelei.
    Fa'afetai. I la'u asiasiga e sosoo ai i se malumalu faapena, o le a ou vaai i ai mai se isi itu.

  5. Alphonse Wijnants fai mai i luga

    Fa'afetai mo lenei tusiga fa'amatalaga.
    Na matua manino lava taʻu mai.

  6. Hugo fai mai i luga

    Oka se manaia, fa'amatalaga ma le manaia o le pou! Faafetai tele Lung Jan

  7. Walter EJ Fautuaga fai mai i luga

    O le suʻesuʻega sili ma atoatoa o fale Khmer uma ma tusitusiga na faia e
    Etienne Aymonier i lana Khmer Heritage i Taialani
    https://www.whitelotusbooks.com/books/khmer-heritage-in-thailand

    E le gata i lea, o loʻo i ai se suʻesuʻega o itumalo i lalo o le pulega a Siam i lena taimi:
    Khmer Heritage i Itumalo Tuai Siamese o Cambodia
    https://www.whitelotusbooks.com/books/khmer-heritage-in-the-old-siamese-provinces-of-cambodia

    O le Siamese ma le tamaoaiga i le lotoifale ma aganuu o loʻo faʻamatalaina i:
    Isan Travels e le tagata suʻesuʻe Farani lava e tasi.
    https://www.whitelotusbooks.com/books/isan-travels-northeast-thailands-economy-in-1883-1884

    O se punaʻoa tele foi o faʻamatalaga e uiga ia Isan i le amataga o lona atinaʻe. I le faaopoopo atu i le tele o faafanua ma ata o faitotoa ulufale, o loo talanoaina foi le siosiomaga faalenatura.

    O le a le tele na tumau ai i le tofotofoga o taimi (ma le vete a tagata ese)?

  8. Marc Dale fai mai i luga

    Fa'amatalaga lelei tele. O se tau fa'aopoopo mautinoa mo so'o se tasi e mana'o e asiasi i nofoaga Khmer. Sa ou fiafia i lenei mataupu Khmer mo> 30 tausaga ma, sei vagana ai tusi faʻapitoa, e seasea ou faitau i se faʻamatalaga puupuu ae sili ona manaia.

  9. KopKeh fai mai i luga

    Manaia le faitau ma manatua.
    Ma o le isi taimi (talosia e vave oʻo mai) ia manuia mai le malamalama ua faʻaaogaina.
    Faafetai!


Tuua se faamatalaga

Thailandblog.nl fa'aoga kuki

O la matou upega tafa'ilagi e sili ona aoga ona o kuki. O le auala lea e mafai ai ona matou manatua au faʻatulagaga, faia oe o se ofo patino ma e fesoasoani ia i matou e faʻaleleia le tulaga lelei o le upega tafaʻilagi. faitau atili

Ioe, ou te manaʻo i se upega tafaʻilagi lelei