E fa'afefea ona e fa'asa'o le au fusu?
Tuuina atu o tamaiti aʻoga i se tolauapiga faʻapitoa ma teena tamaiti aʻoga fou e iai peʻa ma tatui. O faiga ia o loʻo faʻamoemoe le pulega Thai e foia ai sauaga i le va o tamaiti aʻoga mai aʻoaʻoga matata eseese.
"Latou te le iloa pe faapefea ona fai lena mea," o le tala lea a Bangkok Post i lana faʻasalalauga ananafi, tali atu i ni faʻalavelave matuia se lua talu ai nei. I le aso 12 o Setema, e toaono tamaiti aʻoga (photo homepage) o le Rajamangala University of Technology (Uthen Thawai campus) na fanaina ni tamaiti se toʻalua o le Pathumwan Institute of Technology i le taui ma sui mo le maliu o se tamaititi aʻoga Rajamangala i le silia ma le lua vaiaso talu ai. [Vaai foi Tala Fou mai Taialani Mai ananafi.]
E le fou le manatu o le tolauapiga. Sa taumafai foi malo ua mavae. Ia aoao atu le autalavou i le amio pulea ma le usiusitai i se lima mausali. Ua le manuia taumafaiga uma ua mavae ma o lea ua toe taumafai le malo junta. Ma o le isi fua o loʻo faʻaalia ai le vaapiapi o le au suʻesuʻe [o le Ofisa o le Komisi o Aoga Matata Eseese].
O faiga ua fuafuaina e na o le vaseina o le le naunau e vaʻavaʻai i mafuaʻaga autu: aʻoaʻoga matata e le fetaui ma faʻataʻitaʻiga faʻapolofesa, maualalo le manatu o tamaiti aoga ma se faiga aʻoaʻoga e faʻateleina ai le le tutusa o vasega i le va o le mauoa ma le mativa.
Ma e le galo: o se faiga fesoasoani lea e alu ai le tele o tupe i aʻoaʻoga iunivesete, ma iʻu ai i le toʻatele o tagata faʻauʻu ma maualuga le leai o ni galuega.
Bangkok Post talitonu i lana fofo. Afai o aʻoaʻoga faʻapitoa e maualuga le tulaga ma ofoina atu i tamaiti aʻoga le faʻamoemoe e maualuga totogi, e vave ona suia le ata. Ua faateleina le talisapaia lautele. Ma ua fa'aitiitia le fa'atupuina o tamaiti a'oga o latou fa'asinomaga ma le fa'amaualuga mai a latou kegi. ( Punavai: Bangkok Post, Setema 26, 2014)
Faiga faigata
O taumafaiga e siitia le tulaga o aoaoga tau matata eseese e tatau ona o faatasi ma faiga faigata e taofiofia ai sauaga a tamaiti aoga mai aʻoaʻoga tauva, o le saunoaga lea a le Palemia Prayut i lana lauga i vaiaso taʻitasi TV ananafi. Fa'afo'i le Fiafia i Tagata. [E le gata ua ese le sipelaina e le nusipepa o le igoa o le palemia: Chan-o-cha nai lo Chan-ocha, ae o le h i le faaiuga o lona igoa muamua ua aveese foi. Ua avea nei ma Prayut ae le o le Prayuth.]
O faiga faigata e aofia ai le tapunia o se kosi mo le tolu i le fitu aso pe a maua tamaiti aoga o misa. O le tapunia e mafai ai e le Ofisa o le Private Education Commission ona su’esu’eina fuafuaga e tetee atu ai i sauaga a aoga o lo o fesiligia. E mafai ona toe tatala pe a tu'uina atu le moli lanumeamata i fuafuaga. O a'oga e fusu ai tamaiti a'oga e sili atu i le faatolu i le tausaga e le fa'atagaina ona lesitala tamaiti fou i le tausaga fa'alea'oa'oga e soso'o ai.
Fai mai Prayut e manaʻomia faiga, ae na ia ioe latou te le foʻia le faʻafitauli i ona aʻa. Mo se fofo umi, matua, sosaiete ma le aufaasālalau e tatau ona fesoasoani faʻatasi e suia uiga o tamaiti aoga ma tuʻuina atu ia i latou se avanoa.
'O tamaiti a'oga matata eseese e mana'omia mo le atina'eina o le atunu'u o ni tagata faigaluega tomai. O vaega pito i luga o alamanuia e lima o loʻo manaʻomia nei tagata faigaluega tomai [Textiles, electronics, food and drinks, rubber and plastics, and construction.] E tatau ona faʻalauiloa aʻoaʻoga matata ma e tatau ona vaʻaia tamaiti aʻoga o se tagata faigaluega taua.'
Na fautuaina e le Palemia galuega faatino e galulue ai tamaiti aoga mo le manuia o le sosaiete, tuuina atu fesoasoani i tagata na aafia i faalavelave ma fesoasoani i le aoaoina o isi tagata faigaluega e le o iai ni tomai ma le lē agavaa.
(Source: Bangkok Post, Setema 27, 2014)
O sauaga o lo'o i le va o taliga ona sau lea ma se paipa e saeia ai le faleoloa meafaigaluega. Ioe, o le a aoga lena mea. O le olo fa'atau e fa'amama le pe'a? Ou te matua vaai i ai. O le faiga o le 'na o le taia, o le a fesoasoani'. Na faapefea ona e maua le manatu? Ma tapuni le aoga? Ona e tulia lea o i latou i le auala.
O le toe a'oga fa'amalosi e le'i galue lava i so'o se mea. O mea autu, o iina e te amata ai, ma afai e le manaʻo matua / le mafai ona faʻavae lena, o le 12 tausaga o aʻoaʻoga tulagalua.
Aisea e sa'o ai a'oa'oga i matata eseese e sasa ai ulu o le tasi ma le isi? Ou te lei faitau lava i lenei mea mai tamaiti aoga kolisi. E iai se sootaga ma le amataga? Ma tupe mai tina ma tama?
I soo se tulaga, o se faafitauli ogaoga ma ou te moomoo i le malo malosi e foia ai. Ou te le iloa pe faapefea, ou te faamaoni.
E leai se mea e fai i tagata fusu, o le mea lea tatou te taʻua o le gang war ma e mautinoa lava e le o se mea lata mai, o lenei faʻafitauli ua leva ona i ai i le tele o tausaga ma aʻoga faʻapitoa poʻo soʻo se mea e tauva le tasi i le isi. E pei o Amerika (LA) e tau tagata i nisi vaega o pitonuu e pulea ai le faatauina atu o fualaau faasaina i le mea e taʻua o le taʻavale e ala i fana poʻo Europa le vevesi o le soka ma mea e taʻua o hard cores e tauva le tasi i le isi pe leai foi ni maliega telefoni.
I Netherlands / Europa soka "lagolago", i ai tamaiti aoga mai aʻoga?
Ioe, ou te fia iloa po o le a le mea o loʻo i tua o le manatu o le faʻafefe i le ulu o se tamaititi aʻoga o loʻo faia se isi vasega.
I aso nei, e oʻo lava i le 'posh' hockey, o loʻo i ai ni faʻalavelave faʻafuaseʻi, lea, i loʻu fefe, na 'faʻatagaina' aʻu e matau i oʻu lava mata.