Bua Noi, alu ese mai lena taualuga...
Alu ese mai lena taualuga, na pese Peter Koelewijn i le 1959. Ma o le a tupu lena mea. Gorilla Bua Noi (27), o loʻo nofo toʻatasi i totonu o se pa sima i luga o le taualuga o le faleoloa o Pata, ua agai i le fogafale i lalo. Ma faatasi ma ia ma isi manu tetele, e pei o taika ma urosa.
O le manaʻoga mai tagata faʻamalosi, lagolagoina e le 35.000 saini, e faʻasaʻo le gorilla ma faʻateʻaina le pemita o le fale (faʻapitoa), o lea e leʻi faʻaumatia. O se vaega, ona o le pemita e le o faaui i tua e le Matagaluega o Paka, Faasao ma Laau Faasao (DNP). Ae ui i lea, o le vaitaimi aoga o le a faʻapuupuuina mai le 5 i le 1 tausaga.
E le gata i lea, e manaʻomia e le DNP le faleoloa e faʻapipiʻi ai mea faʻapipiʻi afi i luga o le taualuga, faia se fuafuaga faʻasaʻo pe a tupu se afi ma faʻaitiitia le numera o manu laiti i se numera e mafai ona faʻasaoina i lenei tulaga.
O nei mea uma e mafai ai ona galulue faʻatasi le pule o le Pata Zoo. Fai mai a ia e leai sana tupe e fausia ai se fale fou mo Bua Noi. E le o manino pe o le a musu le DNP e faafou le pemita i le tausaga a sau, e tusa ai ma se punavai i le DNP. E felagolagomai le pule pe a fesoasoani isi pa manu tumaoti poo le malo e faatupeina le fausiaina.
Na faatauina e Pata Zoo le Bua Noi i Siamani i le 1988; Talu mai lena taimi sa nofo o ia i luga o le taualuga o le faleoloa. O ia o se tasi o le au fa'atosina tele.
O Sinjanya Apaithan, o se tasi o tagata fa'amalosi, e talitonu e tatau i le manu se nofoaga e sili atu nai lo le taualuga. Pe a mū se afi, e lē ola o ia. O le siitia atu i le fogafale i lalo e mafai ona faasaoina ai lona ola, o lana tala lea.
Ae ui i lea, o le faʻanofoina o se primate e leʻo aunoa ma se lamatiaga, lapataʻi fomaʻi. Afai e le lava le tumama i le nofoaga fou, o le Bua Noi e ono maua i se siama siama. O se vaega o korila na maliliu i Sigapoa ina ua maeʻa se gaioiga.
(Source: meli bangkok, 25 Setema 2014)
Pe le o se mea uigaese ea lenei, o se korila i totonu o se pa i luga o le taualuga mo le olaga e avea o se tagata fiafia?