O lana lava naifi; o se tala puupuu na saunia e Siata Kobchitti

E uiga i le vasega maualuga ma le klootjesfolk. O le tama ma le tina o le vasega maualuga e faʻafeiloaʻi le la tama i se taumafataga e faʻatagaina oe e nofo pe afai e iai sau lava naifi. O lena naifi o le avanoa lea a le vasega maualuga. O loʻo iai foʻi se aliʻi i se suti lanu kulimi e sili ona e aloese mai ai ...

O lenei tala e iai lona itu pogisa. E le mo manava vaivai. Ou te lapataia le tagata faitau…

---

Na matou o i le taumafataga; sa fiafia lo'u atalii ae sa fai si popole foi. O leo o le piano na siuleo mai i totonu o le fale talimalo o loo faamalamalamaina e se moli. Ua uma ona iai nisi o malo ma ua e faalogoina le pisapisao; o lo'o talanoa tagata, o poloka aisa e tata'i le tioata ma le leo o meainu o sasaa. O se kapeta mumu toto sa faatalia le auvalaaulia.

Ou te lei vaai i le talimalo ma ave le ava ma le atalii e faafeiloaia le au valaaulia. Ona su'e lea o le matou laulau ona o lo'o i ai sa'u pisinisi e talanoaina ma lo'u atalii ma ou te le'i mana'o e tupu se mea pe a oo i le taimi o le taumafataga. O le po nei o le amataga lea o se vaitau taua i lona olaga, ma o lea o le a tatou iloa ai pe o ia o se vasega e tasi ma aʻu, pe o le a mou atu ma avea ma se tasi o tamaʻitaʻi. Matou te matua le mananao lava i lena mea.

Sa tatau ona ou faamalosiau ma fesoasoani ia te ia ina ia iloa o ia o se faataitaiga atoatoa o la matou vasega. “Sau inu,” sa ou fai atu ai, ma tuu atu ia te ia le ipu malamalama na ou aumaia mai le fata a le auauna. “Ma inu lemu,” o le lapataiga lemu a lo’u toalua. Sa fefe o ia ina ne'i ma'i o ia ae le'i oo i le taimi.

Sa matou oo i le matou laulau. Na punou le auauna laulau ma tulei nofoa ma aluga mafiafia i o matou luma. Sa faaaloalo ma faaeteete o ia, ae sa i ai le fefe i ona mata.

Le 'lava' naifi

Na ou nofo i lalo, aveese laʻu lava naifi mai lona faamoega ma tuu i tafatafa o laʻu ipu. Na tatala e lo'u toalua lana ato lima ma aumai i fafo lana lava naifi. E paee ma le au o nifo elefane. 'Ave lau naifi ma tuu i luga o le laulau' o lana tala lea i lo'u atalii. Faatasi ai ma lima gatete sa ia sii aʻe i luga lana naifi ma tuu ma le le mautonu i lona tulaga.

Sa ou fesoasoani ia te ia e filifili lana lava naifi. Na tuʻuina atu ia te ia le faʻatagaina e umia se naifi ma o se avanoa faʻapitoa lea e toʻaitiiti tagata e mafai ona fiafia i ai. Vaai i tagata o loo nonofo i lo tatou aai; na'o se vaega to'aitiiti, filifilia e fa'atagaina e fai a latou lava naifi. O isi tagata o fitafita vae.

“E tatau ona e tausia lelei, atalii, aua e tatau ona e faaaogaina i taimi uma. Manatua, pe e te fia 'ai pe leai, e tatau lava ona lelei lau naifi i taimi uma.' E le galo ia te au upu a lo’u tama ma o lea ua ou tuufaasolo atu i lo’u atalii. “Ia manatua, e tatau lava ona maai lau naifi ina ia mafai ona e tipi i soo se taimi”.

'Tama, ou te le fefe ...' 'O le a lau tala, atalii? Vaai i lou tina. E selau pasene tamaitai ma e lei faaalia lava le fefe. Ae, sa ou faapena foi i le amataga. Se'i toe inu.' Sa ou aveese se ipu malamalama mai le fata.

Le tamaloa i suti kulimi

Sa ou fai atu i lo'u atalii 'Ia outou mataala i lena alii iina. Pe a tatou aai mulimuli ane, aua le soona latalata atu ia te ia. O ia o se tagata poto.' Sa tau le iloa atu e lo'u toalua na tusi atu ia te ia. "O le tamaloa i le kulimi suti?" ‘Aua ‘e te va‘ai ‘iā te ia. Ua uma ona ia tosoina lana naifi pe a savali mai se tasi i tafatafa ane. O nisi taimi na te tipi ese ai tamatamailima o se tasi; ua tupu lena mea i le toatele o tagata. Fai se isi meainu. Ua toeitiiti lava oo i le taimi.' 

"Tusa lava pe e te faia pisinisi ma tagata e faʻatagaina ona fai naifi ma fegalegaleai ma i latou, e le faʻapea e mafai ona e faʻatuatuaina i latou." faaopoopo i ai lo'u toalua. “O lea ia e mataala pe a e alu i fafo e aumai mea’ai, ma nofo latalata mai ia i matou.”

Le talimalo

"Manuia le afiafi!" Na ou faliu i tua ae tu'i mai e lo'u toalua se ta. "Manuia le afiafi!" Sa ou tu i luga ma faatalofa. “Atalii, ou te manao e te feiloai i lenei alii.” Sa faafeiloaia o ia e lo’u atalii ma le faaaloalo. 'Ioe, o lo'u atalii lea. O le aso nei na ia maua ai le aia e fai ai lana lava naifi.'

'Oi! Ia, o se naifi manaia tele lena!' Sa ia sii i luga le naifi ma olo ma le alofa. “Ma e matua maai foi,” o lana tala lea i lo’u atalii. "Na fesoasoani lo'u tama ia te au i le filifilia o lenei naifi." “Ma sa ia aveina oe i le po nei e faataitai…” o lana tala lea, ma toe tuu le naifi. 'Ioe, o le taimi muamua lenei' o le tala lea a lo'u atalii.

'Ua lelei! E manaia lou nofoa, e lata ane i le laulau o taumafataga. O le a e maua se afiafi manaia, alii talavou' sa ia ata ma savali ese. Sa atili ai ona to'afilemu lo'u atalii. ‘Ua ‘iā te ia lana pisinisi ma fa‘atauva‘a i fitafita vae; na te auina atu i fafo i le lalolagi atoa.' “E tatau la ona mauoa o ia, tama? "O ia e pele, ma le talimalo o le po nei." 

O le a ta'u atu e lo'u toalua ia te ia le uiga o le naifi. Sa nofo o ia ma faalogologo ma le le fiafia. Sa ou faamoemoe o le a sili atu lona fiafia ma popole ina nei avea o ia ma se tasi o fitafita vae. E leʻi faaalia i ona fofoga le faanaunauga o lo tatou ituaiga o tagata. E tatau ona ia iloa o se faamanuiaga le i ai o lau lava naifi!

E toatele tagata sa naunau e o atu e aumai a latou lava naifi. O nisi ua faatau atu fua o latou matua ina ia maua ai a latou naifi. Ae e foliga mai e leʻi mafaufau i ai loʻu atalii. Sa ou tuuina atu ia te ia ni au kamupani se lua, o lea na faatagaina ai o ia e fai sana lava naifi. Atonu na vave ona ou faia lena mea.

“Atalii, o le a lelei mea uma. E leai se mea e te fefe ai. Matou te nonofo ma oe i taimi uma. ”… Na su'e e lo'u toalua lenei mea mo ia. 'Leai, tina, e le mafai! E inosia. E inosia.'

“A e mana’o e fai ma mamoe uliuli o le aiga, e le afaina. Pule oe. Ae mafaufau muamua i ai aua o le a suia ai lou olaga atoa. Ona avea ai lea o oe ma tagata ulavale e pei o fitafita vae ma afai e te oo i se faalavelave e mafai ona e amata faatau atu lou toalua ma lau fanau. O tagata e iai a latou lava naifi e fa‘atauina i latou; latou tipi ese, inu o latou toto ma 'ai o latou faiʻai. Ma a oo mai le taimi, aua e te sau ia te au! Pe lava!' Sa ou mautinoa e tatau ona ou faamataʻuina o ia ma ia mautinoa ou te leo ita. 

“Atalii, na e vaai i lena mea? Afai e sau le faioloa ia i tatou, e faapefea ona uma lena gaogao?' na fai atu ai lo’u toalua ma le inoino i lo’u atalii. 'Tina, ou te iloa. O le mea lena ua ou iloa ai e inosia. E tatau ona tatou faanoanoa mo i latou.'

“Atalii, e te tautala faapena ona e te lei taumafai lava. O le asō na ou aumaia ai oe i le taimi nei ua i ai lau lava naifi. Ia taumafai ae afai e te le fiafia i ai ona ou le toe fai atu lea. Ua lelei, atalii?' Sa ou tautala lemu, ma faatoafilemu o ia, ae na te lei tali mai. 'Ia, toe inu. O le a e maua ai se lagona lelei.'

E tautua…

Na tu le musika piano. Sa mumo moli. Sa nonofo tagata i le laulau. Sa savali atu le tagata talimalo i le ogatotonu o le potu. I se leo malosi, e uiga ese o tatou ituaiga o tagata, na amata ai ona ia tautala. 'Ia manuia le afiafi, malo fa'aaloalogia. Sei ou gauai atu e valaaulia oe i le taumafataga ua ou saunia mo oe…'

Sa tuu e lo'u toalua le solosolo i luga o le ma tama tama. Sa tuu la'u solosolo e le tausi laulau. Ona tuu lea e lo'u toalua o ia lava i lona solo i se saoasaoa ma le atamai e masani ai tamaitai uma o lo tatou ituaiga. Sa pisi tagata uma i solosolo. Sa pei i matou o ni tagata kuka sa sauni e tipi aano o manu ina ia aua neʻi saisai mai le toto mai le tipi i o matou ofu matagofie…

'Sup Hip Hooray! Na alu atu le fiafia i le potuʻai. Ona ola lea o le moli ma tatala le faitotoa taumatau… 

O se tamaloa i luga o se laulau uʻamea na taʻavale i totonu. E ese mai i se fusi uamea i lona fatafata, lima ma vae, sa le lavalavā o ia. O lona ulu sa i totonu o se pusa uamea sa nonoa i luga o le laulau. O foliga e le o vaaia ma e le iloa lona faasinomaga. Ona taavale mai lea o le laulau lona lua, e pei lava o le muamua, ae o lea ua taoto i ai se fafine. 

Sa fesili lo'u atalii pe aisea ua ufiufi ai ulu. 'O le mea lena e mana'omia e le tulafono. E lē tatau ona tatou faanoanoa i tagata o le a tatou aai ai. E le tatau ona tatou vaai atu i o latou foliga augani ma faalogo atu i lo latou leo ​​o aioi atu ina ia faasaoina o latou ola. E le mafai ona e maua se alofa mo nei tagata maualalo. Na fanau mai lenei tagata e 'aina e i tatou. Afai o le a tatou mauaina lenei mea faanoanoa, o lona uiga o le a le malie mo i tatou.'

O lea la ua tumu tino i le malamalama, ua mafai ai ona tatou iloa le auala na galue malosi ai le talimālō. Sa tino aano ma mananaia. Ia mama atoatoa sele ma fufulu mama. E leai se mea e mafai ona fa'aletonu i se taumafataga fa'apitoa.

'O malo fa'aaloalogia, ua o'o i le taimi o le 'aiga o le afiafi ma e vala'aulia 'outou uma e auai. Faafetai atu tamaitai ma alii.' Na alu le tagata talimalo i tua. Na tutulai uma le auvalaaulia ma le naunautai.

'Ta o foi, a leai o le a ta misi' o le tala lea a lo'u toalua ma tago i lana naifi. 'O a'u .. Ou .. e te le fa'amalosi…' o le tautumau o lo'u atalii i se leo gatete. 'Sau, atalii. Afai e te le taumafai, e te le aoaoina lava. Vaai, ua savavali tagata uma.' Na toso e lo'u toalua lo'u atalii i luga i ona vae. “Aua nei galo lau naifi,” sa ou fai atu ai ma le malosi.

Sa ave o ia e lo'u toalua. 'Vaai, ana le manaia po ua le lolofi mai tagata!' Ua uma ona ou i ai i le laulau, tago i se ipu ma savali atu i le tamaitai talavou. Sa tatau ona faatali lo'u taimi. O lona fatafata ua leai, o le toto o lo'o tafe sa'oloto ma sa ia taumafai e saeia o ia lava ae ua mau le lima.

Na ou filifili e tipi ese ni aano o loʻo siomia ai le suilapalapa. Sa ou tuuina ni nai pa mafiafia i luga o la'u ipu ma sa tele le toto i luga oi latou. Na tipi ese e se tasi lona lima ma tafe mai ai le toto i oʻu foliga. Fai mai le tamaloa “fa’amalie atu” ma fa’asino i le lima o lo’o feanu pea i le toto. Sa matou talie faatasi i ai. Na ia tago atu i le lima ma tuu i luga o lana ipu; o lo o tafe pea le toto. 'Ou te fiafia e 'ai tamatamailima. O ligaments e sua ma fe'ai e 'ai.'

Sa pisi tele i le laulau; na o 'au lava naifi' na e va'aia ma tipi. Sa ou tipiina se isi fasi vaega mai le suilapalapa ma tuu i luga o lau ipu. Ua leai foi le manava ma ua alu i fafo le manava, ua lilofia i le toto. Sa leai so'u fia 'ai i le manava ma lava i la'u ipu. Toe fo'i i la'u laulau! I le ala na ou faalogoina ai se fafine o alaga: 'Oi, manaia! E i ai ni anufe laiti i totonu o le manava!'

E le'i oo mai lo'u toalua ma lo'u atalii, ma sa fesoasoani mai le tausi laulau ia te au e sui le solosolo toto. Sa sili atu lona nofo pologa nai lo le masani; O le vaai atu i nei mea uma na fefe ai o ia ma na ia iloa e mafai ona ia iu i lenei mea pe afai na te le taulimaina oʻu manaʻoga uma.

Na toe foi mai lo'u toalua ma lo'u atalii. Sa faatumulia lana ipu i aano o manu i se vaitaele o le toto ma sa ou vaaia foi ni ivi. Sa sesega la'u tama ma sa ou manatu o le a pe. I luga o lana ipu sa na o se tamaivae lapoa. 'Utu fa'au! Pe na o le pau lena o mea e te maua?' Sa le mafai ona ou taofia; ona o ia ua leiloa o'u mata!

“Tama, tau lava o le filemu,” o le tala lea a lo’u toalua. "E le'i faia muamua e le ma tama lenei mea." Na ou mafaufau i le taimi muamua na ma o ai ma loʻu tama ma sa ou amio e pei lava ona faia e loʻu atalii i le taimi nei. Sa ou to’a teisi ma maua sina lagona alofa mo lo’u atalii. 'Faamalie atu, atalii! Aisea e te le 'ai ai?'

Sa ou faaali atu ia te ia. Uu la'u lava naifi ma tui ma tipi loloto i le aano. Ua tipi ese ma tuu le tasi i lou gutu. Lamu lemu ina ia e fiafia i le tofo o fasi vaega uma. 'Alofa. Alofa tele. Atonu ua leva ona ia fafagaina i latou,' o la'u tala lea i lo'u toalua. "O le a sau tala, lau pele?" Sa ia tilotilo mai ia te au. E mumu lona gutu i totonu e pei na ia lamu betel. “Na’o lo’u ta’u atu ia te oe le mālū o le aano o manu.

“Ioe,” o lana tala lea ma toe u. “E iai foʻi oʻu ivi. E te manatu e mafai ona ou taofia se tasi e faasa'o ai lo'u isu? Pe o se manatu lelei lena?' Ona lamu lea o ia. "E pule lava oe, lau pele." “Fai mai atalii, aisea e te le 'ai ai? O le a le mea o lo'o e fa'atali? Ai, tama, e manaia.' Sa tautala o ia i la’u tama a o le’i gaogao lona gutu.

Na foliga mai na tau musu lo'u atalii. Na ia tipi lemu se fasi aano mai le vae matua, tofo i ai, ma tuu ese. "Sau, taumafai se vaega. Ma aua le popole e uiga i amioga po o amioga. E sili atu lena mo nerds. 'ai lelei tama, e mautinoa e lou tina e te fiafia i ai.'

Sa tau le mautinoa, sa ia pipii lana tui i le vae matua ma tuu i lona gutu. Ma o le taimi lava na tofo ai lona laulaufaiva i le tofo, na suia ona foliga! E peiseai na ia mauaina se mea e ofo ai na ia manatu e le o iai. Na aliali mai i ona mata le mata'utia fa'amuamua ma sa ia tilotilo atu ma le fia'ai i lena vae matua. Na ia lamu ma fiafia i le tofo o le aano o le tagata ua ia iloa nei. Ua le toe i ai lena foliga i ona foliga, o le faaupuga "faanoanoa tele mo fitafita vae."

Na lamu e lo'u atalii le vae matua seia oo ina uma aano ma na o le ivi na totoe. Sa ia feanu i fafo le fao. 'Na ou fai atu ia te oe o le ae le fiafia! Ma ua na'o le tamatama'ivae matua lea!' Na uma la'u tama ma alaga mai 'O le a ou toe maua nisi.' “Leai, aua le faamaimaua lou taimi, ua na o ivi o loo totoe nei”. Sa ou avatu ia te ia se fasi fasi tele o la’u aano ma sa le toe faatuai ae ua amata ona lamu.

'E tatau ona e mata'ituina lau lava naifi, tama. E maua ai e oe le aia tatau e 'ai ai aano o tagata' o la'u tala lea ia te ia. Sa ia fesili atu i lona tina mo se isi fasi aano.

Sa ou toe tilotilo atu i lo'u atalii. E ui ina vaivai lona aano, ae sa ia uuina ma le malosi lana lava naifi. Sa ia tilotilo lelei i le tagata faigaluega ma sa mafai ona ou faitau i le mea sa ia mafaufau i ai i ona mata. 

Sa ou ata ia te a’u lava a o ou tilotilo atu i aano o lo’o i luga o la’u ipu. Otioti i fasipepa ma lamu i le faamalieina ma le fiafia e maua e se tama i le mafanafana o le fiafia o lona aiga.

-O-

Le tusitala Chart Kobchitti (ชาติกอบจิตติ, 1954) o se fa'au'u mai le Kolisi o Tufuga ma Tufuga Poh Chang i Bangkok. O ana tusitusiga e aofia ai Kham Phi Phaksa (The Judgment), lea na manumalo ai i le South East Asia Write Award i le 1982.

Mo se folasaga i le tusitala ma lana galuega taga'i i le tusiga lenei a Tino Kuis: https://www.thailandblog.nl/cultuur/literatuur/oude-vriend-chart-korbjitti/  E uiga i lona olaga ma galuega i wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Chart_Korbjitti. 

Punaoa: Filifiliga o Tala Pu'upu'u & Solo a South East Asia Writers, Bangkok, 1986. Suafa Peretania: The personal knife. Fa'aliliu ma fa'atonu e Erik Kuijpers. E lei maua le tausaga na tusia ai lenei tala.