Na faamatala mai e se malumalu Thai
Wat Khao Suwan Pradit i Don Sak
Po'o ai lava e alu i Taialani e mautinoa lava e avea ma Puta malumalu asiasiga. O malumalu (i le gagana Thai: Wat) e mafai ona maua i soo se mea, e oo lava i nuu laiti i nuu i tua.
I nuu uma Thai, o le Wat o loʻo nofoia se nofoaga taua. I luga o lotoa o le malumalu o le a e vaʻaia ai le tele o fale ma mea faʻamanatu ma o lenei tusiga o le a taʻuina atu ia te oe le mea e fai ai.
O se Thai Wat (malumalu) masani e siosiomia e puipui e lua e vavae ese ai mai le lalolagi faalelalolagi. O nofoaga o patele e taoto i le va o puipui i fafo ma totonu. O malumalu tetele e masani ona iai faʻatagata Buddha i luga o puipui i totonu, lea e avea o se fata poʻo se avanoa e mafaufau ai. O lenei vaega o le malumalu e taʻua o Buddhavasa poʻo Phutthawat.
I le va o puipui i totonu, i luga o le eleele faapaiaina, o loʻo i ai le Bot poʻo le Ubosot (avanoa paia), lea e siomia e laulau maʻa e valu. O le vaega sili lea ona paia o le malumalu; o le faapaiaga o malumalu ma sauniga faapitoa e faia ma e na o monike e faatagaina e ulufale. O loʻo i ai se faʻatagata Buddha i totonu o le pusa, ae o faʻatagata autu o Buddha o loʻo i totonu o le Viharn (fale faʻapitoa).
I totonu foi o le lotoa o loʻo i ai le logo logo Chedi poʻo Stupas, lea o loʻo iai faʻamaumauga a le Buddha, ma tumutumu maualuga poʻo Prang i le Cambodia style. E mafai ona maua Sala (faato'aga tatala) i totonu o le malumalu atoa; e aupito tele o le sala kanpnan (fale mo su'esu'ega), mo tatalo o le aoauli. I le faaopoopo atu i faatagata Buddha, o le ae mauaina foi le tele o tala faasolopito i luga o le lotoa o le malumalu.
O malumalu i Taialani e maua fua. E tele tulafono, aua o le malumalu o se nofoaga paia mo Thais:
- Ufiufi vaega o le tino e pei o tauau ma vae e oo i tulivae. Leai ni laina ua pa'u. E tatau ona aveese pulou po o pulou.
- Aua le faalavelave i tagata tatalo. Aua le tautala leotele.
- Aua ne'i faasino ou vae i se faatagata Buddha. Ia mautinoa e faasino ou vae i tua pe a e nofo i lalo.
- Tatala i taimi uma ou seevae pe a ulu atu i se malumalu. E tusa lava pe leai se faʻailoga!
O le tele o malumalu i Taialani e na'o le tasi (1) puipui i totonu o lo'o i ai uma fale o lo'o ta'ua.
O nisi taimi e lua vaega taʻitasi e iai se puipui eseese e siomia ai: o le Putthawat ma le Ubosot, Wihaan ma isi (Puttha o lona uiga o le Buddha)
ma le Sangkhawat (Sangkha o monasticism) lea o loo i ai fale o monike, koties, (lea ua avea nei maota) ma umukuka ma faleuila.
O le Ubosot (potu faapaiaga) faatasi ai ma na maa paia e 8 (e taʻua o semas) o loo siomia ai e le o totonu o malumalu uma, e masani ona tapunia, ae tatala ma na o alii e mafai ona maua. Fa'asa mo fafine....
O lena fale suesue e ta'ua o Sala kaanpriaen (o le hall ma le sala e tasi le a'a Sanskrit…).
E masani lava o loʻo i ai se faletusi, e taʻua o le ho trai, ma o le mea moni lena laʻau lapopoa Phoo matagofie i lalo, e tusa ai ma talatuu, na faʻamalamalamaina le Buddha.
Ou te fia aʻoaʻo atili e uiga i le tele o ata e faʻafeiloaʻi e se tasi i Malumalu Thai ma aganuu Thai. O fea e mafai ona ou maua ai nisi faʻamatalaga i lenei autu