Vaavaaiga o le 100 pagota, 12 itula aso faigaluega ma totogi maualalo. E faigata le galuega a le leoleo falepuipui.
O le mea lea e sili ai le faaosoosoga pe a ofo atu e se pagota se tupe e ave faanana i totonu o se telefoni feaveai po o fualaau faasaina.
O Od Sae Pua, o se leoleo o le falepuipui i Nakhon Si Thammarat Prison, na musu ma lipotia le taumafaiga taufaaleaga i lona pule. I le vaveao o Aukuso 18, na fanaina ai o ia a o alu atu i le fale. Ioe, e le tau fa'atauva'a nei ali'i fa'atau fualaau fa'asaina, e ui lava o lo'o loka ma ki. O lo’o popole nei le Ofisa o Fa’asa’oga, ona o le fesoasoani a leoleo amio pi’opi’o, o le a mafai ai ona fa’aauau a latou fefa’ataua’iga mata’utia e aunoa ma se fa’asalaga mai le falepuipui.
Ua tumu falepuipui ma ua le lava le aufaigaluega
O fa'afitauli autu o le tumutumu o falepuipui ma le le lava o leoleo. O le Falepuipui o Nakhon Si Thammarat na fuafuaina mo le 3.300 pagota ma o lea ua iai le 4.900. E tatau i leoleo taʻitasi ona mataʻituina le 100 pagota. I isi falepuipui, e to’a 15 pagota o loo tuuina i totonu o se tamai sela, ae e leai ni sela laiti o le falepuipui. O tagata lapopoa e 150 pagota pe sili atu, ina ia latou vavalalata le tasi i le isi ma faigofie ai ona o atu i leoleo.
Thailand e 143 falepuipui, o le iva o ia falepuipui, e aofia ai Nakhon Si Thammarat, o faʻalapotopotoga faʻapitoa (EBI). I totonu o le atunu'u, e 159.000 pagota o lo'o fa'afalepuipuiina mo le solitulafono o fualaau fa'asaina, po'o le 65 pasene o le aofa'i atoa o le falepuipui e tusa ma le 246.000. E masani ona fa'asala le au fa'atau vaila'au ma le au gaosi oloa i le falepuipui mo le olaga atoa po'o le fa'asalaga oti. E seasea latou agavaa mo se faasalaga faaitiitia po o se faamagaloga. Ma o loʻo faʻatupulaia pea a latou numera.
O pagota e atamamai
O lo’o taumafai le Ofisa o Fa’asa’oga e taofia le feso’ota’i atu o pagota ma i latou o lo’o tausaafia i fafo o le toese. Mo se faʻataʻitaʻiga, o loʻo maua e falepuipui ni mea faʻapipiʻi e le mafai ai ona feʻaveaʻi telefoni feaveaʻi, ae o le taimi nei na faʻapipiʻiina i le falepuipui o Khao Bin i Ratchaburi. O le ai ai foi masini X-ray ma mea pueata mata'ituina i totonu ole EBI.
O ta’avale ma oloa e ulufafo ma alu ese mai le falepuipui, fa’apea fo’i ma meli, e sili atu ona fa’atonutonuina. Ae o pagota e atamamai. Mo se faʻataʻitaʻiga, o vailaʻau o loʻo pipii i lalo o taʻavale ma se maneta ua ave faʻanana. Na maua lea mea ina ua maua le tele o maneta i totonu o sela. Ma o le taimi lava na natia ai fualaau faasaina i totonu o afifi o Lactasoy (susu susu), lea na auina atu i le falepuipui. O isi faiga e aofia ai le vaevaeina o falepuipui i sone laiti ma faʻafeiloaʻi masani tagata faigaluega ma pagota.
E tatau i le sosaiete ona ave lana matafaioi
Ae o le faamatalaga a Padet Ringrawd, le faatonu o le Ofisa o Fualaau Fa’asaina ma Puipuia, o faiga uma ia e taofia ai se’ia o’o ina fo’ia le fa’afitauli tele, le tumutumu o falepuipui. E fesoasoani tele e aloese ai mai le falepuipui mo solitulafono laiti. O Iapani, mo se faʻataʻitaʻiga, ua faia ni laasaga e tolopo ai le falepuipui ma toe faʻaleleia i latou o loʻo tagofia fualaau faʻasaina i le fesoasoani a le nuʻu. 'O le ki o le tu'uina atu lea e le sosaiete o se lima fesoasoani ma fa'atino tiute.'
( Punavai: Bangkok Post, Spectrum, Setema 9, 2012)