Le Ekalesia a Saint Anna Nong Saeng i Nakhon Phanom

I tausaga mai le 1940 i le 1944, na sauaina ai tagata Katoliko i Taialani ona o le vaaia o se 'koluma lona lima' i le feteenaiga ma Farani Indochina.

O Nuu Leiloa o Siam/Thailand

I le 1893, na folau atu ai se vaatau a Farani i luga o le Vaitafe o Chao Phraya ma taulai atu ana fana i le Siamese Royal Palace. Na faia feutanaiga iina i luga o le tagi a Farani e pulea eria e manatu Siam mo ia lava, o se itumalo i sisifo o Mekong e tusa ma le maualuga o Luang Prabang, ma le tele o itumalo i matu o Cambodia. O se vaega i luga o le fautuaga a faufautua mai fafo, na suia ai e le Tupu o Chulalongkorn. O lenei mea na tupu na tuua ai se tiga tumau i le tala faasolopito a Thai, ae i le taimi lava e tasi na viia ai le Tupu o Chulalongkorn mo le tausia o le filemu ma le taofia o le toe nofoia o Siam.

Le taua o le 1940-1941 e toe maua ai teritori na leiloa

O le manu'a o teritori 'leiloa' na faʻafefe i le malamalama Thai ma faʻaalia i se tulaga sili atu i le taimi o le taʻitaʻia o le Nationalist Field Marshal Plaek Phibunsongkhraam (Phibun Songkhraam, 1938-1944). Na ia faamemelo i Italia fascist ma Iapani.

I le 1940, na matuā toʻilalo ai Falani e Siamani. Na faʻaaogaina e Iapani lenei mea, ma manaʻomia ma maua se nofoaga faamiliteli i Farani Indochina. O faʻataʻitaʻiga a le Nationalist ma Falani-Farani na faia i Bangkok, aʻo faʻateleina foi e le malo le faʻasalalauga.

Mai ia Oketopa 1940, na faia ai e Thailand osofaʻiga i luga o le ea i Laos ma Cambodia. Vientiane, Phnom Penh, Sisophon ma Battambang na pomu. Na osofaʻia foʻi e Falani ia taʻaloga Thai i Nakhorn Phanom ma Khorat. Ia Ianuari 5, 1941, na amata ai e le au Thai se osofaiga i Laos, lea na vave tuliesea ai Farani, ma Cambodia, lea na latou ofoina atu ai le tele o tetee. I le lua vaiaso mulimuli ane, na mafatia ai le neivi Thai i se toilalo mataga i se taua a le sami e latalata i Koh Chang.

O se vaega e ala i le soalaupulega a Iapani, na sainia ai se armistice i luga o se vaatau a Iapani i le aso 31 o Ianuari, 1941, a o Me o lena tausaga na tuuina atu ai e Vichy Farani ia vaega o loo finauina i Thailand i se feagaiga, ae na o se vaega o mea na faatoilaloina e Thailand. O lea na mafua ai le fiafia tele i Thailand, lea na auai ai Iapani ma Siamani, ma o le mafuaaga lea o le fausiaina o le 'Victory Monument'.

I le 1947, na tatau ai ona toe faafoi atu e Taialani nei oganuu na faatoilaloina i Falani i lalo o uunaiga faavaomalo ma ina ia avea ma vaega o le lalolagi faavaomalo.

Epikopo Joseph Prathan Sridarunsil i le sauniga o le faapaiaga ia Novema 10, 2018 i Hua Hin

Le sauaina o tagata Katoliko

Na tusia e le kovana o Nakhorn Phanom se tusi i le Matagaluega o le Initeria ia Iulai 31, 1942:

'O le itumalo e galulue vavalalata ma le faitau aofaʻi ile Katoliko) e aʻoaʻo ma aʻoaʻoina le auala e salamō ai o ni tagatānuu lotonuu ma faaauau ai pea o ni tagata Puta agalelei e foaʻi atu meaalofa. O loʻo faʻaauau pea ona matou tausisia le faiga faʻavae o le aveesea o le Katoliko mai Taialani. O i latou e toe foʻi i le lotu Puta e lē o toe mulimuli i tu ma aga a le Katoliko. Latou te mananaʻo e ola saʻo e tusa ai ma tulafono talafeagai.'

O faatosinaga a le au Kerisiano i Siam/Thailand e toetoe lava o taimi uma e o faatasi ai ma se le talitonuina e le pulega. E masani ona teena e Kerisiano le faia o tiute faigaluega ma totogi lafoga ma vavae ese mai le nofo pologa i aitalafu, lagolagoina e konesula mai fafo (aemaise lava Egelani ma Falani) sa i ai aia tatau i fafo. O nisi taimi na iʻu ai i faiga sauā, e pei o le fasiotia o ni tagata liliu mai se toʻalua i le 1869 i le faatonuga a le Tupu o Lanna (Chiang Mai). I le 1885, na osofaʻia e se vaega o tagata Katoliko Wat Kaeng Mueang i Nakorn Phanom ma faʻaumatia faʻatagata Buddha ma mea faʻapitoa. Ina ua maeʻa se tali malosi mai pulega a Siamese, o feutagaiga i le va o itu na maua ai se fofo.

I le amataga o le taua ia Novema 1940 e toe maua mai le 'ituaiga leiloa' mai le pulega faakolone Farani, na faalauiloa ai e le malo le tulafono martial ma o tagata Farani uma e tatau ona tuua le atunuu. E le gata i lea, na faatuina e le malo o Phibun se faiga faavae fou. O le Katoliko na taʻua o se talitonuga ese lea na faamataʻuina e faʻaumatia tu ma aga masani a Thai ma o se tasi o le malo Farani. Sa tatau ona aveesea. Kovana o itumalo tuaoi Farani Laos ma Cambodia sa tatau ona tapunia falesa ma aʻoga ma faasaina sauniga. Na tupu lenei mea i se fua tele i Sakon Nakhorn, Nong Khai ma Nakhon Phanom.

Na tuliesea uma e le Matagaluega o le Initeria patele mai le atunuu. Na tulai mai le fenumiai ona sa toatele foi patele Italia a o Italia o se paaga a Thailand.

I le tele o nofoaga na osofaʻia e le faitau aofaʻi o falesa ma faʻaumatia totonu. I Sakon Nakhorn sa auai foʻi monike. O le mea e sili atu ona matuiā, o le fasiotia lea e leoleo o tagata Katoliko e toʻafitu i Nakhorn Phanom ona sa latou mumusu e taofi le talaʻiga ma uunaʻia isi e aua neʻi lafoaʻia lo latou faatuatua. Mulimuli ane na tuuaʻia i latou i le mataʻutia. Na faailoa mulimuli ane e le Pope nei maturo e toafitu.

Na faasalalau atu e se faiga paolo e ta'ua o le 'Thai Blood' ni fa'asalalauga fa'asagatau i tagata Katoliko. Na ia taʻua le Buddhism e taua i le faasinomaga Thai. O Katoliko e le mafai ona avea ma Thais moni, e masani lava o ni tagata ese, na mananao e faapologaina Thais ma fausia ai se 'koluma lona lima'.

Saint Joseph Catholic Church i luga o auvai o le Vaitafe o Chao Phraya latalata i Ayutthaya

I le tele o nofoaga i Isaan, ae faapena foi i le itumalo o Chachoengsao, na faatulagaina ai e le pulega ni fonotaga lea na faatonuina ai tagata Katoliko e lafoai lo latou faatuatuaga Katoliko ma toe foi atu i le lotu Thai moni e tasi, i lalo o le faasalaga o le leiloa o galuega ma isi taufaamatau. Fai mai se ulu o le itumalo, 'O i latou e toe fia avea ma Puta e mafai ona tumau i luga o le nofoa, o i latou e fia tumau Katoliko e tatau ona nonofo i luga o le fola.' Sa nonofo i lalo tagata uma sei vagana ai nai tagata.

E oo lava ina ua uma le taua i le faaiʻuga o Ianuari 1941, sa faaauau pea sauāga ma taufaamataʻu. Faatoa uma i le 1944 ina ua manino mai ua faiaina Iapani i le taua ma faamavae ai le Palemia o Phibun (Aokuso 1, 1944) e faafilemu le Allies.

Ina ua uma le taua

Na manatu Egelani o Taialani o se malo tetee ma talosagaina tupe ma oloa (alaisa) e taui. O Amerika sa fai si malu i lana iloiloga, ma faasino i le Free Thai movement na tetee i Iapani. Na matua mana'o Farani e toe fo'i 'ituaiga leiloa'.

Sa naunau Taialani e auai i le sosaiete faavaomalo pe a uma le taua. O le taʻutaʻua o Pridi Phanomyong na faʻamalosia sootaga lelei ma Amerika ma malosiaga Europa, e aofia ai Farani, e ui lava na ia teena le colonialism ma fausia sootaga ma le Viet Minh liberation movement.

Ia Oketopa 1946, sa i ai ni felafolafoaiga mataʻutia i le palemene Thai e uiga i le manaʻoga Farani e toe faʻafoʻi 'ituaiga leiloa', lea na lagolagoina e isi malosiaga. O se filifiliga i le va o le lolo atu po o le tau. Faatasi ai ma le faanoanoa, na iu lava ina filifili le palemene mo le toe faaleleia ma le filemu. O lagona tiga e uiga i lenei mea o loʻo faʻaalia pea e oʻo mai i le taimi nei, e pei o faʻalavelave o loʻo siomia ai le malumalu o Preah Vihear, lea na fai mai e Taialani ma Cambodia ma le taua i le 2011 na maliliu ai le toʻatele o tagata.

Ma o Phibun tonu lava, o ia lea na manumalo i 'ituaiga leiloa' i le 1941, o le na faia se osofaʻiga ia Novema 1947 ona toe faʻafoʻi aloaia mai lea o 'ituaiga leiloa' i Farani.

O le tele o Thais e taʻua le 'Victory Monument' o se maa faamanatu o le 'Faʻalumaina ma le Maasiasi'.

Puna autu:

Shane Strate, The Lost Territories, Taialani's History of National Imiliation, 2015 ISBN 978-0-8248-3891-1

1 tali i le “'Oganuu Leiloa' ma le Sauaina o Tagata Katoliko i Taialani (1941 – 1944)”

  1. l.maualalo tele fai mai i luga

    Afai e te tuʻuina atu vaega, e mafai ona e tausia le "filemu" ma o le a viia Chulalongkorn!
    O lea e leʻi oʻo lava Thailand i le nofoia!
    O lena "a moeiini ou mata, e le o iai" ituaiga mea.


Tuua se faamatalaga

Thailandblog.nl fa'aoga kuki

O la matou upega tafa'ilagi e sili ona aoga ona o kuki. O le auala lea e mafai ai ona matou manatua au faʻatulagaga, faia oe o se ofo patino ma e fesoasoani ia i matou e faʻaleleia le tulaga lelei o le upega tafaʻilagi. faitau atili

Ioe, ou te manaʻo i se upega tafaʻilagi lelei