O se tala fa'asolopito pupuu o Saina i Taialani, teena ma tu'ufa'atasia

Saunia e Tino Kuis
Geplaatst i totonu tua
pine: , ,
Aokuso 4 2023

'O turisi Saina lolovaia Taialani', e te faitau i nisi taimi i le lomitusi. Ae e le o se mea fou, ua lua seneturi o tupu. Ua iloa lelei le tele o sao o Saina i le atinaʻeina o Thailand i le tele o vaega. O lenei faʻalapotopotoga e fesoʻotaʻi vavalalata i le faʻafouina ma le atinaʻeina o Thailand, ae e leʻi aunoa ma ona tauiviga.

O i latou ia o le vaega tele o Saina i fafo atu o lo latou atunuu na tupuga mai ai ma le sili atu ona tuʻufaʻatasia faʻalapotopotoga faʻatusatusa i isi atunuu Asia i Sautesasae. O le to'atele ua ta'ua nei o Thai. O se vaega to'aitiiti ae fa'atupula'ia e fa'asaoina tu ma aga a Saina ma tautala i le gagana.

O le afa o palemia ma faipule uma i Thailand ma le 1767 pasene o tagata fai pisinisi tetele o Saina. O se faʻatusatusaga lelei e faʻapea e faʻatatau i le sefulufa pasene o le faitau aofaʻi o Thai i le lautele. O tupu Thai e faʻaalia foi lenei ata, ae i se tulaga sili atu. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le tama o le Tupu Taksin (na nofotupu i le 1782-XNUMX) o se tagata mai Saina ma ao lafoga, ma e masani ona galulue faʻatasi ma tagata Saina. O le Tupu o Rama I ma Rama VI o le afa Saina ma o le ua maliu le Tupu o Bhumibol (Rama IX) o le tasi kuata.

O le malaga mai o Saina i Taialani

I le vaitaimi o Ayutthaya (1350 - 1767) sa i ai sootaga vavalalata fefaʻatauaʻiga ma Saina ma se faʻalapotopotoga laiti a Saina. I le taimi ma ina ua mavae le nofoaiga a le Tupu Taksin (1767 – 1782), sa televave le faatupulaia o fefaatauaiga ma isi galuega tau tamaoaiga i le mea sa i ai i lena taimi. Aemaise lava le tulaga lea i le taimi ma ina ua mavae le nofoaiga a le Tupu o Mongkut (1851-1868) o le na faaiʻuina le Bowring Treaty ma Peretania ma mulimuli ane ma isi atunuu na maua ai e tagata mai fafo le tele o avanoa tau fefaʻatauaʻiga. Sa faamanuiaina foi le nuu o Saina i lea tulaga.

Aua sa noatia pea tagata Thai i ai nai-phrai (alii-auauna) faiga - lea na taofia ai lo latou faaaogaina o ni tagata faigaluega - o le tele o femalagaiga a Saina na amata, aemaise lava mai le itu i saute sasaʻe o le talafatai. Sa taugofie, fetuutuunai ma toaga. I le va o le 1825 ma le 1932, e fitu miliona Saina na maua lo latou ala i Taialani o ni tagata faigaluega, e toatele na toe foi atu i Saina, ae a itiiti mai e faitau miliona na nonofo ai. E tusa o le 1900, o le faitau aofaʻi o Bangkok e fai mai o le afa Saina. I le taimi muamua na o tamaloloa na o mai, ona o le mativa ma taua i lo latou atunuu, o le tele lava o le leai o ni tupe ma e masani ona mamai, ae ina ua mavae le 1900 e toatele foi tamaitai na o mai.

O la latou galuega muamua

O tagata Saina na malaga atu e galulue o ni tagata faufale, fale va'a ma fale faigaluega; sa latou eli alavai, mulimuli ane galulue i luga o nofoaafi, ma pulea le sam-lo's (le taxi uila). Sa latou galulue o ni tufuga i faleoloa fai uʻamea, ma o se vaega toʻaitiiti na avea ma tagata faʻatau, fai pisinisi poʻo tagata ao lafoga. O nisi na mauoa ma malolosi.

O fefaʻatauaʻiga i araisa, i lena taimi e sili atu ona taua oloa faʻatau atu, faʻateleina i se vaega o le 1850 i le va o le 1950 ma le 15. Sa folau le au Saina i alāvai ma a latou vaʻa e faʻatau araisa, na latou faʻavaeina fale araisa (o le lauiloa Khao San Road o lona uiga 'Husked Rice Street'), ma galulue faʻatasi e pulea a latou tupe.

Fa'amatalaga fa'atonu: SAHACHATZ/Shutterstock.com

Fa'atuputeleina o le Tamaoaiga ma Nofoaga i le Faamasinoga Tupu, 1800-1900

O a latou feso'ota'iga fefa'ataua'iga na manuia ai isi nu'u Saina i isi vaega o Asia. O i latou na faifaatoʻaga lelei ma maua le tamaoaiga na latou faʻamauina sootaga ma le maota o le tupu, maua faʻailoga, ma mai lea taimi i lea taimi na avatu ai o latou afafine i faleaiga a le Tupu o Mongkut ma Chulalongkorn. Sa i ai le felagolagomai i le va o le maota o le tupu ma le nuu mauoa o Saina. E lua faataitaiga.

O 'Khaw Soo Cheang o le na faavaeina le aiga mamalu 'na Ranong'. I le 1854, i le luasefululima o ona tausaga, na ia taunuu ai i Penang, Malaysia, lea sa galue ai mo sina taimi o se tagata faigaluega. Na siitia atu o ia i Ranong, Thailand, lea sa galue ai o se ao lafoga i le pisinisi apa o Ranong, Chumphon ma Krabi. Na ia aumaia le tele o tagata faigaluega Saina, tulai mai i le tamaoaiga ma le mamalu, mulimuli ane tofia o ia e le tupu e avea ma kovana o le itumalo o Ranong. O ona atalii uma e toʻaono o le a avea ma kovana o itumalo i saute.

O Jin Teng poʻo Akorn Teng, na fanau i le 1842, o le tuaa o le aiga o Sophanodon. I le sefuluvalu o ona tausaga na taunuu ai i Bangkok lea sa ia galue ai i fale fagota ma o se kuka. Mulimuli ane sa ia taulaʻi atu i fefaʻatauaʻiga ma faʻaunetupe tupe. Na alu o ia mo Chiang Mai lea na ia faaipoipo ai i se tamaitai mai Tak e iai ni sootaga ma le maota o le tupu. Na avea o ia ma ao lafoga mo pisinisi i le opium, teak, talitane ma taaloga faitupe, o le autu lea o tupe maua a le setete i lena taimi. I le 1893 na ia siitia atu ai i Bangkok lea na ia pulea ai fale araisa e lima, o le ili laupapa, o se fale vaa ma se ofisa o le tau. Sa alu lona atalii i le faletupe.

Ae le o keke ma fuamoa uma: I le 19e seneturi, sa i ai le tele o taua i le va o fitafita Thai ma vaega o pisinisi a Saina lea na maliliu ai e tusa ma le 3.000 e pei o Ratchaburi i le 1848 ma isi nofoaga mulimuli ane i le 1878. O sosaiete faalilolilo a Saina na taʻua o le ang-yi (e taʻua foi o Triads po o guanxi) na tetee. ofisa o le malo ma fasiotia nisi. Sa iai foi feeseeseaiga ma sauaga i le va o vaega eseese o Saina: le Teochew, le Hakka, le Hainanese ma le Hokkiens. O lenei mea na mafua ai le Tulafono o Sosaiete Faalilolilo i le 1897, lea na faasaina ai nei sosaiete faalilolilo. Peitaʻi, o le a latou faatumauina pea se aafiaga e oo mai i aso nei.

Chinatown

Tetee ma sauaga, 1900 – 1950

O tausaga ina ua mavae le 1900 i le tusa ma le 1950 o loʻo faʻaalia tele i le tulaʻi mai o le tetee atu i faatosinaga a Saina, faʻatasi ai ma le faʻaititia o le maualalo o le tuʻufaʻatasia.

 O le Tupu o Chulalongkorn (Rama V, na pule i le 1868-1910) na faasolosolo malie ona soloia le nofo pologa ma le faiga o le sakdina serf, ma i le faaiuga o lana nofoaiga na faasaoloto ai le toatele o Thais e tauva ma le toetoe lava atoa o tagata faigaluega Saina. .

Na iloa e le Tupu o Vajiravudh (Rama VI, 1910-1926) lenei mea. A o lei oo i lona nofoalii, na ia molimauina ai se osofaiga a tagata faigaluega Saina i Bangkok na toetoe lava a pe ai le aai, ma taofia ai fefaatauaiga ma taofia ai le sapalai o meaai.

O Vajiravudh, o se afa-Saina lava ia, na tusia i lana tusi 'The Jews of the East' pe tusa o le 1915, o mea nei:

“Ou te iloa e to’atele tagata e fa’afeiloa’i tagata mai Saina ona o lo latou sao i le fa’atupulaia o le faitau aofa’i ma le atina’eina o le manuia o lenei atunu’u. Ae foliga ua galo ia i latou le isi itu o lenei mataupu: o Saina e le o ni tagata nofomau tumau, ma latou te mumusu e fetuutuunai ma tumau pea i fafo. E mananaʻo nisi, ae na taofia e o latou taʻitaʻi faalilolilo. Latou te fatuina le tamaoaiga, ae sili atu le manuia o Saina nai lo Thailand. O nei tagata le tumau e faʻaumatia punaʻoa o le fanua e pei o vampires o loʻo mitiina le toto o latou tagata le manuia."

E le gata i lea, o le tuʻuina atu o le emeperoa o Saina (1911) ma galuega a le malo o Sun Yat-Sen na vaʻaia o ni lamatiaga. Sa faasaina ana tusi. O tu’ua’iga e fa’apea e iai le talitonuga fa’a-Komunisi a Saina sa masani ai. O fu'a a Saina ma le viia o le "tinanuu" Saina na faamalosia ai le lotonuu Thai. Na faavaeina se nusipepa e igoa o le 'Thai Thae', o le 'Real Thais'.

Na faia e Vajiravudh ni faiga eseese e puipuia ai le faatosinaga ma le tuufaatasia o Saina. O sootaga vavalalata ma felagolagomai muamua i le va o le faamasinoga ma le au faipisinisi Saina na motusia. O tagata Saina na fa'aalia o ni 'tagata mai fafo', fa'apolopolo ma sili atu ona leaga. Na ia manaʻo e tatau i Saina uma ona faʻaaogaina igoa Thai (igoa igoa). (O nei igoa e masani lava ona iloa e ala i lo latou umi, e masani lava e sili atu i le 4 syllables.) Sa tatau ona latou gauaʻi ma e leʻi faʻatagaina e faia se vaega faaupufai. Sa tatau ona latou lafoaia lo latou faasinomaga faa-Saina. O lenei faiga faʻavae o le faʻamalosia faʻamalosi, faʻalavelave faʻaleaganuʻu ma le faʻatonuina o pulega faʻaagafesootai na tumau seia oʻo i le 1950.

E le gata i lea, o osofaiga na faatulagaina e iuni a tagata Saina, e pei o le fale apa (1921), le tram (1922), tagata faigaluega i le uafu (1925) ma fale gaosi lavalava (1928), na mafua ai se iloiloga le lelei o le nuu Saina.

O le taimi lea na taʻua ai e Prince Chulachakrabongse, 'Ona o le i ai o Saina tatou te manaʻomia ai se puipuiga e le gata i lamatiaga mai fafo ae faʻapea foʻi ma faʻafitauli i totonu'.

O malo Thai mulimuli ane na faʻasaina aʻoaʻoga a Saina ma faʻasaina nusipepa Saina. Ua le toe fa'atagaina a'oga uma-Saina ma ua fa'atapula'aina lesona i gagana Saina i le 2 itula i le vaiaso.

Thumkatunyoo faavae ma le lagi lanumoana, Bangkok,

Tuufaatasia

E masani lava ona tupu lenei mea mai le Taua Lona Lua a le Lalolagi. O se mea taua i lenei mea o le faigofie faigofie ona maua le tagatanuu Thai. E tusa ai ma le tulafono a Thai seia oʻo i le XNUMXs, soʻo se tasi e fanau i luga o le eleele Thai e mafai ona maua le tagatanuu Thai ma sina taumafaiga ma tupe.

O le to'atele na faia faapea e ui i le muimui i le pulega a Thai. O loʻo faʻamatalaina e Botan lenei tuʻufaʻatasiga faʻasolosolo i se auala sili ona lelei i lana tusi 'Letters from Thailand' (1969). O le tagata autu i lena tusi, o se augatupulaga muamua mai Saina, e leʻi malamalama lelei i tagata Thai ma a latou masaniga ma a latou aganuu. Na te mauaina i latou e paie ma faʻatauvalea, ae oʻo ina talisapaia i latou i le faʻaiʻuga o le tusi, pe a ia feiloaʻi ma lona toʻaga Thai tama tane toʻaga. O lana fanau, i lona le fiafia, e amio pei o Thais, mulimuli i tifiga fou.

I le 1950 na taofia atoa ai le toe malaga mai o tagata Saina. O faiga fa'apitoa e fa'asaga i a'afiaga a Saina e le'i o'o mai. O toega o se tetee tuai e faasaga i Saina, e ui i lea, o nisi taimi na vaaia pea. I le vaitau o le XNUMX, i le vaitaimi o le tauiviga e tetee atu i faiga faa-Komunisi, na faaalia ai e pepa lautele se pulega a Saina (komunisi) i luga o le aufaifaatoaga leaga ma le mativa.

E mafai ona tatou fai atu ma le saogalemu o aso nei ua toetoe lava a tuʻufaʻatasia le faʻalapotopotoga muamua a Saina i totonu o le siʻosiʻomaga Thai, ma ua toetoe lava a faʻaaogaina lena faasinomaga.

Ona sosoo ai lea ma le fesili: E ui lava pe faʻafetai i na faiga uma e tetee atu i Saina mai le taimi ua tuanaʻi na ausia ai se faʻatasiga toeitiiti atoa o tagata e tupuga mai Saina? O le mea moni, o le Sino-Thai, e pei ona masani ai ona taʻua, na amata ona lagona ma amio sili atu 'Thai' nai lo le uluai Thais.

Punaoa:

  • Pasuk Phongpaichit, Chris Baker, Thailand, Economy and Politics, 1995
  • Faʻamatalaga mai le Falemataʻaga a Leipa i Bangkok, faʻaaloaloga a Rob V.
  • Wikipedia Thai Saina
  • Botan, Tusi mai Taialani, 1969
  • Jeffrey Sng, Pimpraphai Bisalputra, Talafaasolopito o le Thai-Saina, 2015

Vitio e uiga i tagata Saina i Taialani, ma se faamamafa i la latou galuega. Ata matagofie ae paga lea na'o Thai.

9 Tali i le “Se Talafa'asolopito Ma'oti o Saina i Taialani, Te'ena ma Fa'atasi"

  1. Tino Kuis fai mai i luga

    O le mea e masani ona faateia ai aʻu pe a ou suʻesuʻeina talaʻaga Thai o le tele o fouvalega, osofaʻiga, vevesi, tetee, feteʻenaʻi manatu ma talanoaga, i tusi, nusipepa, tamaitusi ma luga o auala. E uiga i galuega, polokiki ma mataupu tau feusuaiga. E seasea taʻua lenei mea i le talafaasolopito aloaia. O i inā o loo manumalo ai le faatusa o se nuu autasi i lalo o se tupu faatamā o loo feagai ma se lumanaʻi mamalu faatasi.

    • Chris fai mai i luga

      pele Tina
      E le faateia ai au. Atonu ona o aʻu (pei o petervz na tusia talu ai nei) ou te manatu o Thailand ose atunuu feudal ma o loʻo i ai pea se auala umi e agai atu ai i se ituaiga o faiga faatemokalasi (lea ou te malamalama atili ai nai lo na o faiga palota). Ma e le tele ona o le tulaga o le militeri, ae ona o le uiga o le agafesootai, militeli, aganuu ma faaupufai i totonu o lenei atunuu i le tele o mataupu.
      Ae i le tele o atunuu i le lalolagi o loo i ai ma e le o se eseesega tele. I le vevesi o le 70 sa ou avea ai ma sui o le vaega agavale a tamaiti aoga. Ma o le tauiviga mo le auai o tamaiti aoga i le iunivesite sa o faatasi foi ma galuega, taua, faʻataʻitaʻiga ma puʻeina i Farani, Siamani ma Netherlands. E oo lava i lena taimi, oi latou o loʻo pule (e aofia ai ma le PvdA) na mumusu e faʻalogo i manaʻoga a tamaiti aʻoga.
      O itulau uliuli e le ta'ua lava i tusi o talafaasolopito. Taialani e moni lava e tele naua. Ae i totonu foi o tusi talafaasolopito Dutch e leai se mea o taʻua e uiga i lo tatou talaaga o ni tagata faʻatau pologa ma la tatou matafaioi i le tauiviga tutoʻatasi o Initonesia ma le tulaga o pagota Dutch o taua i tolauapiga Iapani iina.

      • Rob V. fai mai i luga

        Ou te faamalie atu Chris ae talu mai anafea 'hullie/matou faia foi!' se finauga aoga?!

        Ma o le mea e te tusia e le saʻo, o Netherlands e gauai atu i itulau uliuli, o le pologa, le tutoatasi o Initonesia (ma le 'gaioiga a leoleo') e naʻo le talanoaina. Ma ioe o le a iai lava faitioga e le lava, e tele mea e mafai ona fai, faatasi ai ma le tele o mataupu e le mafai e se tasi ona alu i se mea loloto sei vagana ai le tausaga o le suʻega lea e faʻalautele ai e se tasi i mataupu e lua.

        https://www.nrc.nl/nieuws/2015/07/01/de-slavernij-in-nederlandse-schoolboeken-1513342-a977834

        O tusi o tala fa'asolopito (e o'o atu i se tulaga tau a'oa'oga) e na'o le lanu i Taialani. Ma e oo lava i mea e iloa moni e tagata e maaleale. Mo se faʻataʻitaʻiga, o mea o loʻo i totonu o Siam Mapped (e tusa ma le tele o Siam/Thailand) e leʻi talisapaia e tagata uma, e aʻoaʻo tamaiti i le aʻoga e uiga i se malo tele ma lala e mamao atu i Cambodia, Vietnam, Laos, Burma ma Malaysia i ai. Ae le ta'ua po'o ai sa i ai ma e le'i va'aia o se ('moni') Thai (o lo'o i ai sa'u vaega na fuafuaina i lena mea).

  2. Tino Kuis fai mai i luga

    O le vitiō o loʻo taʻua i luga (matamata! manaia tele!) e faʻaulutalaina 'O le Afu maligi o le Vasega Galue'.

  3. Petervz fai mai i luga

    E matua aoga lava le matamata i le vitio. E le faʻapitoa e uiga i Saina, ae o le tauiviga a le aufaigaluega.

    • Rob V. fai mai i luga

      Ioe, mautinoa, ae ou te misia ulutala, e ui lava i le 10 sekone uma o le upu 'reng-ngaan' (แรงงาน), galue o lea e manino ai e uiga i tagata faigaluega. Ae o le vitio foi o loʻo i luga o se alalaupapa tagata faigaluega ma luga o le upega tafaʻilagi a le Thai Labour Museum.

  4. Chamrat Norchai fai mai i luga

    Pele Tina,

    Se vaega sili o le talafaasolopito o Thailand!, lea ou te le manatu e toatele Thais latou te iloa le afa.
    e tusa lava pe na o le 70% na ou iloa. Na ou fanau i le 1950 ma o aʻu o se tagata aʻoga i le tausaga lava e tasi e pei o Therayut Boonmie ma Sexan Visitkul (le tama i le vitiō), o ē na tatau ona sola i Holani i le 1978. Na ou alu foʻi i Netherlands i le 1975.
    O le vitio e moni lava e sili ona lelei, faʻamatalaga ma faia talu ai nei (2559=2016). I le lumana'i o le a iai se fa'aliliuga mo le manuia o farangs.

    Faafetai tele ma faamalo mai le 75% Thai (555).

    Chamrat.

    Hangdong Chiangmai

    • Rob V. fai mai i luga

      Maliu pele Chamrat.

      Mo i latou e fia iloa le tala faasolopito o Taialani, o nei tusi e tatau ona:

      A History of Thailand (Lomiga Lona Tolu)
      saunia e Chris Baker ma Pasuk Phongpaichit

      Fafine, Tagata, Bangkok, Alofa, Feusuaiga, ma Aganuu lauiloa i Taialani
      Scott Barme

      Taialani Unhinged: Le Maliu o Thai-Style Democracy (2nd Edition)
      Federico Ferrara

      Le Atina'e Fa'aupufai o Taialani Fa'aonaponei
      Federico Ferrara

      E Le Ataata Le Tupu (fa'asa i Taialani)
      Paul M. Handley

      Taialani, Economics and Politics
      Pasuk Phongpaichit ma Chris Baker

      Le tutusa Thailand, vaega o Tupe Maua, Tamaoaiga ma Malosiaga
      Pasuk Phongpaichit ma Chris Baker

      Pi'opi'o ma Fa'atemokalasi i Taialani
      Pasuk Phongpaichit ma Sungsidh Piriyarangsan

      Ona i ai lea o nisi tusi e aoga pe a uma lena (Siam Mapped, Truth on Trial, Finding Their Voice: Northeastern Villagers and the Thai State, The Assembly of Poor in Thailand, mai tauiviga i le lotoifale i le tetee a le atunuu, Thailand : o faiga faaupufai. o le pule faamatua ma isi.

      O le mea e lelei ai, ua uma ona tusia e Tino le tele o fasipepa ina ia le tau tofo i le tele o tusi a le au faitau e itiiti le onosai poʻo le au faitau e laʻititi le paketi.

      Ma a'o ou i ai iinei, ma o le falemataaga Thai Labour na pa'u i le igoa i le tele o taimi, vaai foi:
      https://www.thailandblog.nl/achtergrond/het-thaise-arbeidsmuseum/

    • Tino Kuis fai mai i luga

      Faafetai lava Sir (Madam?) Chamrat. Sau ia, a'e i totonu o le peni, tatou te le o lava le leo o Thais lava ia. O loʻo ou taumafai e fai lena mea ae o le a matua talisapaia lou manatu.

      75% Thai? Ona sili atu lea o oe i Thai nai lo le tele o tupu Thai. Ae o oe foi o se Dutchman, na ou faitau i pepa o le Maota o Sui o le 3 Oketopa 1984. O le gagana matagofie e pei o le gagana tautupu Thai:

      I le Maota o Sui o le Setete Aoao
      Matou te ofoina atu ia te oe mo lau iloiloga se pili mo le naturalization o Jozef Adamczyk ma isi 34 (o oe foi iina! Tino). O le fa'amatalaga fa'amatalaga (ma fa'aopoopoga), o lo'o fa'atasi ma le Tulafono Tau Fa'aofi, o lo'o iai fa'avae e fa'avae ai. Ma o lenei matou te poloai atu ai ia te Oe i le puipuiga paia a le Atua.
      The Hague, 3 Oketopa 1984 Beatrix
      Leai. 2 FAUTUAGA O LE TULAFONO
      Matou Beatrix, i le alofa tunoa o le Atua, Masiofo o Netherlands, Princess of Orange-Nassau, etc. etc. etc.
      O i latou uma e va'ai pe fa'alogo i nei faitauga, fa'afetai! faia ina ia iloa: O lea ua matou manatu ai o loʻo i ai se mafuaaga mo le naturalization o Adamczyk, Jozef ma isi 34, e pei ona faia la matou talosaga, ma le tuʻuina atu, i le mamao e tatau ai, o pepa lagolago o loʻo taua i le Mataupu 3 o le tulafono ile tagatanuu Holani ma le nofomau (Stb. 1892,268); O le mea lea, ina ua matou faalogo i le Fono a le Setete, faatasi ai ma le maliega autasi a le Setete-Aoao, ua matou faamaonia ma malamalama, e pei ona matou faamaonia ma malamalama i ai:
      Mataupu


Tuua se faamatalaga

Thailandblog.nl fa'aoga kuki

O la matou upega tafa'ilagi e sili ona aoga ona o kuki. O le auala lea e mafai ai ona matou manatua au faʻatulagaga, faia oe o se ofo patino ma e fesoasoani ia i matou e faʻaleleia le tulaga lelei o le upega tafaʻilagi. faitau atili

Ioe, ou te manaʻo i se upega tafaʻilagi lelei