Khun Chang Khun Phaen, destana herî navdar a wêjeya Thai

Hema hema her Thai çîroka trajîk a sêgoşeya evînê ya klasîk di navbera Khun Chang, Khun Phaen û Wanthong-ê delal de dizane.

Gelek dikarin beşên wê bixwînin. Di lîstikan de, çend fîlm, rêzefîlmên televizyonê û adaptasyona pirtûk û karîkaturan hatiye çêkirin. Stran û gotinên pêşiyan li ser wê ne û li Suphanburi û Phichit gelek kolan bi karakterên vê çîrokê hatine binavkirin. Navê Phaen bang dike Tayland Ger hûn bixwazin, mîna ku bi me re Romeo an Casanova, evîndarek mezin an jinek mezin e.

background

Dibe ku çîrok koka xwe ji bûyerek rastîn di sedsala 17-an de vedigire. Dûv re bi devkî hate derbas kirin û bi domdarî bi çîrok û hûrguliyên nû ve hate berfireh kirin. Şîrketên şanoyê yên geryan beşên çîrokê pêşkêş kirin; li her derê Taylandê ew dikarin li ser temaşevanek bi coş hesab bikin. Heya nîvê sedsala 19-an bû ku çîrok li dadgehê hate nivîsandin, mîsyoner Samuel Smith ew di 1872 de çap kir, dema ku çapa Prince Damrong Rajanubhab herî baş tê zanîn.

Pirtûk ji aliyê hevjînên navdar Chris Baker û Pasuk Pongpaichit ve bi sernavê 'Çîroka Khun Chang Khun Phaen, destana gelêrî ya mezin a Siam a evînî, şer û trajediyê' bi awayekî xweş hatiye wergerandin û ji aliyê Silkworm Books (2010) hatiye weşandin. ) . Lêçûna çapa girêdayî 1500 baht lê di van demên dawî de çapek kaxezê derketiye ku min hîn nedîtiye. Pirtûk notên ronîker ên berfireh û gelek xêzên xweşik hene ku bi hev re wêneyek bêkêmasî ya hemî qatên civaka Thai ya wê demê peyda dikin.

Kurteya çîrokê

Chang, Phaen û Wanthong bi hev re li Suphanburi mezin dibin. Chang zilamekî gemar, kurt, qelew, dev pîs, lê dewlemend e. Ji aliyê din ve, Phaen feqîr e, lê bedew e, wêrek e, di hunerên şer û sêrbaziyê de baş e. Wanthong keça herî bedew a Suphanburi ye. Ew di dema Songkran de bi Phaen, ku di wê demê de nûciwanek e, nas dike û ew dest bi têkiliyek dilşewat dikin. Chang bi pereyên xwe hewl dide ku Wanthong bi dest bixe lê evîn bi ser dikeve. Phaen ji perestgehê derdikeve û bi Wanthong re dizewice.

Çend roj şûnda, padîşah gazî Phaen dike ku pêşengiya kampanyayek leşkerî li dijî Chiang Mai bike. Chang şansê xwe distîne. Ew gotegotek belav dike ku Phaen ketiye û, digel diya Wanthong û dewlemendiya wî wekî hevalbendan, bi ser dikeve di girtina Wanthong a dilxwaz de. Wanthong bi mêrê xwe yê nû, baldar û dilsoz re ji jiyana xwe ya rehet kêfxweş dibe.

Dûv re Phaen ji serketina xwe ya li qada şer bi jinek bedew, Laothong re, wekî xenîmet vedigere. Ew diçe Suphanburi û jina xwe ya yekem, Wanthong, îdîa dike. Piştî nîqaşek çavnebar di navbera Laothong û Wanthong de, Phaen derdikeve, Wanthong bi Chang re dihêle. Ji bo sûcekî, padîşah xwediyê Laothong digire.

Phaen vedigere Suphanburi û Wanthong direvîne. Ew çend sal in di daristanê de tenêtî dijîn. Dema ku Wanthong ducanî dibe, ew biryar didin ku vegerin Ayutthaya ku Phaen bi daxwaza vegera Laothong padîşah aciz dike. Phaen li cihê ku Wanthong lênêrîna wî baş digire tê zindan kirin.

Lê paşê Chang di dorê de Wanthong direvîne û wê dibe mala wî ku li wir kurê Phaen tîne dinyayê. Navê wî Phlai Ngam lê tê dayîn û wekî wêneya tifkirina bavê xwe mezin dibe. Di nav hestek çavnebar de, Chang hewl dide ku wî bikuje û wî di daristanê de bihêle, ku têk diçe, û Phlai Ngam vedigere perestgehekê.

Sal derbas dibin ku Phlai Ngam li ser şopa bavê xwe dimeşe. Di qada şer û evînê de bi ser dikeve. Chang dev ji şerê Wanthong bernade. Ew ji padîşah lava dike ku bi rastî Wanthong wekî jina xwe nas bike. Padîşah gazî Wanthong dike û emir dike ku di navbera her du evîndarên xwe de hilbijêre. Wanthong dudil dibe, navê Phaen wekî evîna xwe ya mezin û Chang wekî parêzgerê wê yê dilsoz û parêzvanê baş bi nav dike, li ser vê yekê padîşah hêrs dibe û wê mehkûm dike ku were serjêkirin.

Wanthong birin cihê îdamê. Kurê wê Phlai Ngam pir hewl dide ku dilê padîşah nerm bike, padîşah efû dike û cezayê girtîgehê vediguhezîne. Siwarên bilez, bi serokatiya Phlai Ngam, tavilê ji qesrê derdikevin. Mixabin, pir dereng, ji ​​dûr ve ew dibînin ku sêdar şûr radike û dema ku Phlai Ngam tê, ew dikeve serê Wanthong.

Karaktera çîrokê

Çîrok balkêş û cihêreng e û qet bêzar nabe. Ew bi mîzahên gelerî, dîmenên erotîk, demên hestyarî û hovane, ravekirina partiyan, şer û bûyerên rojane ve girêdayî ye. Çîrokek gerdûnî li ser evîn û nefret, dilsozî û bêbawerî, çavnebarî û dilsozî, şahî û xemgîniyê. Karakterên ji jiyanê hatine kişandin û dirêj dibin. Her rûpel tiştek nû û balkêş pêşkêşî dike. Kesên ku ji hezar rûpelan aciz nabin (lê ger hûn çîrokê bizanibin, hûn dikarin beşên wê jî pir baş bixwînin) xwedî serpêhatiyek dewlemendtir in.

Çend beş ji pirtûkê

'….Çermê wê bi qedîfe nerm bû. Memikên wê mîna lotikên bi pelikên li ser xala ku ji hev biqelişin, bilin bûn. Ew bîhnxweş, şîrîn û pir delal bû. bahozek rabû û ewrên dijwar kom bûn. Di bayê mûsonê de toz dizivire. Birûskê li gerdûnê ket. Ji berxwedanê wêdetir, av li her sê cîhan diherikî. Bahoza kêm bû, tarî ji holê rabû, û heyv bi şewq ronî. Her du jî bi bextewariyê hatin şûştin…”

'…Gelek performansên cuda di heman demê de lîstin, û girseyên mirovan ji bo temaşekirinê li dora xwe geriyan. Mirovên nazik, mirovên asayî û belengaz hemû mil bi mil li hev ketin. Keçên ciwan ên welatparêz ên bi rûyên hêzdar cil û bergên spî yên şêrîn û cil û bergên jêrîn ên bi sêwirana lotusê ya peelkirî li xwe dikin. Berdewam li mirovan dikevin û yên din dikenin. Rûyê wan ji xemsariya wan bi tirs û şerm xuya dikir. Serxweşên bêserûber li dora xwe hejiyan, kulmên xwe bilind kirin da ku rêwiyan ji bo şer bikin. Her kesê ku rê li ber wan digirt tacîz dikirin, heta ku li stokan li çepikan didan, çav sor dikirin….'

- Peyama ji nû ve hatî şandin -