'ពន្លឺនិងងងឹត ងងឹតនិងពន្លឺ' រឿងខ្លីដោយ Paisan Promoi
គាត់មានអាយុដប់ប្រាំបួនឆ្នាំ; ជាមនុស្សស្ងប់ស្ងាត់ ចេះគិត។ រាងកាយដ៏ធំរបស់គាត់គឺរឹងមាំ។ ស្បែកខ្មៅស្រអាប់ដោយសារអាកាសធាតុ។ មានសាច់ដុំរឹងមាំនៅលើដៃនិងជើង។ គាត់ដើរដោយជើងទទេរដូចអ្នកដទៃក្នុងអាជីពរបស់គាត់។
គាត់អាចទៅសាលារៀនបានតែបួនឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ ពេលនោះគាត់ត្រូវជួយឪពុកម្ដាយនៅស្រែ។ ជាមួយនឹងការអប់រំដែលមានកម្រិតនោះ តើគាត់អាចធ្វើអ្វីបានក្រៅពីបន្តអាជីពរបស់ឪពុកគាត់? ពេលខ្លះវាបានកើតឡើងដែលគាត់ស្រមៃថាខ្លួនគាត់ជាកូនប្រុសរបស់នាយកសាលា។ គ្រូនោះបានបញ្ជូនកូនប្រុសរបស់គាត់ទៅមហាវិទ្យាល័យបណ្តុះបណ្តាល ហើយនោះក៏មានន័យថាការបន្តអាជីពរបស់ប៉ាផងដែរ។
ភូមិមួយដែលសំបូរទៅដោយកសិករ
ប៉ុន្តែនោះជាភាពខុសគ្នាតែមួយគត់រវាងគាត់ និងកូនរបស់គ្រូ។ តើអ្នកណាអាចបង្ហាញការគោរពដល់កូនប្រុសនោះ? អ្នករាល់គ្នាក្នុងភូមិជាអ្នកធ្វើស្រែ។ មានតែភូយ៉ាអ៊ីបៀន នាយកសាលា និងព្រះសង្ឃប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានគោរព ហើយអ្នកដទៃទៀតមើលទៅមុខគេ។
ចាប់ពីឆ្នាំសិក្សាខ្លីរបស់គាត់គាត់បានធ្វើការជាកសិករ។ ហើយបើគាត់មិនដាំស្រូវទេ គឺបន្លែ។ គាត់បានសាបព្រោះបន្លែប្រភេទផ្សេងៗគ្នាតាមអ្វីដែលអាជីវករចិនដាក់លក់នៅផ្សារ។ ប៉ុន្តែនៅរដូវក្តៅ ដីបានស្ងួតឆ្អឹង ហើយអ្នកមិនអាចដាំអ្វីបានទេ។ បន្ទាប់មកគាត់ធ្វើការក្នុងព្រៃកាប់អុស ហើយប្រែក្លាយជាធ្យូងលក់នៅផ្សារ។ ប៉ុន្តែព្រៃឈើកាន់តែស្តើង។ កាប់ច្រើនណាស់គ្មានដើមឈើដុះទេ...
រដូវវស្សា! អ្នករាល់គ្នាក្នុងភូមិបានរៀបចំធ្វើស្រែ។ សំណាបត្រូវបានបញ្ជាទិញ។ បន្ទាប់ពីភ្លៀងរលកទីពីរ ស្រែត្រូវជន់លិច ហើយកសិករទាំងអស់ទៅភ្ជួរស្រែ។ ភ្ជួររាស់ដូចជាចង់ប្រែផែនដីទៅជាមាស។ បន្ទាប់មកសំណាបត្រូវបានដាំហើយពួកវាលូតលាស់បន្តិចម្តង ៗ ទៅជារុក្ខជាតិពណ៌បៃតងដ៏ស្រស់ស្អាត។ ទាំងនេះត្រូវបានស្ទូង និងចែកចាយពាសពេញវាលស្រែ។
ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះសំណាងអាក្រក់បានបោកបក់លើដី ខណ:ពេលដែលស្រូវកំពុងដុះត្រចៀកក៏មានភ្លៀងធ្លាក់ ហាក់ដូចជាទ្វារទឹកទាំងអស់បើកចំហ។ ស្រូវលង់ស្លាប់។ គ្រួសារទាំងអស់សោកស្តាយ និងសោកស្តាយចំពោះជោគវាសនានេះ។ គាត់ក៏ចាប់ផ្តើមព្រួយបារម្ភ។ គាត់បានរកផ្លូវចេញសម្រាប់ខ្លួនគាត់និងគ្រួសារដើម្បីឱ្យរួចផុតពីទុក្ខវេទនា។ ហើយសម្រេចចិត្តលក់ក្របីទឹក។ ដោយមានការឈឺចាប់ក្នុងចិត្តព្រោះក្របីជាផ្នែកមួយនៃជីវិតរបស់គាត់។ ល្អក្របីក្មេង តែត្រូវការលុយ លុយទិញអង្ករចិញ្ចឹមគ្រួសារ។ លុយដែលនៅសល់គឺសម្រាប់ការធ្វើដំណើរទៅបាងកក។ នៅទីនោះ គាត់ចង់ស្វែងរកការងារធ្វើនៅរោងចក្រ។
គាត់បានទៅជាមួយមិត្តភ័ក្ដិម្នាក់ដែលធ្លាប់ទៅបាងកក។ ពួកគេបានដើរជាយូរមកហើយមកដល់ស្ថានីយ។ នៅសញ្ញានៃការចាកចេញរបស់រថភ្លើង វាបានឆ្លងកាត់គំនិតរបស់គាត់៖ វាជាការល្អបំផុតក្នុងការលក់កម្លាំងរាងកាយរបស់គាត់។ អ្នកផ្សេងទៀតបានធ្វើដូច្នេះដើម្បីស្វែងរកសុភមង្គល: ចុះឈ្មោះជាកម្មករសម្រាប់ការខិតខំ បន្ទាប់មក អ្នកអាចក្លាយជាអ្នកបើករ៉ឺម៉ក ឬសូម្បីតែស្មៀនក្នុងហាង។ វាមិនងាយស្រួលទេ ប៉ុន្តែគាត់បានឈរសម្រាប់វិធីសាស្រ្តនេះ។ ភូមិនោះគ្មានការងារធ្វើទេ។ វាមើលទៅមិនល្អទេ។
រថភ្លើងថ្នាក់ទី៣មានមនុស្សច្រើនកុះករទៅរកកន្លែងជ្រកកោននៅកន្លែងផ្សេង។ កៅអីទាំងអស់ត្រូវបានកាន់កាប់ ហើយអ្នកមិនអាចឈរនៅច្រកផ្លូវបានទៀតទេ។ ក្បាលរទេះជាមួយបង្គន់ក៏ពេញដែរ។ ក្លិនស្អុយចេញពីបង្គន់ទាំងនោះ ទោះបីជាមិនមានដំណក់ទឹកក៏ដោយ។ ហើយក្រៅពីនេះ ពួកគេត្រូវបានខ្ចប់ដោយវ៉ាលី និងកាបូប។ អ្នកដំណើរទាំងអស់មើលទៅដូចគ្នាដោយទឹកមុខក្រៀមក្រំ។ ស្នាមញញឹមមិនអាចទុកចោលបានទេ។
ទីក្រុងបាងកកគឺខុសគ្នាទាំងស្រុងពីភូមិ។ តើរថយន្តទាំងនោះមកពីណា? វាមានភាពអាប់អួរ ហើយគាត់មានអារម្មណ៍វិលមុខ អ្នកស្ទើរតែមិនអាចដកដង្ហើមបាន។ ហើយផ្ទះទាំងនោះមិនបានអញ្ជើញគាត់ទៅរស់នៅនោះទេ។ ខ្ចប់ពីផ្ទះមួយទៅផ្ទះមួយ។ គាត់បានដើរតាមមិត្តរបស់គាត់ទៅកាន់ឡានក្រុងដែលមានមនុស្សកកកុញច្រើនជាងថ្នាក់ទីបីនៅលើរថភ្លើង។ ហើយមនុស្សគ្រប់គ្នាសម្លឹងមើលគាត់; តើគេឃើញថាគាត់មកពីស្រុកឬ? តើគាត់មើលទៅដូចជាត្លុកទេ? ឬគាត់គ្រាន់តែគិតដូច្នេះ? គាត់មិនសូវខ្វល់ពីវាទេ។ គាត់មានរឿងផ្សេងទៀតដែលត្រូវព្រួយបារម្ភ៖ អង្ករ និងអ្វីៗជាច្រើនទៀត។
គាត់បានដើរចូលទៅក្នុងបន្ទប់នៅក្នុងផ្ទះរាបស្មើនោះ។ នេះត្រូវបានគេហៅថា 'ការិយាល័យ' ។ វាមើលទៅគួរឱ្យធុញទ្រាន់។ គ្មានអ្វីដែលត្រូវលើកទឹកចិត្តអ្នកទេ។ កន្លែងតែមួយគត់សម្រាប់គាត់ដើម្បីស្វែងរកការងារ។ ហើយបន្ទាប់ពីចូលភ្លាម គាត់ត្រូវបង់ថ្លៃ 20 បាត បើទោះបីជាវាមិនច្បាស់ថា តើអ្នកនឹងរកការងារធ្វើនៅទីនោះឬអត់។ ថ្ងៃដំបូងនេះគាត់មិនបានទទួលការងារអ្វីទេ ប៉ុន្តែគាត់បានជួបមនុស្សជាច្រើនដែលដូចជាគាត់កំពុងស្វែងរកការងារនៅការិយាល័យសម្របសម្រួលនេះ។
មួយសប្តាហ៍ក្រោយមកគាត់មានសំណាង។ និយោជកចង់ជួលគាត់។ ចៅហ្វាយដំបូងរបស់គាត់គឺបុរសជនជាតិចិនធាត់។ គាត់ពេញចិត្តនឹងការស្ថាបនារបស់គាត់ព្រោះការងារនេះធ្វើឱ្យមានការទាមទារលើរាងកាយរបស់គាត់។ នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងអស់រវាងភ្នាក់ងារ និយោជក និងគាត់មាននៅលើក្រដាស គាត់នៅតែត្រូវបង់ថ្លៃសម្រុះសម្រួលចំនួន 200 បាត។ គាត់គ្មានជម្រើស; បង់ថ្លៃស្រូវរបស់គាត់ឬអត់ឃ្លាន។ ប្រាក់ខែរបស់គាត់បានក្លាយជា 300 បាតក្នុងមួយខែ; យ៉ាងហោចណាស់ នោះគឺជាប្រាក់ចំណូល បើទោះបីជាគាត់មិនទទួលបានអ្វីសោះក្នុងខែដំបូង ដោយសារតែចៅហ្វាយរបស់គាត់ត្រូវប្រគល់វាទៅឱ្យភ្នាក់ងារសម្របសម្រួល...
ខ្យល់តែងតែកកស្ទះក្នុងរោងឈើងងឹត។ មានស្រទាប់ធូលីក្រាស់នៅលើអាកាស ហើយគាត់មិនអាចដកដង្ហើមដោយសេរីបានទេ។ គាត់បានគិតថា "ខ្យល់នៅផ្ទះស្អាតជាង ហើយគ្មានសំឡេងពីឡានចូលត្រចៀកទេ"។ ក្នុងរោងឈើ ការងាររបស់គាត់គឺអូសបន្ទះឈើដើម្បីដាក់ឡានតាមចិត្តមេ។ បន្ទាប់មកគាត់ត្រូវយកឈើទៅទុកក្នុងរទេះ ហើយដឹកទៅកន្លែងផ្សេង។ រឿងនេះបានកើតឡើងម្តងហើយម្តងទៀត ហើយគាត់ក៏ស៊ាំនឹងវា។
ការខិតខំប្រឹងប្រែងនេះមិនដែលរារាំងគាត់ឡើយ។ គាត់ជឿថាអ្នកគ្រាន់តែធ្វើការងាររបស់អ្នក។ តើនោះមិនមែនជាអ្វីដែលចៅហ្វាយរបស់អ្នកបង់ឱ្យអ្នកទេឬ? គាត់ក៏ត្រូវការប្រាក់សម្រាប់បាយនិងដើម្បីរស់នៅ ហើយគាត់បានផ្ញើមួយចំណែកនៃអ្វីដែលនៅសល់ទៅគ្រួសារគាត់។ ប្រហែលជាលក្ខខណ្ឌការងារមិនយុត្តិធម៌ទេ ប៉ុន្តែគាត់ត្រូវតែដោះស្រាយ។ នេះត្រូវបានតម្រូវឱ្យគាត់ដោយសារតែគាត់មិនអាចអាននិងសរសេរបានល្អ។ ហើយបន្ទាប់ពីរយៈពេលបួនឆ្នាំនៃសាលា គាត់មិនបានធ្វើអ្វីដោយខ្លួនឯងទេ។ គាត់គ្រាន់តែអាណិតខ្លួនឯង...
វាងងឹតហើយបន្ទាប់មកភ្លឺម្តងទៀតនៅក្នុងឡានចាស់ដែលគាត់រស់នៅ។ គាត់មើលទៅខាងក្រៅប៉ុន្តែមិនឃើញអ្វីសោះ។ មិនមានជម្រើសផ្សេងទៀតទេ។ រថយន្តបើកហើយឈប់នៅទីនេះ ហើយបន្ទាប់មកនៅតាមផ្លូវដែលរថយន្តជាប់គាំងក្នុងការកកស្ទះចរាចរណ៍ក្នុងភាពវឹកវរ។
គាត់គិតដល់ឪពុកម្តាយ ភូមិស្រែចម្ការ ក្របីគ្រប់យ៉ាងតែម្តង។ "ត្រលប់មកផ្ទះ?" ទេ 'ផ្ទះ' លែងមានសម្រាប់គាត់ទៀតហើយ។ គាត់ដឹងយ៉ាងច្បាស់ថាការធ្វើដំណើរនៅទីនេះគឺជាលទ្ធផលនៃជម្រើសរបស់គាត់ផ្ទាល់។ ផ្លូវរបស់គាត់បាននាំគាត់ទៅរាជធានី ហើយទុកគាត់នៅទីនេះក្នុងភាពងងឹតបំផុត។ អ្វីដែលនៅសល់សម្រាប់គាត់គឺជាក្ដីសង្ឃឹមថានឹងមានអ្វីមួយកើតឡើងដែលនឹងធ្វើឱ្យជីវិតគាត់ប្រសើរឡើង។ ប៉ុន្តែវាមិនមែនកើតឡើងលឿនទេក្នុងមួយជីវិត។ គាត់បានសម្រេចចិត្តរង់ចាំ ...
ប្រភព៖ Kurzgeschichten aus Thailand. ការបកប្រែ និងកែសម្រួល Erik Kuijpers ។
អ្នកនិពន្ធ Paisan Promoi (1952) សាកលវិទ្យាល័យ Thammasat បានសរសេរសៀវភៅជាសមាជិកនៃក្រុមសរសេរ 'Prachan Süaw' និងការប្រមូលរឿងខ្លី។ រឿងនេះបានមកពីបណ្តុំនៃរឿងថៃសហសម័យដែលបានបោះពុម្ពនៅឆ្នាំ 1975 ។ ឥឡូវនេះគាត់រស់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយជាអ្នកកាសែតម្នាក់ដែលបានចុះផ្សាយអំពីប្រទេសថៃនៅក្នុងកាសែតថៃនៅទីនោះ ហើយដែលបានរត់ចេញពីរបប។
រឿងសោកស្តាយហើយរឹតតែសោកស្តាយ វាជាការពិត។ ទាសភាពសម័យទំនើប ដូចដែលវាបានកើតឡើងចំពោះមនុស្សជាច្រើន និង
នៅតែកើតឡើង។