បដិវត្តន៍រំខាន ការបះបោរកសិករនៅឈៀងម៉ៃ ១៩៧៤-១៩៧៦
(ravipat/Shutterstock.com)
កសិករបច្ចុប្បន្នមិនមែនជាកសិករដូចកាលពីឆ្នាំមុនទេ ព្រោះឥឡូវនេះយើងមានការរៀបចំយ៉ាងល្អ និងមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងស្អិតល្មួត។ អត្ថបទនៅលើផ្លាកសញ្ញាអំឡុងពេលបាតុកម្មនៅឈៀងម៉ៃ (1975)
ចន្លោះឆ្នាំ 1974 និង 1979 យ៉ាងហោចណាស់កសិករចំនួន 46 នាក់ដែលភាគច្រើនជាមេដឹកនាំកសិដ្ឋានត្រូវបានសម្លាប់យ៉ាងឈាមត្រជាក់នៅទូទាំងប្រទេសដោយខេត្តឈៀងម៉ៃមានចំនួនច្រើនជាងគេ។
ម្នាក់ក្នុងចំណោមនោះគឺ Intha Sribunruang កើតនៅឆ្នាំ 1930 និងរស់នៅក្នុងស្រុក Saraphi ខេត្ត Chiang Mai ។ បន្ទាប់ពីជាច្រើនឆ្នាំជាអ្នករៀបចំ និងជាអ្នកដឹកនាំ (គាត់ជាមេភូមិរយៈពេល 5 ឆ្នាំ) នៅឆ្នាំ 1974 គាត់ត្រូវបានជ្រើសរើសជាអនុប្រធានប្រចាំតំបន់នៃជំពូកឈៀងម៉ៃនៃ FFT ដែលជាសហព័ន្ធកសិករនៃប្រទេសថៃ។ គាត់បានបង្កើតទស្សនាវដ្ដី FFT 'កសិករថៃ' និងជានិពន្ធនាយករបស់ខ្លួន។
ដើមឡើយជាកសិករគាត់បានលក់ដីរបស់គាត់ដើម្បីបង់ថ្លៃសាលាឱ្យកូនប្រាំនាក់របស់គាត់ហើយបន្ទាប់មកបើកហាងតូចមួយ។ នៅថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៥ ខណៈពេលដែលគាត់កំពុងគ្រប់គ្រងហាង ដោយសារតែប្រពន្ធរបស់គាត់កំពុងរៀនគិលានុបដ្ឋាក ស្រាប់តែមានម៉ូតូម៉ាកយ៉ាម៉ាហា ពណ៌ក្រហម ដែលមានបុរស២នាក់ ទាញមកខាងមុខហាងនៅម៉ោង១០ព្រឹក។ អ្នកដំណើរបានចុះទៅទិញបារីមួយកញ្ចប់។
នៅពេលដែល Intha ត្រលប់មកវិញ គាត់ត្រូវបានគេបាញ់ចំក្បាលចំនួន ១១ គ្រាប់។ គាត់គឺជាមេដឹកនាំកសិករទី XNUMX ដែលត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងប្រទេសថៃ និងទី XNUMX នៅភាគខាងជើងប្រទេសថៃ។ ជាច្រើនទៀតនឹងធ្វើតាម។
មិនដែលមានការស៊ើបអង្កេតត្រឹមត្រូវចំពោះជនល្មើសនៃឃាតកម្មទាំងអស់នេះទេ។ គ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនសម្រាប់វា, អនុញ្ញាតឱ្យតែម្នាក់ឯងដាក់ទោស. ខាងក្រោមនេះខ្ញុំរៀបរាប់ពីប្រវត្តិ និងដំណើរនៃព្រឹត្តិការណ៍។
ផ្ទៃខាងក្រោយ
ថ្ងៃទី ១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៧៣ របបផ្តាច់ការយោធារបស់សេនាប្រមុខ Thanom Kitttikachorn (នាយករដ្ឋមន្ត្រីពីឆ្នាំ ១៩៦៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៧៣) សេនាប្រមុខ Praphas Charusathien (មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោក) និងវរសេនីយ៍ឯក Narong Kittikachorn (កូនប្រុសរបស់ Thanom និងបានរៀបការជាមួយកូនស្រីរបស់ Praphas ។ ) បានបញ្ចប់បន្ទាប់ពីបាតុកម្មរយៈពេលពីរសប្តាហ៍។ សម្រាប់ការដោះលែងនិស្សិតដប់ពីរនាក់ និងការអំពាវនាវឱ្យមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
និស្សិតទាំងនោះត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែតុលា ពីបទចែកខិត្តប័ណ្ណអំពាវនាវឲ្យមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ បាតុកម្មចាប់ផ្តើមដោយនិស្សិតបានរីកធំឡើងជាចលនាមហាជន។ លោក Thanom បានលាលែងពីដំណែងជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែលោកនៅតែបន្តមានឥទ្ធិពលលើកងទ័ព ហើយនៅពេលល្ងាច និងយប់ថ្ងៃទី ១៤ ដល់ ១៥ តុលា អំពើហិង្សាបានផ្ទុះឡើងរវាងនិស្សិត និងកងទ័ព បណ្តាលឲ្យមនុស្សរាប់រយនាក់ស្លាប់។ ឧកញ៉ាទាំងបីបានចូលនិរទេសខ្លួន។
បីឆ្នាំបន្ទាប់មានសេរីភាព ឱកាស និងការផ្លាស់ប្តូរដ៏អស្ចារ្យ។ ក្រុមគ្រប់ប្រភេទបានរៀបចំខ្លួនពួកគេ ហើយបានក្លាយជាសកម្មនៅក្នុងជីវិតសង្គម និងនយោបាយ។ សៀវភៅរបស់ ម៉ាក្ស លេនីន និង ជីត (ឈីត) ភូមសាក់ (ជាម៉ាក្សថៃ ដែលត្រូវបានសម្លាប់នៅឆ្នាំ ១៩៦៦ នៅអ៊ីសាន) ត្រូវបានយកចេញពីប្រអប់សៀវភៅ អាន និងពិភាក្សា។ សិស្សបានទៅជនបទដើម្បីជួយកសិករ។
វាជាបរិយាកាសដ៏រំភើបដែលបានចូលទៅកាន់ក្បាលមនុស្សជាច្រើន ប៉ុន្តែក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះវាក៏ជាពេលវេលាវឹកវរដែរ។ ប្រឆាំងនឹងផ្ទៃខាងក្រោយនៃលទ្ធិកុម្មុយនិស្តដែលកំពុងរីកចម្រើននៅប្រទេសវៀតណាម ឡាវ និងកម្ពុជា វានឹងមិនមានអ្វីចម្លែកទេដែលអ្នកគិតសេរី (អ្នកដែលមិនជឿដោយប្រយោលលើ 'ថៃ' ព្រះមហាក្សត្រ ជាតិ និងសាសនា) ត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាជាកុម្មុយនិស្ត។ ក្រុមជ្រុលនិយមស្តាំនិយម ដូចជាក្រុមកាយរឹទ្ធិភូមិ ហ្គាសក្រហម និងណាវ៉ាផុន បានកើនឡើង ហើយប្រកាន់យកលក្ខណៈយោធា។
ថ្ងៃទី ៦ តុលា ១៩៧៦ ('ហុក តុលា' ថ្ងៃទី ៦ តុលា ស្ទើរតែគ្រប់គ្នាដឹងថ្ងៃនោះ) គ្រាប់បែកបានផ្ទុះឡើង។ អង្គការទាហានប៉ារ៉ាខាងលើ គាំទ្រដោយប៉ូលីស និងទាហាន បានផ្លាស់ទៅសាកលវិទ្យាល័យ Thammasaat ហើយបានបង្កការសម្លាប់រង្គាលយ៉ាងឃោរឃៅមិនគួរឱ្យជឿ។
បន្ទាប់ពីនោះ ភួយនៃការគៀបសង្កត់មួយទៀតបានធ្លាក់ចុះមកលើប្រទេសថៃ ដែលមិនត្រូវបានលើកច្រើនទេ រហូតដល់ដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ XNUMX ក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ឈួន លីកផៃ។
ស្ថានភាពរបស់កសិកររវាងឆ្នាំ 1950 និង 1976 នៅភាគខាងជើង និងច្បាប់មួយ។
ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរបស់កសិករភាគច្រើននៅភាគខាងជើង (និងកន្លែងផ្សេងទៀត) គឺមានភាពមិនច្បាស់លាស់។ មនុស្សជាច្រើនគ្មានដី ឬមិនអាចជួលបាន ហើយរស់នៅពីមាត់មួយទៅមាត់មួយ។ សាមសិបភាគរយនៃកសិករទាំងអស់ជាអ្នកជួល ដោយពេលខ្លះការជួលឈានដល់ហាសិបភាគរយនៃការប្រមូលផល ឬច្រើនជាងនេះ។ នេះគឺជាការស្លាប់ក្នុងករណីនៃការប្រមូលផលមិនល្អ។ លើសពីនេះទៀត មានដីស្រែចម្ការច្រើនណាស់។
នៅឆ្នាំ 1950 ក្នុងរជ្ជកាលនាយករដ្ឋមន្ត្រី Phibun Songkhraam ច្បាប់គ្រប់គ្រងការជួលដីត្រូវបានអនុម័ត ដែលគ្រប់គ្រងចំនួននៃការជួល និងធ្វើឱ្យវាពឹងផ្អែកលើការប្រមូលផល។ បើមានការប្រមូលផលតិច ថ្លៃជួលត្រូវបានកាត់បន្ថយ។
ទោះជាយ៉ាងណា ការអនុវត្តរបស់វាត្រូវបានដាក់ក្នុងដៃរបស់អាជ្ញាធរខេត្ត ដែលមិនមែនជាករណីនៅខេត្តឈៀងម៉ៃទេ។ កសិករតវ៉ាដោយឥតប្រយោជន៍។ ទោះបីជាកសិករត្រូវបានគេសំដៅនៅក្នុងសំណេរផ្សេងៗថាជា 'ឆ្អឹងខ្នងរបស់ជាតិ' ក៏ដោយ តិចតួចត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ និងសិទ្ធិរបស់ពួកគេ។
វាបានផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងឆ្នាំដ៏ច្របូកច្របល់បន្ទាប់ពីឆ្នាំ 1973 នៅពេលដែលវាអាចធ្វើទៅបានដើម្បីរៀបចំ និងធ្វើបាតុកម្ម។ នៅថ្ងៃទី 19 ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ 1974 សហព័ន្ធកសិករថៃ (FFT) ត្រូវបានបង្កើតឡើងកំឡុងពេលការតវ៉ាមួយនៅទីក្រុងបាងកក ដែលនៅទីបំផុតនឹងកើនឡើងទៅជាហ្វូងកសិករចំនួន 50.000 នាក់។
នៅថ្ងៃទី 29 ខែវិច្ឆិកា រដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់នូវការទាមទារមួយចំនួនរបស់កសិករ ដូចជាការអនុវត្តច្បាប់ឆ្នាំ 1950 នៅទូទាំងប្រទេស បន្ថែមពីលើការផ្តល់ដីទំនេរដល់កសិករដែលគ្មានដី និងជំនួយបញ្ហាបំណុល (ច្បាប់ខែធ្នូ ឆ្នាំ 1974 ដែលរួមបញ្ចូលផងដែរនូវគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិ។ ត្រូវបានបង្កើតឡើងពាក់កណ្តាលមានកសិករ) ។ FFT ទទួលបានសមាជិករាប់លាននាក់ដែលបានបង់ថ្លៃបង់ប្រចាំឆ្នាំចំនួន 4 បាត ហើយត្រូវបានរៀបចំនៅទូទាំងប្រទេសយោងទៅតាមផ្នែករដ្ឋបាលនៃរដ្ឋ។
ឆ្នាំ ១៩៧៤, ១៩៧៤ គឺជាឆ្នាំដ៏ល្អ។ វាជាឆ្នាំទីពីររបស់ខ្ញុំនៅសកលវិទ្យាល័យ ប៉ុន្តែខ្ញុំកម្របានចូលរួមការបង្រៀនណាស់។ ខ្ញុំបានចំណាយពេលទាំងអស់នៅក្នុងភូមិ ដោយរស់នៅជាមួយ និងរៀនសូត្រពីកសិករ។
M. អតីតនិស្សិតនៅសាកលវិទ្យាល័យឈៀងម៉ៃ និងរបៀបដែលជីវិតរបស់នាងបានផ្លាស់ប្តូរបន្ទាប់ពីថ្ងៃទី 14 ខែតុលា ឆ្នាំ 1973
និស្សិតរាប់ពាន់នាក់បានផ្លាស់ទៅទីជនបទបន្ទាប់ពីថ្ងៃទី 14 ខែតុលា ឆ្នាំ 1973 ដើម្បីជួយកសិករក្នុងការតស៊ូរបស់ពួកគេ ដើម្បីមើលឃើញសិទ្ធិស្របច្បាប់របស់ពួកគេត្រូវបានសម្រេច និងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងផ្នែកនយោបាយក្នុងចំណោមកសិករ។ កសិករចង់ឲ្យមានភាពស្មើគ្នាជាមួយម្ចាស់ដីនៅចំពោះមុខច្បាប់។ មានបាតុកម្មធំនៅគ្រប់ទីក្រុងក្នុងប្រទេសថៃ។ ម្ចាស់ដីនិងអាជ្ញាធរទប់ទល់គឺកម្រមានការកែលម្អណាស់។
ឃាតកម្ម
ការសម្លាប់បានចាប់ផ្តើមនៅដើមឆ្នាំ 1974 ដែលឈានដល់កម្រិតកំពូលនៅចន្លោះខែមីនា និងខែសីហា ឆ្នាំ 1974 នៅពេលដែលមេដឹកនាំ 24 នាក់នៃ FFT ត្រូវបានសម្លាប់ ហើយមិនបានបញ្ចប់រហូតដល់ឆ្នាំ 1979 ។ ការសម្លាប់បានកើតឡើងនៅទូទាំងប្រទេសចាប់ពី Udon តាមរយៈ Khorat និង Chonburi ទៅ Ang Thong និង Chiang Mai ។ . ពួកគេភាគច្រើនបានកើតឡើងនៅក្នុងពន្លឺថ្ងៃទូលំទូលាយ រចនាប័ទ្មប្រតិបត្តិ។ ខ្ញុំបានឃើញបញ្ជីឈ្មោះចំនួន ៤៦ ប៉ុន្តែប្រហែលជាមានច្រើនទៀត។
មនុស្សជាច្រើនមិនហ៊ានចេញមុខនៅក្នុងឆ្នាំនៃការគាបសង្កត់បន្ទាប់ពីថ្ងៃទី 6 ខែតុលា ឆ្នាំ 1976 ហើយអ្នកខ្លះនៅតែផ្តល់សក្ខីកម្មដោយអនាមិកនៅថ្ងៃនេះ។ ស្ទើរតែគ្មានការស៊ើបអង្កេតណាមួយត្រូវបានធ្វើឡើងនោះទេ ទុកឱ្យនរណាម្នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ឬកាត់ទោស។ នៅប្រទេសថៃនៅពេលនោះ ហើយពេលខ្លះនៅតែសព្វថ្ងៃនេះ អ្នកអាចសម្លាប់ដោយនិទណ្ឌភាព។ ភាពព្រងើយកន្តើយ ភាពល្ងង់ខ្លៅ និងភាពអសមត្ថភាពបានគ្រងរាជ្យយ៉ាងខ្ពង់ខ្ពស់ ជាពិសេសនៅពេលធ្វើស្រែចំការ។ នៅក្នុងបរិយាកាសនៃការភ័យខ្លាច FFT ស្ទើរតែមិនត្រូវបានគេឮពីក្រោយឆ្នាំ 1976 នាងបានស្លាប់នៅឆ្នាំ 1979 ។
ការវាយតម្លៃ
ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះ និងការសម្លាប់រង្គាលនៅសកលវិទ្យាល័យ Thammasaat នៅថ្ងៃទី 6 ខែតុលា ឆ្នាំ 1976 ស្ទើរតែត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្នុងការជជែកដេញដោលជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅក្នុងប្រទេសថៃ ហើយប្រាកដណាស់មិនមែននៅក្នុងសៀវភៅសិក្សារបស់សាលានោះទេ។
ដែលជាកន្លែងដែលយើងហូឡង់តែងតែឃើញប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់យើងប្រឆាំងនឹងផ្ទៃខាងក្រោយនៃការបះបោរប្រឆាំងនឹងអេស្ប៉ាញរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃ Thorbecke និងសង្រ្គាមលោកលើកទីពីរប្រទេសថៃត្រូវបានបដិសេធថាទស្សនៈនៃអតីតកាលហើយប្រទេសថៃមិនអាចទាញមេរៀនពីវាសម្រាប់បច្ចុប្បន្ន។ ប្រវតិ្តសាស្រ្តថៃតែងតែមានជម្រើសច្រើន; ចលនាពីខាងក្រោមមិនត្រូវបានគេពិភាក្សាទេ។
នៅក្នុងប្រទេសថៃ ពេញមួយប្រវត្តិសាស្ត្រ មានបុគ្គល និងចលនាជាច្រើនដែលស្វែងរកការកែលម្អស្ថានភាពសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយរបស់ប្រជាជន។ ពួកគេទាំងអស់ត្រូវបានបង្ក្រាប រំខាន សាហាវ និងបំភ្លេចចោល។
បដិវត្តន៍ពិតប្រាកដនៅប្រទេសថៃមិនទាន់មកដល់ទេ។
ប្រភព:
http://en.wikipedia.org/wiki/1970s_peasant_revolts_in_Thailand
Tyrell Haberkorn បដិវត្តន៍ត្រូវបានរំខាន កសិករ និស្សិត ច្បាប់ និងអំពើហិង្សានៅភាគខាងជើងប្រទេសថៃ, Silkworm Books, ឆ្នាំ ២០១១
ទីណា ជាទីគោរព
ល្អណាស់ក្នុងការអានមួយផ្នែកនៃប្រវត្តិសាស្រ្តនៃករណីនេះ Chang Mai ។
ទាំងនេះគឺជាឃាតកម្មជាច្រើនឆ្នាំ ហើយអ្វីដែលធ្វើឱ្យខ្ញុំឈឺចាប់បំផុតគឺនិទណ្ឌភាព បន្ទាប់ពីឃាតកម្មទាំងអស់នោះ។
ទាំងនេះក៏ជាឆ្នាំដ៏គួរឱ្យរន្ធត់នៃការស្លាប់រាប់រយពាន់នាក់នៅក្នុងប្រទេសជិតខាងនៃប្រទេសកម្ពុជា ដែលការធ្វើទារុណកម្មពិតជាសាហាវឃោរឃៅ ហើយវាលពិឃាតក្រោមរបប ប៉ុល ពត បានក្លាយជាជំពូកដែលមិនអាចបំភ្លេចបានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
ការអានប្រវតិ្តសាស្រ្តគឺជាការរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់អំពីចំនួនប្រជាជន សូមអរគុណច្រើនចំពោះរឿងនោះ ដោយសង្ឃឹមថានឹងមានបំណែកជាច្រើនទៀតពីអ្នក។
ដោយក្តីគោរពពីអ្នកអានដ៏ស្មោះត្រង់របស់អ្នក។ ដានី
ហើយតាមពិតទៅ មានការផ្លាស់ប្តូរតិចតួច…។ មនុស្សនៅតែបាត់ខ្លួន ឃាតកម្មជាច្រើនមិនត្រូវបានដោះស្រាយទេ ព្រោះពួកគេមិនដែលស៊ើបអង្កេតពិតប្រាកដ។ នៅពេលនោះ មនុស្សបែបនេះត្រូវបានគេហៅថាកុម្មុយនិស្ត ឥឡូវនេះជាឈ្មួញគ្រឿងញៀន ឬភេរវករ។
ជាអកុសល ខ្ញុំយល់ស្របទាំងស្រុងជាមួយនឹងប្រយោគចុងក្រោយ។
បាតុកម្មបច្ចុប្បន្នគឺប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ និងបក្ខពួកនិយម ប៉ុន្តែគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែលរៀបចំរឿងនេះ មិនមែនជាគណបក្សដែលចង់រក្សារឿងនេះ ឬត្រូវបានគាំទ្រដោយឥស្សរជននោះទេ។ មេដឹកនាំផ្សេងៗនៃចលនាតវ៉ាជឿថា “កសិករ” ល្ងង់ពេកក្នុងការបោះឆ្នោត ហើយមិនដឹងថាពួកគេធ្វើការសម្រេចចិត្តផ្សេងគ្នាទេ ព្រោះពួកគេនៅតែត្រូវបំពេញតម្រូវការមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ ដូច្នេះហើយស្វែងរកចំណុចសំខាន់ៗដូចឆ្នាំមុនៗ។
នៅឆ្នាំក្រោយ (2015) ព្រំដែននឹងបើក ហើយខ្ញុំទប់ដង្ហើមរបស់ខ្ញុំ ហើយប្រហែលជាពេលនោះ បដិវត្តន៍ពិតប្រាកដ ដូចដែល Tino បានសរសេរពិតជានឹងកើតឡើង។ ប៉ុន្តែសំខាន់ជាងនេះ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ភាពផ្ទុយគ្នាដែលការតវ៉ានេះកើតឡើងផងនោះ ថៃនឹងរកឃើញផ្លូវកណ្តាលម្ដងទៀត។
ដូច្នេះបើគេធ្វើតាមពេលវេលាពិតហើយត្រឡប់មកបច្ចុប្បន្នវិញគឺមានតែបញ្ហាហើយគ្មានអ្នកណាអាចដោះស្រាយបញ្ហា«កសិករនិងស្រូវ»បានទេ? មនុស្សកំពុងស្វែងរកដំណោះស្រាយគ្រប់ប្រភេទដែលមិនដំណើរការ ឬប្រែទៅជាមិនអាចទៅរួចផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុទាល់តែសោះ។ ក្នុងករណីមានការគ្រប់គ្រងខុសបែបនេះ រដ្ឋមន្ត្រីត្រូវលាលែងពីតំណែងនៅប្រទេសធម្មតា គឺនៅប្រទេសថៃ គេនៅតែសុខស្រួល ហើយរក្សាដៃគ្នាឲ្យលើសក្បាល។ ខ្ញុំយល់យ៉ាងច្បាស់ថា ការនាំចេញកំពុងធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង។ ពេលខ្លះខ្ញុំនិយាយទៅប្រពន្ធថា តើយើងទៅទិញបាយថៃឆ្ងាញ់នៅផ្សារទំនើបដែរឬទេ? នាងនិយាយថាល្អ ប៉ុន្តែពេលខ្ញុំមើលតម្លៃ ខ្ញុំសន្និដ្ឋានថាសម្រាប់អង្ករថៃ២៥គីឡូនោះ ខ្ញុំអាចទិញអង្ករហ្វីលីពីនបាន៦២,៥គីឡូល្អណាស់ ឬសូម្បីអង្ករឥណ្ឌា។ បើមិនខ្វល់ពីអ្នកសរសេរប្លុក ខ្ញុំនឹងទុកអង្ករថៃនោះនៅលើធ្នើរ!
អ្នកសម្របសម្រួល៖ បញ្ចេញមតិលើអត្ថបទ ហើយមិនមែនគ្រាន់តែគ្នាទៅវិញទៅមកទេ។
ត្រឹមត្រូវណាស់ Tino បដិវត្តន៍ពិតប្រាកដមិនទាន់មកដល់ទេ ហើយខ្ញុំមិនគិតថាវានឹងងាយស្រួលនោះទេ។ ព្រោះវាក៏ទាក់ទងនឹងបដិវត្តខាងក្នុងដែរ ដែលទាក់ទងនឹងការគិតដល់ចិត្តគំនិត។ (អ្វីដែលម៉ៅត្រូវតែមានក្នុងចិត្តជាមួយនឹងបដិវត្តន៍វប្បធម៌របស់គាត់ ដែលជាការពិតណាស់ត្រូវបានបញ្ចូលយ៉ាងឃោរឃៅពីខាងលើ ដែលពិតជាមិនដំណើរការទេ។ វាក៏ជាសង្គមសក្តិភូមិនៅទីនោះផងដែរ។)
វាក៏ត្រូវតែមកពីខាងក្រោមដែរ ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលអាចជួយផ្តល់ឧបករណ៍ក្នុងទម្រង់នៃការយល់ដឹង និងការអប់រំផ្នែកនយោបាយក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែជាការពិត ក៏មានបញ្ហាដែរ ពីព្រោះ "អ្នកអប់រំ" ខ្លួនឯងនៅតែត្រូវទទួលការអប់រំច្រើន។ ហើយនៅពេលដែលខ្ញុំមើលជុំវិញ "ឧត្តមគតិ" នៃឆ្នាំដែលអ្នកពិពណ៌នាគឺនៅឆ្ងាយជាងពេលណាទាំងអស់។ រៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធនយោបាយ កំណែទម្រង់? បាទ/ចាស ប៉ុន្តែប្រសិនបើគោលគំនិតប្រជាធិបតេយ្យមិនស្ថិតនៅក្នុងចិត្តរបស់ប្រជាជនទេ ច្បាប់ "ផ្លូវការ" គឺគ្មានប្រយោជន៍ទេ។ ការជជែកដេញដោលគ្នាពិតប្រាកដនៅតែមិនអាចទៅរួចនៅក្នុងប្រទេសថៃ។ (ថ្វីត្បិតតែមានការនិយាយ និងជជែកគ្នាច្រើនមែនទែនជាមួយនឹងបាតុកម្មទាំងអស់នោះ...)
ខ្ញុំជឿថា ប្រជាជនថៃមិនចាំបាច់ត្រូវបាន 'អប់រំ' ឱ្យយល់កាន់តែច្បាស់អំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងយុត្តិធម៌សង្គមនោះទេ។ មនុស្សភាគច្រើនដឹងពីអ្វីដែលកំពុងកើតឡើង ពួកគេគ្រាន់តែមិនអាចនិយាយជាសាធារណៈ។ វាជាគំនិតដ៏រាបទាបរបស់ខ្ញុំ ដែលជនជាតិថៃជាមធ្យមមានចំណេះដឹងច្រើនអំពីបញ្ហាទាំងនេះ ជាងផ្នែក 'មានការអប់រំល្អ និងការអប់រំល្អ' ដែលត្រូវបានគេសរសើរជាច្រើននៃប្រជាជន។ កសិករនៅក្នុងការប្រកាសនេះដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីអ្វីដែលពួកគេកំពុងតស៊ូដើម្បី ពួកគេមិនចាំបាច់ប្រាប់សិស្សទេ។ ពួកគេមកជួយ មិនមែនដើម្បី "អប់រំ" ទេ។ អ្នកបើកតាក់ស៊ីជាមធ្យមស្គាល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យច្រើនជាងអ្នកគាំទ្រស៊ូថេបមធ្យម។
បើមិនមែនជាការយល់ដឹងរបស់ប្រជាជនដែលរារាំងដល់ការអភិវឌ្ឍលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទៀតនោះ តើមានអ្វីទៅ?
តាមគំនិតរបស់ខ្ញុំ ប៉ុន្មានឆ្នាំនៃការគាបសង្កត់ការពិត ភាពលម្អៀងនៃស្ថាប័នតុលាការ ការឃោសនា និងការមិនជឿដោយសង្កត់ធ្ងន់លើ "ថៃ" ការចាប់ពិរុទ្ធ (ខ្លួនឯង) នៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងការភ័យខ្លាចដែលបន្តអនុវត្តមាត្រា 112 អត្ថបទប្រមាថព្រះមហាក្សត្រមានខ្លឹមសារ។ ដកកត្តាទាំងនេះចេញ ហើយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងយុត្តិធម៌សង្គមនឹងរីកចម្រើន។ វាសាមញ្ញណាស់៖ មិនមានសេរីភាពក្នុងការនិយាយនៅក្នុងប្រទេសនេះទេ។ ប្រសិនបើមាន បញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរភាគច្រើននៅក្នុងប្រទេសនេះនឹងត្រូវបានដោះស្រាយជាយូរមកហើយ។
ប្រសិនបើខ្ញុំនិយាយការពិតនៅទីនេះ រំលេចតំណភ្ជាប់ជាក់លាក់មួយ ឬវីដេអូមួយ ខ្ញុំនឹងត្រូវសម្របសម្រួល ឬដាក់គុក។ នោះហើយជាមូលហេតុដែលខ្ញុំកោតសរសើរមនុស្សដូចជា Somyot Prueksakasemsuk និង Sulak Sivaraksa ។ គំនិតរបស់ពួកគេមានអនាគត។
ទីណាជាទីស្រឡាញ់
ជាការល្អដែលនិស្សិតបានជួយកសិករក្នុងការគាំទ្រសិទ្ធិស្របច្បាប់របស់ពួកគេ។
យ៉ាងណាមិញ ខ្ញុំគិតថា ប្រសិនបើប្រទេសមួយត្រូវបានគ្រប់គ្រងល្អ នោះត្រូវមានការយល់ដឹងទូលំទូលាយអំពីបញ្ហានេះ។ ចំណេះដឹងអំពីច្បាប់ និងការប្រើប្រាស់ភាសាច្បាប់ជាទូទៅមិនជាក់លាក់ចំពោះកសិករទេ។
វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងសមត្ថភាពក្នុងការថ្លែងសុន្ទរកថាដែលបញ្ចុះបញ្ចូលទស្សនិកជនយ៉ាងទូលំទូលាយអំពីសំណើដែលបម្រើប្រជាជនក៏ជាគុណសម្បត្តិដែលកសិករជាមធ្យមមិនប្រាថ្នា ហើយនេះមិនមែនជាការងាររបស់មនុស្សគ្រប់គ្នានោះទេ។
ផ្អែកលើគំនិតនេះ ខ្ញុំមិនគិតថា អ្នកបើកតាក់ស៊ីមធ្យម ឬកសិករ ជាងទឹក ឬអគ្គិសនី មានគំនិតបង្កើតរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យជាងមនុស្សដែលបានសិក្សាលក្ខខណ្ឌទាំងនេះនៃរដ្ឋាភិបាលល្អដែលមានគុណភាពប្រជាធិបតេយ្យល្អ និងគុណសម្បត្តិដើម្បីដឹកនាំ។ អាចផ្តល់ ដែលត្រូវបានគាំទ្រយ៉ាងទូលំទូលាយដោយភាពស្មោះត្រង់ និងភាពបើកចំហ។
ខ្ញុំសង្កេតឃើញផ្ទាល់ថា បាតុករនៅទីក្រុងបាងកក មានអារម្មណ៍សាមគ្គីភាពខ្លាំងនៅពេលនិយាយអំពីការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ហើយចង់ក្រោកឈរឡើងដោយបើកចំហ និងភាពស្មោះត្រង់។
តាមគំនិតខ្ញុំ ពួកគេមិនមែនជាអ្នកដើរតាមលោក ស៊ូថេប ឆោតល្ងង់ទេ ប៉ុន្តែត្រូវការអ្នកដឹកនាំដើម្បីរៀបចំបាតុកម្មធំបែបនេះ។
អ្នកក៏អាចធ្វើបាតុកម្មនៅទីក្រុងបាងកក (ដោយមនុស្សជាច្រើន) ប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយដោយមិនឃើញលោក Suthep ជាមេដឹកនាំនយោបាយថ្មី។
ការតវ៉ានៅទីក្រុងបាងកកក៏បង្ហាញពីតម្រូវការសម្រាប់ការបញ្ចេញមតិដោយសេរីសម្រាប់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ហើយពួកគេ (អ្នកតវ៉ាដោយសន្តិវិធីភាគច្រើន) មានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងការរងរបួសដោយសារអំពើហិង្សារបស់ប៉ូលីស ឬអ្នកគាំទ្រថាក់ស៊ីនផ្សេងទៀត។
ខ្ញុំសោកស្ដាយដែលពេលខ្លះអ្នកត្រូវបានសម្របសម្រួលព្រោះខ្ញុំគិតថាអ្នកជារឿយៗមិនលេងបុរសនិងមិនមើលមុខប្រធានបទ។
ខ្ញុំសង្ឃឹមថាអ្នកនឹងនៅតែសកម្មនៅលើប្លក់នេះ ហើយដូច្នេះពេលខ្លះទទួលយកការវិនិច្ឆ័យនៃការឆ្លើយតប ទោះជាវាជារឿងអកុសលយ៉ាងណាក៏ដោយ។ ពេលខ្លះការឆ្លើយតបរបស់ខ្ញុំមិនឆ្លងកាត់ ដូច្នេះខ្ញុំដឹងថាវាមានអារម្មណ៍យ៉ាងណា។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំចាំថាការកែតម្រូវភាគច្រើនគឺល្អណាស់ពីអ្នកកែសម្រួល។
ក្នុងពេលនេះ ខ្ញុំមានការចង់ដឹងចង់ឃើញអំពី Somyot និង Sulak ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថានឹងមានការពន្យល់ពីអ្នកអំពីមនុស្សពីរនាក់នេះ។
ការស្វាគមន៍ដ៏ល្អពីដានី
ដានី ជាទីគោរព!
លោក Somyot ជាអ្នកគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតំណាង និងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិមុនគេ ហើយគាត់ក៏ជាអ្នកគាំទ្រលោក Thaksin ប៉ុន្តែតែងតែរិះគន់សកម្មភាពរបស់គាត់។ Sulak ក៏ជាអ្នកគាំទ្រប្រជាធិបតេយ្យតំណាង និងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិផងដែរ។ គាត់មិនមែនជាអ្នកគាំទ្រថាក់ស៊ីនទេ ហើយច្រើនតែរិះគន់បុគ្គលគាត់ ('ក្រអឺតក្រទម')។ អ្នកទាំងពីរជឿថា ប្រសិនបើមាត្រា 112 ដែលជាមាត្រាប្រមាថព្រះមហាក្សត្រមិនត្រូវបានលើកទេនោះ មិនអាចមានសំណួរអំពីសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនៅក្នុងប្រទេសនេះទេ។ Somyot ស្ថិតនៅក្នុងពន្ធនាគារ Sulak ត្រូវបានចោទប្រកាន់ចំនួនបួនដងពីបទប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ ប៉ុន្តែប្រហែលជាបានរួចផុតពីទោសជាប់ពន្ធនាគារដោយសារតែមានអន្តរាគមន៍ពីតុលាការ។ Sulak គឺជារាជានិយម ប៉ុន្តែគាត់ជឿថា តួនាទីរបស់ស្តេចគួរតែត្រូវបានពិភាក្សា បើមិនដូច្នេះទេ អ្នកមិនអាចនិយាយអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានទេ។ Sulak គាំទ្រ Somyot ក្នុងរឿងនេះ។
ខ្ញុំកោតសរសើរចំពោះការក្រោកឈរឡើង ប្រឈមនឹងហានិភ័យនៃជីវិត និងសេរីភាព សម្រាប់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ដែលជាធាតុសំខាន់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលមានសុខភាពល្អ។ របៀបដែលពួកគេគិតផងដែរអំពីលោកថាក់ស៊ីន ខ្ញុំយល់ថាមិនសំខាន់នៅក្នុងបរិបទនេះ។
ទីណា ជាទីគោរព
ខ្ញុំចង់អរគុណអ្នកសម្រាប់ការពន្យល់របស់អ្នក។
វាជារឿងដ៏អស្ចារ្យមួយ ប្រសិនបើមនុស្សក្រោកឈរឡើងដើម្បីសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថា គួរតែនិយាយជានិច្ចថា នេះមិនគួរមានន័យថាអ្នកអាចជេរប្រមាថ ឬជេរប្រមាថគ្នាទៅវិញទៅមកនោះទេ។
សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិត្រូវតែកំណត់លក្ខណៈដោយការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ឬភាពខុសគ្នាក្នុងគោលបំណងកែលម្អសង្គមដែលអំពើហិង្សាត្រូវបានដកចេញ។
ការប្រកាសមតិដែលបង្ហាញខ្លួនឯងថាជាការដកវាចេញដោយមិនបន្ថែមទម្រង់នៃទស្សនៈណាមួយជាចម្ងល់សម្រាប់ខ្ញុំ ហើយអាចនាំឱ្យមានការខកចិត្ត និងអំពើហិង្សា។
ជំរាបសួរ និងអរគុណពី ដានី
ទីណាជាទីស្រឡាញ់
គ្រាន់តែជា postscript អំពីសំណួររបស់ខ្ញុំទៅកាន់អ្នកអំពី Somyot និង Sulak ។
ពួកគេមានភាពខុសគ្នាខ្លាំងលើគោលនយោបាយរបស់លោកថាក់ស៊ីន។ ពួកគេសម្រាប់ និងប្រឆាំងគ្នាទៅវិញទៅមក។
រឿងតែមួយគត់ដែលពួកគេទាំងពីរមានដូចគ្នានោះគឺថាពួកគេត្រូវបានគេកាត់ទោសពីបទប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ។
ដោយសារពួកគេខុសគ្នាខ្លាំងពេក ខ្ញុំមិនអាចយល់ច្បាស់ពីការសរសើររបស់អ្នកចំពោះគំនិតរបស់ពួកគេអំពីអនាគតទេ។
ប្រហែលជាអ្នកអាចពន្យល់បាន។
ជំរាបសួរពីដានី
ទីណូ អរគុណច្រើនសម្រាប់មេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រមួយនេះ ភាគច្រើនអ្នកនឹងស្គាល់ពីការបះបោររបស់និស្សិត ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនបានដឹងពីបំណែកនៃប្រវត្តិសាស្ត្រនេះអំពីកសិករទេ។ ជាការប្រសើរណាស់ដែលបានស្គាល់ប្រវត្តិសាស្ត្រកាន់តែច្បាស់ នោះអ្នកក៏ស្គាល់ប្រទេសកាន់តែច្បាស់ បូករួមនឹងការពិតដែលអតីតកាលមិនគួរត្រូវបានបំភ្លេចចោល ដើម្បីសង្ឃឹមថានឹងអាចទប់ស្កាត់ការកើតឡើងនៃទុក្ខវេទនានៅថ្ងៃអនាគត។