Таиланд… поэтикалық болу үшін…

Phra Sunthonwohan (1786-1855) Sunthorn Phu (zomincere / Shutterstock.com)

Осы жылдар ішінде мен біз екенін білдім Фаранг Жалпы алғанда, біздің елдің поэзиясын былай қойғанда, әдебиетпен де таныс емес. Біріктігісі келетін экспаттар әдетте «жоғары» мәдениет деп сипатталғанға қарағанда, айталық, тамақтың, сусынның немесе әйелдердің жергілікті ассортиментін тереңірек біледі.

Өте түсінікті, бірақ бәрібір ұят, өйткені мен голланд ақыны Виллем Клоостың пікірімен шын жүректен қосыламын, ол бір кездері қорғансыз сәтте былай деп жазды:Поэзия - ең жеке сезімнің ең жеке көрінісі». Фламанд жазушысы Рэймонд Брюлез мұны бірден қанатты сөздермен түсіндірді.Поэзия көбінесе сананың ең абсурдтық шатасуының ең қарапайым көрінісі болып табыладыМен оны толығымен оның есебіне қалдырамын. Сондықтан, егер сіз әлі де көбірек немесе тереңірек мәдени түсінікке ашқыңыз келсе, мен бүгін сіз үшін ең ықпалды сиам және тай ақындарының кейбір жеке және сондықтан субъективті таңдауын тізімдедім.

Мен белгілі бір хронологияны ортақ тақырып ретінде енгізуге тырыстым, сондықтан мен өткендегі ең алыс орналасқан ақындық жаннан бастаймын. Си Прат (1652-1683). Ол Аюттхая дәуіріндегі ақындардың типтік үлгісі болды. Ол кезде зиялылар негізінен монастырьлар мен сарайларда ғана емес, табылды. Қарапайым халық негізінен сауатсыз болды, сондықтан елдегі ең танымал ақындардың қатарында аздаған ақсүйектердің болуы қисынды болды, өйткені олар өлең шығаруға жеткілікті сауатты шағын топқа жатады. Нидерланд ақыны Эдгар дю Перроннан үзінді келтірсек, сиам поэзиясы сол күндері шынайы болды: «...жалаңаш және кіршіксіз, кейбір жақсы адамдардың мекені». Поэзия Сухотайдағы әдебиеттің маңызды және ең тәжірибелі түрі болды (13^e EN 14^e ғасыр) және Ауюттхая (14^e барлығы 18^e ғасыр) – дәуірлер. Проза тек ертегілер мен ертегілер түрінде ғана өмір сүрді және IV Рама (1851-1868) тұсында Батыс импорты ретінде Сиамда әдеби форма ретінде пайда болды. 1910 жылдан 1925 жылға дейін билік құрған және өзі өлеңдер, пьесалар мен прозалар жазған король Ваджиравудтың тұсында сиам поэзиясы қайта жанданып, Таиландтағы танымал жанрға айналды.

Си Прат - құпияға толы тұлға және кейбір қазіргі әдебиет тарихшыларының пікірінше, ол ешқашан болмаған болуы мүмкін. Мифтерге сәйкес, ол Прасат Тхонг әулетінің ең ұлы монархы Нарай патшаның (1633-1688) сарайында құрметті сарай астрологы және патша тәлімгері Пра Хоратибодидің ұлы ретінде өмір сүрген, ол өлеңдер де жазған. Си Пратқа жатқызылған шығарма сиам әдебиетінің алтын ғасыры деп аталатын кезеңнің шыңына жатады. Ол өте сәтті эпопеяны сотта жеткізетін Анурит Хам Чан (Анурит туралы әңгіме), бірақ оның күндері Нарайдың сүйікті кәнизактарының бірі Тао Си Чулалакпен жыныстық қатынаста болғаны анықталды. Бұл оның басын жоғалтуы мүмкін еді, бірақ патша Хоратибодиге құрметпен Си Праттың өмірін сақтап, оны оңтүстікке қарай Накхон Си Таммаратқа жер аударды деп айтылады. Осы жерге барар жолда ол өзінің шедеврі «Жоқтауды» табады Камсуан Самут жазған. Накхон Си Таммаратта ол губернатордың резиденциясына жақындады. 1683 жылы Си Прат отыз бір жаста болғанда, ол бұл жолы бірінің төсегінде ұсталды. миа ной, губернаторды дер кезінде өлтірген күңдері. Аңыз бойынша, Си Прат өлім жазасына кесілген бағанаға байланған кезде, ол тез арада аяғымен құмға өлең жазды, оның ішінде қарғыс бар; Оны семсермен өлтіргеннің өзі де семсерден өлетін еді. Әрі қарай не болғанын болжаңыз. Бірнеше айдан кейін сүйікті ақынын кешіріп, оны Аюттхаяға қайтаруды көздеген Нарай Си Праттың осылай өлгенін білгенде, ол ашуланып, өз кезегінде мүйізді губернатордың басын алуды бұйырды.

Қатардағы екінші ақын – Ханзада Тамматибет Чайячет Суриявонг немесе князь Наратибет, ол әдетте белгілі. Ол Аюттхая патшасы Бороммакот пен Афайнучит ханшайымының үлкен ұлы болды. Әкесінің сүйіктілерінің бірі болған және ол вице-король етіп тағайындаған Наратибет өзін табиғи және әйелдік сұлулықты поэтикалық төгуімен танымал болған тәтті сөйлейтін бард ретінде көрсетті. Дәл осы сұлу әйел - оның алдындағы Си Прат сияқты - өлімге әкелді, өйткені ол әкесінің кейбір кәнизактарына тым ашкөздікпен қараған сияқты. Ол патша сарайында олардың біреуімен бірге қылмыс үстінде ұсталды. Бороммакот мұны елемеген болуы мүмкін, бірақ оның кейбір қызғаншақ інілері әр түрлі қастандық теорияларымен бірге келе жатқанда, оның тағдыры жабылды. Азаптау камерасында ол корольдік кәнизактардың түнгі сапарларының кемінде төртеуін және патшаны өлтіруді жоспарлағанын мойындады. Ақын ханзада да қастандыққа қатысы бар делінетін төрт опасыз кәнизак пен бірнеше жоғары әміршілер сияқты азаптан аман қалмады.

Патша Рама II ескерткіші Ват Арун храмы, Арун храмы (Таң ғибадатханасы) алдында орналасқан.

Қоңырау Рама II, (1768-1824) өнерді дәріптейтін жалынды меценат қана емес, сонымен бірге өзі жазған, жазған және біраз шығарма жазған. Ол өзін Сиамның мәдени ренессансының қозғалтқышы деп санады және Пра Сунтонвохан сияқты дарынды ақындарды жақсы көрді. Сиам поэзиясының көп бөлігі 1767 жылы Бирмалықтар Аюттхаяны жермен-жексен еткенде және Рама II мүмкіндігінше тезірек түзетуге тырысқан кезде жоғалып кетті. Ол Рамаяна/Рамакиеннің үшінші тұлғалардың көмегінсіз немесе көмегінсіз нұсқасын жазғаны және Аюттхая дәуіріндегі бірнеше ескі өлеңдер мен фабулаларды қайта өңдеп, жаңғырту арқылы қайта тірілткені белгілі. II Рама сонымен қатар ұлдары Джессадабодиндра мен Параманучичиноротты өлең жазуға ынталандырды. Ханзада Параманучит немесе князь Васукри кейінірек аталды Сангарадж – Сиамдағы Буддизмнің Жоғарғы Патриархы – өзінің діни және рухани жазбаларының әдеби сапасымен танымал болды. Ол сондай-ақ дүниелік тақырыптардан қашпаса да, он алтыншы ғасырда Наресуан патшаның Суфанбуриде бирмалықтарды қалай бұзғаны туралы эпопеясының куәсі болыңыз.

Пра Сунтонвохан (1786-1855) азаматтық өмірде ресми түрде Санторн Фу ретінде өмір сүрген, ол да себепсіз болған және мүмкін емес. мас монах' аталды. Ол Раттанакосин дәуірінде сарай ақыны болған және төменгі елдердегі Билдердейк немесе Гезелле әдеби-тарихи мәртебесіне ие. Оның сарай ақыны ретіндегі мансабы Рама II билігі кезінде басталды, ол да тамаша поэзияға әуес болды. Ол 1824 жылдың жазында қайтыс болған кезде, Пху монастырға зейнетке шықты. Жиырма жылдан кейін ол патшалық хатшы ретінде Рама III сарайына оралды және бұл жолы қайтыс болғанға дейін сонда қалды. Пху тілді және эпосты шебер қолдануымен танымал болды - мүмкін болса, бүгінгі күні сәл тым барокко және кебуі - поэзия. оның ең танымал шығармаларының қатарына жатады Нират Пхухао Тхонг, Алтын тауға ұмытылмас саяхатты баяндайтын өлеңдер топтамасы, Нират Супхан Суфанбуриге сапары туралы және Фра Афай Мани-дастан. Оның шығармалары әлі күнге дейін оқылады және соңғы жылдары музыканттар, мультфильмшілер мен режиссерлерді шабыттандырды. Оның жұмысының маңыздылығы 1986 жылы 200 жасқа толуында мойындалды^e туған жылы ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік ақындар даңқ залына енгізілген кезде халықаралық деңгейде танылды.

Ангарн Калаянапонг (1926-2012) Фото: Wikipedia

Ангарн Калаянапонг (1926-2012) ХХ ғасырдағы ең жақсы тай ақындарының бірі ретінде ғана емес, сонымен қатар өз ұрпағының ең маңызды суретшілерінің бірі ретінде қарастырылады. Накхон Си Таммараттың бұл пластикалық суретшісі студенттік шағында поэзиямен дебют жасады және 1972 жылдардың соңында кәсіби жазушы болды. Бұл, әрине, алғашқы жылдары біркелкі болған жоқ. Ол тілмен тәжірибе жасап, дәстүрлі тай рифмасының схемалары мен ережелерінен әдейі ауытқығандықтан, ол бастапқыда консервативті бұрыштардың біраз сынына төтеп беруге мәжбүр болды. Алайда, бұл оған XNUMX жылдан бастап кедергі бола алмады Жылдың көрнекті ақыны сыйлығы туралы Сатиракосес қоры алды. 1986 жылы орденімен марапатталды Оңтүстік-Шығыс Азия жазушыларының сыйлығы оның өлеңі үшін Панитхан Кави. Үш жылдан кейін ол алды Ұлттық суретші сыйлығы әдебиет санатында. Ол мүлдем әділетсіз емес, әдеби жаңашыл ретінде қарастырылды. Оның поэзиясының көп бөлігі оның табиғатқа деген сүйіспеншілігімен және алдағы экологиялық апаттардан қорқуымен сипатталады. Оның ең танымал өлеңдерінің бірі Ламнам Фу Крадонг, аттас ода ұлттық саябақ Лоеде. 2006 жылы ол «сары жейделердің» қарсылығын қолдайтынын ашық білдіргені үшін соңғы рет жұртшылықтың көзіне түсті. Демократия үшін халықтық одақ (PAD) премьер-министр Таксин Чинаватра үкіметіне қарсы. Қант диабетімен ауыратын Ангарн Калаянапонг жүрек жеткіліксіздігінен кейін Бангкоктағы Самитиведж ауруханасында 86 жасында қайтыс болды. Ұлт ол туралы қайтыс болғаннан кейінгі күні жазды.поэзия тыныс алды«.

Чит Пхумисак (1930-1966) аутсайдер. Бұл филолог, тарихшы және жазушы сонымен қатар жыршы, ақын және коммунист үгітші болды, оның жауынгерлік өлеңдері Күлкі елінде азап шеккендермен ынтымақтастыққа шақырды. Соңғысын ультра консервативті билеуші ​​генерал Сарит Танарат онша бағаламады және 1957 жылы оны алты жылға бас бостандығынан айыру жазасына кесті. 1965 жылы Пхумисак Таиландтың заңсыз коммунистік партиясының қатарына қосылған кезде, ол джунглиге жасырынған, бірақ 5 жылы 1966 мамырда Сахин Нахондағы Нонг Кунг ауылының маңында өлтірілген.

Анчан

Анчали Виватаначай (°1952) Анчан лақап атын қолданатын, Тонбуриде дүниеге келген және академиялық білімі бар жазушы. Өнертану бакалавры Чулалонгкорн университетінің тай әдебиеті және тіл білімі дәрежесі. Оқуды бітіргеннен кейін ол ата-анасы тұратын Нью-Йоркке көшіп, асыл тастарды зерттеуді үйренді. оның дебюті, Анашым Аяулым 1985 жылдан бастап бірден ықыласпен қабылданып, сол жылы Тайландтың ПЕН клубы ең үздік қысқа әңгіме деп атады. Бес жылдан кейін оның әңгімелер жинағы жарық көрді Анмани Хаен Чивит («Өмірдің асылдары») марапатталған Оңтүстік-Шығыс Азия жазушыларының сыйлығы. Оның дәстүрлі емес және жаңашыл өлеңдер жинағы Лайсу 1995 жылы басқа кандидатураға ұсынылды Оңтүстік-Шығыс Азия жазушыларының сыйлығы.

Хелла С.Хаас бір кездері поэзия ақиқаттың ең шынайы түрі екенін айтқан. Бұл, әрине, қолданылады Чиранан Питпреча (°1955). Тино Куис те, сіздің қызметшіңіз де адалдығы мен әлеуметтік араласуымен ерекшеленетін Thailandblog сайтындағы оның өмірі мен жұмысына назар аударды. Сондықтан оның беделді қатарына қосылуы кездейсоқ емес Қазіргі әйелдер жазуындағы кім кім. Трангта туылған бұл белсенді және феминист анасы жігерлендіріп, алғашқы өлеңдерін 13 жасында жазған. Ол күйеуімен бірге студенттік жетекші, кейінірек жазушы және ақын болды Сексан Прасеткул (°1949) XNUMX жылдардағы студенттер көтерілісіне қатысқан және оны режим қанды түрде талқандағаннан кейін джунглиде жасырынуға мәжбүр болды. Оның осы кезеңдегі тәжірибесі оның жинағында жарияланды Бай Май Тхи Хай Пай (Хет Верлорен Блад), 1989 жылы марапатталған Оңтүстік-Шығыс Азия жазушыларының сыйлығы.

ақын Саксири Мисомсюб (°1957) Накхон Саваннан әдетте Киттисак бүркеншік атын пайдаланады. Ол бала кезінде жазған, бірақ Ангарн Калаянапонг сияқты ол 1972-1976 жылдар аралығында Бангкокта бейнелеу өнерін оқып жүргенде өлеңдер жариялай бастады. Содан бері ол танымал ақын, жазушы, жыршы, шолушы, сыншы және суретшіге айналды. 1992 жылы диплом алды Оңтүстік-Шығыс Азия жазушыларының сыйлығы өлеңдер жинағы үшін Қол ақ. Экологиялық мәселелер, әлеуметтік қысым, капитализм және дін сияқты өзекті тақырыптардан қашпайтын әдеби қызметі үшін ол Меконг өзенінің әдеби сыйлығы 2001 және 2005 ж Әдебиет бойынша Силпаторн сыйлығы Таиландтың Мәдениет министрлігі марапаттады.

Пайварин Кхао Нгам (°1961) Исаандағы Рои-Эт қаласында дүниеге келген және өзін қоғаммен айналысатын жазушы және ақын ретінде танытты. Оның ақындық дебюті Кедейге арналған өлең жоқ 1979 жылы баспасөзден шықты. Содан бері ол сағат механизмі сияқты тұрақты түрде жариялап келеді және бұл еңбекқорлығы 1995 жылы сыйлықпен марапатталды. Оңтүстік-Шығыс Азия жазушыларының сыйлығы өлеңдер жинағы үшін Банан ағашының жылқысы.

Осы ақындық зорлық-зомбылықты басынан өткергеннен кейін, сіз әлі де жұбаныш беретін оймен жұбаныш тапқыңыз келсе, мен қорытындылай келе, Герман Финкерстің сізге арнаған терең ойы бар: «Поэзия, соншалықты қиын емес, бәріне бір нәрсе сәйкес келеді. Су велосипедінен басқа ештеңе су велосипедіне сәйкес келмейді «...