Tá stair achomair na Síne sa Téalainn, diúltú agus comhtháthú....

‘Turasóirí Síneacha tuilte Téalainn’, léann tú ó am go chéile sa phreas. Ach sin rud ar bith nua, tá sé ag tarlú le dhá chéad bliain. Tá sé ar eolas go maith go raibh ról mór ag na Síneacha i bhforbairt na Téalainne i go leor réimsí. Tá an pobal seo nasctha go dlúth le nuachóiriú agus forbairt na Téalainne, ach ní raibh sé gan a streachailt.

Tá siad ar an ngrúpa is mó de na Síne lasmuigh dá dtír dhúchais agus freisin ar an bpobal is comhtháite i gcomparáid le tíortha eile Oirdheisceart na hÁise. Aithníonn formhór mór na tíre anois gur Téalainnis iad. Coinníonn mionlach beag ach atá ag fás nósanna na Síne agus labhraíonn siad an teanga.

Is Síneach leath de na príomh-airí agus na Feisirí sa Téalainn agus 1767 faoin gcéad de na daoine gnó móra. Deir meastachán maith go mbaineann sé seo le ceithre faoin gcéad déag de dhaonra na Téalainne i gcoitinne. Léiríonn ríthe na Téalainne an íomhá seo freisin, ach go pointe níos mó. Mar shampla, inimirceach agus bailitheoir cánach Síneach a bhí athair an Rí Taksin (rígh 1782-XNUMX), agus is minic a chomhoibrigh sé le muintir na Síne. Bhí an Rí Rama I agus Rama VI leath Síneach agus bhí an Rí Bhumibol (Rama IX) nach maireann an ceathrú cuid.

Imirce na Síne go dtí an Téalainn

Sa ré Ayutthaya (1350 – 1767) bhí dlúthchaidreamh trádála idir an tSín agus pobal beag Síneach. Le linn agus i ndiaidh réimeas an Rí Taksin (1767 - 1782), tháinig méadú tapa ar thrádáil agus ar ghníomhaíochtaí eacnamaíocha eile i Siam mar a bhí ag an am. Bhí sé seo fíor go háirithe le linn agus i ndiaidh réimeas an Rí Mongkut (1851-1868) a chríochnaigh Conradh Bowring leis na Breataine agus níos déanaí le tíortha eile inar tugadh go leor pribhléidí trádála d'eachtrannaigh. Bhain pobal na Síne leas as seo freisin.

Toisc go raibh muintir na Téalainne fós ceangailte leis nai-phrai (tiarna seirbhíseach) – a chuir cosc ​​ar a n-úsáid mar oibrithe – cuireadh tús le sreabhadh mór imirce Síneach, go príomha ó na cúigí cósta oirdheisceart. Bhí siad saor, solúbtha agus dícheallach. Idir 1825 agus 1932, fuair seacht milliún Síneach a mbealach go dtí an Téalainn mar imircigh saothair, d'fhill go leor go dtí an tSín, ach d'fhan ar a laghad roinnt milliún. Timpeall 1900, deirtear go raibh daonra Bancác leath Síneach. Ar dtús níor tháinig ach fir, faoi thiomáint ag bochtaineacht agus cogaí ina dtír dhúchais, gan phingin den chuid is mó agus go minic tinn, ach tar éis 1900 tháinig go leor ban freisin.

A gcéad obair

Chuaigh na himircigh Síneacha ag obair mar oibrithe tógála, longchlóis agus fuaraitheoirí; thochail siad canálacha, d'oibrigh siad ar na hiarnróid níos déanaí, agus shocraigh siad na sam-lo's (na tacsaithe rothar). D’oibrigh siad mar cheardaithe i siopaí gabha, agus rinneadh ceannaithe, fiontraithe nó bailitheoirí cánach do líon níos lú díobh. Tháinig cuid acu saibhir agus cumhachtach.

Tháinig méadú de 1850 fachtóir idir 1950 agus 15 ar thrádáil ríse, an táirge onnmhairithe ba thábhachtaí ag an am sin. Sheol na Sínigh síos na canálacha lena mbád chun rís a cheannach, bhunaigh siad muilte ríse (ciallaíonn an Bóthar cáiliúil Khao San 'Husked Rice Street'), agus d'oibrigh siad le chéile chun a gcuid airgeadais a bhainistiú.

Creidmheas eagarthóireachta: SAHACHATZ/Shutterstock.com

Ag Fás Saibhreas agus Ceangail leis an gCúirt Ríoga, 1800-1900

Chuaigh a naisc trádála chun sochair do phobail Síneacha eile sa chuid eile den Áise. Iad siúd a rinne feirmeoireacht mhaith agus a ghnóthaigh saibhreas, bhunaigh siad naisc leis an gcúirt ríoga, fuair siad teidil, agus ó am go chéile thug siad a n-iníonacha do ghiorria Rí Mongkut agus Chulalongkorn. Bhí comhspéis idir an chúirt ríoga agus an pobal Síneach níos saibhre. Dhá shampla.

Is é ‘Khaw Soo Cheang’ a bhunaigh an teaghlach uasal ‘na Ranong’. Sa bhliain 1854, agus é cúig bliana is fiche d'aois, tháinig sé go Penang, an Mhalaeisia, áit ar oibrigh sé ar feadh tamaill mar oibrí. Bhog sé go Ranong, An Téalainn, áit ar oibrigh sé mar bhailitheoir cánach i dtionscal stáin Ranong, Chumphon agus Krabi. D’allmhairigh sé níos mó oibrithe Síneacha, d’ardaigh saibhreas agus gradam, agus ina dhiaidh sin cheap an rí gobharnóir cúige Ranong é. Bheadh ​​a sheisear mac ar fad ina ngobharnóirí ar chúigí an deiscirt.

Is é Jin Teng nó Akorn Teng, a rugadh sa bhliain 1842, sinsear an teaghlaigh Sophanodon. In ocht mbliana déag d'aois tháinig sé go Bancác áit ar oibrigh sé i longchlóis agus mar chócaire. Níos déanaí dhírigh sé ar thrádáil agus iasachtaí airgid. D’imigh sé go Chiang Mai áit ar phós sé bean ó Tak a raibh baint éigin aici leis an gcúirt ríoga. Bhí sé ina bhailitheoir cánach do ghnóthaí codlaidín, teak, striapachas agus cearrbhachas, an phríomhfhoinse ioncaim don stát ag an am. Sa bhliain 1893 bhog sé go Bancác áit ar bhainistigh sé cúig mhuileann ríse, muileann sábhadóireachta, longchlós agus biúró taraife. Chuaigh a mhac isteach sa bhaincéireacht.

Ach ní raibh sé ar fad císte agus ubh: Sa 19^e haois, bhí roinnt cathanna idir saighdiúirí Téalainnis agus grúpaí gnó na Síne a mhaígh oiread agus 3.000 taismeach mar i Ratchaburi i 1848 agus in áiteanna eile níos déanaí i 1878. cumainn rúnda na Síne ar a dtugtar an ang-yi (ar a dtugtar freisin Triads nó guanxi) i gcoinne oifigigh rialtais agus cuid acu a mharú. Chomh maith leis sin bhí teannas agus foréigean idir na grúpaí Síneacha éagsúla: na Teochew, na Hakka, na Hainanese agus na Hokkiens. Ba é an toradh a bhí air seo ná an Secret Society Act in 1897, a chuir cosc ​​ar na cumainn rúnda seo. Mar sin féin, bheadh ​​tionchar éigin acu go dtí an lá inniu.

Chinatown

Friotaíocht agus cos ar bolg, 1900 – 1950

Tá na blianta tar éis 1900 go dtí thart ar 1950 tréithrithe go príomha ag friotaíocht atá ag teacht chun cinn ar thionchar na Síne, in éineacht le leibhéal comhtháthaithe atá ag éirí níos ísle.

 Chuir an Rí Chulalongkorn (Rama V, reigned 1868-1910) deireadh de réir a chéile leis an sclábhaíocht agus leis an gcóras sakdina serf, ionas go raibh go leor Téalainnis ag deireadh a réime saor chun dul san iomaíocht le daonra oibre na Síne beagnach go hiomlán.

Bhí an Rí Vajiravudh (Rama VI, ríthe 1910-1926) ar an eolas faoi seo. Go gairid roimh a aontachas leis an ríchathaoir, chonaic sé stailc oibrithe Síneacha i Bancác a rinne pairilis beagnach ar an gcathair, a chuir pairilis ar thrádáil agus a chuir bac ar sholáthairtí bia.

Scríobh Vajiravudh, leath-Síneach é féin, ina leabhar ‘The Jews of the East’ thart ar 1915, an méid seo a leanas:

“Tá a fhios agam go bhfuil go leor daoine a chuireann fáilte roimh inimircigh Síneacha mar go gcuireann siad le fás an daonra agus le forbairt rathúnas na tíre seo. Ach is cosúil go ndéanann siad dearmad ar an taobh eile den tsaincheist seo: ní lonnaitheoirí buana iad na Sínigh, agus diúltaíonn siad go daingean oiriúnú agus fanacht ina n-eachtrannaigh. Ba mhaith le cuid acu, ach stopann a gceannairí rúnda iad. Cruthaíonn siad saibhreas, ach baineann an tSín tairbhe níos mó ná an Téalainn. Taoscann na cónaitheoirí sealadacha seo acmhainní na talún cosúil le vaimpírí ag sú fuil na n-íospartach trua."

Ina theannta sin, measadh go raibh sil-leagan impire na Síne (1911) agus saothair phoblachtacha Sun Yat-Sen mar chontúirtí. Cuireadh cosc ​​ar a chuid leabhar. Bhí líomhaintí coitianta go raibh claonadh cumannach ag na Sínigh. Neartaigh bratacha na Síne agus an “máthairthír” Síneach náisiúnachas Téalainnis. Bunaíodh nuachtán darb ainm ‘Thai Thae’, an ‘Real Thais’.

Ghlac Vajiravudh bearta éagsúla chun tionchar agus comhtháthú na Síne a chosc. Scaradh na naisc a bhí gar agus comhthairbheach roimhe seo idir an chúirt agus lucht gnó na Síne. Léiríodh na Sínigh mar 'eachtrannaigh', mar bhrabúsaitheoirí agus níos measa. D'éiligh sé go nglacfadh na Síne go léir le hainmneacha Téalainnis (sloinne). (Is minic go n-aithneofaí na sloinnte seo mar sin de réir a bhfad, de ghnáth níos mó ná 4 shiolla.) Bhí orthu fanacht umhail agus ní raibh cead acu ról polaitiúil a ghlacadh. Bhí orthu a bhféiniúlacht Síneach a thréigean ar dtús. Mhair an polasaí seo de chomhshamhlú éigeantach, faoi chois cultúir agus forlámhas sóisialta forchurtha go dtí thart ar 1950.

Chomh maith leis sin de bharr stailceanna a d’eagraigh ceardchumainn na Síne, mar shampla sa tionscal stáin (1921), an tram (1922), oibrithe duga (1925) agus sna monarchana éadaí (1928), ba chúis le measúnú diúltach ar an pobal Síneach.

Is ag an am seo a dúirt an Prionsa Chulachakrabongse: ‘Is mar gheall ar láithreacht na Síne a theastaíonn cosaint ní hamháin ar chontúirtí eachtracha ach ar fhadhbanna inmheánacha freisin’.

Chuir rialtais Téalainnis ina dhiaidh sin srian ar oideachas na Síne agus chuir siad cosc ​​ar nuachtáin na Síne. Ní raibh scoileanna uile-Síneacha ceadaithe a thuilleadh agus bhí ceachtanna i dteangacha Sínise teoranta do 2 uair in aghaidh na seachtaine.

Fondúireacht Thumkatunyoo le cúlra spéir ghorm, Bancác,

Comhtháthú

Tharla sé seo go príomha ón Dara Cogadh Domhanda. Fachtóir tábhachtach ina leith seo ba ea an fhéidearthacht réasúnta éasca náisiúntacht Téalainnis a fháil. De réir dhlí na Téalainne go dtí na XNUMXí, d'fhéadfadh aon duine a rugadh ar ithir Téalainnis náisiúntacht Téalainnis a fháil le roinnt iarracht agus airgead.

Rinne a bhformhór é sin in ainneoin graosta faoi mhaorlathas na Téalainne. Déanann Botan cur síos ar an gcomhtháthú de réir a chéile ar bhealach sármhaith ina leabhar ‘Letters from Thailand’ (1969). Níor thuig an príomhcharachtar sa leabhar sin, inimirceach Síneach den chéad ghlúin, muintir na Téalainne agus a gcuid nósanna agus nósanna. Faigheann sé leisciúil agus cur amú iad, ach tagann sé chun meas a bheith aige orthu faoi dheireadh an leabhair, nuair a bhuaileann sé lena mhac-chéile Téalainnis a bheidh ag obair go luath. Is mór an t-ábhar díomá a leanaí, iad féin cosúil le Thais, ag leanúint na faisin is déanaí.

I 1950 cuireadh stop go hiomlán le hinimirce breise mhuintir na Síne. Ní raibh bearta sonracha i gcoinne tionchar na Síne le teacht ansin. Bhí iarsma de shean-fhrithbheartaíocht in aghaidh na Síneach, áfach, fós le feiceáil uaireanta. I rith na XNUMXidí, le linn na tréimhse ina raibh an streachailt in aghaidh an chumannachais, léirigh póstaeir rialú (cumannach) na Síne ar peasants wretched agus iarthach.

Is féidir linn a rá go sábháilte go bhfuil an t-iarphobal Síneach cumasc beagnach go hiomlán sa lá atá inniu ann i dtimpeallacht na Téalainne, agus beagnach go hiomlán glactha ar láimh an chéannacht sin.

Agus ansin an cheist: An in ainneoin nó a bhuíochas do na bearta frith-Síneacha sin go léir ón am atá thart go bhfuil comhtháthú beagnach iomlán de dhaoine de bhunadh na Síne bainte amach? Go deimhin, thosaigh na Sino-Téalainnis, mar a thugtar orthu go minic go fóill, ag mothú agus ag iompar níos mó 'Téalainnis' ná an Téalainnis bhunaidh.

Foinsí:

• Pasuk Phongpaichit, Chris Baker, An Téalainn, Geilleagar agus Polaitíocht, 1995
• Eolas ón Músaem Saothair i Bancác, le caoinchead Rob V.
• Wikipedia Téalainnis Sínis
• Botan, Litreacha ón Téalainn, 1969
• Jeffrey Sng, Pimpraphai Bisalputra, Stair na Téalainne-Síneach, 2015

Físeán faoin bpobal Síneach sa Téalainn, le béim ar a gcuid oibre. Íomhánna áille ach ar an drochuair amháin sa Téalainnis.